Giải pháp nào cho tình trạng ngập lụt ở đô thị VN?(BBC)

BBC News Tiếng Việt

Giải pháp nào cho tình trạng ngập lụt ở đô thị VN?

Bàn về nguyên nhân của tình trạng ngập ở các tỉnh thành phía Bắc hiện nay, Thạc sĩ Đỗ Đức Thắng nói với BBC: “Công tác quản lý quy hoạch thực sự có vấn đề.”

Không chỉ Hà Nội, các địa phương miền Bắc như Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Giang… cũng biến thành biển nước sau mưa.

Theo Thạc sĩ Thắng, chuyện nông thôn ngập là chuyện rất lạ, thậm chí ngay bên cạnh con sông cũng bị lụt.

“Hà Nội ngập có thể nói là do thủy triều hay TP.HCM có thể nói là do triều cường, không có chỗ thoát, nhưng ở nông thôn, hay những đô thị ở trên độ cao lớn vẫn ngập, thì là do công tác tổ chức thoát nước kém. Các cống thoát nước bị bùn đất rác rưởi gây ách tắc, không ai chăm sóc khai thông nên khi dòng nước lớn ở trên trời đổ xuống không thoát được,” ông Thắng nói.

Thạc sĩ Thắng cùng các chuyên gia đô thị đưa ra một số giải pháp cho tình trạng ngập hiện nay. Các bạn đọc bài tại đây: https://bbc.in/3Q03h0E

Từ chuyện ‘bể chứa nước’ ở Hà Nội, nghĩ về ‘tầm nhìn’

Từ chuyện ‘bể chứa nước’ ở Hà Nội, nghĩ về ‘tầm nhìn’

Bởi  AdminTD

 Blog VOA

Trân Văn

2-6-2022

Cộng đồng mạng xã hội châm biếm về trận ngập lụt hôm 29/5 ở Hà Nội. Ảnh trên mạng

Cuộc thảo luận về việc xây dựng các… “bể chứa nước mưa” cho Hà Nội nhằm chống ngập chỉ mới bắt đầu, tuy chưa khảo sát, chưa lập dự toán nhưng vẫn có thể phỏng đoán…

Sau khi ông Trần Hồng Hà – Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường (TNMT) – tuyên bố… “cần nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật như xây những bể ngầm lớn tại khu vực xung yếu thường xuyên xảy ra ngập hoặc tận dụng các khu vực rộng lớn như cánh đồng, sân vận động làm nơi chứa nước” để giải quyết tình trạng thủ độ Cộng hòa XHCN Việt Nam càng ngày càng dễ ngập, đã vậy lại còn ngập sâu, ngập lâu (1) như vừa thấy trong các ngày 23/5/2022 (2), 27/5/2022 (3), 29/5/2022 (4)… giới hữu trách bắt đầu thảo luận sôi nổi về việc xây dựng các “bể chứa nước mưa” ở Hà Nội (5).

Cuộc thảo luận về việc xây dựng các… “bể chứa nước mưa” cho Hà Nội nhằm chống ngập chỉ mới bắt đầu, tuy chưa khảo sát, chưa lập dự toán nhưng vẫn có thể phỏng đoán, chi phí xây dựng hệ thống thoát nước cho một đô thị mà diện tích lên tới hàng ngàn cây số vuông như Hà Nội, trong đó có các… “bể chứa nước mưa” sẽ lên tới… “hàng trăm ngàn tỉ”. Đó là hậu quả của tình trạng được ông Hà, cũng như giới hữu trách và chuyên gia khái quát là do “thời tiết dị thường, mưa lớn cực đoan, hạ tầng thiếu đồng bộ, thiếu tầm nhìn”, các qui hoạch đã “bê tông hóa Hà Nội, lấp những túi chứa nước là ao hồ,…”!

***

Ý tưởng xây dựng các… “bể chứa nước mưa” cho Hà Nội nhằm chống ngập nhắc thiên hạ nhớ tới vấn nạn ngập lụt ở TP.HCM. Trong 15 năm vừa qua, TP.HCM đã chi hàng trăm ngàn tỉ để giải quyết vấn nạn ngập lụt nhưng vô ích vì gần như không thể khắc phục hậu quả của các… “qui hoạch” trước đó! Dẫu việc thoát nước ở Sài Gòn dựa vào hệ thống sông và kênh, rạch tự nhiên nhưng dựa trên… “qui hoạch”, chính quyền TP.HCM vẫn ra lệnh lấp khoảng 30% diện tích sông và kênh, rạch. Theo một nghiên cứu của Viện Khoa học thủy lợi miền Nam thì chỉ trong 12 năm từ 1996 đến 2008, tại Sài Gòn đã có hơn 100 kênh, rạch với tổng diện tích khoảng 4.000 héc ta bị lấp và bị lấn chiếm (6).

Rồi cũng theo… “qui hoạch”, nhằm… “chống ngập”, tháng 10 năm 2015, giới hữu trách ở TP.HCM loan báo sẽ chi 300 tỉ để khôi phục lại kênh Hàng Bàng – con kênh mà những viên chức tiền nhiệm từng dựa vào… “qui hoạch” để ra lệnh lấp vào năm 2000! Việc dựa vào… “qui hoạch”, cho phép lấp một phần hoặc toàn bộ sông, kênh, rạch để xây dựng đủ loại công trình đã ngốn hàng chục ngàn tỉ đồng, sau đó cũng dựa vào… “qui hoạch”, chi thêm hàng chục ngàn tỉ đồng để khôi phục lại (7) chắc chắn chỉ có ở… Việt Nam! Đáng nói là hệ thống chính trị, hệ thống công quyền ở Việt Nam nói chung và ở Hà Nội nói riêng không rút ra được kinh nghiệm nào từ chuyện xảy ra ở TP.HCM cách nay 20 năm.

Cũng vì vậy, sau hàng loạt… “qui hoạch” nhằm… “phát triển thủ đô”, giờ những viên chức hữu trách mới nghĩ đến chuyện xây dựng các… “bể chứa nước mưa” nhằm chống ngập cho Hà Nội. Hàng ngàn, hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn tỉ lấy từ đâu để chi cho “phát triển thủ đô” và giờ chuẩn bị chi hàng ngàn, hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn tỉ khác cho các… “qui hoạch”… “chống ngập”? Tất nhiên là từ công khố và đi vay. Thay vì dùng các loại thuế, phí đã thu để nâng cao phúc lợi công cộng (ví dụ thực hiện chính sách giáo dục hoàn toàn miễn phí, cấp phát sách giáo khoa cho trẻ con như thiên hạ) thì thuế, phí được dốc hết vào các… “qui hoạch” để… “phát triển” rồi “sửa sai” và… “trả nợ”!

***

Chuyện không có kiến thức nhưng không tham khảo ý kiến của các chuyên gia, không thèm nghe các khuyến cáo, cảnh báo khi chỉ đạo… “qui hoạch”, phê duyệt… “qui hoạch”, đã cũng như đang biến nhiều thành phố, thị xã, thị trấn ở Việt Nam thành… “nơi khó sống” vì cư dân phải đối diện với đủ loại vấn nạn (kẹt xe, ngập lụt vào mùa mưa, ô nhiễm do khói bụi, ô nhiễm mặt nước, sụt lún, sạt lở,…) và Hà Nội chỉ là một trong nhiều ví dụ. Chuyện Hà Nội càng ngày càng dễ ngập lụt nghiêm trọng chỉ là một trong số những nhân họa xuất hiện ở khắp nơi tại Việt Nam.

Thực tế cho thấy, dù… “qui hoạch” đã phá hỏng những yếu tố vốn là nền tảng trong xây dựng, phát triển đô thị hiện đại vừa rất khó khắc phục, vừa gây ra hậu quả càng ngày càng trầm trọng nhưng không viên chức hữu trách nào trong hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam nhận trách nhiệm hay bị truy cứu trách nhiệm. Tệ hơn, những hệ thống này vẫn tiếp tục áp đặt… “ý chí chủ quan” của một số cá nhân là lãnh đạo hoặc của tổ chức đảng từ trung ương đến địa phương. Thậm chí, các loại qui hoạch tùy tiện, phi lý còn được gắn thêm… “tầm nhìn” để duy trì, phát tán tai họa lâu dài hơn!

Làm chính sách hay tập làm văn

Làm chính sách hay tập làm văn

Huy Đức

2-6-2022

Từ khóa II đến khóa VII, Quốc hội ta cơ cấu đại biểu bao gồm cả người chăn bò và công nhân vệ sinh. Trong những lần trả lời phỏng vấn tôi, anh Hồ Giáo kể, khi cần ông phát biểu, Văn phòng thường chuẩn bị trước rồi đưa giấy cho ông, ông chỉ cần lên đọc. Bởi thế, ngay cả hồi đó mà cũng có mạng xã hội, chưa chắc đại biểu đã có khả năng “mua vui” như mấy ngày qua.

Lỗi không phải chỉ ở từng đại biểu.

Tôi tìm lại Luật Quy hoạch, Luật được nhắc nhiều nhất mấy ngày họp đầu. Hiếm có văn bản luật nào lại được trình bày một cách tăm tối như Luật này. Tôi cố gắng đọc đi đọc lại cả 59 điều mà không thấy rõ, đâu là “quy phạm”, đâu là “chính sách”. Luật Quy Hoạch không phải là cá biệt, nếu không thay đổi tư duy làm luật thì Quốc hội, nơi lẽ ra phải làm chính sách, chỉ có thể làm tập làm văn.

Một trong những luật ban hành sớm nhất kể từ sau Hiến pháp 1992 là Luật Đất Đai. Những chính sách tiến bộ hơn kể từ sau đổi mới được đưa một cách thận trọng vào luật này. Nhưng, một phần của những chính sách này gần như đã bị phá hỏng bởi Pháp lệnh 14-10-1994 (luật mẹ của Nghị định 18).

Tiến trình sửa đổi Nghị định 18, bãi bỏ Pháp lệnh 14-10-1994, trả lại cho các tổ chức (chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân) “quyền sử dụng đất” là một tiến trình đấu tranh chính sách (giữa cải cách và bảo thủ). Các văn bản liên quan đến Luật Đất Đai ở giai đoạn này vẫn khá mạch lạc và những lần sửa đổi chỉ là sửa đổi những điều luật chính, liên quan.

Luật Đất Đai 2003 là một bước lùi về chính sách, trao cho Nhà nước nhiều quyền thu hồi đất đai hơn. Nhưng, cái tôi muốn nói là tham vọng sửa đổi toàn diện Luật Đất Đai 1993 trong năm 2003 đã mở đầu một thời kỳ Quốc hội bị kéo vào công cuộc làm văn bản chứ không phải làm chính sách.

