Sự khác biệt giữa hai miền Nam-Bắc là lòng tử tế

Sự khác biệt giữa hai miền Nam-Bắc là lòng tử tế

Nguyễn Văn Lục

 ‘’Bản chất của chế độ ngụy là xấu vậy mà không hiểu sao nó lại đào tạo con người giỏi thế. Ai cũng lịch sự. Cứ mở miệng ra là cám ơn với xin lỗi. Ngồi ở trong nhà, có ai đi ngoài đường chõ miệng hỏi cái gì mà mình trả lời xong, cắp đít đi thẳng, không thèm cám ơn một tiếng, thì không cần nhìn, mình cũng biết ngay đó là dân Bắc Kỳ’’ (Nhận xét của nhà phê bình văn học Hoài Thanh, sau 1975, Hoài Thanh và vợ dọn vào Sài gòn ở theo lời kể lại của nhà phê bình Vương Trí Nhàn)

 Hoàng Lan Chi viết: Tác giả, Nguyễn Văn Lục, viết về LÒNG TỬ TẾ. Tôi cũng ưa thích dùng chữ ấy. Cách đây vài hôm, tôi ghi “NHỮNG NGƯỜI TỬ TẾ CỦA THẾ GIỚI NGHIÊNG MÌNH TIỄN NGƯỜI NHẬT VĨ ĐẠI”

Vâng, Tử Tế là cả đời. Anh hùng đôi khi chỉ một thời. Tác giả chỉ ra rõ ràng những bằng cớ về sự khác biệt giữa 2 miền Nam Bắc về LÒNG TỬ TẾ. Không VIẾT SUÔNG nhé. Có chứng cớ từ cả người Nam nằm vùng, từ cả vc ở tù và cả đảng viên cs sau 75.

Tôi mong những người sồn sồn hay đọc để hiểu rõ LÒNG TỬ TẾ KHÁC NHAU RA SAO, VÌ SAO MIỀN NAM CÓ ĐƯỢC TẤM LÒNG TỬ TẾ ẤY VÀ MIỀN BẮC THÌ KHÔNG.

Đọc đi rồi hãy “tôi nhìn tôi trên vách” mà ngẫm nghĩ lại, các người sồn sồn, các vị thanh niên đang sống trong cái lồng CHXHCNVN. Nhé

 Hoàng Lan Chi

 Phần Một

Miền Bắc: biểu tượng của hận thù 

Miền Bắc, sau 1954, được gọi là Bức màn tre do những hoàn cảnh xã hội, chính trị khắc nghiệt, khép kín. Kinh tế sau 1975 kiệt quệ vì nhiều lý do chủ quan và khách quan. Sau này phải nêu khẩu hiệu xóa đói, giảm nghèo.  Chính những nhà lãnh đạo miền Bắc cũng  không ai nhìn nhận những lỗi lầm tầy trời này: Dân chúng trong Nam vốn dư ăn, dư mặc nay phải ăn bo bo, khoai mì như tầng lớp dân chúng miền Bắc. Do thông tin một chiều, họ che đậy, dấu kín riết rồi họ không hiểu chính họ, hoặc hiểu mà không chịu hiểu thì làm thế nào họ hiểu nếp sống, con người miền Nam được.

 Học giả Nguyễn Mạnh Tường viết: ‘’ Aucun sentence n.est prononcé. Les communistes ont le gout de la clandestinité. Toutes les décisions sont prises et appliqués dans un silence de mort. »

(Không có bản án nào được công bố. Người cộng sản thường có thói quen che dấu.  Vì thế các quyết định và việc thi hành đều tuyệt đối bí mật)

(Nguyễn Mạnh Tường. Un Ex-Communié. Hà Nội 1954-1991. Procès d;un intellectuel, trang 229)

Sự tử tế của miền Bắc hầu như không thể có theo như nhận xét của của nhà phê bình kỳ cựu Hoài Thanh. Hơn ai hết, ông HT đã hiểu rõ chân tướng của dân miền Bắc cũng như chính quyền ấyChính quyền cộng sản chủ trương phân biệt Bạn-Thù dứt khoát, chính tà phải phân minh vì chủ nghĩa Marx- Lénine là chân lý sáng ngời, tuyệt đối. Thù thì phải bôi đen, triệt tiêu và chỉ đáng được được gọi là Thằng.

Đó là một nửa đất nước đã bị nhồi sọ, bị đầu độc từ trên xuống dưới trở thành quán tính. 

  • Tỉ như bác sĩ nhi khoa Nguyễn Khắc Viện, người đã để nửa đời người sống bên Pháp, một trí thức hàng đầu hiểu rõ văn hóa, hiểu rõ thế nào là tự do dân chủ của nước Pháp. Vậy mà khi viết một bài so sánh Cách Mạng và dân Sàigònđăng trên báo Nhân Dân đã ví von Cách mạng là Sen, dân Sàigòn chỉ là Bùn và ông NKV đã bị phản ứng dữ dội từ giới trí thức Sàigon. Nguyễn Trọng Văn lên tiếng trên báo Nhân Dân, nhưng bài của NTV dĩ nhiên đã không được báo Nhân Dân đăng…

Điều đó trước tiên bày tỏ một lập trường rõ rệt giữa Bạn-Thù và hàm ý sự khinh miệt.  Cách mạng tốt đẹp quá, thơm tho quá!! Cách mạng là SEN. Dân Sài gòn chỉ là bọn rác rưởi thối tha là đĩ hoặc điếm. Vì thế Dân Sài gòn chỉ là Bùn. 

Thật ra chính nhờ có Bùn mới có sen. Chính nhờ Bùn nuôi dưỡng, tạo ra hương thơm tinh khiết cho Sen. Không có Bùn làm sao Sen nở hoa. Chỉ nhắc nhở ông có bài thơ: Trong đầm gì đẹp bằng sen. Lá xanh bông trắng lại xen nhị vàng. Nhị vàng bông trắng lá sen. Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn…

Nhưng đối với cá nhân ông bác sĩđiều quan trọng là: Chế diễu như thế là đi đúng đường lối của chế độ.

  • Tỉ như Đào Duy Anh, sau 1975, một học giả ăn mòn bát đĩa cộng sản, hiểu cộng sản từ chân tơ kẽ tóc, hiểu những mánh khóe tiểu xảo. Vậy mà khi vào miền Nam gặp các trí thức trong Nam, ông theo thói quen quán tính vẫn gọi xách mé: thằng Diệm. Nhiều người lảng tránh ông. Đào Duy Anh là tác giả tập ký: Nhớ nghĩ chiều hôm. Cuốn tập ký lược thuật các công trình biên khảo của ông viết trong nhiều năm. Trần Huy Liệu khuyên ông: muốn sống, muốn tồn tại thì liệu viết mà lách nữa. Ở đây, quả thực ông đã thuộc bài do trần Huy Liệu chỉ dẫnTội cho tiếng tăm một học giả. Viết mà sợ, viết mà phải lách vì sợ bị liệt vị, bị thổi còi!!!

Có thể đây chỉ là một sự lỡ miệng, theo thói quen. Như một Lapsus linguae. Nhưng nó cũng chỉ ra rằng gọi thằng Diệm là đúng đường lối

Cũng chả trách được họ. Ông Hồ, theo ông Nguyển Minh Cần (1928-2016) kể lại trong những buổi họp đảng, có những đồng chi tuổi 80 vẫn bị gọi là các chú theo cái cách cá mè một lứa.

Nghĩ lại, tôi vẫn thấy tiếc nuối cho thời kỳ vàng son nhân hậu của cha ông để lại như thời của vua Lý Thánh Tông, thời trước thuộc địa. Nhà tù không phải là công cụ để trừng phạt. Do chịu ảnh hưởng của Nho giáo, lấy cái tâm, cái đức làm đầu. Nhà vua có lòng thương người chỉ thị cho triều thần phải phát mền, chiếu và gạo cho tù nhân vào năm 1055:

Sống trong cung điện có lồng ấp than sưởi và mặc nhiều áo ấm, mà trẫm còn thấy lạnh. Trẫm hiểu nỗi khổ của người tù bị gông cùm, không đủ cơm ăn, không đủ áo mặc ấm để che thân thể, nhiều tù nhân chết một cách oan uổng trước khi bị luận tội. Trẫm thương cho họ.”

(Ngô Sĩ Liên, Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, tập I. Hà Nội 1972, trg 284)

Phải nhìn nhận với nhau rằng: thật không dễ để làm người tử tế. Còn khó hơn làm người anh hùng. Bởi vì làm người anh hùng chỉ là việc của một thời. Còn làm người tử tế là việc của cả một đời.

Đất nước chúng ta do thời chiến tranh 1946-1954 và nhất là 1955-1975 đã tự đánh mất đi cái lòng thương người, mất đi cái lòng tử tế. Ngoài cuộc chiến quân sự bạo tàn mà mạng người như cỏ rác, còn có cuộc chiến tuyên truyền ra rả mỗi ngày, đề cao cuộc chiến giải phóng, cứu nước thần thánh. Nhiều nhà lãnh đạo miền Bắc còn để lại các hồi ức như:

  • Trần Cung, Bùi Công Trừng, Hà Phú Hải, Văn Tiến Dũng, Xuân Thủy. Họ từng nếm trải cơm tù như Đỗ Mười 5 năm tù Hỏa Lò, sau trốn thoát được vào năm 1945. Nguyễn Văn Linh, hai lần ở Côn Đảo 1930-1935 rồi 1940-1945 và nhất là Hồ Chí Minh với “Nhật Ký trong tù “. Những bài học cay đắng trong tù, được tích lũy thành một mối Nuôi Thù. Nuôi Thù ấy đổ lên đầu nhân dân miền Nam vốn hiền lành và vô tư sau 1975. Trong các hồi ký đó, sự thật là bao nhiêu? Pha chế thêm mắm muối bao nhiêu? Nào ai biết được. Chỉ người trong cuộc mới biết được.
  • Ngoài ra, còn những người tù không thuộc phe cộng sản đáng kính nể đòi đời ghi ơn như Nguyễn Thái Học với Đời trong ngục, 1935 tiếp theo là những nhân sĩ như Hồ Hữu Tường, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Ngô Đức Kế. Những người tù này được xã hội kính nể nhất trong xã hội Đông Dương. Ngô Đức Kế được tôn xưng là chí sĩ Ngô Đức Kế. Phan Chu Trinh được chính ông Trùm thuộc địa Marius Moutet kính nể. Huỳnh Thúc Kháng được một người thợ may biếu tặng cụ một bộ đồ không tính tiền.

(Đọc thêm: The Colonial Bastille. A history of Imprisonment in Viet Nam 1862- 1940)

Về phía những người lãnh đạo cộng sản sau này như Đỗ Mười, Xuân Thủy, Nguyễn Văn Linh, Văn Tiến Dũng đều là những người nếm trải cơm tù. Chứng chỉ đi tù trở thành tấm thẻ bài đi vào cửa chính.

Sau này, vẫn thái độ hận thù, miền Bắc vẫn tiếp tục ra rả luận điệu tuyên truyền với những khẩu hiệu: gọi là Mỹ-Ngụy- Mỹ xâm lược- thực Dân  kiểu mới. Giải phóng miền Nam…

Họ chỉ quên một điều là sau lưng họ còn có Nga, có Tàu. Ai kéo xe tăng, đại pháo vào miền Nam. Thế thì Ai xâm lược ai. Ai giải phóng ai? Miền Nam có cần ai giải phóng? Ai Ngụy hơn ai?

Vì thế, có lần ông Lê Đức Thọ và ông Xuân Thủy gặp phái đoàn miền Nam- đại diện là nhóm phản chiến, lực lượng thứ ba- được ra thăm miền Bắc, ở khách sạn Thắng Lợi. Ông Thọ nói rằng tiếng Ngụy cần bỏ đi. Ông Xuân Thủy phụ họa: Bây giờ mà còn dùng chữ Ngụy là mất dấu nặng. Là Nguy.

Và xin trích dẫn văn bản chính thức của Cục báo chí xuất bản,  số 06BCXB.

Kính gửi: Các cơ quan Thông Tấn  Xã, Đài Phát Thanh, Đài Truyền Hình,các Báo chí Miền, Thành phố và các Tỉnh.

Chấp hành ý kiến của  lãnh đạo, chúng tôi xin thông báo các đồng chí được rõ:

Kể từ nay, các bài viết đăng trên báo và phát trên đài, ta nên thống nhất dùng chữ: Những người trong quân đội và chính quyền cũ thay cho chữ:  Ngụy quân và ngụy quân Sài gòn đã dùng trước đây.

Mong các đồng chí chú ý thực hiện đúng.

Này 17 tháng hai năm 1976.

TM Ban lãnh đạo

Cục Báo chí Xuất bản.

( Ký tên và đóng dấu)

T.T.T

(trích dẫn hồi ký của Hồ Ngọc Nhuận Đời hay Chuyện về những người tù của tôi, trg 52-53-. Ông vừa mới qua đời 1935-2022)

Tưởng rằng từ nay tiếng Ngụy đã đi vào dĩ vãng. Gần nửa thế kỷ, nó vẫn còn văng vẳng đâu đây.

