Trung Cộng đã báo hiệu rằng quốc gia này có khả năng chịu đựng nỗi đau của cuộc chiến thuế quan kéo dài tốt hơn Hoa Kỳ. Nhưng những vết nứt đang bắt đầu xuất hiện, cho thấy nỗi đau đó đã ăn sâu vào nền kinh tế của nước này như thế nào.
Thương mại giảm mạnh trên khắp Thái Bình Dương đang dẫn đến việc ngừng sản xuất và đe dọa làm suy yếu sự ổn định việc làm của hàng triệu người Trung Cộng. Vào ngày thứ Tư 30-4-2025, nền kinh tế Trung Cộng đã cho thấy những dấu hiệu đầu tiên về thiệt hại lớn từ cuộc chiến thương mại, với sự sụt giảm các đơn đặt hàng xuất khẩu vào tháng 4 và sản lượng yếu nhất tại các nhà máy của nước này trong hơn một năm.
Các quan chức Trung Cộng đã muốn làm giảm nhẹ mọi bằng chứng về khó khăn, khẳng định lại sự tự tin rằng mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% của năm nay sẽ đạt được.
Tấm bảng quảng cáo một vị trí công việc với mức lương cơ bản bắt đầu từ 2000-7000 tệ.
Nhưng trong những tuần gần đây, đã xuất hiện nhiều dấu hiệu cho thấy nhiều doanh nghiệp đang phải vật lộn để tồn tại. Các công ty phụ thuộc vào doanh số bán hàng cho thị trường Hoa Kỳ, từ các nhà sản xuất đồ chơi, đồ nội thất và áo phông, đến các nhà sản xuất kim loại và nhà sản xuất thiết bị điện và thiết bị xây dựng, đã đình chỉ sản xuất và cho nhân viên nghỉ việc. Những công ty cần tìm nguồn cung ứng linh kiện của Hoa Kỳ để sản xuất, chẳng hạn như các nhà máy bán dẫn và nhà sản xuất ô tô, đã phải vật lộn để duy trì hoạt động.
Một số chủ doanh nghiệp đã ví sự gián đoạn này giống như việc ngừng sản xuất trong đại dịch Covid – đồng thời cảnh báo rằng triển vọng lần này có vẻ ảm đạm hơn. “Mọi người tôi biết đều lo lắng,” Feng Qiang , người gần đây đã cho hàng chục công nhân tại nhà máy máy móc khiêm tốn của mình ở tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Cộng, nghỉ phép vì đơn hàng từ khách hàng Mỹ của ông bị hủy, cho biết. “Không thấy hồi kết.”
Các gói hàng đang được chuẩn bị để vận chuyển tại một chợ bán buôn ở miền đông Trung Cộng. Ảnh: Andrea Verdelli cho WSJ
Nỗi đau đối với Trung Cộng có thể sẽ sâu sắc hơn. Một phần là do nước này đã tăng cường, thay vì giảm bớt, sự tập trung vào xuất khẩu như một nền tảng của nền kinh tế. Ting Lu , nhà kinh tế trưởng về Trung Cộng tại công ty tư vấn tài chánh Nomura, lưu ý trong một báo cáo nghiên cứu mới rằng xuất khẩu tăng vọt trong vài năm qua đã giúp Trung Cộng tránh được cuộc khủng hoảng tài chính khi bong bóng bất động sản làm suy yếu đầu tư và tiêu dùng, gây căng thẳng cho tài chính chính phủ và gây áp lực lên các ngân hàng.
Tác động lớn nhất của thuế quan sẽ là đối với các công việc gắn liền với thương mại; số lượng lớn công nhân trong ngành sản xuất; sản xuất nguyên liệu thô; và các dịch vụ như hậu cần và tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy thương mại. Lu của Nomura dự đoán rằng thuế quan của Trump sẽ khiến Trung Cộng mất tới 15,8 triệu việc làm.
Công nhân lắp ráp các thiết bị điện tử nhỏ tại một nhà máy ở miền nam Trung Quốc. Ảnh: Gilles Sabrié cho WSJ
Nay lại có nghĩa là “nền kinh tế sẽ phải đối mặt với hai lực cản lớn cùng một lúc”. (Bong bóng bất động sản và Thuế quan tariff.)
Các nhà phân tích kinh tế tài chánh nói rằng khó có thể cường điệu hóa tầm quan trọng của thương mại Hoa Kỳ đối với nền kinh tế Trung Cộng. Tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 13% tổng sản phẩm quốc nội của Trung Cộng, trong đó hàng xuất sang Hoa Kỳ ước tính chiếm khoảng 3% GDP của Trung Cộng.
“Tập Cận Bình ngày nay có cùng quan điểm với Mao,” một cố vấn của chính phủ Trung Cộng cho biết. “Điểm mấu chốt của ông ấy là không được phép có bất kỳ cuộc khủng hoảng lớn nào gây nguy hiểm cho quyền lực của ông ấy.”
Các nhà kinh tế cảnh báo rằng việc xuất khẩu giảm sẽ gây ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn nền kinh tế Trung Cộng, khiến hàng triệu việc làm bị mất và có nguy cơ dẫn đến suy thoái kinh tế khó có thể thoát ra trong nhiều năm tới.