Vài Kỷ Niệm Với Công Ty Đại Dương
Tác giả : Chu Tất Tiến
Năm 1981. Đi tù “cải tạo” mới về, lên trình diện Phường, “con bé” Chủ Tịch, tên Mỹ (1), hầm hầm nhìn tôi, nói:
– Anh có việc làm gì chưa? Nếu không, thì chuẩn bị đi lao động xã hội chủ nghĩa 3 năm nữa. Thành phần như anh cần cải tạo nhiều.
Tôi nhìn “con bé” Chủ Tịch mà máu nóng trong người tôi dồn lên mắt. Đúng là đồ mất dậy! Mới năm nào… Khi ấy, “con bé” Mỹ mới có khoảng 13,14 tuổi gì đó, ở sâu bên trong hẻm, chưa biết vắt mũi cho sạch, vẫn thỉnh thoảng chạy qua nhà tôi, đứng nhìn vào nhà. Tôi vẫy con bé vào, và cho nó kẹo bánh hoài. Con bé nhe răng cười, nói ba tiếng “cám ơn chú” rồi chạy biến vào trong hẻm. Bây giờ, con bé lên làm Chủ Tịch Phường! Chừng như nhớ lại những ngày tháng đó, nó xấu hổ, nên phải lên mặt, ra cái điều ta đây. Tôi muốn chọc quê nó vài câu, nhưng nhớ lại, bọn Việt Cộng đâu có trái tim người, nói gì nó cũng chẳng cho lọt vào tai, uổng phí thời gian.
Tôi nghiến răng, cố hít hơi sâu vào lồng ngực rồi mới thở ra, nói bừa:
– Tôi sắp có việc làm rồi.
Con bé nhìn tôi trừng trừng một lát rồi nói:
– Tôi cho anh một tuần, nếu không có việc, thì về nhà gói quần áo, lên trình diện Phường.
Lẳng lặng quay ra, tôi không thèm chào nó nữa. Cái đồ Cộng Sản mất dậy!
Về đến nhà, tôi không dám nói cho gia đình hay, mà lôi cái xe đạp ra, đạp đến nhà bạn bè, tìm hỏi xem ai biết có việc gì thì chỉ bảo. May quá, ngay đợt thăm viếng đầu tiên, tới nhà T., một anh đồng môn Quốc Gia Hành Chánh, anh ấy bảo:
– Ông đi với tôi đến công ty Đại Dương. Tôi có thằng quen, hồi xưa cũng Quốc Gia Hành Chánh, nhưng bây giờ nó làm lớn lắm. Nó có thể cho ông việc làm.
Thế là tôi đạp xe đi theo T. đến Công Ty Đại Dương. Hồi đó, nghe nói Giám Đốc Công Ty này là Charles Đức, chồng của đào cải lương Bạch Tuyết, chấp nhận tuyển dụng các cựu tù cải tạo mới về. Lòng tôi mừng khấp khởi. Phen này đỡ khổ rồi! Nếu họ nhận cựu tù cải tạo vào, thì chắc cũng là những người tốt…
Đến nơi, T. dẫn tôi vào ngày Phòng Tổ Chức, là nơi quan trọng nhất của mọi cơ sở của nhà cầm quyền. Phòng này lo đặt chỉ tiêu, tuyển dụng nhân viên, điều động nhân lực, sa thải hay nhận vào làm đều do một tay Trưởng Phòng Tổ Chức, cho nên uy quyền sinh sát ghê gớm lắm.
Sau khi xưng tên với tay thư ký gác cửa ngoài, và được Xếp cho vào, T. giới thiệu tôi với Xếp là một người dong dỏng, khuôn mặt khắc khổ, ít nói, lạnh lùng, không thấy nở một nụ cười nào. Anh ta nghe bạn tôi nói về tôi xong, là hý hoáy viết ngay vài chữ vào một miếng giấy nhỏ, bảo bạn tôi dẫn tôi xuống phòng làm lương để lo việc lương lậu.