  • Nhà văn Dương Thu Hương (1947…) Một hình tượng phản diện của miền Bắc

Nhà văn Dương Thu Hương vốn là một đoàn viên Thanh niên xung phong của một thời oanh liệt về ‘’một cuộc chiến khác mà hầu hết chúng ta không biết đến’’. Họ trực diện với cuộc chiến và nỗi đau. Họ là những cô gái không được biết đến- họ có mặt mà như thể không có mặt-. Họ bị lãng quên trong cuộc chiến mà chủ yếu chỉ là quân đội. Họ thực ra là quân chủ lực của Đường mòn Hồ Chí Minh, với hơn 52.000 người- hầu hết là phụ nữ gia nhập. Cô Huỳnh Thị Tiếp nhớ lại:

‘’ Da nổi ghẻ, tóc trên đầu nhiều cháy rận, các bộ phận kín trong người ngứa ngáy phát điên. Vấn đề vệ sinh vùng kín của phụ nữ ít được đề cập tới. Tình trạng vệ sinh kinh nguyệt thiếu thuốc men, thiếu băng vệ sinh, đồng phục để thay và ít có điều kiện tắm rửa.

(Trích tóm lược Francois  Guillemot. « Trực diện với cái chết và nỗi đau. Vấn đề TNXP trong chiến tranh Việt Nam 1950-1975 ». Bản dịch Phương Hòa trên Talawas của Phạm Thị Hoài)

Phần DTH. chua chát về mối gắn bó giữa loài bọ và chiến tranh.: Tôi nằm xuống ván, gối đầu lên tay, đăm đăm nhìn kèo hầm. Dọc theo kẽ nứt của cây kèo, một đàn rệp béo mọng xếp hàng nằm nghỉ. Lũ rệp thời chiến là những ông  hoàng, bà chúa. Chúng được tự do và luôn luôn no đủ. Người ta hiến máu cho chúng một cách vui vẻ so với lệ phí của bom đạn thì đó chỉ là những khoản thuế còm.

(Dương Thu Hương, tiểu thuyết Vô Đề, trg 64)

Xông ra mặt trận từ tuổi 20-tuổi của ăn học, mơ mộng và tình yêu trai gái-. Bà là một chân dung tiêu biểu nhất của cuộc chiến thảm khốc này. Bà đã vẽ lại một một cảnh tượng hầu như phi thực về một cái chết bi thảm của 6 cô gái trong rừng mà mùi hôi thối giậy lên nồng nặc như thể dẫn đường cho những người sống đến tìm. ‘Chúng tôi hướng vào góc rừng đã tỏa ra mùi thối khủng khiếp mà đi. Tới Vực cô hồn, gặp 6 cái xác truồng… Xác đàn bà. Vú và cửa mình bị xẻo, ném vung vãi khắp đám cỏ xanh. Nhờ những tấm khăn dù, nhờ những chiếc cổ áo sơ mi kiểu lá sen tròn và hai ve nhọn mà chúng tôi nhận ra đấy là những con gái miền Bắc. Có lẽ họ thuộc một binh trạm hoặc một đơn vị TNXP cơ động nào bị lạc. Cũng có thể họ đi kiếm măng hoặc rau rừng như chúng tôi rồi vấp bọn thám báo.’

(DTH. Tiểu thuyết Vô Đề, trg 8)

DTH vì thế còn là một biểu tượng cực đoan cùng cực, một ngòi bút dữ dằn như những lát gươm chém và hư cấu hiện thực vô bờ ngoài cả sức tưởng tượng. Bà là biểu tượng cho sự kinh tởm đến tuyệt đối về cuộc chiến. Sự lừa phỉnh của chiến tranh và sự che dấu một cách bài bản những điều cấm kỵ của những năm 90 của cấp lãnh đạo miền Bắc. Bà đã bóc trần ra một cách trần truồng tình cảnh các chị em trong TNXP. Bà đã phơi bày việc xâm hại tình dục cũng như tàn phế do chiến tranh để lại và về những chấn thương tâm thần và thể xác cho lớp TNXP như bà.

Theo bà, họ phát điên loạn lên. ‘’Mấy cậu (chỉ mấy cô TNXP. NVL) sốt rét ác tính, điên rồ, cởi hết áo quần ra mà nhảy múa, la hét.’’

(DTH. Tiểu thuyết Vô Đề, trg 100)

Đó là những Hội chứng do chiến tranh vì nỗi nhớ nhà, từ đời sống bình thường yên hàn sang chiến tranh, từ lý tưởng cao vời đến thực tế khô trồi, từ những lo ngại hiểm nguy chết tróc rình rập, từ những mất mát và tuyệt vọng trở thành Nỗi điên tập thể. Về bệnh hay cười.

Cộng thêm những ham muốn tình dục, những đòi hỏi khát vọng thỏa mãn và những cuộc tình vụng trộm bị cấm đoán cũng là là một phần của cuộc chiến này mà không ai lường trước được.

Đó là một cuộc sống như một bi kịch phi thực ngoài sức tưởng tượng của con người. Phần tôi có thể chỉ là người miền Nam, có thể đứng bên lề cuộc chiến  tàn bạo và phi nhân ấy đành chỉ biết thầm lặng: Thì hãy mời bạn đọc miền Nam người tự mình cầm lấy và đọc: Tolle et Lege.

*Góc nhìn của David Lamb : « Nữ cán binh thời chiến, nỗi đau thời bình »

Ngoài cuộc chiến của TNXP do Francois Guillemont viết. Chiến tranh phi nhân ấy còn được mô tả dưới góc nhìn khác của David Lamb.Thay vì nói về những tàn khốc của cuộc chiến. Ông nói về : Nỗi đau thời bình. Có thể nói không một nước nào- trừ Liên Xô- trên thế giới này xô đẩy ra chiến trường những đội binh nữ trẻ, tuổi mộng mơ vào một địa ngục trần gian chỉ để chu toàn một giấc mơ hão huyền của tuổi trẻ.

Nhưng vấn đề quan trọng không hẳn là trong cuộc chiến mà là sau cuộc chiến khi hòa bình trở lại. Số phận những cô gái này ra sao.  Hãy nghe một số nhân chứng sống sót trở về qua tâm sự của họ.

*Lời bà Vũ Hoài Thư, một trong số 500 phụ nữ trong đoàn chiến binh 559, quê ở Ninh Bình, cách 60 dặm ở phía Nam Hà Nội. Người đã chiến đấu trong cái mà người cộng sản Việt Nam gọi là Cuộc Chiến Chống Mỹ. Bà than và tâm sự : ‘Ôi, rừng sâu đã làm tôi già đi biết bao nhiêu. Cuối cùng, tôi đã gặp một người con trai dễ thương. Anh ấy đã hỏi cưới tôi, nhưng cha mẹ anh không cho. Anh đã không muốn rời bỏ tôi, nhưng tôi đã thuyết phục anh là anh phải bỏ. Tôi đã quá yếu vì sốt rét và thiếu ăn. Tôi nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ để sinh con đẻ cái cho anh ấy’.

Họ nói về chuyện trở về nhà với đời sống còn khó khăn hơn là đời sống mà họ đã rời bỏ. Họ cay đắng dai dẳng trong suốt bao nhiêu năm đã là những chiến sĩ bị bỏ quên trong một cuộc chiến tranh mà những người đàn ông chiến đấu- chứ không phải phụ nữ- đã trở thành anh hùng.

*Theo lời bà Nguyễn thị Bình: ‘Tôi đã tưởng cuộc đời tôi sau chiến tranh sẽ giản dị và hạnh phúc, cân được 85 pounds khi trở về nhà. Nhưng tôi đã để cho người bạn trai tôi ra đi. Tôi đã nói với anh  ấy rằng với những chứng bệnh  của tôi, với một chân bị thương của tôi, tôi sẽ là một gánh nặng cho anh ấy.

Bà Bình đã sống một mình suốt 17 năm, một hình thức lưu vong trong một xã hội còn nặng thành kiến về phụ nữ trong gia đình, nhất là về hôn nhân. Thế rồi, do sự thúc dục của những cựu đồng chí trong đoàn phụ nữ- đoàn 559-, bà Bình đã lấy một người chồng qua đêm và sinh được một đứa con gái. Bà và đứa con tên Lan, hiện 10 tuổi, sống với  nhau trên một cánh đồng lúa nhỏ do bà canh tác.

Trong số những phụ nữ của Đoàn 559, họ là 50 người đã trở về như những người tàn tật và 40 người đã không trở về. Trong một buổi họp ở Ninh Bình, người chỉ huy của đoàn là Trần thị Bình đã cùng nửa tá người mặc những đồng phục cũ tại một tiệm ăn nhỏ. Và khi bữa ăn được dọn ra, bà Bình đã chia xẻ với  các bạn một bài thơ do bà sang tác: ‘Thời con gái’. Bà vừa ngâm và vừa nhắm mắt lại:

Tôi muốn đốt một nén hương

Cho những người con gái xấu số

Vẫn đợi chờ

Chúng tôi những cô gái Trường Sơn,

Tóc đã hoa râm và lòng tràn đầy kỷ niệm,

Tưởng nhớ những người bạn tình

Đã đi xa không bao giờ tìm được

Những phụ nữ khác tại bàn ngoảnh mặt đi. Một vài người úp mặt vào lòng bàn tay. Vài người lấy giấy thấm nước mắt. Khi bà Bình chấm dứt, một sự im lặng bao trùm. Rồi có người lên tiếng: ‘’Hãy làm cho ngày hôm nay là một ngày vui đi.’’.

(Tờ Los Angeles Times, Viet- Mercury, 17.01.2003)

  • Phúc âm của tội ác

Sau này, nhà văn DTH trong Tự Bạch cho rằng: sau chiến thắng, tác giả chỉ được một con búp bê về làm quà cho con, tác giả đau xót nhận ra rằng biết bao hy sinh mất mát để trả giá cho một vinh quang khải hoàn môn chỉ là ảo tưởng. Nỗi đau xót ấy nêu bật lên nghi ngờ về mục tiêu của cuộc chiến mà bây giờ bà mới ngộ ra cũng như nhiều nhà văn nổi tiếng khác đã trở lại đạo làm người và cổ võ cho tinh thần xét lại như mội cải đạo. Sự nhìn lại ấy bây giờ trở thành sự cứu rỗi cuối cùng. Nó trở thành như Tấm áo giáp tinh thần lúc này giúp che chắn tâm hồn. Nay nó chính là Niềm TinNhư trong các cuốn: Bên Kia Bờ Ảo Vọng (1987), cuốn Thiên Đường Mù. (1988), Chốn Vắng. (2002). Những cuốn sách này như một nhân chứng tố cáo sự lừa đảo tuyên truyền bánh vẽ mà thật sự chỉ là ảo vọng. Hầu hết các tác phẩm của bà đều được dịch ra tiếng Pháp, hoặc tiếng Anh, vì chúng bị cấm ở trong nước.

Đây là những cuốn sách mở đường cho sự tố cáo sự tàn bạo và dối trá, lừa đảo của cuộc chiến.

 Bà tuyên bố thẳng thừng: Không thể xếp tôi đứng với hàng ngũ những người mà tôi khinh bỉ.(trong Bách Khoa toàn thư Wikipedia)

Sự lăn xả nhập cuộc như lên đồng trong chiến tranh lúc ban đầu cũng như sự dứt khoát khước từ khi không còn chiến tranh của bà là một tấu khúc hoàn hảo của toàn thể xã hội miền Bắc. Biện chứng vào và ra là thái độ của nhiều đảng viên kỳ cựu khác- ước mơ-lầm lỡ và bội phản- như tướng Trần Độ, Hoàng Minh Chính, Nhật ký Tô Hải « Hồi ký một thằng hèn »  nhất là nhà văn Trần Đĩnh với cuốn Đèn Cù.

 Họ đã lột xác trong đau đớn, bị khinh bỉ, tủi nhục và nỗi cô đơn.

Tóm một lời: Khi biết được mình đã lầm lỡ thì tóc trên đầu đã bạc phơ!!  

  1. Phần Hai về miền Nam với lòng tử tế.

 *  Lòng tử tế qua các bài học vỡ lòng: Sách Quốc Văn Giáo Khoa Thư   

Sách Quốc Văn Giáo Khoa Thư xuất bản từ năm 1935 do Nha Học Chính Đông Pháp. Soạn giả là các ông Trần Trọng Kim và các ông Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc, Đỗ Soạn… Nó gồm 4 cuốn : một cuốn cho lớp đồng ấu tương đương lớp một. Một cuốn cho lớp dự bị tương đương lớp hai. Cuốn Sơ Đẳng tương đương lớp 3. Và cuốn Luân lý Giáo khoa thư nói chung… Nó thâu tóm toàn bộ các bổn phận làm Người tử tế. Nó bắt rễ sâu trong tâm thức người Việt Nam trong cách ứng xử với cha mẹ tổ tiên, với Trời đất, với thày dậy,với chính bản thân mình, với họ hàng, bạn bè, với kẻ ăn người ở, dĩ chí cả với súc vật. Nó như một gia tài đồ sộ, một thứ Văn Hóa Phi Vật Thể (Văn hóa phi vật thể là những giá trị tinh thần như Ca dao, Tục ngữ – khác với Văn hóa vật thể như Đền đài, lăng tẩm. NVL). Văn hóa phi vật thể dành cho mọi người – không trừ- từ ngoài Bắc trước 54 và tồn tại trong Nam từ 1954-1975. Lớp trẻ tiểu học coi như những bài học vỡ lòng như hành trang chuẩn bị vào đời. Đây là những bài học giản dị, dễ hiểu, mỗi bài đều tóm tắt bằng một câu ngắn ngọn, khắc in vào đầu mà nay chính bản  thân tôi còn nhớ được như:

-Với Trời-Đất: Lạy Trời mưa xuống. Lấy nước tôi uống. Lấy ruộng tôi cày. Lấy đày bát cơm. Lấy rơm đun bếp…

– Với Cha-Mẹ: Công cha như núi Thái Sơn. Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. Một lòng thờ mẹ kính cha. Cho tròn chữ Hiếu mới là đạo con…

– Với Con Trâu và Người đi cày : Trâu ơi ta bảo trâu nay. Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta…

–  Nó còn vô số các bài học thực tiễn khác như: Thờ cúng tổ tiên. Anh em như thể tay chân. Xuân đi học coi người hớn hở.  Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao. Lá rành đùm lá rách. Một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ. Thấy người hoạn nạn thì thương. Không tham của người. Có học phải có hạnh. Chớ nên nói xấu người. Không nên hành hạ súc vật. Học trò đối với Thày. Nhất là câu chuyện ông Carnot về thăm thày cũ dễ thương và cảm động: ‘’ Thưa thày, con là Carnot đây… thày còn nhớ con không?

