Trần Mỹ Duyệt

Những quan tâm mà cha mẹ phải để ý đến trẻ em là tình trạng béo phì, tiểu đường, cận thị, lười học, tâm lý bất ổn, và gần đây là thói quen dùng điện thoại (cell phone, Iphone, smart phone). Trong khi nhiều cha mẹ không biết hoặc thả lỏng việc dùng điện thoại, vào năm 2019 Cell đã thực hiện cuộc khảo cứu 1135 phụ huynh tại Mỹ có con từ 4 và 14 tuổi. Kết quả cho thấy: 4 trong 10 phụ huynh để con dùng điện thoại vì không muốn chúng “làm phiền hoặc để chúng im lặng”. Điều này có nghĩa 40% phụ huynh thừa nhận cho phép con cái dùng điện thoại để đổi lấy sự yên thân. 57% trẻ con dùng điện thoại để chơi game.

Xã hội năm 2019 và hiện nay đã có rất nhiều thay đổi về lối sống, những phát minh khoa học, và ảnh hưởng của xã hội, do đó, vấn đề trẻ em dùng điện thoại ngày càng trở thành vấn đề liên quan đến nhiều khía cạnh như giáo dục, đạo đức xã hội, ảnh hưởng tâm lý và sức khỏe thể lý. Những khảo cứu gần đây cho biết nửa số trẻ em ở tuổi 11, và hầu hết trẻ vị thành niên đều có điện thoại riêng.

Tại Hoa Kỳ, khoảng 53% trẻ em có điện thoại riêng ở tuổi 11, và 88-95% ở tuổi vị thành niên. Do việc cha mẹ hoặc phụ huynh dễ dãi, chiều con nên các em có thể đòi hỏi để có điện thoại một cách dễ dàng. Nhiều em mới lên 8 tuổi đã được cha mẹ mua cho điện thoại. 

Trẻ em và trẻ vị thành niên dùng điện thoại của chúng mọi nơi, mọi lúc. Trung bình các em xem hoặc lướt điện thoại trên 100 lần mỗi ngày.Chúng còn dùng điện thoại ngay cả trong giờ học. Dưới 13 tuổi, trẻ em dùng điện thoại để xem, đọc những thông tin xã hội, xem bài vở, và cả những hình ảnh gợi cảm, khiêu dâm của người lớn. Hậu quả mang lại nhiều nguy hiểm tiềm ẩn. Ở tuổi này các em dùng điện thoại thường gặp những vấn đề liên quan đến tâm lý, thí dụ, thiếu tự tin, có tư tưởng tự tử, những dấu hiệu trầm cảm và lo lắng, cách riêng đối với các trẻ em nữ. Một trong những báo cáo đặc biệt là trẻ em dễ dàng trở thành nạn nhân của bạo hành trên mạng (cyberbullying). 

 Nguy hiểm khi trẻ em dùng điện thoại

Sau đây là 10 ảnh hưởng tiêu cực và nguy hiểm đối với các trẻ em khi dùng điện thoại quá mức hoặc không có sự kiểm soát của cha mẹ: 

Hại mắt và tăng nguy cơ những vấn đề về thị lực: Nguy cơ ảnh hưởng đến mắt và thị lực gồm nhức đầu, mờ mắt, khô mắt, và mỏi mắt. 

Giấc ngủ kém và nguy cơ mất ngủ: Mất giấc ngủ, thường hay thức giấc, và giac ngủ không đầy. 

Chậm phát triển về trí khôn và khả năng ngôn ngữ: Giảm thiểu khả năng đối diện mặt đối mặt, giới hạn khả năng ngôn ngữ và giao tiếp với cha mẹ, anh chị em, và những người chung quanh. Khả năng ngữ vựng, những chữ mới và đối thoại bị giảm.

Nghiện điện thoại sẽ làm giảm sự chú ý: Khi nghiền và lệ thuộc vào điện thoại, khả năng chú ý bị giảm thiểu, mất hứng thú với những sinh hoạt xã hội và thể thao. Dễ dẫn đến việc nghiện chơi games.