Tôi vẫn cho rằng, không gian chính trị này vẫn chưa đủ chín để đụng đến vấn đề “đất đai thuộc sở hữu toàn dân”. Tuy nhiên, vẫn có thể thay đổi nội hàm của nó, vẫn có thể sửa chính sách và có một cách tiếp cận khác để làm luật đất đai rõ ràng, ngắn gọn.

Không có cái gì có thể bán được hàng trăm triệu, hàng chục tỉ đồng mà không gọi là tài sản. Đất đai của một quốc gia tồn tại ở các dạng: tài nguyên và tài sản… Tài sản có tài sản công (đất công) và tài sản tư (đất tư). Đã là tài sản thì phải được hiến pháp bảo hộ và nó chỉ được quyết định bởi quan hệ dân sự và tư pháp.

Tuy nhiên, khác với động sản, bất động sản, ngay cả ở những quốc gia có đa sở hữu. Thì không phải cứ là chủ đất thì muốn làm gì thì làm. Nhà nước bảo hộ để người dân thực thi các quyền dân sự, sang nhượng, mua bán…; khi có tranh chấp (với nhau hoặc với nhà nước) thì chờ phán quyết của quyền tư pháp. Khi đã coi quyền sử dụng đất là tài sản thì không nên áp dụng quyền hành chánh thu hồi, mà nên áp dụng quyền trưng dụng, trưng mua mà Hiến pháp có trao cho Nhà nước.

Nhà nước chỉ nên sử dụng quyền hành chánh để kiểm soát mục đích sử dụng đất và quyền phát triển (trồng cây, xây nhà trên đất…).

Với cách tiếp cận này, luật đất đai chỉ cần dăm, bảy điều và luật quy hoạch cũng không nên “vẽ cả ngày mai thành bức tranh…” khi mà chưa biết nguồn lực từ đâu ra cả.

Thay vì quy hoạch, luật cần đưa ra những quy phạm rõ ràng, ví dụ: Nghiêm cấm chuyển đất nông nghiệp ở những nơi màu mỡ (Văn Giang, Ecopark…) thành đất đô thị; Nghiêm cấm lấp ao, hồ, sông ngòi tự nhiên; Trong quá trình phát triển đô thị cứ lấp một mét ao hồ ở chỗ này thì phải đào lại một mét ao hồ ở nơi khác trong phạm vi cùng chịu tác động của khu đô thị ấy…

Hoặc: Nhà ở không được xây bám theo các trục đường giao thông; các cụm dân cư phải được bố trí đường riêng và phải ở cách xa đường giao thông một khoảng cách nhất định (cao tốc xa hơn đường liên tỉnh, liên huyện…).

Nếu trong thập niên 1990s đã áp dụng nguyên tắc này thì bây giờ tai nạn giao thông đã không nhiều và muốn mở rộng đường sá đã không vất vả thế; khu Bàu Cát (Tân Bình), Kỳ Hòa (quận 10), Đinh Bộ Lĩnh (Bình Thạnh)… đã không ngập lụt. Và, thay vì cắm cúi làm quy hoạch, nếu ngay sau Đại hội VII, Quốc hội có luật cấm xây nhà riêng lẻ cách điểm tiếp nước Hồ Tây từ 3 – 5 trăm mét; kiểm soát xây cất từ chân đê tới mép dòng chảy sông Hồng đoạn đi qua Hà Nội thì giờ Thủ đô đã khác.

Đừng coi việc làm luật cũng là một cơ hội như làm… dự án. Tư duy chưa thay đổi, điều kiện chưa chín muồi thì chưa thể có thay đổi về chính sách (nhất là trong chính sách đất đai, có người muốn giữ sở hữu toàn dân vì sợ chệch hướng; có người muốn giữ quyền thu hồi đất của nhà nước vì lợi ích).

Chưa thay đổi về chính sách mà sửa luật thì chỉ làm tập làm văn. Và nếu không thay đổi chính sách một cách toàn diện thì đừng sửa toàn văn luật hay bộ luật mà chỉ cần ra một luật sửa đổi chỉ 1, 2 điều là đủ.

Bà Phan Thị Mỹ Dung, ĐBQH tỉnh Long An. Ảnh chụp màn hình báo Tuổi Trẻ

Phải có phương pháp làm việc khoa học để đừng làm mất thời gian của Quốc hội. Nên đưa các vấn đề chính sách ra để các nghị sĩ thảo luận (thay vì để đại biểu ăn nói như một đại cử tri). Khi đã hình dung quyết sách thì để các Ủy ban cùng đội ngũ chuyên môn thiết kế các “quy phạm” trước khi trình Quốc hội thông qua, biểu quyết.

Quyền lực của Quốc hội càng độc lập với Chính phủ càng tốt khi thực thi giám sát. Nhưng, chương trình nghị sự của Quốc hội mà nếu không bám sát chương trình hành động của Chính phủ (phản đối hay ủng hộ) thì các phát biểu ở Quốc hội rất dễ trở nên lạc lõng. Lạc lõng như những ông chồng thay vì nhặt rau, bế con, chỉ chăm chăm sang nhà khác nhìn xem vợ hàng xóm xinh hay xấu.

NGHĨ VỀ CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC HIỆN NAY

 Lê Hoàng Nam

Bài viết hay và đầy trách nhiệm của một công dân

NGHĨ VỀ CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC HIỆN NAY

Từ đầu thập niên 1950 đến nay, đã hơn 70 năm trôi qua, với sự ra đời của khoảng 3 thế hệ tiếp nối nhau. Vậy mà những gì thế hệ sinh vào những năm 1940 -1950 tại miền Nam đã trải qua, so với những gì mà thế hệ hôm nay đang chứng kiến, tưởng như là một giấc mộng dài.

Còn nhớ rõ vào đầu thập niên 1950, khi chúng tôi học Tiểu học, quyển Quốc văn Giáo khoa thư (và nhiều sách học khác) sờn cả bìa, cả gáy, vì được chuyền từ nhiều lớp đàn anh xuống nhiều lớp đàn em, chuyền từ ông anh xuống cô em trong gia đình. Những quyển sách học đó đã tồn tại từ ngày phát hành đầu tiên năm 1926 cho đến thập niên 1960!

Thời đó, hàng năm, Bộ Quốc gia Giáo dục của chế độ miền Nam chỉ ban hành chương trình học chi tiết cho cả năm mà không hề kèm theo một bộ sách giáo khoa bắt buộc nào. Thầy cô giáo bằng vào kiến thức trong đầu, những sách vở mình có được, dạy sao miễn đáp ứng được yêu cầu do chương trình của Bộ đề ra, học sinh thi đỗ nhiều. Tôi còn nhớ rõ, năm 1959, thầy Nguyễn Duy Diễn dạy Việt văn, thầy Tạ Thanh Sơn dạy Sử Địa cho chúng tôi, khi vào lớp chẳng mang theo sách vở gì, cứ đứng trên bục giảng mà thao thao bất tuyệt.

Vào những thập niên 1950-1960, tại miền Nam, trong các kỳ thi Trung Học Đệ nhất cấp (Phổ thông cơ sở), Tú Tài I (hết lớp 11), Tú Tài II (Phổ thông Trung học), tỉ lệ số thí sinh thi đỗ thường chỉ đạt từ 25 – 45%, hầu như không bao giờ đạt đến mức 50%. Đó là tỉ lệ xác định đúng thực chất kết quả học tập của học sinh cả nước, đồng thời cũng là động lực thúc đẩy mỗi em phải cố gắng học tập để không phải ở lại lớp cũ nhiều lần.

Sách tham khảo để đọc bổ sung vào kiến thức nhà trường thì trăm hoa đua nở, do các thầy cô giáo, công lập cũng như tư thục, soạn thảo với tư cách cá nhân, sách nào học sinh thấy hay, phù hợp với nhu cầu kiến thức của mình thì mua về đọc. Sách của ông bà Tăng Xuân An, Nguyễn Sỹ Tế, Nguyễn Duy Diễn, Bùi Hữu Đột, Bùi Hữu Sủng, Trần Bích Lan, Trần Văn Hiến Minh, Nguyễn Văn Mùi … chen vai thích cánh trên thị trường sách đọc một cách thật bình đẳng và lành mạnh, Bộ QGGD không can thiệp vào quá trình biên soạn, in ấn và phát hành bao giờ.

Ngày nay, sau hàng 60-70 năm, nền giáo dục hiện đại đặt ra cho mỗi chúng ta nhiều điều để lo nghĩ. Đó là những chính sách giáo dục lấy thành tích ảo và lợi nhuận làm tiêu chí hàng đầu. Học sinh phải thi đỗ gần 100% thì nhà trường, thầy cô mới không bị khiển trách, từ đó, các em ỷ lại vào kết quả đoán trước được, không phấn đấu trong học tập, vì không ai dám đánh rớt mình. Lấy cớ cần phải “cải cách giáo dục” hàng năm, sách giáo khoa in xong, ngốn khối tiền của phụ huynh học sinh, qua năm sau trở thành mớ giấy lộn! Với vài chục triệu học sinh các cấp, hàng năm người ta thải ra hàng chục triệu mớ giấy lộn như thế!

Đất nước còn nghèo, nhiểu bậc cha mẹ còn lam lũ, khổ sở với từng miếng ăn, vậy mà cứ vào mỗi đầu niên học lại đối mặt với cơn ác mộng sách giáo khoa và nhiều thứ quỹ không tên của nhà trường. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật, nghiệp vụ, mà quan trọng hơn cả, còn là vấn đề đạo lý nữa. Bởi vì ai cũng biết rằng hàng năm, lượng sách giáo khoa in mới ngốn một ngân khoản khổng lồ từ túi tiền của đa số dân nghèo. Kết quả hoạt động giáo dục theo chiều hướng kinh doanh đó thu về cho ngân sách quốc gia bao nhiêu, còn bao nhiêu chảy vào túi người soạn sách, kẻ in sách, kẻ phát hành sách thì chỉ có … trời biết!

Điều khiến cho nhiều người dân … không vui là những vấn đề chúng ta nói đến hôm nay đã được nhắc đi nhắc lại từ rất nhiều năm trước. Vậy mà những người làm giáo dục vẫn bình chân như vại, xem như nước đổ lá khoai. Thậm chí không ít lần, dư luận dành cho cá nhân người cầm đầu nền giáo dục nước nhà những ngôn từ thiếu tôn trọng, khiến cho những ai quan tâm đến vận mệnh của thế hệ trẻ không khỏi đau lòng.

Thiển nghĩ, vấn đề giáo dục hiện nay, trong đó nổi cộm là vấn đề sách giáo khoa, nội dung chương trình giảng dạy và cách giảng dạy, cần được xem là vấn nạn lớn của cả nước, không chỉ riêng của Bộ Giáo dục. Toàn bộ bộ máy đầu não của quốc gia, từ Quốc Hội, Chính phủ, các cơ quan liên bộ trở xuống, cần được vận dụng để gỡ cho xong cái mớ bòng bong giáo dục đang thít chặt vào cuộc sống lầm than của đại bộ phận người lao động trong nước.