Nó được coi như cuốn cẩm nang hành trang cho tuổi trẻ vào đời.

Trong Hương rừng Cà Mâu của nhà văn Sơn Nam, xb năm 1962, có truyện ngắn: ‘’Tình Nghĩa Giáo Khoa Thư” cho thấy dấu ấn tình tự con người bàng bạc trong thơ văn, trong nếp sống dân giã..của con người Đồng bằng sông Cửu Long, nơi còn được gọi là Văn minh miệt vườn.

Sau này, ở miền Nam QCGKT được đổi ra thành môn Công Dân Giáo Dục thời VNCH.

Nơi đây, tôi muốn bày tỏ riêng niềm tri ân đối với miền Nam mà tiêu biểu là các thày cô giáo bậc tiểu học đã cấy vào tâm hồn trẻ thơ của cả một lớp người trẻ trong tinh thần Giáo Khoa Thư và Luân lý Giáo khoa Thư. Không có họ, không có QVGKT mà cũng chẳng có lòng tử tế.

Miền Bắc ngay từ 1935 đến 1954 cũng được thừa hưởng gia tài của QVGKT như miền Nam qua người dân Hà Nội… Rất tiếc, sau 1954, Sách QVGKT như nhiều tài liệu quý báu khác bị người cộng sản Hà Nội quăng vào sọt rác. Thay vì yêu cha, yêu mẹ, yêu tổ tiên ông bà. Thay vì yêu bạn bè, yêu súc vật thì nay thay thế bằng một hình tượng mới: Yêu Bác Hồ. Trẻ con đêm nằm mơ thay vì thấy Tiên thì nay thấy Bác Hồ.

Mẫu người Người Tử Tế nay hiếm hoi mà thay bằng mẫu Người Anh Hùng đủ loại. Mẫu người anh hùng ở miền Bắc thì nhan nhản ngoài đường phố. Ra đầu ngõ là gặp.

  • Mẫu người Tử tế trong chính quyền miền Nam. Miền nam có cái may mắn là được kế thừa lòng tử tế truyền lại. Vì thế, lãnh đạo chính quyền có các chính sách khoan hồng, hòa giải như chính sách binh vận, dân vận, nhất là Chiêu Hồi. Chính sách đó không hẳn là chính trị, nó vượt trên chính trịmà căn bản, nó dựa trên tình tự tình người như tình nghĩa đồng bào, tình nghĩa xóm làng, gia đình, họ hàng, bạn bè. Hiện tôi còn giữ trong tay tài liệu ghi rõ sự quan trọng của chính sách Chiêu Hồi thời đệ nhị Cộng Hòa: Bộ Thông Tin và Chiêu Hồi. Đánh nhau là truyện bất đắc dĩ. Chiêu Hồi mở đường cho sự gia nhập, hòa giải.

Cho nên, các tình tự con người trong các chính sách đó được coi trọng hơn là lập trường chính trị nhất thời.

Xin nêu ra một vài trường hợp được kể lại: Có lần nhà thơ Cung Trầm Tưởng nói với tướng Kỳ- một tướng võ biền đòi đem máy bay bỏ xuống miền Bắc- vào năm 1968 .Thanh Nghị vào khu. Cung Trầm Tưởng nói với tướng Kỳ cho phép anh đưa chị Tâm Vấn  (vợThanh Nghị. Sau này bà Tâm Vấn lấy bác sĩ Nguyễn Đan Quế)) vào ở cư xá Không quân TSN. Tướng Kỳ đồng ý và thỉnh thoảng hhỏi thăm chị Tâm Vấn có khỏe không.  Đó là tình người- người vượt ranh giới chính trị.Trường hợp Thanh Lãng cùng với Nguyễn Văn Trung đi chiếc xe hơi từ Vũng Tàu về, bị lính Mỹ lấy đá chọi chơi bể kiếng xe. Ông đã gửi thư đến tòa Đại sứ Mỹ phản đối việc đó. Tòa Đại sứ đã viết thư xin lỗi và đề nghị tiền bồi thường. Người Mỹ  biết tôn trọng dân chủ, biết tôn trọng luật pháp. Cứ giả dụ, thay vì lính Mỹ, đây là lính Tàu thì họ có bồi thường không?

Những người bạn cùng lớp với tôi thời sinh viên đại học Đà lạt như Dương Văn Ba, Nguyễn Trọng Văn đều theo bên kia hầu như công khai, nhưng vì tình bạn nên chúng tôi làm lơ, chả ai tố cáo gì. Mà có tố cáo thì còn có thủ tục pháp lý, có nhân chứng, có luật sư nữa. Rồi còn những nhóm thành phần thứ ba hàng vài chục người, thành phần phản chiến, hoạt động công khai như Hồ Ngọc Nhuận, Ngô Công Đức, Lý Chánh Trung, Lý Quý Chung có sao đâu!

Họ biết chắc một điều: Phản đối cứ phản đối. Họ không sợ đến an ninh của họ vì không có chuyện trả thù, không sợ công an chìm mò tới nhà bắt cóc mang đi.

Tôi nghĩ miền Nam thua miền Bắc vì cái tình người, cái lòng tử tế ấy.

 Tôi hỏi và tự trả lời. Những hoạt động như thế có thể xảy ra ở Hà Nội hay không?

 Vì thế, nhiều người phía bên kia do chính sách Chiêu Hồi đã quay về với chính quyền miền Nam mà con số lên đến vài chục ngàn người.

Tiêu biểu nhất có thể là nhà văn Xuân Vũ (ông là cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc, rồi được điều động vào miền Nam trên đường Trường Sơn. Rồi chấp nhận chính sách Chiêu Hồi.1930-2004) ông đã có trên 90 đầu sách bao gồm truyện ngắn, truyện dài, hồi ký. Tôi đã từng đọc ông một cách hứng thú với lối viết không dài dòng, trung thực mà không tuyên truyền bịa đặt, xuyên tạc, cũng không phỉ báng ai, dù là chế độ miền Bắc mà ông đã từng đi tập kết. Cuốn Đường Đi không đến, tập hồi ký vượt Trường Sơn đã được trao giải thưởng văn chương toàn quốc, năm 1973.

Hiện tôi cũng còn giữ một tập tài liệu photocopy khá đặc biệt nhan đề : ‘’Bội phản hay chân chính’’. Tác giả là cán bộ nằm vùng tên Dư Văn Chất bị mạng lưới tình báo của Đoàn Công Tác Đặc Biệt miền Trung Ngô Đình Cẩn giam giữ tại trại Lê Văn Duyệt, đường Tô Hiến Thành. Sau 1975, những người bị tù này được thả ra và chính quyền cộng sản không tin dùng, vì bị lê Đức Thọ coi là: Có vấn đề. Có người bị nghi ngờ vu khống, mất chức  hoặc chết oan uổng sau 1975 chỉ vì câu nói của Lê Đức Thọ, trưởng ban tổ chức Trung Ương. Họ với họ từng là đồng chí, nay nghi ngờ nhau. Người cộng sản lại sợ chính người cộng sản. 

Ông Dư Văn Chất đã viết tập tài liệu này để biện minh cho việc họ vẫn trung thành với đảng. Ông viết : ‘’Bằng tác phẩm này, tôi muốn nói với Đảng, với người thân và bạn bè, với người yêu và kẻ ghét, nói thay cho người đã chết và cho cả người còn sống.’ Tập ký 233 trang đề 19 tháng 8 và 2 tháng 9, 1992 và tháng 7, 1993. Đặc biệt nhờ ông Trần Quốc Hương ( tức Mười Hương), có thời là UVTƯĐ, linh hồn của cục tình báo viết thư tay cho ‘Anh Hai Tân, phó bí thư Thành Ủy và anh Tư Sang, phó bí thư Đảng Ủy TP. HCM, yêu cầu cho xuất  bản. Không được bị từ chối. Họ đành in phocopy 100 bản và đây là một trong những bản ấy’’. 

Xin trích dẫn một phần tập tài liệu đề cập đến trại giam Lê Văn Duyệt của ông Ngô Đình Cẩn.

  • Nhà tù không song sắt.

Dư văn Chất viết:’’ Ngủ có divan hoặc giường sắt hay ghế bố, mỗi người một cái,có mùng, có tấm đắp đàng hoàng. Có giờ, có giấc. Ăn uống cũng khá hơn chế độ thầu. Có câu lạc bộ, có phòng đọc sách, có sân banh giải trí, có bàn ping pong.

Ăn cơm Tiều’, một danh từ được khai sinh trong trại Lê Văn Duyệt. Không biết bên chính quyền dự chi về ăn uống một người được bao nhiêu mà  ở trại Lê Văn Duyệt thì chúng tôi được 5$50 tiền chợ mỗi trại viên hưởng một ngày. Đáng lý chúng tôi mỗi người ăn 5$50, nhưng chúng tôi khai cơm Tiều, nghĩa là một mâm 4 phần ăn. Chúng tôi ăn năm người.. Phần dư ra 5$50 thay nhau lãnh. Ăn sáng 1$ một người. Nếu nhịn thì một tháng cững được thêm 30$.

Ở tù mà lãnh lương, ở tù mà cũng đi phép nghỉ. Có nhiều anh ở tù lâu, cuối tuần được nghỉ phép. Chiều thứ bảy về, sáng thứ hai vô. Hoặc có anh về hằng đêm, 5 giờ 30 sau giờ làm việc ra cổng, sáng 7 giờ 30 về ở tù.Theo tôi, nhà tù trại giam Lê Văn Duyệt của ông Ngô Đình Cẩn là có một không hai trên thế giới. Đó là tù không song sắt.

Nói ra thì không một ai tin. Nhưng sự thực là như vậy, do chính tù nhân trại giam viết

 Những sự kiện như thế là một thực tế có thật, chỉ có thể xảy ra ở miền Nam mà không thể nào xảy ra ở miền Bắc.

 Trong cuộc chiến Nam-Bắc, số tù binh cộng sản ở trong Nam hẳn là cần nhiều trại giam. Một phần chính quyền xử dụng những nhà tù có sẵn từ thời Pháp thuộc như Khám Lớn, nhất là tại Poulo-Condonré được coi như hỏa ngục của người sống. Rồi mỗi tỉnh thành trong Nam đều có nhà tù để giam giữ cán binh cộng sản. Vẫn không đủ sức chứa tù nên còn lập thêm các trại giam như trại Phú Lợi, trại Tân Hiệp. Riêng trại Tân Hiệp có lúc chứa đến 3000 người. Sự tàn nhẫn, đánh đập, hiếp đáp, ăn uống thiếu thốn- tôi thiển nghĩ- do lòng tham của ban Quản Đốc trại, thật khó mà tránh khỏi.

Nhưng nếu so với các trại Tập Trung Cải Tạo sau 1975 thì chẳng thấm thía gì. Tôi dám gọi các trại cải tạo ấy là một thứ tội ác chống lại con người. Ngụy quân, ngụy quyền bị nhồi sọ, tẩy não. Họ bị giam không xét xử. Không thời hạn. Có người bị giam đến 17 năm tù” Đó là một thứ nghĩa địa chôn vùi cuộc sống của người tù. Tất cả là một sự tính toán tinh vi, tàn bạo để con người chết chậm, chết dần dần đến tàn tạ. Nhiều người khi được thả về chỉ còn là một tấm thân tàn phế như một phế vật. 

Vì thế, tôi mới ngộ ra, các nhà văn miền Bắc có từ: Sống mòn. Gớm thay, tội ác của cộng sản. Người miền Nam khó có thể quên được.

  • Lòng tử tế của miền Nam còn rộng mở đón nhận những tinh hoa từ miền Bắc.

Điều này càng cho thấy đất Bắc không thực hiện được lòng tử tế, vì toàn bộ miền Bắc bao phủ cuộc chiến với hận thù với xác quân thù. Quân thù nào, là ai? Chúng ta cứ thử nghe bài quốc ca- còn được gọi là Tiến Quân Ca do Văn Cao sáng tác- được coi là là linh thiêng, là linh hồn của tổ quốc với nội dung rực lửa kể từ ngày 2 tháng chín năm 1945 đến nay đã hơn 70 năm!!:

‘’ Đoàn quân Việt Nam đi. Chung lòng cứu quốc

Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa

Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước.

Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca.

Đường vinh quang xây xác quân thù.

Thắng gian lao cùng nhau lập chiến khu

Vì nhân dân chiến đấu không ngừng

Tiến mau ra xa trường. Tiến lên. Cùng tiến lên

Nước non Việt Nam ta vững bền. 

Bài hát xem ra không hợp thời nữa. Đáng nhẽ phải đổi. 

Bản thân người viết đón nhận những nhà văn miền Bắc trong tâm tình tử tế và kính trọng. Những nhà thơ, những nhạc sĩ như gia tài chung của Việt Nam mà không chút nề hà. Những nhà văn lớp Nho học còn sót lại như Ngô Tất Tố. Ông từng đả kích những ông quan đầu sỏ như Hoàng Trọng Phu, Phạm Quỳnh: ‘’Ấy thế mà ông chủ bút Nam Phong chỉ nhảy đánh vọt một cái lên làm được ghế Thượng Thư bộ giáo dục, bàng quan ai cũng phải ngạc nhiên. Người ta tưởng tượng như đứng trước một trò rất phi thường trong rạp xiếc.”

(Phê bình Văn Học, Nguyễn Huy Tưởng, Ngô Tất Tố, Tô Hoài , trg 149).

Ông viết Việc Làng, Lều Chõng. Nhưng Tắt Đèn là tác phẩm hiện thực xuất sắc nhất với hình ảnh chị Dậu. Tôi đã có dịp đọc tất cả trong sự say sưa và nể phục. Rồi những nhà văn như Trần Tiêu (tác phẩm Con Trâu),ông là em ruội Khái Hưng . Rồi một lượt những nhà văn như Nguyễn Tuân với Chùa Đàn,Tóc chị Hoài, nhất là Vang bóng một thời mà theo Vũ Thư Hiên ông được coi như bậc thầy của ngôn ngữ : << Chữ nào ông dùng cũng đắt, khó thay bằng chữ khác>>. Rồi đến Tô Hoài, Nguyên Hồng.Tôi còn giữ Tuyển tập Nguyên Hồng, xb 1985. Đọc mà ngậm ngùi. Tô Hoài với Dế mèn phiêu lưu ký(1941), O chuột, xóm Mới, Nhà nghèo.

Cũng phải kể đến thi sĩ Hồ Dzếnh với những bài thơ lục bát mượt mà. Nói chi đến Xuân Diệu, Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Khái Hưng, Nhất Linh trong các giáo trình của các lớp trung học đệ nhị cấp của VNCH trước 1975. Lưu Trọng Lư còn đình  đám hơn với bài Tiếng Thu , chỉ có 9 câu được phổ nhạc: Em không nghe mùa thu. Dưới trăng mờ thổn thức. Em không nghe rạo rực. Hình ảnh kẻ chinh phu. Trong lòng người cô phụ

 Nhạc có Văn Cao sánh vai cùng với Trịnh Công Sơn, Phạm Duy một thời. Nhưng số phận ông cũng hẩm hiu mặc dầu là người sáng tác ra bài Tiến quân ca.

Nhưng trước hết và hơn cả là Nam Cao. Ông đã thênh thang vào ngưỡng cửa trường đại học văn khoa Sài gòn với truyện ngắn Chí Phèo. Đến ngay những nhà văn nổi tiếng một thời như Mai Thảo, Doãn Quốc Sĩ, Võ Phiến của miền Nam cũng không có được cái vinh dự ấy.

Trong khi số phận những nhân tài đất Bắc, số phận họ ra sao? Họ đều phải Tự kiểm duyệt, nơm nớp sợ bị thổi còi như Nguyễn Tuân, như học giả Đào Duy Anh, như Văn Cao và rất nhiều văn nghệ sĩ khác.. Văn học miền Bắc đã có cắm cột mốc: muốn làm gì thì làm, nhưng không được động đến chính trị. Tôi nghĩ đến một xứ chột bị bịt mắt, bịt mồm. Đời sống thì lao đao túng bấn như Văn Cao, Nguyên Hồng, Tô Hoài.

  • Tờ Đất Nước, tháng giêng 1968 đã dành hẳn một số để kỷ niệm: 50 năm Cách Mạng tháng mười

Đi thêm một bước nữa, tiến xa hơn, trong Nam, giới trí thức, nhất là thành phần thứ ba, nói viết và phản kháng, đòi dân chủ, đòi chấm dứt chiến tranh mà không sợ nhà cầm quyền bắt giam. Người ta vẫn có thể biểu lộ quyền yêu hay ghét cộng sản. Nhưng bao lâu chỗ nào còn lầm than áp bức, bất công, chủ nghĩa Mác vẫn là một sự quyến rũ, một niềm hy vọng giải phóng!!!! Riêng đối với các dân tộc bị trị, cộng sản có phải là con đường độc nhất và cuối cùng để thực hiện hai mục tiêu trên không. Đất Nước, chủ bút Nguyễn Văn Trung đã tự hỏi. Vì thế đã có những bài:

  • Cách Mạng Nga 1917 của Nguyễn Khắc Ngữ.
  • Trí thức Nga trước Cách Mạng của Diễm Châu
  • Từ Cách Mạng tháng 10 đến Cách mạng tháng 8 Trương Bá Cần
  • Cảm nghĩ về cuộc Cách mạng Nga Lý Chánh Trung.
  • Cộng sản người anh em của tôi Nguyễn Văn Trung.

Nguyễn Văn Trung còn năng nổ viết cuốn: Hành Trình Trí thức của Karl Marx. (in xong 15-10- 1966.  Có giấy phép số 666 BTT. NHK. PHNT)

Trần Văn Toàn: ‘’ Tìm hiểu Triết Học Karl Marx.

Số phận những trí thức ấy ra sao sau 1975?

 Còn ra sao nữa!! Bị Truy dập, bị tù đầy. Cả 200 giới văn nghệ sĩ Sài gòn đều bị bắt đi tù, đi cải tạo. Mà cái tội chỉ vì cầm bút. Như Vũ Hoàng Chương, Doãn Quốc Sỹ. Hoàng Hải Thủy, Tạ Tỵ, nhà văn Thảo Trường. v v…

Trong số đó có Nguyễn Văn Trung. Theo Nguyễn Văn Trung viết lại, một người trong Ủy Ban Quân Quản ĐHVK Sài gòn nói: ‘’ Chúng tôi không bố trí anh dạy học vì không thích hợp với cách chúng tôi đang thực hiện và để anh tự ý nghiên cứu theo lối nhìn của anh, thì những công trình nghiên cứu của anh sẽ ích cho đất nước nhiều hơn”.

hưng nếu không dạy học, không có lương lấy gì mà sống?

Đã hết đâu, ba năm sau, ông bị bắt giam, kết tội là: Phản động, C.I.A cho Mỹ (có thể bị tử hình hoặc chung thân). Vào chiều ngày 14-6-1978, một toán công an đến đọc bản án và xét nhà, ông đã chỉ cho họ vác tài liệu để họ lấy mang đi đầy một xe LaDalat. Sáng hôm sau, một xe tải lớn đến tịch thu kho sách trên sân thượng. Nhưng nghĩ thế nào, họ lại thôi. Chỉ niêm phong. Ông bị biệt giam một mình. Ngày ngày chỉ viết các bản tự khai. Sợ quá tưởng chết, ông viết chúc thư xin lỗi bạn bè, nhất là bà con anh em ruột thịt về những lời nói việc làm của ông. Con trai trưởng của ông chứng kiến cảnh bố bị bắt giam nên đã quyết định tìm đường vượt biển và đã sang định cư ở Canada. Làm C.I.A cho Mỹ mà NVT không nói được một câu tiếng Mỹ. Phải nhờ Đặng Tiến hay Nguyễn Hữu Thái thông dịch. C.I.A nào nó mướn?

6 tháng sau, bất ngờ ông được trả tự do ở sở công an với lý do: Tạm tha vì lý do sức khỏe.. .Từ Phản động đến tha là một điều không hiểu được.

Tôi có cảm tưởng, 6 tháng tù biệt giam ấy, NVT không biết có rút ra cho mình được bài học gì không. Phần tôi đã từng chứng kiến xác những người đàn ông, đàn bà, chết cong queo, ám khói đen, vì cộng sản gài mìn trên đường số 5-Hà Nội- Hải Phòng. Lúc 5,6 tuổi, ở nhà quê, tôi đã nhìn thấy xác ngươi bị bỏ rọ, trương phình như lợn quay vập vờ đập vào kè đá cửa sông Đáy.

Tôi đã ghi lại trong một bài viết: Câu truyện của một dòng sông. (dcvonline.net, posted  2, 2018. Dòng sông cũ)

 Đúng như nhà văn Bùi Ngọc Tấn tâm sự:’’ Có lẽ lại phải viết thôi. Viết về tuổi trẻ bị đánh mất. Viết về tuổi già xót xa tuổi trẻ. Về nỗi xót thương nhau trong những trái tim mệt mỏi, những mái đầu bạc đang tính đếm những ngày còn lại. » ( Trả lời phỏng vấn với  nhà thơ Phạm Tường Vân trong dịp cuốn’’ Chuyện kể năm 2000 »  vừa được xuất bản)

 Dù sao, sau này ông NVT cũng có được một câu để đời giống vài người như  Lý Chánh Trung, Ngô Công Đức.

Lý Chánh Trung trên báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật, 13-11- năm 1988 có viết một bài về môn học triết lý K. Marx mà trước đây ông đã chót từng ca tụng thì nay ông chế diễu ‘’Về một môn học mà thày không muốn dạy, trò không muốn học”. Đối với LCT, gốc dân ruộng: Nói dzậy là đủ rồi. Qua không muốn nói nữa. Nói nữa là qua nổi quạu.

 Còn dân biểu Đối lập Ngô Công Đức cũng thẳng thừng không kém: ‘’Tôi có hai điều không ưaĐó là tôi không thích những người công an.Tôi cũng không thích người Bắc Kỳ. » 

Nguyễn Văn Trung thì văn hoa hơn:’’ Tham gia cách mạng là tham gia vào một quá trình tự hủy diệt sau này.”

Phần tôi, tôi khẳng định triệt để, tôi giã từ người cộng sản ngay từ khi lên máy bay từ phi trường Gia Lâm di cư vào miền Nam năm 1955...

Bởi vì họ thiếu tình người. Bởi vì họ không là những người tử tế

 Nguyễn Văn Lục

Bức thư tuyệt mệnh của một cô giáo 33 tuổi…

Lê Vi

Một cô giáo 33 tuổi ở Quy Nhơn vừa mới tự tử, để lại bức thư tuyệt mệnh với những dòng dưới đây:

“Sau những áp lực công việc mà giáo viên phải làm lên lớp, giảng dạy, chủ nhiệm, kế hoạch bài dạy, ra đề thi, chấm kiểm tra, ráp phách và sau cùng so điểm, hồi hộp không biết có tên mình sai sót trong đó không. Trong khi thời gian quá ít mà lượng công việc quá nhiều. Bao nhiêu thứ giáo viên là người chịu.

Những công việc trên em đều làm được hết. Cẩn thận được hết. Nhưng có một việc mà em không thể chấp nhận được đó là điều khiến em phải ra đi hôm nay.

Em mong khi em đi rồi, tuyệt đối không cho một ai là giáo viên đến viếng em. Nếu em được sống các kiếp tiếp theo, em không bao giờ ước một cái nghề cao quý này cả, thật kinh tởm”. […]

Tôi đọc được tin này trong bài đăng của thầy Ngọc Sơn (người đã làm đơn xin nghỉ việc vì “nạn dối trá trong giáo dục” gây xôn xao dư luận năm ngoái). Dưới bài có một người bình luận: “Chết ngu”.

Tôi tin rằng các bạn, những người đang ở ngoài và ngày ngày lên án giáo dục, vĩnh viễn không bao giờ hiểu được những thầy cô giáo mà còn chút lương tâm và tình yêu, họ đang phải trải qua những gì đâu. Trước đây, khi nghỉ việc, tôi đã phải ruột gan mà nói với những người tôi thương yêu rằng, “Nếu không ra khỏi đó, tôi có thể trầm cảm hoặc phát điên”.

Có thể nhìn nhận và cảm nhận của mỗi người là không giống nhau, nhưng với tôi, có lẽ trên mặt đất này không nơi đâu đáng sợ và khủng khiếp bằng các trường học hiện nay. Từ những áp lực vô lý vô nghĩa, ngột ngạt, bất công, rắc rối, lạnh lẽo, nó gây nên nỗi bức xúc, buồn bã, mỏi mệt, sợ hãi, giận dữ, trộn lẫn với những ước mơ, khát vọng và vô vọng, làm thành một cái không khí mà nếu ta còn chút nhạy cảm với đời sống, nhạy cảm với con người thì ta sẽ không thể nào chịu đựng nổi.

Cầu nguyện cho cô giáo sẽ đến được một thế giới nhiều yêu thương hơn. Nếu sau này cô có đầu thai, xin đừng về lại xứ sở này, vì “đâu đâu cũng dòng Mịch La”.