Nguy cơ béo phì và những vấn đề về sức khỏe: Béo phì hoặc yếu khả năng miễn nhiễm trong cơ thể. Các em càng chăm chú vào điện thoại càng không thích những sinh hoạt ngoài trời. Bệnh tiểu đường và tim có nguy cơ xảy ra. 

Ảnh hưởng sức khỏe tâm thần: Dùng điện thọai nhiều có liên quan đến những vấn đề thuộc sức khỏe tâm thần như xáo trộn tình cảm, trầm cảm hoặc lo lắng, cáu giận, bẳn gắt, nóng nảy. 

Xem những nội dung thiếu lành mạnh và dễ bị bạo hành: Dễ bị dụ dỗ vào những con đường tội phạm xã hội, bị lạm dụng và bạo hành trên mạng. Không có khả năng nhận định những tin tức trung thực và lành mạnh. 

Xa tránh xã hội và giảm thiểu khả năng giao tiếp: Mất khả năng giao tiếp, khả năng đối thoại, và tạo những mối tương quan lành mạnh. Dễ bị bạn bè xa tránh, sống mặc cảm. Mất đi bầu khí vui vẻ, lành mạnh của gia đình và người thân.

Học hành kém và khả năng học hỏi bị hạn chế: Hậu quả rõ ràng của việc nghiền điện thoại dẫn đến mất khả năng chú ý và tập trung, trí nhớ kém dẫn đến việc học hành gặp khó khăn. Mất khả năng suy nghĩ, phân tích, và những thói quen học hỏi. 

Nguy cơ bị ảnh hưởng chất phóng xạ: Nhiều khảo cứu cho rằng phóng xạ phát ra từ màn hình có thể làm teo xương sọ, có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng của óc. Các nhà chuyên môn khuyên không nên để sát điện thoại vào tai khi nghe. [1]

 Những ý kiến chuyên môn

Đối với các nhà chuyên môn, việc trẻ em cắm mắt, chúi mũi vào chiếc cellphone, iphone, ipad, smartphone là điều không mấy ngạc nhiên. Douglas Gentile, giáo sư tâm lý tại đại học Iowa, người đã nghiên cứu những ảnh hưởng về việc dùng truyền thông đối với trẻ em nhận xét:

“Không có gì ngạc nhiên khi chúng ta nhìn chung quanh mình, và có thể thấy. Tôi có thể thấy ở phi trường, ở nhà hàng, và tôi có thể thấy ngay ở trong nhà mình, ở đó những đứa trẻ dán mắt vào không phải là màn hình TV, mà màn hình trên chiếc điện thoại của chúng”.

 Với chiếc điện thoại, ngoài chuyện chơi games, chat, twitter…trẻ con còn có thể: 

– Truy cập được những websites. Đây là cửa ngõ để đi vào chỗ tốt cũng như chỗ xấu.

– Truy cập các ứng dụng như Facebook, Youtube…nói chung là “mạng xã hội” (social media). Đây cũng là những cửa ngõ khác rất thông dụng dẫn trẻ em vào một thế giới ảo trong giao tiếp.

 Trong thực tế, trẻ em thường không có khả năng nhớ, và hiểu những gì xuất hiện trên màn hình cho đến khi chúng được 15 tới 18 tháng tuổi, theo Dr. Jenny Radesky, giáo sự trợ giảng về phát triển thái độ của trẻ em tại Đại Học Michigan CS. Mott Bệnh Viện Nhi Khoa, và cũng là tác giả chính của American Academy of Pediatrics’ đã gợi ý: “Tôi thường xuyên khuyên các gia đình đừng cho trẻ em hoàn toàn quyền sử dụng phone, iphone, ipad – ngược lại, chúng phải xin phép dùng. Không cất giữ hoặc charge chúng trong phòng con mình, và phải ra luật khi nào hoặc lúc nào chúng được xử dụng những thứ ấy.”