Với tư cách là những người đóng thuế để nuôi bộ máy chính quyền, mọi người dân có quyền đòi hỏi tinh thần trách nhiệm của những người sử dụng các đồng tiền thuế đó.

Lê Nguyễn

30.5.2022

Xây dựng chủ nghĩa xã hội, xã hội hóa và ơn… đảng!

Xây dựng chủ nghĩa xã hội, xã hội hóa và ơn… đảng!

Blog VOA

Trân Văn

1-6-2022

Một lớp học tại trường Nhị Đồng, Bình Dương. Hình minh họa. Nguồn: VNN

Học phí ở tất cả các cấp thuộc hệ thống giáo dục phổ thông (nhà trẻ, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông) đã tăng, đang tăng và sẽ còn tiếp tục tăng chưa biết đến khi nào thì ngừng, thậm chí tăng vài lần, có nơi như TP.HCM, học phí THCS tăng gấp năm lần (1). Học phí đại học cũng thế (2). Ngoài học phí, giá bán sách giáo khoa cũng tăng từ hai đến ba lần (3). Giáo dục tại Việt Nam đã, đang và sẽ không còn là cơ hội cho tất cả mọi người!

Ai cũng biết, không có bình đẳng trong giáo dục sẽ không thể nào đạt được bình đẳng trong xã hội. Làm sao có thể xây dựng một… “xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” khi càng nghèo càng thua thiệt, đặc biệt là thua thiệt trong cơ hội thụ hưởng phúc lợi trong lĩnh vực giáo dục? Vì sao hoạt động giáo dục cho tất cả các cấp thuộc hệ thống giáo dục phổ thông của đa số quốc gia trên thế giới hoàn toàn miễn phí mà Việt Nam lại đi theo hướng ngược lại?

Vì sao hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam liên tục… “đổi mới”, liên tục… “cải cách” nhưng càng… “đổi mới”, càng… “cải cách” thì những phúc lợi công cộng vốn dĩ là nền tảng của một xã hội lành mạnh càng giảm? Chẳng hạn khi… “đổi mới sách giáo khoa” để “cải cách giáo dục” thì nội dung sách giáo khoa càng lắm điều để bàn và sách giáo khoa trở thành loại sản phẩm số đông không dễ chạm tới, phải “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” mới chạm được, khác với đa số trong phần còn lại của nhân loại – được cấp phát!

Sách giáo khoa vốn là loại sản phẩm cần cập nhật thường xuyên. Bởi hàm lượng tri thức trong sách giáo khoa cần phải vừa đủ, vừa đúng với thực tại, giá sách giáo khoa thường không rẻ. Thù lao không xứng đáng, không mấy người có khả năng muốn bỏ sức làm công việc vốn chẳng dễ dàng này. Tuy nhiên ở nhiều xứ khác, phụ huynh không cần phải bận tâm đến giá sách giáo khoa cũng như các ấn phẩm hỗ trợ con cháu họ học tập. Chính quyền – được trả lương để quản trị, điều hành – phải giải quyết điều đó.

Ở Việt Nam, “dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của đảng”, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền đã dùng… “xã hội hóa” chuyển nghĩa vụ của họ trong những lĩnh vực vốn là phúc lợi công cộng thành trách nhiệm công dân, chất gánh nặng giáo dục, y tế lên vai và lưng của dân chúng. Điểm khác biệt ấy giữa “chế độ xã hội chủ nghĩa” với đa số thuộc phần còn lại của nhân loại được định nghĩa là… “sự ưu việt”. Không thừa nhận… “sự ưu việt” này sẽ bị loại trừ.

Xét về bản chất, chỉ trích Bộ trưởng Giáo dục nói riêng và ngành giáo dục – đào tạo nói chung là… bất bình theo… định hướng. Chính phạm không phải là Bộ trưởng Giáo dục và ngành giáo dục – đào tạo. Phải chất vấn Tổng Bí thư, Chủ tịch Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng, rằng vì sao đảng giành quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối mà nghèo lại phải chịu thua thiệt về đủ mọi mặt, kể cả trong lĩnh vực giáo dục? Vì sao “đổi mới” và “cải cách” trong tất cả các lĩnh vực lại chỉ tạo ra cơ hội cho thiểu số có liên quan?

***

Giáo dục – đào tạo chỉ là một lĩnh vực vốn phải trở thành phúc lợi công cộng nhưng càng ngày càng xa tầm với của thành phần yếu thế. Y tế cũng vậy! Câu chuyện bé gái bốn tuổi, ngụ ở thôn Ma Y, xã Phước Tân, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, mới uổng mạng vì bị rắn cạp nia cắn nhưng các bệnh viện từ huyện đến tỉnh bó tay chỉ vì không có huyết thanh kháng nọc rắn là một ví dụ cho thấy sự tàn bạo, phi nhân của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền đối với tính mạng, sức khỏe của công dân.

Giá huyết thanh kháng nọc rắn chỉ ngang với các loại dược phẩm thông thường. Không chỉ Bệnh viện huyện Sơn Hòa, Bệnh viện tỉnh Phú Yên không có mà các bệnh viện chuyên khoa nhi hàng đầu ở miền Nam Việt Nam như Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2 ở TP.HCM cũng không có. Lý do các bệnh viện không có được giải thích là vì nhu cầu tiêu thụ thấp, giá bán thấp, lợi nhuận không đáng kể nên các doanh nghiệp có quyền nhập cảng dược phẩm không mua và Bộ Y tế không thèm lo (4)!

Tổng Bí thư, Chủ tịch Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng chẳng bao giờ bận tâm đến những chuyện thuộc loại như vậy. Tại Việt Nam, các lĩnh vực vốn được thên hạ xác định là phúc lợi công cộng đều đã được… “xã hội hóa”, có nghĩa là dân chúng phải tự cứu lấy mình, không tự cứu được thì… thôi. Hệ thống chính trị, hệ thống công quyền chỉ bận tâm đến chuyện làm sao để đảng tiếp tục nắm giữ quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối để… tiếp tục xây dựng CNXH!

Cuối tuần vừa rồi, Hà Nội lại ngập nặng. Chỉ trong vòng một tuần, nhiều thứ tài sản cá nhân ở thủ đô Cộng hòa XHCN Việt Nam chìm sâu trong nước hai lần (5). Giống như nhiều lần trước và ở nhiều nơi khác trên khắp Việt Nam, thiệt hại đa dạng và không nhỏ do cả hai cơn mưa lớn (một vào 23/5/2022, một vào 29/5/2022) do các nạn nhân tự gánh vác, tự giải quyết. Dù rõ ràng đó là lỗi trong quản trị, điều hành của cả hệ thống, những chỉ trích gay gắt nhất cũng chỉ hướng vào chính quyền thành phố Hà Nội.

Giống như nhiều lần trước và ở nhiều nơi khác trên khắp Việt Nam, Không có bất kỳ viên chức nào trong số những cá nhân hữu trách từ trung ương đến địa phương xác định đó là trách nhiệm của mình hay của tập thể do mình lãnh đạo đã phạm sai lầm, thiếu trách nhiệm trong soạn – phê duyết – thực thi chính sách quản trị, điều hành hạ tầng đô thị. Sau khi bi bô về… “vị thế”, về… “đô thị thông minh”, những cá nhân này đang bận chuẩn bị để bi bô tiếp về… “chuyển đổi số nhằm thúc đẩy, tạo động lực đổi mới, sáng tạo” (5)!

Chú thích

(1) https://vnexpress.net/hoc-phi-o-tp-hcm-du-kien-tang-cao-nhat-5-lan-4463262.html

(2) https://zingnews.vn/hoc-phi-dai-hoc-tang-co-truong-cao-gap-doi-post1321339.html

(3) https://dantri.com.vn/giao-duc-huong-nghiep/phu-huynh-noi-ve-sach-giao-khoa-dat-gap-2-3-lan-nam-sau-co-tang-nua-khong-20220525211922594.htm

(4) https://tuoitre.vn/benh-nhi-tu-vong-do-ran-can-vi-sao-benh-vien-khong-co-huyet-thanh-20220524073426184.htm

(5) https://www.moha.gov.vn/tin-noi-bat/thu-tuong-chuyen-doi-so-la-dong-luc-thuc-day-doi-moi-sang-tao-47445.html

Đã là trường công thì sao còn thu học phí?

Đã là trường công thì sao còn thu học phí?

Hoàng Hải Vân

Học phí trường công đang rục rịch tăng bằng lần, giá sách giáo khoa cũng đang rục rịch tăng bằng lần. Hai năm qua công cuộc phong toả chống dịch khiến cho dân chúng nghèo đi, một bộ phận khá đông lâm vào cảnh điêu đứng, học phí trường công tăng giá, sách giáo khoa cũng tăng đè thêm gánh nặng cho dân trong khi thu ngân sách không những không giảm xu nào mà còn tăng cao đến mức Chủ tịch nước cũng lấy làm lạ.

Thu ngân sách tăng mạnh mà học phí trường công giá sách giáo khoa cũng tăng mạnh là điều lạ lùng, bất kỳ sự giải thích nào cũng không có sức thuyết phục.

Công cuộc Đổi mới đất nước đã mang lại rất nhiều thành tựu, nhất là thành tựu xoá đói giảm nghèo, nhưng sự nghiệp giáo dục thì rối như gà mắc tóc.

Nước ta từng có một nền giáo dục tiên tiến trước năm 1975, ở cả hai miền Nam Bắc. Ở miền Bắc, đã từng có một nền giáo dục hoàn toàn miễn phí từ mẫu giáo đến đại học với chất lượng không thể nói là không cao (sự miễn phí này đã kéo dài thêm một số năm sau khi Việt Nam thống nhất). Ở miền Nam, ngoài giáo dục tiểu học bắt buộc và miễn phí, toàn bộ trường công cũng hoàn toàn miễn phí, em nào không đủ năng lực thi tuyển vào trường công thì có thể học trường tư, dù học trường công hay trường tư đều thi lấy bằng cấp quốc gia như nhau.

Vì không một nền kinh tế thị trường nào có thể chịu đựng được việc học miễn phí toàn bộ ở mọi cấp học như miền Bắc trước đây, nên khi tiến hành công cuộc đổi mới chuyển nền kinh tế sang cơ chế thị trường, lẽ ra Nhà nước áp dụng học miễn phí hoàn toàn ở giáo dục bắt buộc (hiện nay là bậc tiểu học) và duy trì trường công ở mức hợp lý, còn lại để cho trường tư phát triển cạnh tranh nhau cung cấp dịch vụ giáo dục tốt nhất cho trẻ em, thì nhà nước vẫn “tham lam” vừa muốn ôm hết sự nghiệp giáo dục vừa thi với tư nhân thu học phí, ngay cả bậc tiểu học. Hiến pháp quy định không thu học phí vẫn thu khoản này khoản kia không khác gì học phí.