Tiễn biệt cô giáo. Thương cô.

– Thái Hạo

Công an Long An cưỡng ép người trong Tịnh Thất Bồng Lai để lấy mẫu nước bọt và tóc Luật sư nói với

Đài Á Châu Tự Do 

Khoảng 50 công an đã ập vào cơ sở của Tịnh Thất Bồng Lai (hay còn gọi là Thiền Am Bên Bờ Vũ Trụ) tại xã Hoà Khánh Tây, huyện Đức Hoà, tỉnh Long An vào sáng ngày 24/9, dùng vũ lực bắt lấy mẫu nước bọt và tóc của những người trong Thiền Am. Luật sư đại diện cho những người ở Thiền Am nói với RFA rằng ông nghi công an lấy mẫu xét nghiệm ADN của những người trong Thiền Am để tìm quan hệ huyết thống.

Luật sư Đặng Đình Mạnh, một trong năm luật sư đại diện cho những người ở Thiền Am, viết trên Facebook cá nhân vào cùng ngày rằng các luật sư nhận được tin báo vụ việc đã ngay lập tức đến Thiền Am và đã bị chặn ở các chốt công an mới được lập gần Thiền Am. Có tổng cộng ba chốt như vậy, ông Mạnh cho biết.

Luật sư Mạnh cho biết sự việc xảy ra vào sáng khi:

“Cô giúp việc mở cửa thì họ tự động vào. Họ kéo cả mấy chục người. Họ đọc văn bản. Các cô ni cô và giúp việc không hiểu văn bản nói gì. Đọc xong họ cũng không để lại văn bản nên không hiểu vụ này có lệnh hay quyết định gì không.”

Vì không hiểu nguyên nhân sự việc nên những người trong Thiền Am không tự nguyện cho công an lấy mẫu nước bọt và tóc. Luật sư Mạnh trích dẫn lại lời tường thuật của những người trong Thiền Am trên Facebook như sau:

“Họ đẩy chúng tôi ra ngoài, họ tự tiện đi vào khắp nơi trong nhà.”

“Ba, bốn người ôm, bẻ tay, bóp họng buộc chúng tôi phải há miệng để lấy mẫu niêm mạng miệng. Bứt tóc chúng tôi”.

Theo luật sư Mạnh, việc này không chỉ làm đối với người lớn mà còn cả các cháu nhỏ. Trong Thiền Am vào lúc đó có khoảng 10 người bao gồm hai đàn ông trong đó có ông Lê Tùng Vân (90 tuổi), còn lại là phụ nữ và trẻ nhỏ.

Nói về nguyên nhân việc công an bắt những người trong Thiền Am phải đưa mẫu nước bọt và tóc, luật sư Mạnh cho biết:

“Tất cả việc làm đó dường như là họ muốn lấy ADN để họ xét nghiệm tìm quan hệ huyết thống của những người trong Thiền Am. Đây đã là lần thứ ba họ lấy mẫu. Hai lần trước là vào tháng 8/2021 và ngày 4/1/2022.”

Luật sư Mạnh cho biết công an không có bất cứ thông báo chính thức nào về kết quả của hai lần xét nghiệm trước đó.

#RFAVietnamese #tinhthatbonglai #thienambenbovutru #thienambenbovutru #letungvan #letungvan

RFA.ORG

Công an Long An cưỡng ép người trong Tịnh Thất Bồng Lai để lấy mẫu nước bọt và tóc

Luật sư nói với RFA rằng ông nghi công an lấy mẫu xét nghiệm ADN của những người trong Thiền Am để tìm quan hệ huyết thống. 

Cựu hoa hậu tố bị công an phường ở Sài Gòn ‘đánh chảy máu đầu’

Cựu hoa hậu tố bị công an phường ở Sài Gòn ‘đánh chảy máu đầu’

September 21, 2022

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – “Sau khi tôi vừa bị cưỡng chế về tới phường thì người [của] Công An phường 6, quận 4, tên là Phong đấm vào đầu tôi rất nhiều lần và còng chân trái của tôi, trong khi tôi không vi phạm pháp luật, không phải tội phạm.”

Cựu Hoa Hậu Oanh Lê, tức bà Lê Thị Oanh, 38 tuổi, cho biết trên trang cá nhân hôm 21 Tháng Chín.

Cựu Hoa Hậu Oanh Lê. (Hình: Thanh Niên)

Bà Oanh được biết đến là người đăng quang cuộc thi “Mrs International World 2019.”

Bà Oanh cho biết thêm là khi bà nói mời phóng viên và luật sư đến chứng kiến sự việc, thì mới được công an tháo còng chân nhưng lại giật điện thoại của bà.

Theo tờ Tuổi Trẻ, sự việc xảy ra vào khoảng 11 giờ tối 20 Tháng Chín. Thời điểm đó, bà Oanh cùng hai người khác đi ăn tối về tới cổng một chung cư trên đường Bến Vân Đồn, phường 6, quận 4, Sài Gòn, thì thấy một người đàn ông khoảng 35-40 tuổi đang bị một cảnh sát giao thông giữ lại và hai bên có cự cãi.

Sau đó, có ba công an viên khác đến làm việc với người đàn ông kia. Bà Oanh đứng xem sự việc và tiến lại gần coi người đàn ông “có phát livestream hay không.”

“Lúc đó, phía công an hỏi tôi là đồng phạm à, trong khi tôi không biết người đàn ông đó là ai. Tiếp theo đó, hai người bên phía công an phường cưỡng chế một mình tôi lên [đồn] Công An phường 6, quận 4,” bà Oanh kể.

Hai tấm hình đăng trên trang cá nhân của bà Oanh cho thấy sau khi lên đồn, thì bà “bị chảy máu đầu” và phải đi băng bó vết thương.

“Trước giờ Oanh là người làm việc theo pháp luật, không trốn thuế, không cướp ngày cũng không cướp đêm, chưa bao giờ làm bất kỳ điều gì sai pháp luật. Vậy Công An phường 6, quận 4, tại sao lại đánh vào đầu gây thương tích dân và Oanh lại là phụ nữ,” theo Facebook Oanh Le.

Tờ Tuổi Trẻ cho biết lãnh đạo Công An quận 4 cho biết “đã nắm được sự việc” và “đang điều tra, làm rõ.”

Trước vụ này, các vụ tố cáo công an phường, quận ở Sài Gòn đánh dân xảy ra thường xuyên, nhưng không có bất kỳ công an viên nào phải nhận trách nhiệm.

Hồi trung tuần Tháng Tám năm ngoái, ông Mai Quốc Ấn, cựu phóng viên tờ Sài Gòn Tiếp Thị, đăng bài trên trang cá nhân tố cáo chuyện ông bị một số công an viên tại Công An quận 3, Sài Gòn, đánh vào đầu ngay tại đồn.

Cựu Hoa Hậu Oanh Lê phải băng bó vết thương ở đầu. (Hình: Facebook Oanh Le)

Theo ông Ấn, sự việc diễn ra ngay trước camera giám sát trong phòng làm việc của Đội Cảnh Sát Kinh Tế Công An quận 3.

Tuy vậy, không rõ vì sao ông Ấn gỡ bài đăng, dù công luận bày tỏ sự ủng hộ ông “đi tìm công lý” và đưa những công an viên trong vụ việc ra tòa. (N.H.K)

Thật hết đất sống, giả khắp mọi nơi!

Thật hết đất sống, giả khắp mọi nơi!

 

Đỗ Ngà

22-9-2022

Vào tháng Bảy 2005, lô hàng nước tương Chinsu của Vitecfood, một công ty con của Tập đoàn Masan tại Bỉ bị Ủy ban An toàn thực phẩm Liên minh châu Âu – EFSA phát hiện chất 3-MCPD.

Vào Tháng Tám 2005, Cục vệ sinh An toàn Thực Phẩm Việt Nam vào cuộc và phát hiện từ đó hàm lượng 3-MCPD vượt tiêu chuẩn cho phép đến 5,27 lần và Vitecfood đã phải nộp phạt 12,15 triệu đồng.

Từ chỗ bản thân Vitecfood bị, họ nảy ra ý định dùng lỗi mà chính họ phạm phải làm đòn độc dìm chết toàn bộ đối thủ. Vì thế Masan bơm tiền cho báo chí thổi phồng mức độ nguy hiểm của chất 3-MCPD để làm cho người dân hoang mang. Sau đó là thanh tra Sở Y tế vào cuộc đại trà, họ lấy mẫu nước tương của 30 cở sở sản xuất đem đi kiểm nghiệm hàm lượng chất 3-MCPD tại Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM. Kết quả: nước tương của 20 công ty bị dính chất 3-MCPD. Tuy nhiên, Thanh Tra sở Y tế không công bố tên công ty.

Sau đợt kiểm tra đại trà này, hàng loạt công ty sản xuất nước tương bị dính chất 3-MCPD bị ép giải thể. Người ta không biết trong 20 công ty bị dính phốt ấy có Vitecfood hay không? Tuy nhiên, sau đó người ta thấy Masan tung quảng cáo “thách” khách hàng ai phát hiện ra 3-MCPD trong Chinsu thì sẽ được thưởng 1 tỷ đồng, vì thế khách hàng đổ dồn về mua nước tương Chinsu “để được an toàn”. Thậm chí 10 doanh nghiệp nước tương không dính phốt cũng lu mờ.

Người ta nghi ngờ rằng, trong 20 mẫu nước tương bị vượt ngưỡng có Chinsu nên mới bị ém kết quả. Không biết thật hư thế nào, tuy nhiên dù Chinsu có không nằm trong danh sách ấy thì việc họ chỉ bị nộp phạt rồi tiếp tục sản xuất là sự ưu ái rất lớn so với những cơ sở bị cấm sản xuất sau này. Ai cũng biết, những lô hàng sau đó, Chinsu đã hiệu chỉnh hàm lượng 3-MCPD mới dám thách đố như vậy.

Năm 2016 là vụ nước mắm Arsen. Báo Thanh Niên bất ngờ cho đăng loạt bài về mối nguy hiểm của Arsen. Tiếp theo là hàng loạt KOLs viết bài về mối nguy của thạch tín (tức là Arsen) và lo ngại về nước mắm truyền thống để gây hoang mang dư luận.

Sau đó là Hội khoa học và Kỹ thuật về Tiêu chuẩn và Chất lượng Việt Nam – Vinastas vào cuộc, lấy hầu hết các mẫu nước mắm kiểm tra và công bố có đến 67% mẫu bị nhiễm Arsen vượt ngưỡng. Và song song với sự khủng hoảng niềm tin xã hội vào nước mắm truyền thống, Masan tung nước mắm công nghiệp không có thạch tín. Lúc này các doanh nghiệp nước mắm truyền thống đứng trước nguy cơ giải thể.

May thay, các nhà khoa học chân chính đã vào cuộc vạch trần trò đánh lận con đen của bọn truyền thông bẩn và Masan. Họ chỉ ra thạch tín hữu cơ có trong nước mắm là vô hại. Vì thế, nước mắm truyền thống được cứu. Báo Thanh niên, Vinastas thừa nhận việc họ làm là sai. Riêng Vinastas thừa nhận có nhà tài trợ họ làm điều trái lương tấm ấy nhưng nhất quyết không khai ra đó là ai.

Thực tế nghiên cứu các nước tiên tiến chỉ ra rằng, 3-MCPD là chất gây ung thư ở giống loài gặm nhấm khi tiếp xúc với lượng cao trong thời gian dài. Tuy nhiên, ảnh hưởng của 3-MCPD ở người vẫn không có công bố nào. FDA của Mỹ chỉ chú ý đến 3-MCPD trong sữa dành cho trẻ sơ sinh và cũng chỉ ở mức cảnh báo chứ không cấm. Tuy nhiên, Masan đã dùng những khuyến cáo để thổi bùng lên thành mối nguy hiểm chắc chắn để đánh chết doanh nghiệp nước tương truyền thống. Và ở vụ Arsen là Masan không phải thổi bùng một mối nguy mơ hồ mà họ đã dùng truyền thông ngụy tạo sự nguy hiểm không có thật để đánh chết hàng loạt doanh nghiệp đối thủ.

Nguy cơ bệnh ung thư do thực phẩm bẩn là thật. Người dân cần nông sản sạch để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cho gia đình nên thị trường thực phẩm rau sạch đang rất lớn. Nhu cầu lớn và giá rất cao là một mảnh đất màu mỡ cho doanh nghiệp nào đi theo con đường sản xuất thực phẩm sạch. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành chứng chỉ VietGAP là để đáp ứng nhu cầu phân biệt sạch bẩn cho người dân. Tuy nhiên, giờ thì VietGAP cũng được dán cho cả rau quả từ Trung Quốc thì xem như thị trường hàng sạch chỉ còn là một thứ niềm tin.

Nguy cơ ảo họ đẩy lên thành nguy cơ thật để vật chết doanh nghiệp chân chính, không có nguy cơ họ bịa ra nguy cơ để vật chết doanh nghiệp chân chính, và có nguy cơ thật họ dán nhãn vào hàng bẩn để danh nghiệp bẩn chiếm thị trường hàng sạch. Thị trường hàng sạch ở Việt Nam được tạo ra cho doanh nghiệp bẩn, mà kẻ tạo ra đấy là ai nếu không phải là Chính quyền? Vậy ở Việt Nam còn cái gì là thật? Có người bảo “ở Việt Nam chỉ có giả tạo là thật”.