 Một nhà chuyên môn khác, Amy Williams, trong bài phân tích “How Do Smartphones Affect Childhood Psychology?” cũng cho rằng càng lớn lên, trẻ em thường cảm thấy nhu cầu dùng kỹ thuật cốt để đạt tới đỉnh cao trong những tiến bộ. Nhưng kỹ thuật và những thời gian với màn hình đã cung ứng một đường dây điện tử mới trong óc của chúng. Có thể nói, càng tăng nhiều giờ trên màn hình, càng kém về phương pháp học tập truyền thống như đọc, viết, và tập trung.

Điện thoại và Internet cũng ảnh hưởng khả năng giao tiếp và sự phát triển tình cảm. Nếu một đứa trẻ lệ thuộc vào những phương tiện điện tử để giao tiep, chúng có nguy cơ yếu kém về khả năng giao tiếp và tình cảm ngoài xã hội. 

 Trí óc của một người chỉ phát triển khi có thể dễ dàng khuôn đúc, mô phỏng những nối kết và bắt chước những gì đang xảy ra chung quanh. Tuy nhiên, cũng có một số nhà chuyên môn và giáo dục lại có những nhận xét trái ngược khi cho rằng dùng điện thoại thông minh và các dụng cụ điện tử có thể giúp gia tăng những nhận thức học hỏi, nói năng giao tiếp, và bạn bè cùng sở thích. [2]

 Gợi ý cho phụ huynh

Nuôi dạy con cái ở thế kỷ 21 đồng nghĩa là phải biết hướng dẫn chúng làm quen với những tiến bộ của khoa học, với truyền thông, và với những kinh nghiệm của nền văn minh hiện đại. Vai trò phụ huynh, cha mẹ thời nay không giống như những thế hệ của cha ông đơn giản chỉ là sinh con, nuôi con, hướng dẫn con về luân lý, đạo đức theo truyền thống, và gửi con tới trường. 

Sau đây cũng là một số lời khuyên dành cho phụ huynh để hướng dẫn con cái trong việc sử dụng điện thoại theo khảo cứu của Amy Williams:

Trẻ em dưới 2 tuổi không nên cho phép dùng những màn hình hoặc những trò chơi điện tử.

Phụ huynh nên chơi hoặc sử dụng cùng với con mình.

Không để điện thoại ảnh hưởng đến những cơ hội trẻ em chơi hoặc có thêm bè bạn ngoài xã hội.

Giới hạn việc sử dụng từ 1 đến tối đa 2 giờ mỗi ngày. Thời gian này bao gồm điện thoại, TV, computers…

Khuyến khích những bữa ăn gia đình và chia sẻ chung.

Tìm kiếm những chương trình trong đó giúp nhận thức, khả năng toán học, ngôn ngữ, văn chương và kiến thức khoa học cho con.

Không cho phép trẻ em giữ điện thoại trong phòng ngủ riêng.

 Khảo cứu cho thấy ở năm 2025 gần 98% người Hoa Kỳ dùng điện thoại và khoảng 91% có điện thoại thông minh. Trung bình họ mất sáu, bẩy giờ mỗi ngày trên điện thoại, và rà soát hoặc vào thăm các thiết bị điện tử trên 200 lần mỗi ngày. Theo tường trình của viện Gallup năm 2022, có đến 72% người Hoa Kỳ đi ngủ với chiếc điện thoại bên mình. Điều này có nghĩa là phụ huynh, người lớn tuổi cũng cần phải kiểm soát việc sử dụng iphone, ipad, smartphone, cellphone và computer của mình. Bởi vì con cái sẽ học từ cha mẹ, và gia đình là một học đường tốt nhất, sớm nhất nơi con cái học để sống, và để phát triển.