Chi phí cho giáo dục hiện chiếm tới 20% tổng chi ngân sách, tỷ lệ đó thuộc hàng cao nhất thế giới. Nhưng do ôm đồm nên nhà nước phải trả lương cho một bộ máy gồm thầy giáo và người quản lý giáo dục lên tới 1,2 triệu người. Người dạy học lẽ ra phải được hưởng một mức sống trên trung bình của xã hội nhưng lại trở thành nhóm người có thu nhập thuộc hàng thấp nhất trong xã hội, rất ít người có thể sống được bằng tiền lương. Ngân sách chi cho giáo dục lại dành không ít tiền cho những dự án chỉ để thể hiện vai trò của ngành chớ không đóng góp gì cho chất lượng dạy và học. Đó là chưa kể đội ngũ tiến sĩ ra đời hàng năm đông một cách dị thường, tốn kém không biết bao nhiêu là tiền bạc từ ngân sách nhưng phần lớn các tiến sĩ đó không hề có đóng góp gì cho khoa học hoặc quốc kế dân sinh.

Hậu quả là nền giáo dục và đào tạo nước nhà yếu kém đến mức có không ít cán bộ cấp cao phải được đưa sang các nước tư bản học để lấy bằng cấp, nhiều người trong số đó đã trở thành Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Trung ương Đảng và Bộ trưởng. Và một loạt quan chức cấp cao phải cho con sang các nước tư bản học, được gọi là đi “tỵ nạn giáo dục”. Trong khi trong thế giới hiện đại, chỉ cần xoá bỏ các rào cản thì tất cả hệ thống tri thức, dù là tri thức mới nhất, đều có thể được liên thông.

Mấy chục năm nay các quan chức ngành giáo dục không hề có ý định thoát khỏi những nghịch lý gà mắc tóc đó, mà càng “cải cách” càng rối rắm, càng bị ăn chửi.

Một nền giáo dục hợp lý chỉ đơn giản như thế này:

Thứ nhất, thực hiện giáo dục cưỡng bách (bắt buộc) ở bậc học phù hợp với điều kiện của nền kinh tế. Ở nước ta hiện nay được ghi trong Hiến pháp là bậc tiểu học. Đã giáo dục bắt buộc thì học sinh đi học hoàn toàn không mất tiền, không những không trả học phí mà còn được phát không sách giáo khoa và không có bất cứ khoản đóng góp nào cho trường lớp. Chỉ có như vậy mới bảo đảm cho đứa trẻ nào cũng được đi học, mới gọi là giáo dục bắt buộc.

Thứ hai, duy trì hệ thống trường công từ phổ thông đến đại học một cách hợp lý phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và điều kiện ngân sách. Hệ thống trường công chỉ tuyển chọn học sinh giỏi nhằm đào tạo nhân tài. Hệ thống trường công này phải được bảo đảm đầy đủ các phương tiện và công nghệ tiên tiến nhất cùng đội ngũ thầy giáo giỏi. Học trường công cũng phải hoàn toàn miễn phí. Trường công nhiều hay ít phụ thuộc vào điều kiện ngân sách.

Thứ ba, sự giới hạn của trường công sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư, các tổ chức, các nhóm xã hội phát triển trường tư. Học sinh nào không đủ khả năng thi tuyển vào trường công sẽ vào học các trường tư. Các trường tư sẽ cạnh tranh về học phí và chất lượng đào tạo. Học sinh không đủ khả năng vào trường công không có nghĩa là các em dốt hơn, vì các trường tư tốt chắc chắn sẽ tạo ra các học trò giỏi.

Thứ tư, trên thế giới đã có phong trào học mà không cần đến trường (Homeschooling, Unschooling). Như đã nói, trong thế giới hiện đại, nếu không bị rào cản thì tri thức có thể liên thông khắp mọi nơi. Trẻ em không cần đến trường vẫn có thể tiếp nhận tri thức tại nhà thông qua phụ huynh hoặc tự học. Nhà nước không cần can thiệp vào cách học của các em mà bằng hệ thống thi cử để công nhận trình độ. Nhà nước tạo điều kiện để các em không đến trường vẫn có thể đi thi để lấy bằng cấp nếu các em có nhu cầu.

Đạo lý dễ hiểu nói trên không mới mẻ gì, mà đã từng được áp dụng ở miền Nam nước ta trước năm 1975.

Tóm lại, vấn đề không phải là tăng hay giảm học phí trường công. Mà đã là trường công thì phải hoàn toàn miễn phí. Người dân đã nộp thuế để Nhà nước thực hiện sự nghiệp giáo dục, bởi vậy thu học phí trường công thực chất là thuế chồng lên thuế.

H.H.V.

Nguồn: FB HOÀNG HẢI VÂN

Từ một con số nói lên nhiều vấn đề

Từ một con số nói lên nhiều vấn đề

Đỗ Ngà

31-5-2022

Theo báo Vietnambiz, trong 3 tháng đầu năm 2022, hệ thống ngân hàng bơm thêm 526.000 tỷ đồng vào nền kinh tế, tương đương với 23 tỷ đô la. Riêng ngành bất động sản chiếm đến 30%, tức tương đương 6,9 tỷ đô la. Như vậy câu hỏi đặt ra là 6,9 tỷ đô la mà ngân hàng đã bơm thêm vào thị trường bất động sản ấy, nó được phân bố ra sao?

Được biết, trong 6,9 tỷ đô la ấy, phần vay mua nhà chiếm đến 65% trong 6,9 tỷ đô, tương đương với 4,46 tỷ đô. Trong khi đó vay để phát triển nhà chỉ chiếm 8%, tương đương 550 triệu đô la mà thôi. Còn lại người dân vay để xây nhà chỉ 5%, tương đương 343 triệu đô và vay để mua đất cũng tương đương con số đấy. Phần còn lại là vay cho vấn đề khác. Đáng chú ý ở đây là khoản cho vay để phát triển nhà và cho vay để mua nhà. Phân tích 2 khoản vay này nó nói lên bức tranh của thị trường bất động sản Việt Nam rất rõ.

Ảnh: Dữ liệu cơ cấu cho vay bất động sản. Nguồn: VietnamBiz

Các doanh nghiệp vay 550 triệu đô để phát triển nhà nhưng người dân phải bỏ ra đến 4,46 tỷ đô để mua nhà. Vậy con số chênh lệch 3,91 tỷ đô đó đi đâu? Nó chui vào túi những ông trùm bất động sản và những nhà đầu cơ ém hàng, tạo khan hiếm giả để tăng giá. Tính con số gọn cho dễ hình dung là, ngành bất động sản Việt Nam bỏ ra 1 đồng xây nhà thì người dân phải bỏ ra hơn 8 đồng để mua nhà. Các đầu nậu ngành bất động sản chia nhau món lời đến hơn 700% so với giá trị thật. Kinh! Như vậy thì làm sao giá nhà Việt Nam lại không cao hàng top thế giới? Như vậy thì làm sao giá nhà không ngày càng vượt xa tầm với của người dân?

Nhà ở bỏ trống không có người ở thì nhan nhản, nhưng bất động sản thì vẫn khan hiếm. Nguyên nhân là do đâu? Do Chính quyền này đã nuôi một đám chuyên gom hàng, ém hàng rồi tạo giá. Những doanh nghiệp thân hữu, những nhóm lợi ích lớn có trong tay sự hỗ trợ của quyền lực chính trị thì làm sao họ lại bỏ lỡ cái mâm béo bở này chứ? Người ta nói “một vốn bốn lời” đã kinh khủng thì ngành bất động sản nó đã tạo ra biên độ “một vốn bảy lời” mới đáng sợ. Tất nhiên, các đầu nậu phải chuyền qua tay nhiều lần mới nâng giá lên đến như vậy chứ không phải qua một lần nâng giá.

Các nước trên thế giới họ đã lường trước những tình huống này nên họ có những sắc thuế chế tài. Các nước có thị trường bất động sản lành mạnh họ đánh thuế vào những căn nhà bỏ không rất nặng để cho những kẻ có âm mưu mua nhiều, ém hàng thật lâu để tạo khan hiếm giả tạo phải “ói hàng ra” vì không chịu nổi thuế. Chỉ có như thế mới loại bỏ những cơn sốt do sự thiếu hụt giả tạo của nguồn cung.

Không phải nhà nước CS không biết điều này, cái đáng nói là họ biết nhưng họ không làm. Vì sao? Vì những ông làm chính sách đều có những món lợi lớn từ những đầu nậu chuyên đầu cơ bất động sản. Ra luật, thực hiện nghiêm luật thì chính túi tiền của họ cũng bị ảnh hưởng nên dại gì họ thực hiện?! Kiếm hàng chục triệu đô ăn 3 đời không hết mà cái giá phải trả chỉ là “rút kinh nghiệm” thì dại gì họ không đánh đổi? Đặc trưng của nhà nước CS là, khi làm sai đổ lỗi cho tập thể. Xong, phủi tay!

“Bọn dân đen vô gia cư kệ nó! Ai bảo nghèo chi? Miễn sao tiền đầy túi, mua xe sang, xây biệt phủ, cho con du học, mua nhà và đầu tư quốc tịch cho con là được.” Tư tưởng của giới quan lại thời CS này là thế. Cho nên, sẽ không có chính sách nào có thể đưa thị trường bất động sản Việt Nam trở nên lành mạnh hơn được. Bởi vì bản chất của quan lại thời nay chính nó sẽ làm thất bại mọi chính sách đúng đắn.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà “hô biến” sân vận động và cánh đồng thành “bể chứa nước”?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà “hô biến” sân vận động và cánh đồng thành “bể chứa nước”?

Mai Bá Kiếm

30-5-2022

TP.HCM: SÁNG KIẾN CHỐNG NGẬP BẰNG LU!

Năm 2019, PGS.TS Phan Thị Hồng Xuân – đại biểu HĐND TP.HCM, hiến kế khi trời mưa, mỗi nhà hứng một lu nước sẽ góp phần làm giảm ngập cho TP.HCM. Mạng xã hội có dịp châm biếm, cười bể bụng vì sặc nước!

Sau đó, PGS.TS Hồng Xuân thanh minh thanh nga với Tuổi Trẻ: “Tôi dùng từ ‘cái lu’ vì muốn nhấn mạnh ở khía cạnh tri thức bản địa, theo phương diện dân gian, nhưng mọi người lại đẩy câu chuyện quá xa. Vì các chuyên gia JICA (Nhật) cho rằng nếu TP.HCM vận động mỗi hộ gia đình xây một bể chứa nước 1m3 sẽ góp phần làm giảm ngập”!