Thật không ngờ, việc làm lại dễ thế! Tôi cảm động đến lập bập quên không chào hỏi tay Trưởng Phòng Lương. Bạn tôi đưa miếng giấy cho tay Xếp lương một cách thành thạo, có vẻ như anh đã từng giới thiệu nhiều lần rồi.
Tên Xếp phòng lương, già già, cằm bạnh ra, dưới cái mũi to và cặp mắt lồi, nhìn trừng trừng vào tôi, nói vắn tắt:
– Lương lao động 30 đồng một tháng, nhưng mà đừng lấy lương, thì tôi cho làm!
Gì mà kỳ vậy? Bạn tôi nhìn tôi, hỏi ý xem tôi có chịu làm không lương không. Giờ phút đó, thì còn chọn lựa gì nữa! Nếu không về báo cáo là có việc, là đời tàn trong ngõ hẹp, vì đi tù cải tạo, còn có gia đình thăm nuôi, nhưng đi lao động xã hội chủ nghĩa là “mút chỉ cà tha”, không ai biết mình ở đâu mà tìm! Tôi gật đầu, nhận điều kiện làm việc không lương.
Chừng như đã biết hết câu trả lời, tên xếp kia viết một miếng giấy nhỏ, hất tay cho tôi, nói trống không:
-Cầm giấy này, tới số.. đường Nguyễn Tri Phương, Khánh Hội, trình diện.
Tôi gật đầu rồi đi ngay, sau khi cám ơn người bạn tốt đã giới thiệu tôi vào làm. Hồi ấy, bạn tôi, nguyên Phó Quận thời Cộng Hòa, đi tù về làm nghề đứng đường, thu mua “dàng dụn, bạc dụn, đồng hồ, máy móc” linh tinh, kiếm sống cũng khá, tuy có vất vả và đen đúa, nhưng lại tự do, thoải mái, muốn đến “sở” giờ nào thì tới…Khi đến ‘”sở” là góc đường Lý Thái Tổ, anh chỉ để có mỗi một miếng bìa nhỏ ghi mấy chữ: “Thu mua vàng vụn, bạc vụn, đồng hồ, máy cũ..” rồi kéo cái ghế xếp ra, ngồi nhìn xe chạy. Có ngày ngồi từ sáng đến tối, chả có ma nào hỏi, nhưng cũng có ngày, liên tiếp hai ba người, thuộc chế độ cũ, đói ăn, mang những đồ linh tinh đến bán. Anh trả giá, mua xong, thì đi lại những điểm thu mua lớn, và bán lại, lấy tiền lời mua gạo.
Làm việc đó thật là nhàn rỗi! Còn tôi đạp xe đi đến Sở thật sự, chả biết ra sao.
Tới đúng địa chỉ là một “bin-đinh” cũ của người di tản buồn nào đó, có cánh cổng sắt xộc xệch như răng bà lão, nhìn vào trong thấy tối um um. Thấy tôi dựng xe, đứng nhìn nhớn nhác, môt tay bảo vệ chạy ra, hất hàm:
– Anh kia! Làm gì đứng đó?
Tôi nhếch miệng cười xã giao rồi đưa tờ giấy đen đúa ra. Tay bảo vệ cầm lấy, nhìn tôi một lần nữa, rồi chạy vào trong. Chừng một hai phút sau, một tên mập mạp đi ra, cùng với hai ba trự ăn theo phía sau. Tên mập cười hô hố:
– Ồ! Ma mới đây rồi! Muốn đi làm hả? Được, ta đi ăn sáng nhé!
Rồi phất tay vào trong cho đám lâu la tiến ra. Tôi chới với, nhìn lũ người ăn bám này mà hết hồn. Tiến đâu ra mà chi cho lũ này? Chỉ còn cách lập bập nói:
– Xin lỗi các anh, tôi không chuẩn bị, anh cho tôi về nhà lấy tiền..
Tên mập kia trở mặt nhanh như cắt, phẩy tay:
– Thôi! Về thì về luôn đi! Đừng trở lại nữa!