__________

 Tài liệu:

1. 10 Harmful Effects of Mobile Phones on Children’s Health.

https://arca.co.in/blogs/harmful-effects-mobile-phones-children/#:~:text=Mobile%20phone%20addiction%20in%20kids%20results%20in,disrupted%20sleep%2C%20decreased%20physical%20activity%2C%20eye%20strain%2C

2. How Do Smartphones Affect Childhood Psychology? Amy Williams, Last updated: 8 Oct 2018, Psychcentral.com)

Tiến Sĩ Tâm Lý Trần Mỹ Duyệt

From: Ngoc Bich & KimBang Nguyen

 Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất trên toàn thế giới. Rối loạn trầm cảm nặng ảnh hưởng đến khoảng 163 triệu người (2% dân số thế giới) vào năm 2017. Đây là rối loạn khá nguy hiểm, tác động nhiều đến mặt tinh thần, thể chất, chức năng sống và cả niềm vui trong đời sống của bệnh nhân.

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cứ 20 người bình thường sẽ có một người đã từng bị một giai đoạn trầm cảm trong năm trước. Mỗi năm trung bình 850.000 người chết vì trầm cảm. Rối loạn trầm cảm không phân biệt giới tính hay độ tuổi, nhưng tỷ lệ mắc chứng trầm cảm ở phụ nữ gấp đôi nam giới.

Những người bị trầm cảm có thể đã phải trải qua những biến cố lớn của cuộc đời như: phá sản, thất nghiệp, nợ nần, ly hôn… hoặc cũng có những cá nhân mắc rối loạn trầm cảm nhưng không nhất thiết phải qua những biến cố lớn, mà đó có thể là những thay đổi trong đời sống hằng ngày: thăng chức, thay đổi môi trường sống, đổi công việc, kết hôn… những sự kiện này tác động mạnh đến đời sống cá nhân hoặc tinh thần của họ, thách thức sự thay đổi ở họ.

Rối loạn trầm cảm không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần của người bệnh mà còn ảnh hưởng tới các mối quan hệ gia đình và xã hội.

Đối tượng nào dễ mắc rối loạn trầm cảm?

Rối loạn trầm cảm có thể đến với mọi người, tuy nhiên lứa tuổi phổ biến vào khoảng 18-45 tuổi, ngoài ra, độ tuổi trung niên và tuổi già cũng dễ gặp rối loạn này. Đây là nhóm sẽ đối diện với nhiều yêu cầu từ xã hội, và các thay đổi trong cuộc sống (tìm việc làm, kết hôn, sinh con vào độ tuổi vị thành niên, về hưu …). Tuy nhiên, nghiên cứu y khoa thống kê còn rất nhiều đối tượng dễ mắc rối loạn trầm cảm, họ thuộc các nhóm sau:

• Nhóm người bị sang chấn tâm lý: họ trải qua biến cố lớn, đột ngột của cuộc đời như: phá sản, bị lừa đảo mất hết tiền của, nợ nần, mất đi người thân, hôn nhân đổ vỡ, con cái hư hỏng, áp lực công việc quá lớn…
• Nhóm phụ nữ vừa sinh con: Đây là giai đoạn nhạy cảm, và nhiều nguy cơ đối với phụ nữ, những thay đổi nhanh chóng về hocmon, vai trò trong gia đình, thay đổi lối sống (thiếu ngủ…) hoặc những bất ổn trong cuộc sống trước đó cũng góp phần làm tăng nguy cơ trầm cảm ở phụ nữ sau sinh.

Phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm gấp 2 lần nam giới

• Nhóm học sinh, sinh viên: áp lực học tập quá lớn, thi cử dồn dập, áp lực từ cha mẹ thầy cô, sự đánh giá kết quả học tập.
• Nhóm người bị tổn thương cơ thể: người bị tai nạn phải cắt bỏ bộ phận cơ thể, chấn thương sọ não, ung thư, mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
• Nhóm đối tượng lạm dụng rượu bia, chất kích thích trong thời gian dài.
• Nhóm đối tượng thiếu nguồn lực trong cuộc sống: thiếu các mối quan hệ hỗ trợ, thiếu giao tiếp, thiếu cách ứng phó với stress, hoặc những khó khăn khác: kinh tế, công việc.

