03/01/2024
Cựu Bộ trưởng Y tế Việt Nam, ông Nguyễn Thanh Long, tại phiên tòa ngày 3/1/2024 ở Hà Nội.
Cựu Bộ trưởng Y tế Việt Nam, ông Nguyễn Thanh Long, và 37 người khác tiếp tục bị đưa ra xét xử tại tòa án ở Hà Nội hôm thứ Tư (3/1) với cáo buộc tội nhận hối lộ, hối lộ và đóng vai trò trong việc sản xuất, phân phối và “thổi giá” bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 lên quá cao.
Vụ bê bối liên quan đến kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á cho thấy nhiều quan chức cấp cao đã tạo điều kiện cho công ty này đạt được các thỏa thuận trị giá hàng triệu đô la trong việc cung cấp cho bệnh viện và cộng đồng ở các địa phương những thiết bị xét nghiệm với mức giá bị đẩy lên rất cao.
Tại phiên tòa hôm 3/1, cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long khai đã nhận 2,25 triệu USD từ ông Phan Quốc Việt – Tổng giám đốc Công ty Việt Á, trong đó 2,2 triệu USD nhận thông qua cựu thư ký Nguyễn Huỳnh và 50.000 USD nhận trực tiếp từ ông Việt.
Cựu bộ trưởng Y tế, được mô tả ra tòa với dáng vẻ tiều tụy, tóc bạc trắng và gầy đi rất nhiều, nhiều lần nói “Tôi sai, tôi xin lỗi” vì đã nhận hối lộ, nhưng phủ nhận đã gợi ý đòi hỏi tổng giám đốc Việt Á đưa tiền như lời khai của thư ký Nguyễn Huỳnh, theo Tuổi Trẻ.
Ông Nguyễn Thanh Long bị cáo buộc trực tiếp can thiệp và chỉ đạo cấp dưới tác động để Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá, phân bổ và thanh toán tiền kit xét nghiệm. Cựu bộ trưởng bị cho là đã đứng ra giới thiệu Công ty Việt Á với lãnh đạo một số địa phương để giúp cho công ty này tiêu thụ kit xét nghiệm.
Trong vụ này, ngoài ông Nguyễn Thanh Long, một quan chức cấp cao khác là cựu Chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh cũng bị bắt và bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”. Tại tòa, ông Chu Ngọc Anh nói “rất đau xót” khi không có cơ hội gặp lại ông Phan Quốc Việt để trả lại khoản tiền 200.000 USD đã nhận.
Ít nhất 100 quan chức và doanh nhân đã bị bắt liên quan đến vụ bê bối.
Vụ bắt tay thao túng giá giữa các quan chức và doanh nhân này ước tính đã thu về khoảng 172 triệu USD cho Việt Á, trong đó 34 triệu USD được cho là đã đổ thẳng vào túi các quan chức, theo AFP.
Truyền thông nhà nước cho hay Việt Á đã sản xuất 8,7 triệu bộ dụng cụ xét nghiệm trong đại dịch, phần lớn được gửi đến các cơ sở y tế trên cả nước.
Tại tòa án Quân sự ở Hà Nội tuần trước, Tổng giám đốc Phan Quốc Việt bị kết án tổng cộng 25 năm tù, bao gồm 15 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, 10 năm tù do “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Ngoài ra, ông Việt cũng đối mặt với những cáo buộc khác trong phiên tòa sẽ kéo dài ba tuần bắt đầu vào ngày 3/1.
Việt Nam ban đầu được cả thế giới biết đến nhờ các biện pháp hiệu quả trong việc kiềm chế đại dịch Covid-19. Tuy nhiên sau đó, khi các quan chức bị phát hiện đút túi hàng triệu đô la từ việc nhận hối lộ dính dáng đến kit xét nghiệm và từ việc tổ chức các “chuyến bay giải cứu” đưa người Việt ở hải ngoại về, đã gây ra nhiều tai tiếng và phẫn nộ trong công chúng.
Năm ngoái, ba quan chức đã bị bỏ tù chung thân trong khi hàng chục người khác bị kết án tù dài hạn vì tội hối lộ và tham nhũng trên các chuyến bay hồi hương.
Vào năm 2022, Quốc hội Việt Nam đã bãi chức hai phó thủ tướng Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam. Ông Minh cũng kiêm chức Bộ trưởng Ngoại giao, là người đứng đầu tổ chức các “chuyến bay giải cứu”, trong khi ông Đam phụ trách xử lý công tác ứng phó với đại dịch Covid-19 trong nước.
Cuộc thanh trừng, do Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng lãnh đạo, cũng đã hạ bệ Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, người “chịu trách nhiệm chính trị” về những thiếu sót của nhiều quan chức, AFP dẫn một tuyên bố của ủy ban trung ương đảng vào thời điểm đó cho biết.