Rồi quay vào, vừa đi vừa lầm bầm cái gì, nghe như “đù mẹ.. thằng…”
Tôi thở ra, chán nản, quay xe về Công Ty Đại Dương. Tới nơi, tôi xin vào thẳng gặp xếp Trưởng Phòng Tổ chức và trình bầy rằng ở đó không nhận! Xếp không nói không rằng, viết một tờ giấy lọ lem khác đưa cho tôi địa chỉ và dưới ký tên.
Lần này, để chắc ăn, trước khi tới nơi, tôi chạy về nhà, thủ một ít tiền vào túi, rồi mới đến trình diện. Nhưng sự thể lại khác hẳn. Tên trưởng công trường, da ngăm đen, miệng vêu như miệng nhái, nhìn tôi nói dõng dạc:
– Tôi nhận cho anh vào làm. Lương ở đây là 30 đồng, nhưng anh không được lấy lương, và phải làm thông tầm, nghĩa là làm một lèo từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều. Buổi trưa, ăn cơm tại chỗ, nhưng không được mang cơm theo. Phải nộp một lon gạo để ở đây, người ta nấu cơm cho ăn. Muốn ăn canh thì nộp thêm 1 đồng nữa. Chịu không?
Thật đúng là quân bóc lột. Công Ty Đại Dương này phải đặt lại tên là Đại Ác mới đúng. Làm đã không có lương, mà còn phải nộp thêm tiền. Một lon gạo giá 1 đồng, thêm một đồng canh nữa là hai đồng, một tháng như vậy, làm 26 ngày, phải nộp thêm 52 đồng, trong khi lương công nhân viên hồi đó có khoảng 30,40 đồng! Tôi muốn chửi thề quá đỗi, nhưng lại nhớ đến cái “con bé Chủ Tịch” ở nhà đang hầm hầm muốn ăn thịt tôi, tôi phải nghiến răng gật đầu.
Trưởng Công trường, tên Quang, sau này mới biết nó nguyên gốc Đại Úy Công Binh, vì có vợ là Cách Mạng lớn, nên được cử làm Xếp Chúa ở đây. Tên khốn này, có đứa con gái khoảng 18, 19 gì đó, ngày nào cũng vào với bố, đi lanh quanh, tìm đồ để “chôm”. Chiều nào cũng thấy nó mang một bao cát ra cửa, trong đó chứa những vật liệu sửa xe hơi, như bạc đạn, pít tông… là đồ ăn cắp của xưởng, mang về bán lại làm giầu. Bảo vệ thấy nó thì cho qua, còn tụi công nhân như tôi, phải chìa túi xách mình ra cho nó khám.
Ngay ngày đầu làm việc, tôi tưởng như đã biến thành môt thứ nô lệ thời La Mã. Tên Quang chỉ cho tôi một đống sắt là những thanh sắt ở thành cầu bị phá hỏng, cong queo và bảo tôi cầm búa tạ, đập “nguội”, (không nướng trên lửa) cho thanh sắt thẳng ra! Hãy tưởng tượng thanh sắt dài cong, có chiều ngang khoảng hơn 20 xăng ti mét, được đúc thành chữ “i” La Mã giống như hai chữ T nối lại với nhau, kiên cố như thế nào, mà bắt tôi đập “nguội” cho thẳng! Nếu nướng cho đỏ lên, thì cũng khó mà đập cho thẳng, đằng này lại đập “nguội”.