Bà Hồng Xuân chuyền “trái banh sáng kiến” sang JICA, tăng thể tích từ lu lên bể 1 mét khối. Tiếc quá, phải chi bà Xuân đề nghị mua lu từ năm 2015, thì năm 2016, TP.HCM không khởi công xây đê bao diện tích 570km2 và các cống ngăn triều ở hữu ngạn sông Sài Gòn, tốn 10.000 tỷ đồng mà vẫn trễ hẹn 4 năm, chưa hoàn thành!

Sau khi xây đê chống ngập xong, Sài Gòn sẽ không ngập trong nhiều thế kỷ, nhưng ở thiên kỷ sau, Sài Gòn sẽ giống y Hà Nội. Đáy sông Sài Gòn và Đồng Nai, Soài Rạp sẽ bị bồi lắng như sông Hồng (đáy sông Hồng cao bằng mặt đường Hà Nội).

BỂ CHỨA VÀ HỆ THỐNG THOÁT NƯỚC MƯA THI CÔNG KHI KHỞI ĐẦU ĐÔ THỊ HÓA!

Khoảng năm 1993, TP.HCM tổ chức Hội thảo về “Nhà ở và môi trường” tại Dinh Thống Nhất. Một TS của Singapore cho biết, cuối thập niên 1960, Singapore thi công hạ tầng đô thị, với hệ thống mương hở thoát nước mưa, nắp bằng lưới thép (thoát nước nhanh và nhiều hơn hố ga thu nước). Nước mưa được gom về các bể chứa lớn, lọc thành nước sinh hoạt, và hệ thống cống kín thoát sinh hoạt, cũng được lọc thành nước tưới.

Khi người dân muốn xây nhà phải xin phép Cục thoát nước trước. Cục thoát nước sẽ cho mật độ xây dựng và cốt cao trình theo từng lưu vực dốc hay phẳng. Mục đích phải chừa đủ đất để nước mưa thẩm thấu xuống lòng đất, và cốt cao trình sẽ không cản dòng nước mưa chảy trên bề mặt. Sau khi Cục Thoát nước cấp các tiêu chí thoát nước, Cục Xây dựng mới cấp phép xây dựng.

THĂNG LONG NGÀN NĂM LẤY SÂN VẬN ĐỘNG VÀ CÁNH ĐỒNG LÀM BỂ CHỨA?

Khác với Singapore trẻ trung, xây bể chứa ngầm từ lúc đô thị hóa. Thăng Long đắp đê sông Hồng chống ngập từ thời Hai Bà Trưng! Đến thời Pháp, họ xây dựng Hà Nội còn chừa mấy trăm hồ lớn tích nước. Nay, nhiều hồ bị san lấp, lấn chiếm, mặt đường Hà Nội bằng đáy sông Hồng. Việc xây các bể chứa ngầm tích nước mưa và dùng cho mùa khô như Nhật là cực khó và tốn kém!

Vậy mà, bộ trưởng Tài – Môi Trần Hồng Hà, nói dễ như trở bàn tay: “Lấy sân vận động, trường học, cánh đồng làm bể chứa“. Theo “quy luật nước chảy về chỗ trũng”, các sân vận động phải thấp hơn mặt đường Hà Nội, thì nước mới tự chảy về đó được!

Các cánh đồng đương nhiên thấp hơn mặt đường, nhưng học sinh lớp 8 cũng biết theo “nguyên tắc bình thông nhau” mực nước trên các con đường sẽ bằng với mực nước trên cánh đồng, thì cánh đồng đã là bể chứa rồi?

Hà Nội và Tokyo “không cùng hàm lượng” về tri thức, khoa học, kỹ thuật, tài chính… mà ông Trần Hồng Hà vẫn khoái so sánh nhau: “Trong trường hợp thời tiết cực đoan hơn nữa thì phải có phương án xây dựng hệ thống để trữ nước. Như Nhật Bản có khu vực ngầm được bố trí, gọi là hầm chứa lớn ở dưới, vừa giữ lượng nước, vừa dự trữ nước để khi hạn hán thì sử dụng tưới cây.

Hoặc tại các trường học, sân vận động, cánh đồng, nếu có thể điều chỉnh van trong hệ thống để dẫn nước vào những nơi này, trở thành nơi chứa nước tạm thời để tránh ngập cho những nơi xung yếu”. Đọc đoạn cuối này, tôi biết ông Hà không hiểu “quy luật nước chảy về chỗ trũng” và “nguyên tắc bình thông nhau”!

TỪ VỤ KITTEST VIỆT Á, SOI VÀO GỐC VẤN ĐỀ -Chu Mộng Long

Lê Vi

TỪ VỤ KITTEST VIỆT Á, SOI VÀO GỐC VẤN ĐỀ

Chu Mộng Long

Khi Bộ Công an khởi tố vụ án Kittest Việt Á, tôi chỉ hình dung, nhiều lắm thì tóm vài nhân vật điển hình. Nay vụ án lan rộng đến hầu hết các tỉnh thành. Cứ đà này, không chừng phải có nhà tù riêng cho vụ án?

Nhiều người hả hê, riêng cá nhân tôi thật sự đau buồn. Không phải cái đau buồn do “tính nhân văn” hay sự đau xót cho nhiều “tinh hoa” bị nướng trong lò. Tôi đau buồn vì có truy quét hết 64 tỉnh thành liên quan đến Việt Á cũng chưa phải là nhổ tận gốc cái mầm cặn bã trong tinh thần của những kẻ đã quen “ăn không chừa thứ gì”, theo lời bà Phó chủ tịch Doan.

  1. Tôi bắt đầu bằng câu chuyện thật. Tất nhiên, mọi chuyện thật có ý nghĩa phổ quát đều có tính ngụ ngôn. Thời tôi học cấp 2, một lần đi học về ngang qua một ngõ ở một làng nọ, bọn học trò chúng tôi hè nhau bắt một con gà và bị kiểm điểm đến mức suýt bị đuổi học. Đói, chúng tôi tham ăn là có. Thời đó, chỉ tưởng tượng ăn thịt gà đã thấy ngon. Nhưng chúng tôi không dám bắt khi thấy con gà đi lạc giữa đường. Chỉ khi thầy giáo đi cùng đường thách: “Tụi mày bắt được con gà này mới giỏi. Bắt được đem về nhà tao, tao cho nhậu một bữa!” Thầy mà bảo như ra lệnh, mẹ nó, sợ gì không bắt? Thế là chúng tôi ném sách vở sang vệ đường, và hò nhau bắt. Nhưng khi vừa tóm được con gà thì chủ nhân xuất hiện và tóm chúng tôi. Bất ngờ, thầy giáo mắng chúng tôi và đưa chúng tôi về trường kiểm điểm. Thế là có khai thầy giáo ra lệnh thì cũng chẳng ai tin…
  2. Bây giờ các bạn hình dung về vụ án Việt Á. Nếu không có ai đó hô hào, rằng trong đại dịch, so với toàn cầu, ta là hình mẫu chống dịch, là cường quốc kittest, là cường quốc vaccine thì đã không có dự án khoa học về kittest, về nghiên cứu vaccine. Lại có chỉ tiêu thúc bách, rằng phải kịp thời, khẩn trương, nếu không có sự thúc bách như vậy thì đã không có chuyện chỉ trong vòng mấy tháng, dự án đã phải nghiệm thu. Và lại, nếu không có danh hiệu, huân chương trao gấp gáp để cổ động, thì đã không có sự tự tin đến mức, không làm kịp, thậm chí không làm ra được thì làm giả để đối phó. Hậu quả là cứ nhập của người rồi biến thành của ta để ra sản phẩm và tiêu thụ sản phẩm. Trong không khí bừng bừng của tinh thần diệt dịch, nếu có ý kiến hoài nghi thì có thể bị trấn áp, chụp mũ ngay lập tức. Vậy thì hậu quả tiếp theo, như cái đám trẻ con của chúng tôi trên kia, mẹ nó, sợ gì không thi đua tiêu thụ cho hết sản phẩm mà chủ trương đã đặt ra? Ăn hoa hồng chỉ là chuyện nhỏ, chuyện thường ngày, có xảy ra điều gì thì cái anh chủ trương, giống như anh thầy trên kia, gánh chịu trách nhiệm chứ?

Tôi đồng cảm sâu sắc với các cán bộ khi bị tóm đã bưng mặt khóc hu hu, vì cũng như khi tham gia bắt con gà, chúng tôi cũng từng bưng mặt khóc như vậy.

  1. Từ vụ Việt Á, tôi cứ hình dung có vô số Việt Á trong tất cả các ngành. Ở đây tôi chỉ dám nói về giáo dục, lĩnh vực mà tôi có 30 năm ở trong chăn. Tôi chỉ kể những sự vụ điển hình, còn lại các bạn tự suy rộng ra.

Không biết ở đâu ra có sự áp đặt công chức, viên chức, đặc biệt là giáo viên các cấp phải đạt chuẩn tiếng Anh? Sự đòi hỏi từ trên trời rơi xuống này thúc giục các trung tâm, các trường đại học ào ạt tổ chức thi và cấp chứng chỉ. Vậy là chỉ trong một thời gian ngắn, không cần một lộ trình đào tạo, bồi dưỡng bài bản, bất chấp nhu cầu công việc và xã hội, hầu hết tất cả các công chức, viên chức, đặc biệt là giáo viên, có ngay chứng chỉ tiếng Anh theo yêu cầu để nộp vào hồ sơ. Trong khi, theo tôi biết, đa số một chữ tiếng Anh bẻ làm đôi cũng không biết. Thử tính toán số tiền thu được từ cách thi cử kiểu này là bao nhiêu so với phi vụ làm đề tài và chi hoa hồng của Việt Á?

Các loại đào tạo liên thông, đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, kể cả các loại văn bằng chứng chỉ khác như Tin học, Chính trị, giữ, nâng hạng ngạch đều có tình trạng tương tự. Cứ trên hô với chủ trương và chỉ tiêu nào đó thì dưới ứng rất kịp thời, bất chấp chất lượng. Bằng cấp, chứng chỉ được sản xuất nhiều hơn giấy lộn nơi bãi rác. Tôi hình dung, hồ sơ về bằng cấp, chứng chỉ ở xứ này là một bãi rác khổng lồ gây ô nhiễm các công sở.

Sự vụ nổi bật gần đây, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương làm nghiên cứu sinh, ứng cử Phó giáo sư, Giáo sư, kể cả xếp hạng đại học, phải có bài báo quốc tế. Chuyện gì xảy ra khi có chủ trương này? Thì báo chí vừa phanh phui có hàng trăm bài báo đăng trên các Tạp chí giả mạo, viết thay, viết thuê bài báo đấy! Nhiều trường đại học trích quỹ thưởng hàng trăm triệu đồng cho những bài báo như vậy để cổ vũ… gian lận. Bây giờ sự vụ đổ vỡ, không thấy ai chịu trách nhiệm, trong khi trò gian lận này còn khủng hơn Việt Á.

