Lm. Anmai, CSsR
Đâu ai muốn phải vào đây! Đâu ai muốn mình có mã định danh ở chốn này?
Tôi, trong thân phận là người đau yếu và tôi đã có ở nơi này để rồi cảm nhận được cái phận người. Có điều tôi may mắn được điều dưỡng Th, được bác sĩ Ái (một vị bác sĩ hiếm gặp) đã lo lắng cho tôi trong tình thương thật sự của một Nhà Thương ngang qua bác sĩ Ái cho tôi.
Có một sự nghịch lý lạnh lùng và cay đắng luôn tồn tại giữa lòng thành phố náo nhiệt. Khi những khu chợ truyền thống dần thưa vắng vì sự lên ngôi của thương mại điện tử, khi những trung tâm thương mại lộng lẫy cố gắng níu chân khách hàng bằng ánh đèn và khuyến mãi, thì có một “khu chợ” duy nhất, lạ lùng và khắc nghiệt, luôn quá tải, luôn tấp nập, và không cần bất kỳ chiêu trò quảng cáo nào: Đó chính là Bệnh viện Chợ Rẩy hay cái từ mà tôi vẫn thích gọi hơn đó là Nhà Thương Chợ Rẩy.
Nếu bạn muốn thấy nơi nào con người phơi bày bản chất mong manh nhất, nếu bạn muốn thấy nơi nào tiền bạc trở nên vô nghĩa nhất, nếu bạn muốn thấy tận mắt những người thực sự cần sự giúp đỡ không phải bằng lời nói mà bằng hành động, hãy đến Bệnh viện Chợ Rẩy, đặc biệt là lúc nửa đêm.
Nơi đây không buôn bán hàng hóa, họ buôn bán hy vọng. Và giá của món hàng ấy, đôi khi, đắt đến mức không thể trả nổi.
Những ngày tháng sống trong khuôn viên Chợ Rẩy – không phải với tư cách bệnh nhân mà là người chứng kiến – đã để lại một vết hằn sâu trong tâm hồn tôi. Khung cảnh nơi đây là một thứ nghệ thuật siêu thực: bên ngoài cổng, xe cộ vẫn lao đi với tốc độ của cuộc sống mưu sinh; nhưng ngay khi bước qua cánh cửa bệnh viện, mọi thứ chùng xuống trong một nhịp thở chậm rãi, nặng nề của sự chờ đợi.
Nửa đêm, Chợ Rẩy trở thành một thành phố thu nhỏ của những thân phận.
Không còn những dãy ghế đá lạnh lẽo thưa thớt như ban ngày. Thay vào đó, hành lang chật chội của các khu cấp cứu, hồi sức, và các khoa phòng đặc biệt biến thành một khu lều trại tự phát. La liệt người thân trải những tấm chiếu cũ mòn, những tấm bìa carton mỏng manh, san sát nhau. Họ không phải là người vô gia cư; họ là những vệ sĩ trung thành nhất đang canh gác hy vọng sống còn của người thân.
Không gian ngột ngạt này không có sự thoải mái, chỉ có sự sẻ chia vô hình. Hàng trăm chiếc chiếu nhỏ trải dọc lối đi, nhường nhịn nhau từng tấc đất. Họ nằm co ro, gác đầu lên những chiếc ba lô cũ kỹ, hoặc đơn giản là bó gối ngồi tựa vào bức tường lạnh lẽo. Ánh đèn huỳnh quang trắng nhợt từ hành lang dường như không đủ sức xua tan bóng đêm của nỗi lo âu. Tiếng ho khan, tiếng trở mình trên chiếu, tiếng xe đẩy cấp cứu vun vút qua lại, và tiếng sụt sùi nén lại của những người đang cố gắng không khóc thành tiếng, tạo nên một bản giao hưởng buồn bã mà chỉ nơi đây mới có.
Chiếc ghế đắt giá
Những dãy ghế đá dài, chật kín người từ chiều tối, là nơi tá túc không tốn phí nhưng lại là nơi đắt giá nhất về mặt tinh thần. Họ ngồi đó, vai chạm vai, đầu gục xuống, nhưng không ai ngủ say được. Họ là thân nhân chờ tin bệnh nhân nặng đang hồi sức cấp cứu hoặc phải cách ly điều trị. Họ phải chấp nhận mọi khó khăn, ăn vội vàng suất cơm hộp nguội lạnh, thậm chí là nhịn đói, chỉ để giữ lấy chút hy vọng níu kéo sự sống.
Sự khắc nghiệt ở đây không phải do thiếu vật chất, mà là do sự bất lực trước sinh tử.