Đột nhiên, tôi nổi máu xung lên, vác búa tạ nặng 5 kí lô dang thẳng cánh tay, đập xuống. “Choang!” cái búa bật trở lại, chút nữa thì bắn vào mặt tôi, vỡ mặt! Bọn nô lệ cũ vẫn đứng nhìn tên ma mới này làm việc, thấy vậy thì cười lên hô hố. Tôi nóng tiết, quay búa liên tiếp “choang! Choang!”. Miếng sắt cũng nẩy lên theo cái búa.. Quay chừng 10 cái búa, là tôi thấy chả vai của tôi muốn lìa cái thân thể còm nhom của tôi. Đầu váng, mắt hoa, tay mỏi.. Tôi muốn rủ người xuống, nhưng nghe thấy những tràng cười nhạo của bọn kia, danh dự của một Sĩ Quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa lại bùng lên, làm tôi nghiến răng, quay búa…. Đến khi tôi không điều khiến được cánh tay nữa thì mới chịu ngừng lại, ngồi bệt xuống đất. Lúc ấy, tôi thèm chết quá chừng! Phải chi chết được, nhắm mắt xuôi tay, không thở nữa, thì sướng biết mấy! Nhưng thực tại lại trừng trừng nhìn tôi, thách đố. Tôi đứng dậy, tiếp tục đập…”Choang! Choang! Choang!”..
Sức người có hạn. Tôi đập búa chừng môt tiếng đồng hồ thì nằm lăn ra, nín thở! Bọn vô lại lại cười ồ. Có đứa nói lớn:
– Đù má! Mấy thằng cải tạo chả biết làm đéo gì!
Nghe thấy thế, tôi cố ngồi dậy, thở một lúc, lấy tay trái xoa bóp tay phải cho dãn ra, rồi lê cái thân còm đứng dậy, tiếp tục đập. Đống khung sắt khổng lồ cứ nhìn tôi, dỡn mặt, nhẩy lên, nhẩy xuống…
Tới giờ ăn cơm. Tên phát cơm gọi tôi:
– Ê! Anh kia! Lại lấy cơm.
Nhìn tô canh “toàn quốc”, nghĩa là tô đầy nước, chứa mấy lá cải, hai ba chú tôm bé như cái tăm trốn dưới đáy tô, tôi chán đời dễ sợ. Thà là tù cải tạo…
Nhưng thôi, đời chó má thế, cứ chấp nhận đi. Tôi hát trong miệng: “Lâu dần đời người cũng qua…”
Làm được hai ngày, thì tên xếp Chúa thấy đống sắt vẫn trơ trơ, bảo tôi đổi việc. Khi mới nhận tôi vào làm, nó cố tình chơi tôi, vì nếu là Sĩ Quan Công binh, nó phải biết muốn uốn sắt thép, phải nung lửa! Không một lực sĩ nào có thể đập sắt nguội như thế! Thay vì đập sắt, nó bảo tôi kéo đá! Chỉ cho tôi cái xe cút kít có một bánh xe sắt và hai cái càng cua thò ra ngoài một cái hộp hình khối Pyramid lộn ngược, nó bảo tôi phải múc đá xanh cho đầy vào rồi kéo chạy lên dốc trên, đổ xuống cho người ta dậm ra, đổ xi măng vào. Tôi ra nhận xe, mà phẫn nộ, vì mọi xe đều có hai người, môt kéo, một đẩy, còn tôi chỉ có một mình mà lại là chiếc xe bự nhất. Bọn khốn kia nó muốn giết tôi chết vì đau tim! Uất quá mà không biết nói sao, nếu đòi hỏi, bọn chúng lại ồ lên “đồ cải tạo biết đéo gì”, thì nhục, tôi nghiến răng kéo đá. Vì hai tay đưa ra phía sau, làm ngực căng ra hết cỡ, bắp thịt ngực còm của tôi dàn ra mỏng dính, muốn lòi xương sườn ra ngoài da. Hai bắp chân tôi chạy trên lớp đá xanh lạo xạo được vài chuyến thì cũng muốn từ giã tôi mà ở lại đống đá kia. Tôi thở không ra hơi, nhưng vẫn cố..”Cố lên, cố lên, cố lên..mày ơi! Thà chết, không thể chịu nhục!” Tôi cứ xúc, cứ kéo, cứ chạy như cái máy không hồn, để buổi trưa được ăn tô canh “toàn quốc” do chính mình bỏ tiền ra mua. May mà hồi đó, tôi chưa đến 40 tuổi, còn sức mạnh, nhất là tôi đã tập võ từ khi còn nhỏ, rồi đi sang Mỹ, được huấn luyện “Biệt Động” (Ranger) tại Georgia năm ấy, nên không chết lăn quay với những công việc nô lệ kia.
