Khi hàng chục chiếc điện thoại giơ lên để quay.
Khi mọi ánh mắt dán vào một người phụ nữ đang vùng vẫy giữa mặt nước — và không ai cử động.
Có duy nhất một người lao xuống. Anh ta không phải người Việt.
Anh ta không biết cô gái ấy là ai. Nhưng anh ta là người duy nhất nhảy xuống.
Và khi kéo được thi thể cô lên, mọi thứ đã quá muộn.
Trên mạng, người ta bình luận. Trên báo, người ta im lặng.
Không một dòng tin nào nhắc đến người nước ngoài ấy.
Không một tờ báo nào nói rằng người cứu cô gái đầu tiên không phải người Việt.
Họ cố tình giấu đi, vì sợ cái hình ảnh ấy — một người phương Tây cúi xuống cứu một người Việt — sẽ làm rạn nứt thứ niềm tự hào mà họ đang gắng sơn phết mỗi ngày.
Một xã hội có thể bỏ ra hàng tỉ đồng để sản xuất các chương trình nói về “lòng tự tôn dân tộc”, nhưng lại im lặng trước một hành động nhân bản của “phương Tây suy đồi”.
Một nền truyền thông có thể đưa tin tỉ mỉ về những con mèo bị lạc, nhưng lại không dám đăng hình người đã cứu người, vì anh ta không thuộc “phe ta”.
Sự thật không cần hô hào — nó chỉ cần một hình ảnh: một người ngoại quốc lội xuống dòng nước đục, giữa những tiếng xì xào của hàng trăm người Việt đứng trên bờ.
Cô gái đã chết.
Nhưng cái chết ấy không chỉ của cô — mà của cả một xã hội đã tự giết phần người còn sót lại trong chính mình.
Họ có thể lấp đi tin tức, xóa đi clip, bịt miệng tất cả những ai nói ra.
Nhưng họ không thể xóa được khoảnh khắc ấy khỏi lịch sử.
Bởi vì nó đã thành một chứng tích không thể tẩy rửa: người phương Tây đã cố gắng cứu một người Việt Nam, trước sự thờ ơ của hàng trăm trái tim Việt Nam đang có mặt ở đó.
Cô gái không sống lại được. Nhưng cái chết của cô — và hành động của anh — đã khắc thêm một đường rạn trong tâm hồn một xã hội đang được dạy phải “tự hào dân tộc”.
Khi một xã hội bắt đầu chọn cách che giấu những hành động tử tế chỉ vì nó đến từ “phương Tây”, thì không cần kẻ thù nào làm cho ta suy tàn nữa — chúng ta đã tự giết mình bằng sự kiêu hãnh giả tạo của chính mình.
Hong Thai Hoang
