Lmdc Viet Nam
“Vấn nạn ‘dân trí’ của người Việt…”
Nhắc đến Phan Bội Châu (1867-1940), rất nhiều người Việt Nam có thể dễ dàng nói ông là nhà tư tưởng, nhà cách mạng nổi tiếng của Việt Nam.
Nhưng không phải ai cũng biết về tinh thần “phê phán” của Phan Bội Châu, thể hiện qua tác phẩm Việt Nam quốc sử khảo, xuất bản lần đầu vào năm 1909.
Với mục đích động viên tinh thần yêu nước và làm cách mạng, Phan Bội Châu đã dành một phần trong sách để than phiền về điều mà ông xem là vấn nạn ‘dân trí’ của người Việt đương thời.
Trích, theo bản dịch của Chương Thâu:
– “Hay nghi kỵ lẫn nhau, không làm nên việc gì cả, đó là điều rất ngu thứ nhất.
– Tôn sùng những điều xa hoa vô ích, bỏ bê những sự nghiệp đáng làm, đó là điều rất ngu thứ hai.
– Chỉ biết lợi mình mà không biết hợp quần, đó là điều rất ngu thứ ba.
– Thương tiếc của riêng, không tưởng đến việc ích chung, đó là điều rất ngu thứ tư.
-Biết có thân mình nhà mình mà không biết có nước, đó là điều rất ngu thứ năm.”
Một đoạn khác, Phan Bội Châu than: “Cùng làm chung việc thì nghi kỵ nhau, cùng làm thành công thì ghét bỏ nhau, chưa đánh với người ngoài mà trong nhà đã tranh nhau.
* Buồn thay, lời của cụ Phan Bội Châu vẫn đúng đến tận ngày nay
TL BBC
Phan Bội Châu là một trong những nhà yêu nước lớn ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Ông sinh ngày 26 tháng 12 năm 1867, tại làng Đan Nhiễm (nay là xã Xuân Hòa), huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
Những hoạt động yêu nước, chống Pháp do Phan Bội Châu khởi xướng, tiêu biểu như phong trào Đông Du (1905 – 1909) và tổ chức Việt Nam Quang phục Hội (1912 – 1917).
Khi Phan Bội Châu bị thực dân Pháp bắt năm 1925, thì tầng lớp thanh niên, với lực lượng chủ công là học sinh, sinh viên, trí thức đã tích cực xuống đường đấu tranh đòi chính quyền thực dân ở Việt Nam phải trả tự do cho nhà yêu nước Phan Bội Châu.
Kết quả là thực dân Pháp buộc phải giảm án từ tử hình xuống chung thân khổ sai, sau đó đưa ông về an trí ở Huế cho đến khi ông qua đời năm 1940.
