July 24, 2024
Một tòa án tại Hà Nội đã bí mật xét xử và kết án nhà hoạt động môi trường Ngô Thị Tố Nhiên, nhưng thông tin này không được công khai rộng rãi. Theo tổ chức nhân quyền Dự án 88, phiên tòa diễn ra vào ngày 27/6, một tháng trước chuyến thăm của Josep Borrell, người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh Châu Âu. Tại phiên tòa, bà Nhiên, cựu Giám đốc Điều hành của Sáng kiến Doanh nghiệp Xã hội Chuyển đổi Năng lượng Việt Nam (VIETSE), bị kết án 3 năm 6 tháng tù giam với tội danh “chiếm đoạt, mua bán, tiêu hủy con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” theo Điều 342 của Bộ luật Hình sự.
Dự án 88 nhấn mạnh rằng phiên tòa được tiến hành một cách kín đáo, không có sự tham dự của công chúng, và bản án vẫn chưa được công bố. Bà Nhiên bị bắt giữ vào ngày 15/9/2023, sau các vụ bắt giữ lãnh đạo của những tổ chức xã hội dân sự khác liên quan đến môi trường và biến đổi khí hậu. Công an chính thức khởi tố bà Nhiên sau đó 5 ngày. Tổ chức này cũng cho rằng có nhiều bằng chứng cho thấy việc bắt giữ và kết án bà Nhiên có động cơ chính trị, bao gồm cả việc cách ly bà trong thời gian tạm giam.
Ngô Thị Tố Nhiên là nhà hoạt động khí hậu thứ sáu bị Chính phủ Việt Nam kết án tù kể từ năm 2021, sau các nhà hoạt động như Đặng Đình Bách, Mai Phan Lợi, Ngụy Thị Khanh, Bạch Hồng Dương, và Hoàng Thị Minh Hồng, với các tội danh liên quan đến “trốn thuế.” Michael Altman-Lupu, nhà nghiên cứu nhân quyền tại Dự án 88, cho rằng việc kết án bà Nhiên cùng với các nhà hoạt động khác đã làm suy giảm khả năng giám sát quá trình chuyển đổi năng lượng của xã hội dân sự Việt Nam.
Dự án 88 cũng cho biết vụ bắt giữ bà Nhiên là một phần của chiến dịch đàn áp xã hội dân sự theo Chỉ thị 24, do Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam ban hành vào tháng 7/2023. Chỉ thị này coi hoạt động chính sách, tài trợ nước ngoài và các nhà cải cách là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Theo Ben Swanton, Đồng giám đốc Dự án 88, việc vi phạm nhân quyền của Chính phủ Việt Nam đã vi phạm các điều khoản của Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam và Hiệp định Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng do EU dẫn đầu. Swanton kêu gọi Borrell ưu tiên đảm bảo thả các tù nhân chính trị và bãi bỏ Chỉ thị 24 trong chuyến thăm Việt Nam.
Trước khi bị bắt, bà Nhiên đứng đầu VIETSE, tổ chức tư vấn năng lượng độc lập duy nhất hoạt động trong nước. VIETSE có sứ mệnh đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam hướng tới một xã hội trung hòa carbon và đóng vai trò là cầu nối giữa Chính phủ Việt Nam với các đối tác quốc tế. Tuy nhiên, tổ chức này đã bị đóng cửa ngay sau khi bà Nhiên bị bắt.
Dự án 88 cho biết việc bà Nhiên bị bắt giữ cũng xảy ra trong bối cảnh Hà Nội đang từ bỏ các cam kết quan trọng về chuyển đổi năng lượng. Phóng viên đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Việt Nam để xác nhận về bản án và yêu cầu bình luận, nhưng chưa nhận được phản hồi.