Người phụ nữ thầm lặng tên Thu
Trong những câu chuyện đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam, người ta thường nhắc đến những cái tên như Trịnh Bá Phương – người đàn ông kiên cường, dũng cảm đối diện với nhà tù và bạo lực chỉ vì dám lên tiếng cho người dân mất đất, cho những nạn nhân của bất công. Nhưng ít ai nhắc đến người phụ nữ luôn đứng sau lưng anh, lặng lẽ gánh lấy mọi nỗi đau lớn nhất: Thu Đỗ – người vợ, người mẹ, người đồng chí bất khuất.
Thu Đỗ không phải là người thích xuất hiện trước ống kính. Chị không diễn thuyết hùng hồn, không livestream dài dòng. Chị chỉ làm một việc duy nhất, ngày này qua ngày khác: sống sót để giữ lửa cho gia đình, để con cái còn có mẹ, để chồng dù trong tù vẫn còn biết rằng ở ngoài kia có một người phụ nữ nhỏ bé đang thay anh chống lại cả bầu trời sụp đổ.
Khi Trịnh Bá Phương bị bắt lần thứ nhất, rồi lần thứ hai, rồi bị kết án 10 năm tù với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước”, rồi lần thứ ba thêm 11 năm chỉ vì một tờ giấy do người khác viết. Người ta thấy Thu Đỗ gầy đi trông thấy. Chị không khóc trước mặt ai. Chị chỉ lặng lẽ đi thăm nuôi, mang theo những gói bánh, chai nước mắm, và những lá thư viết tay mà anh Phương không bao giờ được đọc hết vì cán bộ trại giam giữ lại. Có lần chị kể, trên đường về từ trại giam Nam Hà, chị ngồi trên xe buýt mà nước mắt cứ rơi, nhưng chị lấy tay áo lau thật nhanh vì không muốn hành khách nhìn thấy. “Mình mà khóc thì ai lau nước mắt cho các con?” – chị nói, giọng nhẹ như gió.
Hai đứa con của anh chị, đứa nhỏ nhất còn chưa biết chữ “tù” nghĩa là gì. Thu Đỗ một mình nuôi con, một mình làm thuê, một mình đối mặt với những lần công an đến nhà “làm việc”, bị gọi lên đồn tra hỏi đến khi về được nhà thì trời đã gần sáng . Chị vẫn dậy nấu cơm cho con đi học, vẫn cười thật tươi khi con hỏi: “Mẹ ơi hôm nay mẹ ngủ đủ chưa?”. Không ai biết rằng tối hôm trước chị đã bị dọa dẫm, bị đe dọa sẽ cho cả nhà “đi theo chồng”.
Nhưng Thu Đỗ không bao giờ đầu hàng. Chị học cách livestream như chồng từng làm, giọng run run ban đầu, rồi dần dần đanh thép hơn. Chị kể về những ngày anh Phương bị tra tấn trong tù, về những vết thương không lành rồi lại mới, về những lần anh tuyệt thực đến kiệt sức. Chị nói mà như khóc, nhưng mắt vẫn khô: “Tôi chỉ muốn chồng tôi được chữa bệnh, được đối xử như một con người. Có gì sai đâu mà phải chịu thế này?”.
Có một chi tiết rất nhỏ mà khiến nhiều người rơi nước mắt: Mỗi lần đi thăm nuôi về, chị lại mang theo một chiếc áo anh Phương mặc trong tù để giặt. Chị giặt thật sạch, phơi khô, gấp thật gọn rồi… cất vào tủ, không mặc. Chị bảo: “Để dành, khi nào anh về thì mặc, còn thơm mùi nhà”. Chiếc tủ ấy đã chứa gần chục chiếc áo như thế suốt bốn năm qua.
Thu Đỗ không phải anh hùng theo nghĩa bắn súng hay hô khẩu hiệu. Chị là anh hùng theo cách đau đớn nhất của một người vợ, một người mẹ Việt Nam: dùng chính thân mình để che chắn cho chồng con trước bão tố. Chị không có vũ khí, chỉ có tình yêu và lòng kiên nhẫn ghê gớm của một người phụ nữ tưởng như yếu đuối mà lại mạnh mẽ hơn cả thép.
Hôm nay, khi Trịnh Bá Phương vẫn còn trong song sắt, khi những bản án bất công vẫn treo lơ lửng trên đầu những người dám nói thật, thì ở một góc nhỏ Hà Nội, vẫn có một người phụ nữ tên Thu Đỗ ngày ngày thắp hương thì thầm: “Anh ơi, em và các con vẫn ổn. Anh cứ yên tâm đấu tranh. Em ở đây, chờ anh về… dù phải chờ bao lâu cũng được”.
Và trong lòng những người biết câu chuyện này, đều thầm cầu nguyện: Mong một ngày không xa, người phụ nữ nhỏ bé ấy sẽ được ôm chồng trong vòng tay còn ấm hơi nhà, thay vì chỉ ôm những chiếc áo đã giặt sạch sẽ đang nằm lặng lẽ trong tủ.
Thu Đỗ – cái tên đẹp như một cánh hoa giữa mùa đông lạnh giá. Chị không cần ai phong thánh. Chị chỉ cần chồng được tự do, con cái được bình yên. Thế thôi mà sao khó đến thế.
Nhưng chị vẫn tin. Và vì chị tin, nên chúng ta cũng xin được tin cùng chị: rằng tình yêu và lòng kiên định cuối cùng sẽ thắng cả nhà tù và bất công.
Cảm ơn chị, Thu Đỗ – người vợ Việt Nam đẹp nhất mà chúng tôi từng biết.