Các mức độ trầm cảm

Trầm cảm được chia bởi 3 mức độ: nhẹ- vừa- nặng
Để được chẩn đoán có mắc bệnh trầm cảm hay không phải có ít nhất một trong hai triệu chứng của bệnh trầm cảm cốt lõi đó là:
Trong vòng hai tuần, hầu như mỗi ngày:
Bạn có khí sắc trầm nhược/hoặc mất hứng thú cộng với ít nhất 4 trong các triệu chứng:

• Giảm hoặc lên cân, giảm hoặc tăng cảm giác ngon miệng.
• Mất ngủ hoặc ngủ triền miên.
• Kích động hoặc trở nên chậm chạp.
• Mệt mỏi hoặc mất sức.
• Cảm giác vô dụng, vô giá trị hoặc mặc cảm tội lỗi.
• Giảm khả năng tập trung, do dự.
• Hay nghĩ đến cái chết, có ý tưởng hoặc hành vi tự sát.

Các triệu chứng trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên

• Tự đánh giá thấp bản thân
• Có những hành vi gây hấn, kích động
• Rối loạn giấc ngủ
• Có các khó chịu, than phiền về cơ thể
• Mất năng lượng
• Chán học hoặc học tập sa sút
• Hay một số trẻ trở nên ngoan quá mức, tách biệt, lãnh đạm

Dựa vào những triệu chứng trên và mức độ mà Bác sĩ tâm thần kinh hoặc Tâm lý gia sẽ phân loại trầm cảm nhẹ, vừa, nặng. Đôi khi họ sẽ mời bệnh nhân làm một số bài test trầm cảm để hỗ trợ chẩn đoán thêm chính xác. Một dạng trầm cảm khác cũng được quan tâm nhiều là rối loạn trầm cảm sau sinh.

Trầm cảm sau sinh: Trầm cảm sau sinh thường gặp ở các bà mẹ lần đầu sinh con, hoặc những bà mẹ sinh quá nhiều con nhưng thiếu sự hỗ trợ từ gia đình hoặc xã hội. Người mẹ rơi vào tâm trạng lo lắng, thiếu ngủ, cáu gắt, hoặc khóc lóc, có thể khó kiểm soát hành vi, làm đau em bé, hoảng sợ khi con khóc… (1)

Nguyên nhân nào gây bệnh trầm cảm ?

Trầm cảm được gọi là rối loạn vì không thể xác định nguyên nhân cụ thể, ta chỉ có thế xác định yếu tố nguy cơ, tức là cá nhân đó trải qua những điều này thì nguy cơ gặp trầm cảm sẽ cao hơn những đối tượng khác. Các nguy cơ trầm cảm có thể bao gồm:

• Do bệnh lý hoặc chấn thương: Người có tiền sử mắc bệnh não như viêm não, u não, chấn thương sọ não dễ mắc bệnh trầm cảm do tổn thương cấu trúc não.
• Sử dụng chất kích thích:Người bệnh dễ trầm cảm nếu hút thuốc lá, rượu bia, sử dụng chất kích thích tổn hại thần kinh như ma túy, ma túy đá..
• Trầm cảm do căng thẳng kéo dài: công việc áp lực kéo dài, áp lực gia đình, xung đột, môi trường sống căng thẳng…
• Trầm cảm chưa rõ nguyên nhân (nội sinh): Nguyên nhân trầm cảm xảy ra do rối loạn hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh có trong não bộ như Noradrenaline, Serotonin…Nhìn chung, các yếu tố liên quan đến các nhóm sinh học (di truyền, thay đổi chất dẫn truyền ở não…), môi trường (căng thẳng kéo dài, thiếu nguồn lực xã hội…) tâm lý (quá khứ từng có sang chấn….) đều có thể góp phần tăng nguy cơ trầm cảm. (2)

Stress là một trong những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm

Nguon: https://tamanhhospital.vn/benh/tram-cam/

 25/07/2021