Không khí tại các khu vực chờ đợi là một thực tế khắc nghiệt mà không ai muốn đối mặt. Nó là sự pha trộn kinh hoàng giữa nỗi sợ hãi tột cùng và tia hy vọng mong manh như sợi chỉ mành.
Chờ đợi trong mòn mỏi
Việc chờ tin người thân cứ thế diễn ra liên tục, kéo dài trong sự mòn mỏi. Mỗi tiếng đồng hồ trôi qua mang theo sức nặng của hàng thập kỷ.Mỗi khi cánh cửa phòng Hồi sức Cấp cứu (ICU) hé mở, hàng chục con mắt lập tức đổ dồn vào. Người y tá, bác sĩ bước ra như một vị thần nắm giữ sinh mệnh. Tiếng gọi tên người bệnh là âm thanh có khả năng làm ngưng đọng cả không gian và thời gian.
Nếu là tin tốt – dù chỉ là dấu hiệu sống còn ổn định hơn chút – một tiếng thở phào nhẹ nhõm, một cái nắm tay siết chặt. Đó là chiến thắng nhỏ nhoi, là dầu bôi trơn giúp họ tiếp tục thức trắng đêm sau.
Nếu là tin xấu – một sự chuyển biến đột ngột, một lời khuyên chuẩn bị tinh thần – thì đó là lúc sự tĩnh lặng vỡ òa thành tiếng nấc bị kìm nén.
Bình yên là điều không có mặt ở nơi đây. Chỉ có những lời cầu nguyện thầm thì, những tiếng thở dài nặng trĩu, và đôi khi là sự im lặng tuyệt đối của những người đã quá kiệt sức để khóc thêm nữa.
Cái giá của hy vọng
Tại Chợ Rẫy, người ta mới hiểu rõ một câu nói đã trở thành chân lý: “Chiếc giường đắt nhất là chiếc giường bệnh viện.”
Nó không đắt bởi giá phòng hay dịch vụ, mà bởi cái giá của sự đánh đổi:
Đánh đổi tài sản: Những gia đình đã bán đi mảnh đất, chiếc xe máy, hay thậm chí vay mượn khắp nơi để có đủ tiền chạy chữa. Tiền bạc ở đây không còn là phương tiện tận hưởng, mà là vũ khí chiến đấu sinh tử.
Đánh đổi công việc: Người thân bệnh nhân phải bỏ lại công việc, mất đi nguồn thu nhập, chấp nhận cuộc sống tạm bợ ngủ ngoài trời để làm “lá chắn” tinh thần và vật chất cho người bệnh.
Đánh đổi tương lai: Những đứa con phải nghỉ học, những người già phải chịu đựng sự đau đớn thể xác vì phải nằm co ro trên nền đất.
Họ đang cố gắng vượt qua giai đoạn khó khăn nhất của cuộc đời, với mong muốn thoát khỏi nguy cơ tử vong đang rình rập.
Chợ Rẩy không chỉ là bệnh viện hay ngày xưa gọi là nhà thương; nó là một phòng trưng bày nhân loại, nơi sự giàu có và địa vị bị tước bỏ hoàn toàn. Mọi người ở đây đều bình đẳng dưới một áp lực duy nhất: áp lực của sự sống còn.
Những người thân vật vã, những người phải ăn chung suất cơm từ thiện, những người mặc đi mặc lại bộ quần áo nhàu nát nhiều ngày liền, họ mới chính là những người thực sự cần sự chung tay và giúp đỡ thật nhiều từ cộng đồng.
Sự giúp đỡ ở đây không chỉ là vật chất. Nó còn là:
Một suất cơm nóng hổi: Giúp họ có thêm năng lượng để thức thêm một đêm dài.
Một chiếc chăn mỏng: Giúp họ giữ ấm cơ thể trong hành lang lộng gió lúc sáng sớm.
Một lời hỏi thăm chân thành: Nhắc nhở họ rằng họ không đơn độc trong cuộc chiến này.
Chợ Rẩy, nơi vốn đã quá tải và ngột ngạt, là một lời nhắc nhở thẳng thắn nhất: hãy trân trọng sức khỏe của mình. Và khi cuộc sống của chúng ta có đủ đầy, đừng quên rằng ngay tại trung tâm thành phố này, có hàng ngàn người đang chiến đấu trong một cuộc chiến sinh tử không có ngày nghỉ.
Đó là nơi mà lòng trắc ẩn và tình người phải được phát huy mạnh mẽ nhất, để chia sẻ bớt gánh nặng vô hình trên vai những người đang mòn mỏi chờ đợi giữa những hành lang lạnh lẽo.
Thật tình tôi chẳng muốn vào cái chốn này. Nhưng bệnh thì không tránh khỏi
Lm. Anmai, CSsR