_________

Khủng hoảng nhân sự tại Việt Nam không chỉ có y tế, giáo dục

HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Lương chết đói, áp lực công việc nặng nề, công chức cán bộ trong guồng máy cai trị của Việt Nam theo nhau bỏ chạy khắp mọi ngành, mọi nơi.

“Một số anh em xin nghỉ việc nhiều. Kể cả vụ phó, trưởng phòng cũng xin nghỉ việc. Tôi phải gặp và động viên suốt,” ông Hồ Đức Phớc, bộ trưởng Tài Chính Việt Nam, được báo Thanh Niên ngày Thứ Hai, 19 Tháng Chín, dẫn lời nhìn nhận về tình trạng nhân sự của bộ này nghỉ việc.

Người dân làm thủ tục hành chính tại bộ phận tiếp nhận và trả hồ sơ hành chính ở thành phố Thủ Đức, Sài Gòn. (Hình: VNExpress)

Tháng trước, cục trưởng và hai cục phó Cục Quản Lý Qiá đã bị “kỷ luật” vì dính líu trong đại án lừa dân cả nước “kit xét nghiệm” COVID-19 mà hàng chục quan chức nhiều bộ ngành đã bị bắt giam. Riêng ông Nguyễn Anh Tuấn, cục trưởng Cục Quản Lý Giá, bị “cách hết các chức vụ trong đảng,” một dấu hiệu có thể dẫn đến bắt giam khi cuộc điều tra tham nhũng vẫn còn đang tiếp diễn.

Không thấy ông Phớc đưa ra con số viên chức Bộ Tài Chính xin nghỉ việc, chỉ thấy ông ta nhìn nhận “bộ máy, nhân sự của Bộ Tài Chính hiện rất khó khăn.” Như vậy, người ta có thể hiểu hàng chục hay hàng trăm cán bộ đã bỏ chạy chứ không ít.

Bộ Tài Chính là bộ phận “tay hòm chìa khóa” của chế độ. Suốt nhiều năm qua, người ta hiểu rằng muốn chen chân vào Tổng Cục Thuế, hoặc Tổng Cục Hải Quan không phải dễ. Trên mạng xã hội từng thấy có những tiết lộ số tiền phải đút lót để được làm viên cho hai cơ quan vừa kể phải bằng rất nhiều đô la hay vàng khối. Viên chức hai cơ quan này nổi tiếng là “hái ra tiền.”

Lời xác nhận của ông Phớc chỉ vài ngày sau khi quan chức đứng đầu dầu khí quốc doanh cho hay rất nhiều chuyên viên trong ngành dầu khí bỏ việc lương thấp, chạy qua làm ở khu vực tư nhân lương tiền “đãi ngộ” tương xứng với khả năng.

Báo chí tại Việt Nam mấy tháng gần đây cho hay hàng ngàn viên chức y tế và giáo dục xin nghỉ làm vì không thể chịu đựng nổi đồng lương không đủ sống.

Ông Hoàng Ngọc Trung, phó tổng giám đốc Thăm Dò và Khai Thác Dầu Khí (PVEP), được thuật lời cho hay từ đầu năm đến nay “nhiều người có chuyên môn cao của đơn vị chuyển sang nơi khác, bởi vì họ có chế độ đãi ngộ tốt hơn, trong khi doanh nghiệp nhà nước như PVEP phải tuân thủ về chế độ ưu đãi, đãi ngộ theo quy định.”

Hậu quả, theo ông này, “người thực sự muốn giữ thì họ ra đi, không giữ được, còn người chúng tôi không muốn giữ thì họ không đi và chúng tôi không có cách nào cho người ta đi.”

Nhiều báo tại Việt Nam ngày Thứ Bảy, 13 Tháng Tám, dẫn thuật văn thư khẩn của chính quyền thành phố ở Sài Gòn gửi trung ương, một ngày trước đó, báo động số lượng rất lớn “cán bộ, công chức, viên chức” xin nghỉ việc lên gần 6,200 người.

Viên chức nhà nước giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. (Hình: VNExpress)

Ba nguyên nhân được nêu ra gồm đồng tiền lương quá thấp không đủ sống, cơ hội thăng tiến không có, trong khi áp lực công việc lại rất lớn. Các nguyên nhân này “ảnh hưởng niềm tin, động lực gắn bó” với công việc của cán bộ công chức mà nói chung “làm giảm sức hấp dẫn của khu vực công.”

Đầu Tháng Bảy, các báo tại Việt Nam cho hay gần 10,000 bác sĩ y tá tại các bệnh viện công trên cả nước nghỉ làm kể từ đầu năm 2021. Lương không đủ sống, môi trường làm việc nguy hiểm trong khi bị ép làm việc quá sức chịu đựng của con người.

Đồng thời, hàng ngàn giáo viên khắp nơi cũng bỏ việc cũng vì đồng lương không đủ sống. Ngoài giờ dạy học, nhiều người phải chạy xe ôm hay làm thêm những việc khác mới tạm đủ qua ngày. (TN) 

LĂNG VUA NGÔ QUYỀN

LĂNG VUA NGÔ QUYỀN

–Chiêm ngưỡng Lăng vua NGÔ  QUYỀN  rồi  nhìn lại lăng tên bán  nước hồ chí minh hay ngôi mộ của các tên   tổng  bí  thư  vietcong khác  một trời một vực—- nhưng lăng mộ vua  NGÔ QUYỀN sẽ  trường cửu–còn mộ   của  những   tên  hèn với  giặc , ác với dân sẽ bị đào  thải  như  của  các  tên  Lenin… Ceaucescu mà  thôi !!

Cái lăng bé nhỏ này chính là Lăng Ngô Quyền, vị vua đầu tiên đã đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng vào năm 938, giúp dân tộc ta kết thúc hơn 1000 năm Bắc thuộc, giành nền độc lập. 

Lăng của Ngài ở quê hương là làng Đường Lâm, Sơn Tây (Hà Nội), lăng có diện tích chỉ vài m2, có mái che chỉ cao 1,5 mét, bia đá được khắc thời Tự Đức, có ghi bốn chữ Hán “Tiền Ngô Vương lăng”. Ngài mất năm 944, hưởng dương 47 tuổi.

Hàng cây duối cổ thụ màu xanh biếc ở gần đó tương truyền là nơi xưa Ngài buộc ngựa chiến và voi chiến mỗi khi về làng. Những cọc gỗ mà Ngài cho quân lính đóng dưới lòng sông Bạch Đằng nay vẫn còn nguyên…

Một vị vua hào hùng như vậy, có tên tuổi ghi dấu đậm nét trong lịch sử Việt Nam mà chỉ an nghỉ trong một khoảnh đất nhỏ nơi làng quê. Nhưng uy danh của Ngài thì có ở khắp nơi trên đất Việt. Đền thờ khiêm tốn của Ngô Quyền ở ngay trên đất Đường Lâm cũng đời đời được dân ta ngưỡng vọng và thờ phụng.

Tổ tiên ta thật khiêm cung, mà cũng đầy hiển hách. Không có lăng mộ, tượng đài nào là vĩnh cửu mà chỉ có lòng yêu mến, kính trọng của dân chúng là vĩnh cửu trường tồn!

Doãn Hồng Giang

From: Tu-Phung

Họ vẫn cứ ra đi-Tác giả: Vũ Thị Phương Anh 

Họ vẫn cứ ra đi

Tác giả: Vũ Thị Phương Anh 

Hôm nay là ngày chủ nhật cuối cùng của năm, thêm một ngày nữa là đã bước sang năm mới rồi.

Thế hệ của tôi, họ bắt đầu ra đi, lác đác từ những năm 79. Đi “bán chính thức”…. Đa số họ là con cái của các gia đình tư sản thành đạt từ chế độ cũ, phải ra đi vì họ không được chấp nhận trong xã hội mới. Năm ấy tôi 19 tuổi, mới vào đại học, và lòng thì phơi phới vô cùng vì nghĩ rằng chiến tranh chết chóc đã qua đi, giờ chỉ cần học xong, có một nghề nghiệp ổn định là thế hệ của chúng tôi sẽ nhanh chóng xây dựng lại đất nước để sánh vai cùng thế giới.

Thế hệ của tôi, họ ồ ạt ra đi trong những năm 1989. Đành đoạn dứt áo ra đi tìm đường sống. Vượt biên, thuyền nhân. Đất nước khủng hoảng sau lần đổi tiền cuối cùng vào năm 1985. Lúc ấy tôi 29 tuổi, đã là giảng viên đại học, có gia đình và 1 đứa con 2 tuổi. Hai vợ chồng đi làm trong khu vực công (vì làm gì có khu vực nào khác!), và dù là gia đình “2 thu nhập” với chỉ 1 đứa con nhỏ mà chúng tôi vẫn … đói triền miên với đồng lương nhà nước.

Những năm 1999, đất nước đã mở cửa, bắt đầu hội nhập với thế giới. Tôi đã có bằng tiến sĩ được vài năm (vô cùng hiếm hoi vào thời ấy) từ một học bổng viện trợ của Úc dành cho VN, là phó khoa của một trường đại học công lập lớn ở Sài Gòn, và có thêm đứa con thứ hai. Lúc ấy tôi 39 tuổi, và mặc dù biết rằng bạn bè tôi đã rục rịch bắt đầu tính toán việc “vượt biên bằng máy bay”, tôi vẫn tin rằng VN đã đi vào đúng quỹ đạo của thế giới tự do và phát triển, rất cần sự đóng góp của những người may mắn có cơ hội học hành tử tế như tôi. Niềm tin ấy được chia sẻ và củng cố bởi ông xã hiền lành nhân hậu của tôi, và cứ thế, chúng tôi cắm đầu làm việc, sống thanh bạch nhưng lương thiện, sinh hoạt hết sức giản dị và tiết kiệm, đến độ một người đồng nghiệp cùng khoa của tôi đã phải thốt lên: PAnh sống như người đi tu. (Cảm giác ấy sau này cô con dâu cũng xác nhận.)

Những năm 2009, VN đã hội nhập quốc tế sâu rộng, đã là thành viên WTO, nền “kinh tế thị trường định hướng XHCN” đã được thiết lập, khu vực tư nhân bắt đầu phát triển. Tôi đã 49 tuổi, đã đứng đầu một đơn vị rất nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong ĐHQG-HCM dù là một người không Đảng – được bổ nhiệm chỉ vì năng lực, bất chấp “lý lịch xấu”. Tôi được quyền sử dụng ngân sách, là chủ tài khoản, toàn quyền tuyển dụng và bổ nhiệm nhân sự dưới quyền (trừ cấp phó), toàn quyền sử dụng tài chính và tài sản công được cấp miễn là theo đúng quy định, toàn quyền quan hệ với thế giới trong lĩnh vực chuyên môn của mình. Quyền khá lớn, và tôi cũng làm được khá nhiều, nên tôi thấy khá hài lòng, trừ một việc: Lương của tôi (và của nhân viên) theo quy định của nhà nước vẫn là một đồng lương chết đói! Và để khỏi chết đói, tôi vẫn phải đi dạy vào buổi tối và cuối tuần. Không ai hiểu tại sao lại như vậy, khi công việc của tôi được xem là “khá béo bở”, không cần lương, chỉ cần bổng là đủ! Bạn bè tôi – số ít ỏi còn ở lại VN – lúc ấy đã có nhiều người phất lên, (một số vì “trúng quả”, đa số là do làm cho những công ty đa quốc gia, lương cao ngất ngưởng), đã/đang bắt đầu thực hiện kế hoạch cho con cái đi tỵ nạn giáo dục, còn bản thân họ thì mua nhà ở nước ngoài, mua thẻ xanh ở Canada, Mỹ, Úc…. Tóm lại, bao nhiêu năm rồi họ vẫn (cứ) ra đi.

Còn 2 ngày nữa là tôi bắt đầu bước sang tuổi 59. Rất muộn màng nhưng trễ còn hơn không bao giờ, tôi đã ra khỏi khu vực công đến nay được gần 8 năm, đã có lương hưu sau hơn 30 năm làm việc, vẫn tiếp tục không phải là (và sẽ không bao giờ là) Đảng viên, đã kịp cho cô con gái đi tỵ nạn giáo dục vài năm qua (cậu con trai đầu thì học hoàn toàn trong nước vì bố mẹ sống thanh bạch lương thiện và làm việc trong khu vực công thì tiền đâu mà cho con tỵ nạn?). Vài ngày qua, đọc tin tức về vụ LNMQ, rồi vụ đoàn du lịch VN trốn ở lại Đài Loan, nhìn lại đời mình tôi thấy tiếc những cơ hội của cá nhân mà tôi đã từ chối vì những lý tưởng ngây thơ, thấy mình thật buồn cười, và cũng thấy thật buồn. Mọi thứ trên đất nước này đã thay đổi, phải nói là đảo lộn tất cả.

Chỉ có một thứ dường như không thay đổi: Họ vẫn ra đi!