Điều làm tôi chấp nhận công việc khốn nạn này, đã làm không lương như trâu, lại phải nộp tiền cho chủ, là việc “con bé Chủ Tịch” không còn quấy quả tôi nữa. Công Ty Đại Ác kia, đã giúp cho những người tù cải tạo như thế đấy! Tôi nghĩ, không lẽ người đồng môn làm Trưởng Phòng Tổ Chức lại mù, điếc, nên không biết thực tế của những con người khốn khổ này?
Thôi, kệ! Ta sống với Trời, không sống với loài người gian ác! Mặc cho Trời định đoạt!
Làm được đúng một tháng, hôm ấy, kiểm điểm thành tích công tác tháng vừa qua. Cả bọn nô lệ ngồi xếp bằng trên đất đá, nghe tên Quang, Trưởng công Trường nói chuyện. Sau khi nói vớ vẩn vài câu ca ngợi Bác Đảng, đột nhiên, nó chỉ tay vào tôi, nói thật to:
– Địt mẹ chú mày! Tao biết chú mày đéo biết làm gì, nhưng tao thương hại, nên cho chú mày làm việc ở đây. Chú mày liệu mà làm việc đàng hoàng nghe chưa?
Nghe mấy lời khốn nạn của một thằng từng là Sĩ Quan Việt Nam Cộng Hòa nói với người cũng từng là chiến hữu của nó, máu nóng trong người tôi xông lên khiến tôi hoa mắt, ù tai, muốn xỉu!
Trong lòng tôi, lúc ấy, chỉ có lòng căm thù, căm thù, muốn giết người, muốn bóp cổ nó, muốn làm Ma cà rồng, làm Franskeintein hút máu nó, phải hút máu cho đến khi nào nó xanh lè, dẫy đành đạch rồi chết.. Tôi gào lên trong đầu những câu chửi tục nhất mà mấy tên ma cô, đĩ điếm vẫn xài.. nhưng chỉ ở trong đầu thôi, nên cơn uất nghẹn càng lúc càng tăng, khiến tôi gục xuống. Bọn khốn kia, thay vì chạy lại đỡ tôi lên, lại cười ồ:
– Xem kìa! Thằng kia trúng gió rồi!
Tai tôi càng ù thêm, nhưng bất chợt, máu nóng quân đội tôi chợt trở về, tôi gượng ngồi dậy, không nói gì, chỉ nhìn trừng trừng về phía trước, thấy mông lung, không gian như mờ mờ ảo ảo, chẳng có chi là thực…
Thằng khốn nạn tên Quang kia, chừng như cũng có chút sót ruột, nên hất hàm bảo cả bọn:
– Thôi, đi về!
Tôi lảo đảo đứng dậy và ra cửa. Vẫn thấy đứa con gái của thằng Quang vác một bao cát đựng đồ gì bên trong, kêu lục cục.
Hôm sau, tôi không đến làm nữa. Đủ rồi! Đủ rồi! Còn gặp lũ chó má kia nữa làm gì? Làm như nô lệ, không có lương, lại phải nộp tiền! Đời này có sự oái oăm như vậy sao? Phải! Có đấy! Có trong chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa của những tên lãnh đạo là “người chết biết đi” (Walking dead), không có tim, tai đã bịt chặt, mắt cũng bị mù, nhưng tay luôn nắm cò súng…
Vì thế, Đại Dương thật sự bao la vẫn đón người vượt biên, dù chết trên biển hay bị hãm hiếp tơi bời! Mẹ Việt Nam ơi! Mẹ chẩy máu nhiều quá!
Chu Tất Tiến.
(1) Con bé Mỹ này, năm 2010 (?), gạt tiền đồng bọn, bị đồng bọn chém giữa trụ sở, nhưng không chết, chỉ bị thương tật. Còn con bé Phó Chủ Tịch tên Hồng thì bị chém chết thẳng cẳng ngay giữa Phường 15, Quận Phú Nhuận, Saigon.