Bộ Công an thử một lần sờ vào các công trình khoa học lưu trữ từ trung ương đến địa phương với hàng triệu công trình, số tiền chi hàng ngàn ngàn tỉ, xem tính chất khả thi đến đâu? Đó là tôi chưa nói đến các dự án cải cách giáo dục, gọi là cải cách nhưng hiệu quả thế nào so với số tiền chi hàng ngàn tỉ?

  1. Cần nhìn thẳng vào sự thật ở xứ này. Khi cái gì không thể làm được bằng năng lực thì đều có thể mua được bằng tiền. Các chủ trương, chỉ tiêu đưa ra bất chấp năng lực thực tế, bất chấp nhu cầu xã hội thì chỉ có thể đối phó gian dối. Giáo viên không có thời giờ học tiếng Anh, nhưng khi yêu cầu bắt buộc phải có chứng chỉ tiếng Anh thì họ chỉ có thể chạy chứng chỉ tiếng Anh. Nghiên cứu sinh, ứng cử viên Phó giáo sư, Giáo sư không có khả năng viết bài báo quốc tế, nhưng khi buộc phải có bài báo quốc tế thì họ chỉ có thể chạy bài báo quốc tế, hoặc làm giả…

Điều này đã thành hệ thống trong giáo dục. Trên sao thì dưới vậy. Chỉ tiêu 90, 99% học sinh khá và giỏi hay đậu tốt nghiệp, thì bằng mọi giá sẽ có ngay, bất chấp học sinh có năng lực thực hay chỉ là danh hiệu giả!

Người ta chỉ nhìn thấy cái lợi của thành tích để khoe như khoe hàng mã mà không thấy được tác hại chết người của cuộc chạy đua không phải bằng năng lực mà bằng tiền này. Khỏi cần phải nói lại, rằng bệnh thành tích kích thích sự hám danh, hám lợi trong tâm lý của dân, làm rối loạn và lũng đoạn xã hội của giới có tiền, có quyền. Ở đây, tôi gọi là “tác hại chết người” vì cái trò này từng gây chết người thật. Đọc tài liệu và nghe các nhân chứng kể về cải cách ruộng đất, chúng ta nhớ xem từng có bao nhiêu người chết oan vì chủ trương và chỉ tiêu đưa ra trong đấu tố địa chủ? Nhà người ta chỉ có con bò và vài sào ruộng công cũng xếp vào địa chủ cho đủ chỉ tiêu thì đúng là họ phải chết vì chỉ tiêu và thành tích!

Quay lại chuyện bắt gà thời trẻ con của chúng tôi. Người ta đã xử lý đám trẻ con của chúng tôi vì trực tiếp bắt con gà, trong khi ông thầy hô hào, xúi giục kia thì lại được xem là có công và khen thưởng. Cứ tình hình như vậy thì có tạo ra hàng triệu cái lò cũng không thể đốt hết được rác!

Chu Mộng Long

Đại án Việt Á: Ai bảo kê cho “trùm cuối” yên vị điều hành đất nước? (RFA)

Đại án Việt Á: Ai bảo kê cho “trùm cuối” yên vị điều hành đất nước?

Bình luận của Gió Bấc
2022.05.27

Hình minh hoạ: Xét nghiệm COVID-19 ở Hà Nội hôm 11/8/2021

AFP

Màn kịch rút 19 tỉ đồng ngân sách lập đề tài nghiên cứu khoa học quốc gia bộ xét nghiệm COVID-19 Việt Á, nhập hàng Trung Cộng đè đầu người dân ngoáy mũi đại trà, thần tốc thu 4.000 tỷ chia nhau vẫn tiếp tục. Hàng chục tướng tá Học Viện Quân Y rớt sao, bóc lịch. Hàng chục quan chức Bộ Y tế, Bộ Khoa học Công nghệ, Giám Đốc sở Y tế, Giám đốc CDC hơn 10 tỉnh thành đã xộ khám, nếu tiếp tục làm nghiêm thì có thể đến 60 tỉnh thành dính chàm vì khoản hoa hồng 800 tỷ. Nhưng dư luận đều hiểu rằng những trùm cuối của đại án vẫn chưa bị sờ gáy dù hồ sơ thần chết của Ủy Ban Kiểm Tra trung ương Đảng đã hai lần gọi tên tại phiên họp 13 và 15 với kết luận sai phạm nghiêm trọng cần phải xử lý kỷ luật. Nhưng lạ là đến nay, hai trùm cuối vẫn đang yên vị và được trao trọng trách điều hành, thực hiện những nhiệm vụ tầm quốc gia và quốc tế.

Chu Ngọc Anh, Ủy Viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, đầu dây mối nhợ của đề tài khoa học Việt Á, với vai trò Chủ tịch Hà Nội, lấy cớ không để bung toang đã chủ trương xét nghiệm đại trà, xét nghiệm thần tốc tốn hàng trăm tỉ đồng, vẫn long trọng đọc diễn văn khai mạc SEA Games 31.

Về hàng dọc, từ Bộ trưởng Bộ Văn Thể Du (Văn hoá Thể thao và Du lịch) đến các quan chức khác không lẽ không còn gương mặt nào đỡ nhớp nháp hơn Chu Ngọc Anh? Về hàng ngang, SEA Games diễn tra trên 16 tỉnh thành, chẳng lẽ không còn một chủ tịch tỉnh thành nào sạch sẽ hơn Chu Ngọc Anh để đọc diễn văn khai mạc một sự kiện thể thao quốc tế? Các nước ASEAN sẽ nghĩ sao khi tham dự đại hội thể thao do một tội đồ của đất nước chủ nhà đọc diễn văn khai mạc?

Nguyễn Thanh Long, Ủy Viên Trung ương Đảng phải chịu trách nhiệm về việc  không nhập vắc-xin, thụ động để diễn ra các vụ tụ tập đông người dịp lễ 30/4/2021, bầu cử để dịch nhập sâu, lan rộng, và thực hiện chống dịch sai lầm Zero COVID đã gậy khốn khổ cho người dân cả nước, hàng chục ngàn người chết oan, kinh tế đất nước giản sút, khủng hoảng. Cả guồng máy y tế từ Bộ đến các tỉnh thành bị vỡ bụng vì COVID, và vướng lao lý vì bộ xét nghiệm. Trong kỳ họp Quốc hội lần này, Nguyễn Thanh Long vẫn điềm nhiên báo cáo về chống tham nhũng , lợi ích nhóm trong mua sắm thiết bị vật tư y tế. (1)

Chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh (trái) và Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long. Hai người vừa bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị với Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam xem xét thi hành kỷ luật.

Bản báo cáo tệ hại đáng nôn mửa như là bản báo cáo thành tích của Bộ Y tế nêu ra những đầu việc đã làm, tất cả đều tốt như vàng như ngọc, không có từ nào nhắc đến Việt Á. Không có con số nào về cán bộ Y tế từ Trung ương đến địa phương bị khởi tố bắt giam.

Quốc hội của ông Vương Đình Huệ thảm nào đến độ nhắm mắt bịt tai uống trọn bản báo cáo dối trá ấy không một lời phản ứng. Tệ hại hơn, Tổng trấn thành Hồ còn dày mặt ca cẩm “Đại biểu Quốc hội Phan Văn Mãi: Xử lý sai phạm nhưng phải bảo vệ ngành y tế” (2)

Long trọng hơn nữa, Nguyễn Thanh Long còn đứng ra trình bày với Quốc hội dự án khám chữa bệnh sửa đổi.

Lịch sử Việt Nam từng có câu chuyện vui là hàng chục ngàn nhà báo Việt Nam được cấp thẻ do tội phạm Trương Minh Tuấn – nguyên Bộ trưởng bộ 4 T (Bộ Thông tin Truyền thông) ký tên. Sắp tới sẽ có thêm chuyện vui và người dân cả nước sẽ được chăm sóc sức khỏe theo luật do một tên tội phạm trình Quốc hội. (3)

Xứ Thiên đường Việt Nam hiện nay, quan chức , từ thượng tầng Ủy viên Bộ Chính trị đến anh bảo vệ gác cổng đều mài chức năng công quyền, hoạnh họe buộc dân phải mửa ra tiền. Quan to ăn to từ chính sách đến chữ ký, dự án, bổ nhiệm nhân sự … anh bảo vệ cũng kiếm cơm từ cái gật đầu lắc đầu cho hay hông cho vô cửa. Tổng Bí thư đốt lò tuyên bố tham nhũng trở thành quốc nạn, và ngày đêm gom củi rừng về đốt, nhưng dư luận cũng râm ran rằng ông từng nhận biếu tặng căn hộ loại sang ở Ciputra (Hà Nội) hay nhận tượng vàng của Formosa ngay sau vụ xả độc làm hủy hoại môi trường bốn tỉnh miền Trung năm 2016. Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan mạnh miệng nói “ăn không chừa một thứ gì” nhưng bị bà Nguyễn Phương Hằng tố cáo công khai trên mạng YouTube là đã nhận 10 tỷ đồng cho quỹ mổ tim nhưng đã lấy mua xe Land Cruiser và dùng làm việc khác mà không mỗ quả tim nào.

Tham nhũng ở Việt Nam là chuyện cũ mèm, bịt mắt, bịt mồm dân, giả như không thấy, không nghe, không có tham nhũng bao che cho tham nhũng cũng là chuyện thường. Câu nói cửa miệng của các quan, “không có vùng cấm, sai đến đâu xử đến đó” phải hiểu đúng là còn che được cứ che, đồng chí nào lộ quá không thể che thì phải xử theo bản án tình cảm như Trương Minh Tuấn, Trương Quốc Cường.

Cái mới trong vụ kit test này là các trùm cuối dù đã lộ hàng nhưng vẫn cứ che, một mặt ra vẻ kiên quyết, nghiêm khắc để yên dân, một mặt dùng mọi thủ thuật của quyền lực của cơ chế Đảng trị để bao che.

Ngay từ lúc dịch còn hoành hành, người dân đã ta thán vì những quy định xét nghiệm nghiệt ngã của ngành y. Xét nghiệm truy vết, xét nghiệm đại trà, xét nghiệm để đi làm, đi chợ … giá xét nghiệm cao ngất ngưởng trời xanh nhưng Bộ trưởng bận nên không hay biết.