Tác giả: Vũ Thị Phương Anh 

From: TU-PHUNG

Những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chế độ Cộng sản Việt Nam

Vũ Ngọc Yên

16-9-2022

Đảng CSVN không mạnh như chúng ta tưởng. Đảng đang bệnh, thậm chí bệnh còn nghiêm trọng hơn những người lãnh đạo như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hay Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc. Đảng đã thay đổi trở thành một chính đảng phục vụ lợi ích các gia tộc và tư bản thân hữu của giai cấp chức thống trị … Lý tưởng xã hội chủ nghĩa vốn là niềm tin của đảng viên không còn nữa. Chất keo gắn bó, đoàn kết nội bô chỉ là Quyền và Tiền.

Tập đoàn lãnh đạo đảng nay chỉ loay hoay lo những chuyện tranh chấp quyền lực, bố trí nhân sự và quân bình lợi ích phe nhóm, thay vì quan tâm đến những vấn đề hiện đại hoá, canh tân đất nước và quốc kế dân sinh. Chế độ Cộng sản đang đứng trước nhiều thách thức tồn vong.

1.– Đất nước vẫn còn tụt hậu

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng rất tự hào tuyên bố trong buổi khai mạc Đại hội XII của đảng vảo ngày 26.1.2021, rằng “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay…” Sự hãnh diện của Nguyễn Phú trọng không sai nếu lấy thành quả kinh tế và chính trị của ông đối chiếu với nhiệm kỳ của những người tiền nhiệm Hồ Chí Minh, Lê Duẩn, Trường Chinh, Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu, Nông Đức Mạnh. Nhưng so với các nước láng giềng thì nước Việt nam cộng sản thực tế đã phát triển tới đâu?

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam trong năm 2021 chỉ hơn 362,6 tỷ đô la Mỹ.

Bộ Chỉ số Phát triển Thế giới (WDI) được Ngân hàng Thế giới cập nhật hôm 1.7.2022, cho thấy, Thu nhập quốc dân (GNI) trên đầu người của Việt Nam vào năm 2021 là 3.560 đô la. So với các nước trong cùng khu vực, con số của Việt Nam chỉ bằng gần 1 phần 18 của Singapore, 64.010 đô la. Thu nhập quốc dân (GNI) trên đầu người của Việt Nam đứng thứ 7 trong số 11 nước Đông Nam Á và thứ 130 trên 195 nước được Ngân hàng Thế giới thống kê, xếp hạng, theo số liệu vừa được ngân hàng này cập nhật vào đầu tháng 7.

Lần lượt đứng thứ hai và thứ ba ở Đông Nam Á là Brunei và Malaysia với các con số tương ứng là 31.510 và 10.930 đô la, cao hơn Việt Nam gấp khoảng 9 lần và 3 lần.

Ba nước khác thuộc khối ASEAN đứng trên Việt Nam là Thái Lan, với 7.260 đô la/người, đứng thứ 88 trên thế giới; Indonesia, 4.140 đô la, vị trí 119; và Philippines, 3.640 đô la, vị trí 128.Các nước cùng khu vực có GNI đầu người thấp hơn Việt Nam là Lào, Timor Leste, Campuchia và Myanmar.

GDP bình quân đầu người Việt Nam, dự báo đến năm 2030 sẽ đạt 7.000 – 7.500 USD, tương đương GDP bình quân đầu người của Thái Lan năm 2019 và chưa theo kịp Malaysia năm 2010.

2.– Tham nhũng ngày càng lan rộng.

Tham nhũng và lũng đoạn tài sản quốc gia hiện tại là quốc nạn. Độc tài, tham nhũng là bản chất của các chế độ độc tài, độc đảng, đặc biệt ở các quốc gia CS như Việt Nam và Trung Quốc. Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã phát biểu: “Tham nhũng ở nước ta là do cả cơ chế lẫn con người“. Giai cấp thống trị đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để vụ lợi. Chạy chức, chạy quyền là những hình thức hối lộ, tham nhũng phổ biến.

Tham nhũng được các quan chức đảng coi là chất keo kết dính các phe phái lại với nhau và tạo động lực cho các cán bộ trẻ đầy tham vọng, thuộc loại 5c (con cháu các cụ cả). Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã nêu ra trong một bài viết ngày 2-9-2014: “Chúng ta vẫn còn phải trăn trở, đau lòng khi nghe câu truyền miệng lâu nay trong nhân dân: ‘Nhất hậu duệ, nhì tiền tệ, ba quan hệ, bốn trí tuệ‘,” trong công tác cán bộ.

Quan hệ gia đình trở thành tác nhân trong việc tuyển dụng, bổ nhiệm nhân sự ở các cấp. (Xem thêm https://baotiengdan.com/2020/11/20/chuyen-thai-tu-dang-va-nhung-hat-giong-do-cua-dai-hoi-xiii/.)

Song song với nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa nạn tham nhũng ở Việt Nam mỗi lúc lan rộng. Tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp trên nhiều lĩnh vực, nhất là trong quản lý sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng từ nguồn vốn Nhà nước, lĩnh vực tín dụng ngân hàng, công tác tổ chức cán bộ. Việc xử lý tham nhũng vẫn còn hạn chế; tỉ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát còn thấp.

Hàng trăm vụ tham nhũng làm thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng ngân sách quốc gia, gây phẫn nộ trong dư luận. (Xem thêm https://danviet.vn/nhin-lai-12-dai-an-tham-nhung-kinh-te-trong-10-nam-2022062804425177.htm)

Công luận chỉ trích việc xử lý tham nhũng đã không mang lại hiệu quả vì cơ chế độc đảng ở Việt Nam đẻ ra tệ nạn tham nhũng và bọn tham nhũng lại ra sức bảo vệ cơ chế này. Vì vậy, giao phó cho Đảng Cộng sản độc quyền chống tham nhũng thì tham nhũng càng phát triển.

Nguyễn Phú Trọng lên nắm quyền vào năm 2011, hứa hẹn sẽ chấm dứt tình trạng “suy thoái tư tưởng và kiềm hãm tham nhũng” vì lo ngại đảng và chế độ chính trị khó tồn tại. Tại đại hội 12, Trọng đã điều động lật đổ Nguyễn Tấn Dũng và bè lũ khét tiếng tham ô. Tranh chấp quyền lực trong đảng luôn có chủ đích.

Thành phần của cơ quan cao nhất của đảng, Bộ Chính trị gồm 19 người, đại diện cho sự cân bằng của các lực lượng phe phái phản ánh các lợi ích khác nhau. Bộ Chính trị là cơ quan quyết định chính trị của cả nhà nước và đảng. Không giống như các Bộ Chính trị trước đây, năm 2021 Trọng đã củng cố quyền lực với ​​nhiều thành phần thuộc các khu vực nhà nước, nhiều cảnh sát, công an và nhiều người trung thành với đảng thay vì các nhà kỹ trị. Thực chất các chiến dịch chống tham nhũng của Trọng chỉ là những cuộc tấn công vào sự tham nhũng của kẻ thù phe ông, như một cách để loại bỏ các đối thủ.

Trong 10 năm qua, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 2.700 tổ chức đảng, gần 168.000 đảng viên, trong đó có hơn 7.390 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng. Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật hơn 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý, trong đó có 33 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang.

Theo cách xếp hạng Nhận thức về Tham nhũng của Tổ chức Minh Bạch Quốc tế (Transparency International) công bố năm 2021, thì Việt Nam có chỉ số tham nhũng 39 được xếp hạng 87 trong số 180 quốc gia.

3.– Lý tưởng cách mạng suy thoái

Phai nhạt lý tưởng cách mạng; dao động, giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hoài nghi, thiếu tin tưởng vào Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” là những biểu hiện suy thoái lý tưởng cách mạng . Báo Quân đội nhân dân (QĐND) ngày 18/08/2022 cảnh báo “Sự suy thoái đạo đức, lối sống, nhất là về sự suy thoái lý tưởng cách mạng của một bộ phận cán bộ, kể cả một số cán bộ cấp cao, trong thời gian vừa qua hết sức đáng ngại. Chủ nghĩa cá nhân, động cơ kiếm tiền, bao che để trục lợi, lợi dụng khe hở của công tác quản lý và luật pháp để thu vén, làm giàu cho bản thân và gia đình đều là những nguyên nhân trực tiếp khiến người có chức, có quyền, có địa vị cao trong xã hội trở thành tội phạm.

Theo QĐND: “Sự lao dốc của những cán bộ đã từng trải ấy trên các cương vị công tác họ được đảm nhận, suy đến cùng là do lối sống buông thả, do sự tham lam quyền lực vô độ, muốn có thật nhiều tiền, muốn làm giàu thật nhanh mà không nghĩ đến hậu quả. Chính họ đã không đủ can đảm để chống lại những “bả” vinh hoa, phú quý không chính đáng. Sự lao dốc không phanh ấy, một lúc nào đấy thuận lợi, rất có thể sẽ dẫn đến chỗ góp phần bán rẻ cả đồng chí, đồng đội, phản bội lại Tổ quốc và quay lưng lại với nhân dân.”

4.– Bất công xã hội gia tăng

Các lĩnh vực an sinh xã hội, y tế, giáo dục trong nhiều thập niên qua không chuyển biến. Văn hoá, đạo đức xuống cập, lối sống gây bức xúc; tệ nạn xã hội gia tăng.

Sự phân hoá phân hóa giàu nghèo hiện nay ở Việt Nam có xu hướng phân thành hai cực rõ rệt. Nhiều quan chức có thu nhập quá cao với rất nhiều nhà đất và vợ con tiêu xài một cách xa hoa, lãng phí, trong khi phần lớn người lao động vẫn phải đối mặt với cuộc sống cơ cực, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Số hộ nghèo ở các huyện ở thôn quê vẫn còn ở mức độ lo ngại.

Theo khảo sát của Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng LĐLĐ Việt Nam), bình quân tiền lương của người lao động là 4,9 triệu đồng/ người/ tháng. Vì lý do lương thấp nên hơn 12% lao động phải thường xuyên đi vay để chi tiêu. Nếu không làm thêm, lao động khó có thể đủ chi tiêu, sinh hoạt. Lương thấp cũng khiến hơn 54% lao động không dám lập gia đình… Cũng theo điều tra năm 2021 của Viện Công nhân và Công đoàn, 5% công nhân được hỏi cho biết, rất ít khi trong bữa ăn của họ có thịt, cá (chỉ 1-2 lần/tuần) và 34% cho biết thỉnh thoảng có ăn (3 lần/tuần); 41% cho biết chỉ đủ tiền để mua một số loại thuốc cơ bản. Họ không dám đi khám bệnh vì không có tiền.

Năm 2022 đã chứng kiến ​​một làn sóng đình công ở Việt Nam, khi công nhân chiến đấu để giành lại những gì họ đã mất trong cuộc khủng hoảng COVID-19. Vào tháng Giêng, đã có một cuộc đình công của từ 14.000 đến 16.000 công nhân tại các nhà máy sản xuất giày dép Pou Chen ở Biên Hoà, Đồng Nai, miền Nam Việt Nam. Doanh nghiệp Đài Loan này là nhà cung cấp lớn nhất cho Nike và Adidas. Kế tiếp 5.000 công nhân Công ty giầy da Viet Glory ở tỉnh Nghệ An và 2.500 công nhân tại bộ phận kiểm tra hàng hóa của một nhà máy ở miền Trung Việt Nam đã đình công. VnExpress, một tờ báo mạng dưới sự kiểm soát của đảng CSVN, báo cáo rằng đã có 30 cuộc đình công tính đến tháng 3 năm 2022.

5.– Toàn vẹn lãnh thổ và phát triển kinh tế không vững chắc

Thế giới liên tục chứng kiến nhiều biến động, từ chiến tranh Ukraine đến căng thẳng eo biển Đải Loan. Khả năng nước lớn sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế với các nước nhỏ có chiều hướng tăng lên. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó Đông Nam Á có vị trí chiến lược là khu vực cạnh tranh giữa các cường quốc, tiềm ẩn nguy cơ xung đột quân sự. Trên Biển Đông, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo vẫn diễn ra phức tạp.

Tranh chấp Mỹ-Trung chi phối quan hệ quốc tế nói chung và tác động đến quan hệ giữa các nước với một trong hai nước này. Mỹ nhìn nhận sự trỗi dậy của Trung Quốc như là một thực tế, nhưng không bỏ lỡ những thời cơ thuận lợi khống chế Trung Quốc. Tham vọng bá quyền của Trung Quốc luôn đe doạ chủ quyền các nước láng giềng. Trung Quốc sẽ tăng áp lực đối với các nước, trước hết là Việt Nam trong quan hệ với Đài Loan và các vấn đề tranh chấp ở Biển Đông.

Kinh tế thế giới đang lâm vào khủng hoảng, suy thoái, lạm phát. Nền kinh tế Việt nam phát triển chưa bền vững, còn nhiều hạn chế, yếu kém, đứng trước nhiều khó khăn, thách thức mới do tác động của đại dịch Covid-19, chiến tranh Ukraine và sự suy thoái kinh tế toàn cầu gây ra. Thương maị Việt Nam hiện lệ thuộc nhiều vào hai nước. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung nếu vẫn tiếp diễn, căng thẳng sẽ ảnh hưởng nhiều đến tình hình xuất nhập và sản xuất hàng hoá.