Khi Tô Đại tướng ăn bò dát vàng (Bộ trưởng Công an Tô Lâm) sáng mắt sáng lòng bắt Phạm Quốc Việt và các quan chức hai Bộ Y tế, và Khoa học Công nghệ, khởi tố vụ án, Thủ tướng anh minh thần tốc lại chỉ đạo mở rộng vụ án trong phạm vi thổi giá mà không nói gì đến đề tài khoa học ma và hàng chục triệu test kit xác Việt Á, hồn Trung Cộng. Trong khi án đang được Công an điều tra, Bộ Y là đối tượng bị điều tra thì Thủ tướng lại giao nhiệm vụ Bộ Y kiểm tra và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp trước.

Huân chương Lao động hạng ba do ông Nguyễn Phú Trọng ký cho Công ty Việt Á. Ảnh chụp màn hình

Ai bao che cho trùm cuối thời điểm ấy đã quá rõ.

Nhưng theo cơ chế Đảng lãnh đạo đứng trên pháp luật và đặc quyền nhiều tầng nấc ưu tiên phạm tội của Đảng thì những cán bộ cao cấp như Chu Ngọc Anh, Nguyễn Thanh Long, Phạm Minh Chính có muốn bao che hay xử phạt cũng không được. Quyền lực ấy thuộc về Ban Chấp Hành Trung ương mà thực chất là nằm trong tay Tổng Trọng. Theo khoản 2 điều 36 Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam Ban Chấp hành Trung ương quyết định các hình thức kỷ luật đảng viên, kể cả ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, ủy viên Bộ Chính trị. (4)

Trước Hội nghị Trung Ương 5 mà có nhiều đồn đoán cho là kỳ đấu đá nhân sự tìm người kế vị Tổng Bí thư, ngày 28 đến ngày 31/3/2022, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm Tra Trung Ương đã họp và ra thông báo “Các đồng chí: Chu Ngọc Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Bí thư Ban cán sự đảng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; Nguyễn Thanh Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế; Phạm Công Tạc, Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; Nguyễn Trường Sơn, Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Y tế và một số đồng chí lãnh đạo, cán bộ Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm nêu trên; chịu trách nhiệm cá nhân về những vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao

Những vi phạm nêu trên đã gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại tiền và tài sản của Nhà nước, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức đảng, của Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế, đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật” (5)

Trước những tuyên bố rổn rảng về quyết tâm đốt lò, chống tham nhũng, khi nghe danh sách chuông gọi hồn ai, dư luận vui mừng đoan chắc lần này Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh nhất định sẽ vào lò.

Nhưng kỳ họp trung ương 5 trôi qua yên ả, Tổng Trọng vẫn kiên cường yên vị tiếp tục sự nghiệp đốt lò. Hai trùm cuối của Việt Á vẫn yên như bàn thạch và được tiếp tục giao những trọng trách đã nêu. Hóa ra công lý vẫn chỉ là một anh hề.

Sau kỳ họp Trung ương 5, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp kỳ thứ 15 và ra thông báo, đề nghị Bộ Chính trị xem xét, thi hành kỷ luật Chu Ngọc Anh và Nguyễn Thanh Long.(6)

Đề nghị này thực chất là tấm kim bài miễn tử cho hai trùm cuối vì cũng theo Điều lệ Đảng thì Ban Bí thư, Bộ Chính trị chỉ có quyền khiển trách, cảnh cáo Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Trường hợp cách chức, khai trừ thì Ban Bí thư, Bộ Chính trị báo cáo Ban Chấp hành Trung ương xem xét, quyết định.(7)

Như vậy, theo kịch bản dàn dựng, mức kỷ luật nặng nhất của hai trùm cuối chỉ có thể là Cảnh cáo.

Nhân dân anh hùng cứ yên chí được Bộ trưởng Giun Xanh chăm sóc bảo vệ sức khỏe. Thủ Đô ngàn năm văn hiến sẽ tiếp tục yên bình với ngài chủ tịch bung toang.

Lò vẫn tiếp tục đốt cũi rừng để ngài Tổng Bí thư còn cơ hội chống tham nhũng đến hơi thở sau cùng.

____________________

Tham khảo:

1-https://tuoitre.vn/bo-truong-y-te-bao-cao-gi-ve-chong-tham-nhung-loi-ich-nhom-trong-mua-sam-thiet-bi-y-te-20220517142359757.htm

2-https://plo.vn/dai-bieu-quoc-hoi-phan-van-mai-xu-ly-sai-pham-nhung-phai-bao-ve-nganh-y-te-post681593.html

3-https://tuoitre.vn/bo-truong-bo-y-te-nguyen-thanh-long-trinh-quoc-hoi-du…

4-https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai-hoi-dang/lan-thu-viii/dieu-le-dang-cong-san-viet-nam-1552

5-https://vtv.vn/chinh-tri/uy-ban-kiem-tra-trung-uong-thong-bao-ket-luat-ky-hop-13-20220331183634735.htm

6-https://tienphong.vn/de-nghi-bo-chinh-tri-ky-luat-chu-tich-ha-noi-chu-ngoc-anh-post1439379.tpo

7-https://thuvienphapluat.vn/phap-luat/thoi-su-phap-luat/co-cac-hinh-thuc-…

Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Liên Hợp Quốc ra quyết định về trường hợp Nguyễn Bảo Tiên – Người giao sách của NXB Tự Do

Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Liên Hợp Quốc ra quyết định về trường hợp Nguyễn Bảo Tiên – Người giao sách của NXB Tự Do

NXB Tự Do

28-5-2022

Công an công bố lệnh bắt tạm giam ông Nguyễn Bảo Tiên. Nguồn: Công an Phú Yên

Ngày 07/04/2022, Nhóm Công tác về bắt giữ tuỳ tiện của Liên Hợp Quốc đã thông qua quyết định về vụ bắt giữ anh Nguyễn Bảo Tiên, người giao sách của Nhà xuất bản Tự Do, đã bị công an Việt Nam bắt giữ và bị Toà án Nhân dân tỉnh Phú Yên tuyên 6 năm 6 tháng tù giam.

Trong quyết định này, Nhóm Công tác khẳng định: “Việc tước quyền tự do của anh Nguyễn Bảo Tiên là trái với điều 3, 6, 8, 9, 19, 20 của Tuyên ngôn thế giới về quyền con người và các điều 2, 9, 14, 16, 19, 22 của Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị là tùy ý và thuộc loại I, II và III.

Nhóm Công tác đề nghị Chính phủ Việt Nam phải thực hiện sớm các bước cần thiết nhằm khắc phục tình trạng của anh Tiên, áp dụng các chuẩn mực quốc tế liên quan, bao gồm những chuẩn mực được nêu trong Tuyên ngôn chung về Quyền con người và Công ước quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị. Nhóm Công tác cho rằng, biện pháp khắc phục thích hợp là trả tự do cho anh Tiên ngay lập tức và bồi thường cho các tổn thất của anh phù hợp với luật pháp quốc tế.

Nhóm Công tác cũng kêu gọi Chính phủ Việt Nam phải đảm bảo điều tra đầy đủ và độc lập về các tình tiết xung quanh việc tự ý tước đoạt quyền tự do của anh Tiên và thực hiện các biện pháp thích hợp đối với những người chịu trách nhiệm về việc vi phạm các quyền của anh ta”.

Những kết luật trên được Nhóm Công tác về bắt giữ tuỳ tiện của Liên Hợp Quốc thông qua sau một quá trình tiếp nhận và xem xét các đệ trình từ Nhà xuất bản Tự Do và Chính phủ Việt Nam.

Phía Chính phủ Việt Nam cho rằng anh Tiên bị bắt do đã tàng trữ và phát tán 108 cuốn sách có nội dung xuyên tạc thông tin về đường lối, chính sách của nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, kích động lật đổ chính quyền nhân dân. Tuy nhiên Nhà xuất bản Tự Do bác bỏ đệ trình của Chính phủ rằng việc bắt và giam giữ anh Tiên là phù hợp với pháp luật trong nước và luật quốc tế và cho rằng Chính phủ không chứng minh được điều này khi tranh biện. NXBTD cũng nhấn mạnh rằng Chính phủ đã không thiết lập được mối quan hệ nhân quả liên kết giữa việc anh Tiên sở hữu 108 cuốn sách và việc anh tìm cách lật đổ Chính phủ.

Điều đặc biệt nghiêm trọng trong vụ bắt giữ anh Tiên là việc anh bị mất tích trong thời gian khoảng 18 tháng. NXBTD cáo buộc rằng, anh Tiên bị bắt từ ngày 5/10/2019 khi đang đi gửi 21 bưu kiện là sách của NXBTD, nhưng mãi đến ngày 20/04/2021, Công an tỉnh Phú Yên mới ra lệnh tạm giam đối với anh, như vậy anh không rõ tung tích trong khoảng thời gian từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2021. Chính phủ Việt Nam không bác bỏ nội dung đệ trình này cũng như không giải thích về nơi ở của anh Tiên trong khoảng thời gian này. Vì lý do này, Nhóm Công tác xác định rằng anh Tiên đã bị cưỡng bức biến mất trong khoảng thời gian từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2021, Nhóm lưu ý rằng sự biến mất này có biểu hiện cấu thành một hình thức giam giữ tùy tiện đặc biệt nghiêm trọng, vi phạm điều 6 của Tuyên ngôn thế giới về Quyền con người.

Quyết định này cũng cho biết anh Tiên không hề được gặp gia đình và không có luật sư bảo vệ. Chính phủ Việt Nam nêu lý do vì đại dịch Covid nên hạn chế việc thăm nuôi, chỉ cho gia đình gửi quà cho anh. Tuy nhiên, Nhóm Công tác nhận thấy rằng các hạn chế đặt ra đối với việc tiếp xúc của anh Tiên với gia đình đã vi phạm quyền tiếp xúc với thế giới bên ngoài của anh và điều này ảnh hưởng xấu đến khả năng được hỗ trợ pháp lý của anh ta. Việc thăm nuôi hoàn toàn có thể thực hiện mà vẫn bảo đảm sức khoẻ cho các bên khi thực hiện các quy tắc về giãn cách và đeo khẩu trang.

Nhóm Công tác nhận xét thêm rằng các hoạt động của anh Tiên không đủ cơ sở để đưa ra tố tụng trước tòa án theo các điều 3, 8 và 9 của Tuyên ngôn chung về Quyền con người, điều 2 và 9 (4) của Công ước, và các nội dung số 11, 32, 37 và 38 của nguyên tắc. Các nguyên tắc và hướng dẫn cơ bản của Liên Hợp Quốc về các biện pháp và thủ tục pháp lý nhằm bảo đảm Quyền của bất kỳ ai khi bị tước đoạt quyền tự do và khởi kiện trước tòa án, khẳng định rằng quyền phản đối đối với tính hợp pháp của việc bị giam giữ trước tòa án là một quyền cơ bản của quyền con người. Việc người bị bắt giữ không có quyền này cấu thành hành vi vi phạm nhân quyền và là điều cần thiết để bảo vệ tính hợp pháp trong một xã hội dân chủ. Quyền này, trên thực tế là một quy phạm bắt buộc của luật quốc tế, áp dụng cho mọi hình thức và tình huống bị tước quyền tự do.

Anh Nguyễn Bảo Tiên sinh năm 1986, thường trú tại số nhà 22, đường Nguyễn Hồng Sơn, khu B Bích Hợp, phường Phú Đông, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Anh là tài xế cho một doanh nghiệp ở tỉnh Phú Yên. Anh có vợ và 2 con nhỏ. Là một công dân có trách nhiệm, một người quan tâm đến tình hình chính trị của đất nước, anh thường chia sẻ và đăng tải các thông tin liên quan đến công cuộc đấu tranh dân chủ, bảo vệ nhân quyền, bảo vệ môi trường, tình hình Biển Đông… những thông tin mà nhà cầm quyền Việt Nam gọi là “tuyên truyền chống phá nhà nước”.

Việc anh Nguyễn Bảo Tiên giúp Nhà xuất bản Tự Do phát hành sách là một việc làm nhằm thúc đẩy quyền tự do ngôn luận, tự do thông tin một cách ôn hoà, hoàn toàn không phải là một hoạt động tội phạm. Đồng thời, việc anh Tiên dám nhận công việc phát hành sách trong hoàn cảnh nhà cầm quyền đang ráo riết truy bức Nhà xuất bản Tự Do và những người liên quan đến Nhà xuất bản là một hành động rất can đảm.

Xem thêm: Letter to source – Op. No. 35 2022  —— AUV Op. 35 2022 WGAD 07042022 —— Nguyen-Bao-Tien-_-The-UN-Working-Group-on-Arbitrary-Detention-1-VIETNAM_compressed

Lá Thư HỒI ÂM CHÂN THẬT NHẤT THẾ KỶ !

Lá Thư HỒI ÂM CHÂN THẬT NHẤT THẾ KỶ !

Hôm nay có bài Hồi-Âm nầy khá hay của người trẻ đang sống và lớn lên ở VN, mời quí vị đọc để thấy…đắng cay thế nào ?!
Lá thư quá hay !!!

Bạn thân mến,
Lâu lắm rồi giới trẻ chúng tôi mới nhận được một bài viết nói lên sự thật ở đất nước tôi, dù sự thật ấy làm chúng tôi hết sức đau buồn.
Xin cám ơn bạn.

Ở đất nước tôi có câu “sự thật mất lòng” nhưng cũng có câu “thương cho roi cho vọt”, “thuốc đắng đả tật”. Bức thư của bạn đã làm thức dậy trong tôi niềm tự ái dân tộc lâu nay được ru ngủ bởi những bài học giáo điều từ nhà trường như“Chúng ta tự hào là một nước nhỏ đã đánh thắng hai cường quốc Pháp và Mỹ”.
Bạn đã nói đúng: “Tôi đang nhìn thấy một thế hệ, họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám tin vào chính mình. Là một người Việt, khó lắm. Thật vậy sao?”

Bạn biết đặt câu hỏi như thế là bạn đã có câu trả lời rồi. Những gì tôi viết sau đây chỉ là những lời tâm tình của một người trẻ thiếu niềm tin, với một người bạn đến từ một đất nước vững tin vào dân tộc mình, vào chính bản thân mình.

Bạn nói đúng. So với nước Nhật, nước Việt chúng tôi đẹp lắm. Đối với tôi không có tấm bản đồ của nước nào đẹp như tấm bản đồ của nước tôi. Tấm bản đồ ấy thon thả đánh một đường cong tuyệt đẹp bên bờ Thái Bình Dương ấm áp. Trên đất nước tôi không thiếu một thứ gì cho sự trù phú của một dân tộc . Nhưng chúng tôi thiếu một thứ. Đó là Tự Do, Dân Chủ. Lịch sử của chúng tôi là lịch sử của một dân tộc buồn. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Người đã từng nhận được đĩa vàng tại đất nước Nhật của các bạn năm 1970 (bán được trên 2 triệu bản) với bài hát “Ngủ Đi Con” đã từng khóc cho đất nước mình như sau:

“Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu. Một trăm năm nô lệ giặc Tây. Hai mươi Năm nội chiến từng ngày Gia tài của mẹ để lại cho con Gia tài của mẹ là nước Việt buồn”. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trong “hai mươi Năm nội chiến từng ngày” ông sống tại miền nam Việt Nam nên nỗi đau của ông còn nhẹ hơn nỗi đau của người miền Bắc chúng tôi. Ông còn cóhạnh phúc được tự do sáng tác, tự do gào khóccho một đất nước bị chiến tranh xâu xé, được “đi trên đồi hoang hát trên những xác người” được mô tả người mẹ điên vì đứa con “chết hai lần thịt xương nát tan”. Nếu ông sống ở miền Bắc ông đã bị cấm sáng tác những bài hát như thế hoặc nếu âm thầm sáng tác ông sẽ viết như sau:

“Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu 
Một trăm năm nô lệ giặc Tây
Bảy mươi năm Cộng Sản đọa đày

Gia tài của mẹ, để lại cho con Gia tài của mẹ là nước Việt Buồn”
Bị đô hộ bởi một nước Tàu tự coi mình là bá chủ ở phương Bắc, bị một trăm năm Pháp thuộc . Một ít thời gian không bị ngoại bang đô hộ chúng tôi không có minh quân như Minh Trị Thiên Hoàng ở nước bạn. Huống gì thay vào đó chúng tôi bị cái xui là một trong những nước hiếm họi bị thống trị bởi một chế độ bị coi là quái vật của thế kỷ.
Tại sao người Việt tham vặt. Vì họ đã từng đói kinh khủng.Trong cuộc chiến tranh gọi là chống Mỹ, chống Pháp người dân miền Bắc chúng tôi đã đóiđến độ mất cảtình người. Vì một ký đường, một cái lốp xe đạp, vài lạng thịt người ta tố cáo nhau, chơi xấu nhau dù trước đó họ làngười trí thức. Cho nên ăn cắpl à chuyện bình thường.Tôi cũng xin nhắc cho bạn , năm 1945 hàng triệungười Việt miền Bắc đã chết đói vì một lý do có liên quan đến người Nhật các bạn đấy. Xin bạn tìm hiểu phần này trong lịch sử quân Phiệt Nhật ở Việt Nam. Tất nhiên người Việt vẫn nhớ câu ki “nghèo cho sạch, rách cho thơm” nhưng “thượng bất chính, hạ tắc loạn”. Khi chấm dứt chiến tranh. Người Việt biết họ phải tự cứu đói mình chứ không ai khác. Kẻ có quyền hành tranh dành nhau rừng của những xe chở hàng bị lật nhào. Thật là nhục nhã, thật là đau lòng. Bạn bảo rằng ở  nước bạn người dân giữ gìn vệ sinh công cộng rất tốt. Còn ở Việt Nam cái gì dơ bẩn đem đổ ra đường. Đúng vậy. Nhưng Tự Do, Dân Chủ đã ăn vào máu của các bạn để các bạn ý thức rõ đây là đất nước của mình. Còn chúng tôi? Chúng tôi chưa thấy nước Việt thực sự là của mình.

Ngày trước Nước Việt là của Vua, Có khi nước Việt thuộc Tàu, rồi nước Việt thuộc Pháp, rồi nước Việt là của Đảng Cộng Sản.

Ruộng của cha ông để lại đã từng trở thành của của hợp tác xã, rồi ruộng là của nhà nước chỉ cho dân mượn trong một thời gian nhất định. Đất là của nhà nước nếu bị quy hoạch người dân phải lìa bỏ ngôi nhà bao năm yêu dấu của mình để ra đi. Cái gì không phải là của mình thì người dân không cảm thấy cần phải gìn giữ. Nhưng sự mất mát đau lòng nhất trên đất nước chúng tôi là mất văn hóa và không còn nhuệ khí.

Biết làm sao được khi chúng tôi được dạy để trở thành công cụ chứ không được dạy để làm người. Tiếc thay bản chất thông minh còn sót lại đã cho chúng tôi nhận ra chúng tôi đang bị dối gạt. Nhất là trong những giờ học về lịch sử, văn chương. Lớp trẻ chúng tôi đã mất niềm tin và tìm vui trong những trò rẻ tiền trên TV trên đường phố. Nhớ năm nào nước của bạn cất công đem hoa anh đào qua Hà Nội cho người Hà Nội chúng tôi thưởng ngoạn. Và thanh niên Hà Nội đã nhào vô chụp giựt, bẻ nát cả hoa lẫn cành, chà đạp lên chính một nơi gọi là “ngàn năm Thăng Long văn hiến”. 

Nhục thật bạn ạ. Nhưng lớp trẻ chúng tôi hầu như đang lạc lối, thiếu người dẫn đường thật sự chân thành thương yêu chúng tôi, thương yêu đất nước ngàn năm tang thương , đau khổ. Thật buồn khi hàng ngày đọc trên báo bạn thấy giới trẻ nước tôi hầu như chỉ biết chạy theo một tương lai hạnh phúc dựa trên sắc đẹp và hàng hiệu.

Họ không biết rằng nước Hàn có những hot girls, hot boys mà họ say mê còn là một quốc gia cực kỳ kỷ luật trong học hành, lao động. Bạn nói đúng. Ngay cả bố mẹ chúng tôi thay vì nói với chúng tôi “con hãy chọn nghề nào làm cuộc sống con hạnh phúc nhất” thì họ chỉ muốn chúng tôi làm những công việc , ngồi vào những cái ghế có thể thu lợi tối đa dù là bất chính. Chính cha mẹ đã chi tiền để con mình được làm tiếp viên hàng không, nhân viên hải quan, công an giao thông… với hy vọng tiền thu được dù bất minh sẽ nhiều hơn bội phần. Một số người trẻ đã quên rằng bên cạnh các ca sĩ cặp với đại gia có nhà trăm tỉ, đi xe mười tỉ còn có bà mẹ cột hai con cùng nhảy sông tự tử vì nghèo đói. Mới đây mẹ 44 tuổi và con 24 tuổi cùng nhảy cầu tự tử vì không có tiền đóng viện phí cho con. Và ngày càng có nhiều bà mẹ tự sát vì cùng quẩn sau khi đất nước thái bình gần 40 năm.

Bạn ơi. Một ngày nào chúng tôi thực sự có tự do, dân chủ chúng ta sẽ sòng phẳng nói chuyện cùng nhau. Còn bây giờ thì :

“trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”.

Dù sao cũng biết ơn bạn đã dám nói ra những sự thật dù có mất lòng. Và chính bạn đã giúp tôi mạnh dạn nói ra những sự thật mà lâu nay tôi không biết tỏ cùng ai.             

From: Do Tan Hung & KimBằngNguyễn