Lời kết

Đảng CSVN không mạnh như chúng ta tưởng. Đảng đang bệnh. Một tập hợp chính trị có cấu trúc tổ chức vững chắc và xem lý tưởng cách mạng là niềm tin thì tổ chức sẽ có trọn vẹn 100% sức mạnh. Nhưng nay đảng CSVN không còn hai yếu tố này nữa. Lý tưởng Xã hội chủ nghĩa từ lâu đã không hiện thực và trở thành bóng ma. Tham nhũng bây giờ là phương cách duy nhất được thực hiện như một chất keo gắn bó giữa các phe nhóm lợi ích nhằm duy trì tổ chức. Không có tham nhũng, cơ cấu đảng sẽ tan rã. Đảng và Chế độ đang trực diện trước nguy cơ tồn vong.

Việt Nam không có chủ nghĩa “thương dân”?

Việt Nam không có chủ nghĩa “thương dân”?

15-9-2022

Hình như người VN không có chủ nghĩa “thương dân” mà chỉ có chủ nghĩa yêu nước. Chính trị gia, học giả, trí thức… đa số qua các bài viết, các ý kiến của họ cho tôi thấy như vậy. Ngay cả những người chủ trương “dân tộc chủ nghĩa”, tôi cũng không thấy “tình yêu thương dân tộc” ở đâu trong “ý thức hệ” của họ.

Còn người cộng sản, xưa nay đều như vậy. Họ cũng sử dụng “lòng yêu nước” nhằm hô hào, kích động người dân để phục vụ cho ý đồ của họ. Vấn đề là ý đồ của họ chưa bao giờ phục vụ cho lợi ích của người dân hết cả. Họ chỉ phục vụ cho “giai cấp”, tức cho những người “cùng phe” với họ mà thôi.

Không có dân thì làm sao có nước? Không yêu dân thì làm sao yêu nước? Dân không giàu thì làm sao nước giàu? Dân không mạnh thì làm sao nước mạnh?

Người cộng sản cai trị VN luôn miệng nhắc câu, nói là của ông Hồ: Cán bộ là đầy tớ của nhân dân. Thực tế cho thấy ai là đầy tớ ai là ông chủ.

Theo tôi, cái gọi là “lòng yêu nước” chỉ là một thứ tình cảm “mị dân”, một thứ “thuốc phiện” mà đời này qua đời kia các lãnh tụ đã “chích” vào cơ thể cỏa mọi người. Tội “phản quốc” là tội nặng nhứt. Ít ai đặt vấn đề “thế nào là phản quốc ?”

Đơn giản, theo tôi, phản quốc là cá nhân, tập thể, đảng phái đó đã có các hành vi làm tổn hại đến lợi ích của “đất nước”.

Nhưng có một trọng tội, nặng trên cả tội “phản quốc”, là tội “phản dân” mà không thấy ai nói tới.

Đọc báo nước ngoài lâu lâu thấy tên VN “nổi bật”. Toàn là các tin tức mà người có sĩ diện, có cái ý thức gọi là “quốc thể”, phải tức đến hộc máu.

Nào là người Việt bị lừa qua Campuchia “làm việc nhẹ lương cao”. Nào là dân Hàn Quốc khuyến khích nữ du học sinh VN lấy chồng các “lão nông”, tức những nông dân già, ế vợ của thôn quê Hàn quốc. Nào là “thùng nhân”, nào là trồng cần sa, nào là buôn lậu… Dân VN một số vùng “nổi tiếng” đến đỗi sổ thông hành VN không dám đề xuất xứ quê hương.

Xuất khẩu lao động, một hình thức “buôn dân”, trở thành “chính sách” của đảng.

Tôi nói thẳng, yêu nước mà để đất nước đến đỗi như vầy là “phản quốc”.

Giữa hai chế độ thực dân ngày xưa và cộng sản bây giờ, tôi chọn chế độ thực dân.

Thực dân khai thác đất nước, nói là cạn kiệt, làm gì bằng cộng sản phá hoại đất nước như bây giờ? Thực dân trồng rừng, làm đường xá, làm đường xe lửa, xây cầu cống, đào kênh, khai khẩn đất hoang, chỉnh trang độ thị, xây trường học, làm nhà thương, khuyến khích người dân làm giàu lương thiện, bằng việc buôn bán và sản xuất…

Thực dân ngày xưa cho phép người dân ra báo tư nhân, cho phép tôn giáo và các tổ chức, đoàn thể hoạt động tự do.

Còn chế độ cộng sản, họ làm được gì?

Tôi nói thẳng, tôi không yêu nước dưới chế độ cộng sản bây giờ. Tôi yêu quê hương, nơi “chôn nhau cắt rún” của mình. Tôi yêu gia đình, hàng xóm, yêu đồng bào… Đây là “tình cảm” tự nhiên.

Dân không có thì nước không có. Không có vụ “yêu nước” khơi khơi. Yêu nước trước hết là yêu dân cái đã.

Những dự án ‘zombie’ ở Việt Nam

Những dự án ‘zombie’ ở Việt Nam

 

Blog VOA

Trân Văn

16-9-2022

Cách nay khoảng 20 năm, chuyên gia nhiều giới từng cảnh báo, khi khoảng cách giữa nhiều phi cảng quá nhỏ và khi hệ thống giao thông đường bộ đang rút ngắn cả khoảng cách lẫn thời gian di chuyển, đầu tư xây dựng, nâng cấp các phi cảng chính là vứt tiền qua cửa sổ.

______________________

Có không ít zombie (những xác chết đội mồ đứng dậy, tiến – lui, hành động theo sự điều khiển của các pháp sư, khuấy động thế giới người sống) trong hệ thống chính trị và hệ thống công quyền tại Việt Nam. Việc tìm đủ cách khôi phục những chủ trương, dự án đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông như đường sắt cao tốc, phi cảng,… sau khi tạm lắng bởi các trận bão dư luận chính là ví dụ.

***

Giữa năm 2010, sau khi nghe nhiều người, nhiều giới phân tích thiệt – hơn, hay – dở về “Dự án Đường sắt cao tốc” (1) , các Đại biểu Quốc hội khóa 12 (2007 – 2011) đã nhất trí gạt bỏ dự án này (2). Tuy nhiên năm năm sau, chính phủ Việt Nam đã “hà hơi, tiếp sức” để dựng dự án vừa kể đứng dậy bằng cách đổi tên dự án từ “Đường sắt cao tốc” thành “Đường sắt… tốc độ cao” (3).

Từ đó đến nay, thỉnh thoảng “Dự án Đường sắt… tốc độ cao” lại khuấy động dư luận vì cứ xẹp xuống một thời gian do có nhiều người, nhiều giới khuyên can lại được dựng dậy, chẳng hạn, hệ thống công quyền đã từng có ý định mang dự án ra trình các ĐBQH khóa 14 hồi 2020 nhưng ngừng lại dường như vì khó được thông qua và tin mới nhất: Chính phủ đang chờ Bộ Chính trị cho… chủ trương trong tháng này (4).

Cứ dùng Google để tìm – đối chiếu khuyến cáo của các giới về “Dự án Đường sắt cao tốc”, sau này đổi lại thành “Dự án Đường sắt tốc độ cao” suốt từ 2008 đến nay ắt sẽ thấy, tuy dự án không thuyết phục được công chúng về tính khả thi, không có giải pháp giải quyết hậu quả như nợ nần (sẽ phải vay vài chục… tỉ Mỹ kim), bảo đảm hiệu quả hoạt động (5)… nhưng trong 14 năm qua, hệ thống công quyền Việt Nam dứt khoát không bỏ cuộc (6).

Không chỉ có “Dự án Đường sắt tốc độ cao” giống như… “Zombie”. Có rất nhiều chủ trương, kế hoạch, dự án khác, cả của chính phủ lẫn chính quyền các địa phương chẳng khác gì… “Zombie”. Chẳng hạn, tính riêng trong lĩnh vực giao thông, song hành với… “Zombie… đường sắt tốc độ cao” là… “Zombie… Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc”.

***

Cách nay khoảng 20 năm, chuyên gia nhiều giới (kinh tế, hàng không,…) từng cảnh báo, khi khoảng cách giữa nhiều phi cảng quá nhỏ (chỉ từ vài chục đến chừng hơn một trăm cây số) và khi hệ thống giao thông đường bộ đang rút ngắn cả khoảng cách lẫn thời gian di chuyển, đầu tư xây dựng, nâng cấp các phi cảng chính là vứt tiền qua cửa sổ. Thậm chí tháng 3 năm 2016, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam từng chính thức thú nhận, trong 22 phi cảng, chỉ Nội Bài (Hà Nội) và Tân Sơn Nhất (TP.HCM) sinh lợi, 20 phi cảng còn lại đều lỗ nặng. Lượng khách hàng năm của 20 phi cảng đó chỉ dao động trong khoảng từ 8% đến 37% so với qui mô đầu tư.

Tuy nhiên với sự ủng hộ… “không mệt mỏi” của chính phủ, Bộ GTVT vẫn hết sức… “kiên nhẫn”, không ngừng chỉnh sửa cho cái gọi là… “Quy hoạch tổng thể hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc cho giai đoạn từ 2021 – 2031 và định hướng đến năm 2050”. Kể cả sau khi Trà Nóc được biến thành… phi cảng quốc tế và sau đó, chính quyền thành phố Cần Thơ suýt thực hiện… sáng kiến… dùng công quỹ để… bù lỗ cho các hãng hàng không mở… đường bay đến Trà Nóc (7).

Bất kể thực tế là vốn (thuế, tiền vay cả ở trong lẫn ngoài Việt Nam, tiền lãi) rót vào hệ thống phi cảng không những không sinh lợi còn khiến nợ nần càng ngày càng lớn,… hệ thống công quyền Việt Nam từ trung ương (chính phủ với đại diện là Bộ GTVT) đến địa phương (chính quyền các tỉnh) vẫn… không tỉnh! Tuy “thi đua mở sân bay rồi thi đua bù lỗ” đã được đúc kết cách nay năm năm nhưng “Quy hoạch tổng thể hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc cho giai đoạn từ 2021 – 2031 và định hướng đến năm 2050 cứ lắng xuống mỗi khi công chúng sốt ruột rồi lại… trồi lên, trở thành cơ hội để chính quyền các tỉnh thi nhau… xin, còn chính phủ thì nhờ vậy mà có cơ hội… xem xét – phê duyệt!

Mới đây, ông Lê Văn Thành – một trong các Phó Thủ tướng – vừa họp với đại diện của “15 tỉnh, thành phố có nhu cầu nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới cảng hàng không” để “tìm các nhà đầu tư sân bay theo hình thức PPP” (hình thức đối tác công tư: chính quyền giao đất để nhà đầu tư thực hiện – quản lý – vận hành dự án) (8). Cũng vì vậy “Zombie… Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc” lại khuấy động dư luận. Ngay cả những cơ quan truyền thông vốn hết lòng ủng hộ mọi chủ trương, chính sách của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền như Công An Nhân Dân cũng thấy cần phải mở miệng trước những sự kiện như Sơn La xin đầu tư hai phi cảng (9).

***

Tại sao hệ thống chính trị, hệ thống công quyền vẫn bất động, không đặt định được giải pháp khả thi nào để đưa giáo dục, y tế (vốn là phúc lợi công cộng, bảo đảm an sinh) ra khỏi khủng hoảng vì thiếu đủ thứ từ chủ trương đúng, chính sách hợp lý và khả thi đến nhân lực, hạ tầng, hay tìm cho ra cách thức giải quyết những bế tắc cố hữu trong lĩnh vực việc làm (vốn liên quan để cả kinh tế lẫn dân sinh),… ngoài những chỉ đạo quái gở bởi đã vô duyên còn vô trách nhiệm kiểu như: “Ai không làm thì đứng sang một bên cho người khác làm” (9)? Vì lẽ gì mà hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lại trung thành với một số chủ trương, kế hoạch, dự án tới mức biến chúng thành… “Zombie” như đã biết và đang thấy? Ai, cái gì đang để nhiều thành viên từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác có thể vận hành các hệ thống như chỗ bảo trợ và dành hết tâm huyết cho… “Zombie”?

TỰU TRƯỜNG LÀ GÌ HẢ MẸ…?

Lmdc Viet Nam

 *** Những mảnh đời bất hạnh vì lỡ được sinh ra trong thiên đường CH XH CN CSVN

***

TỰU TRƯỜNG LÀ GÌ HẢ MẸ…?

Về đi con, nhà mình còn lon gạo

Về nhà đi, mẹ nấu cháo cho ăn

Nhà mình nghèo khó nhọc kiếm miếng ăn

Con mơ chi chuyện cung hằng sao hỏa.

Về đi con, cả đêm qua đói lả

Mà sáng nay còn tất tả đến trường

Không có tiền, đừng cầu cạnh tình thương

Không học phí thì ra đường mà đứng.

Về đi con, đừng rưng rưng nước mắt

Lòng mẹ đau như ai cắt con ơi

Bởi mẹ cha sinh ra “bất phùng thời”

Lại vô tâm sinh con, đời con khổ.

Về đi con, chữ nghĩa đều vô bổ

Con người ta hùng hổ được nhờ tiền

Người hơn người nhờ cơ cấu, ưu tiên

Học cho giỏi, quá hiền đành thất nghiệp.

Về đi con, lật sách cha đọc tiếp

Chữ nghĩa nhân trong số phận con người

Học yêu thương, học khóc lẫn học cười

Học chân thật giữa kiếp người lừa lọc…

NVQ.

FB Doan Quoc Bao