Bauxite: Bị Trung Quốc lừa, năm nay lỗ 37 triệu Mỹ kim

Bauxite: Bị Trung Quốc lừa, năm nay lỗ 37 triệu Mỹ kim

Nguoi-viet.com

HÀ NỘI (NV) – Giới chuyên gia Việt Nam vừa đưa ra kết luận mới nhất là nếu thực hiện đúng kế hoạch sản xuất đủ 660,000 tấn alumin trong năm nay, Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) sẽ lỗ 37.4 triệu USD.

Bùn đỏ vương vãi, chỉ cần mưa lớn là tràn ra ngoài. (Hình: Tuổi Trẻ)

Những chuyên gia này cho biết, tất cả các dự án bauxite của Việt Nam đều có mức độ rủi ro lớn và rủi ro sẽ tăng theo thời gian.

Thông thường, Việt Nam không đủ khả năng tự soạn thảo hồ sơ mời thầu, thiết kế kỹ thuật, thẩm định hồ sơ dự thầu nên phải thuê tư vấn. Đối với hai dự án bauxite Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông), TKV không thuê tư vấn mà tự làm. Lẽ ra khi tự làm, TKV sẽ tiết kiệm được 5% tổng giá trị gói thầu là 659 tỷ. Tuy nhiên trên thực tế, khi TKV tự làm, chi phí quản lý và tư vấn dự án đã tăng thêm 800 tỷ!

Ông Nguyễn Thành Sơn, cựu giám đốc Ban Quản Lý Dự Án Than Đồng Bằng Sông Hồng, vốn là người phản đối kịch liệt việc thực hiện các dự án bauxite, nhận định, TKV đã tự sập bẫy của chính mình. Tưởng làm lấy sẽ rẻ nhưng cuối cùng không hề rẻ.

Song chuyện đó chưa đau bằng việc TKV bị nhà thầu Trung Quốc lừa. Ông Nguyễn Văn Ban, cựu trưởng ban Alumin của tổng công ty Khoáng Sản Việt Nam, kể lại, khi tranh thầu, nhà thầu Trung Quốc đã đưa giá rất thấp và thắng thầu vì các nhà thầu khác ở phương Tây theo không nổi. Song khi ký hợp đồng thì giá bỏ thầu và giá trên hợp đồng chênh lệch rất xa. Nhà thầu Trung Quốc giải thích, sở dĩ có sự chênh lệch như vậy là vì… trong giá bỏ thầu nhà thầu Trung Quốc chưa tính đến các thiết bị dự phòng.

Ông Nguyễn Thành Sơn nói thêm, kinh nghiệm của nhà thầu là điều kiện tiên quyết trong việc lựa chọn nhà thầu. Nhà thầu Trung Quốc cho biết công nghệ sử dụng ở nhà máy Tân Rai là công nghệ Bayer – công nghệ được xem là hiện đại nhất song hiện nay, riêng khâu xử lý alumina đã tổn thất 30% lượng bauxite. Nói cách khác, cứ 3 tỷ hoặc 10 tỷ tấn bauxite thì mất đi khoảng 1 tỷ hoặc 3 tỷ tấn.

Trên thế giới, muốn có một tấn sản phẩm thì cần hai đến năm giờ công cho toàn nhà máy. So với quy mô của nhà máy Tân Rai thì chỉ cần 250 đến 300 công nhân nhưng trên thực tế, nhà máy Tân Rai đang sử dụng hơn 1,000 lao động.

Cũng vì vậy, giá thành của alumin là 403 đến 464 Mỹ kim/tấn, trong khi giá bán mà TKV bán ra chỉ từ 324 đến 346 Mỹ kim/tấn. Năm 2013, tỉ lệ thua lỗ là 20%, năm 2014 tăng lên thành 21%, riêng năm nay, mức thua lỗ theo dự tính là 14% nếu sản xuất đủ 660,000 tấn theo kế hoạch.

Các dự án bauxite không chỉ thua lỗ mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra các thảm họa môi trường. Ông Nguyễn Văn Ban, cho biết ngay tại Trung Quốc cũng chưa có nhà máy nào xử lý quặng bauxite tương tự như kiểu đang làm tại Việt Nam. Hai nhà máy bauxite mà nhà thầu Trung Quốc xây dựng tại Việt Nam đều có tính “thử nghiệm.” Thành ra thiết kế, vận hành, quy trình công nghệ đều không có gì bảo đảm.

Ông Ban còn nhấn mạnh, so với các nhà máy bauxite khác trên thế giới, hai nhà máy bauxite vận hành theo kiểu Trung Quốc tại Việt Nam tiêu hao gấp đôi lượng nước, tỉ lệ tiêu hao năng lượng cao hơn 25%, tỉ lệ kiềm cao hơn từ 5 đến 7 ký/tấn alumin nhưng thực thu alumin chỉ đạt 85% trong khi mức bình quân trên thế giới là 87%.

Ông Nguyễn Thành Sơn kết luận, trước kia, bàn đến các dự án bauxite ở Việt Nam, người ta chỉ lo âu về các thảm họa liên quan đến môi trường. Nay khi các nhà máy đã hoạt động, phải lo thêm về hiệu quả kinh tế. (G.Đ)

xem thêm:

Dự án bauxite không lợi gì cho đất nước (BBC)

. . ……….

“Sau sự kiện chặt cây ở thủ đô Hà Nội, lấn sông Đồng Nai là hai vết nhơ khó rửa, người dân yêu cầu những người có trách nhiệm về dự án bô xit Tây Nguyên vượt lên chính mình, báo cáo trung thực với Thủ tướng và Nhà nước về các con số “biết nói” của dự án

Tô Văn Trường”

Ai giải phóng ai?

Ai giải phóng ai?

Huy Vũ
2015-03-29

mien-bac-vn-truoc-75-413.jpg

Một anh bộ đội miền Bắc đứng gác bên này dòng sông Bến Hải trước năm 1975

Files photo

Ngày 30-04-1975 được Cộng Sản Bắc Việt rêu rao là ngày họ “giải phóng” dân chúng miền Nam khỏi sự “kìm kẹp” của Mỹ-Ngụy. Tới nay đã 40 năm trôi qua, ta thử nhìn lại xem ngày này: Ai giải phóng ai?

Để có câu trả lời khách quan cho câu hỏi này, có lẽ trước hết ta nên đi tìm định nghĩa của động từ “giải phóng”, sau đó điểm qua cảm nghĩ và nhận thức về cuộc sống vật chất và tinh thần của dân chúng hai miền Nam – Bắc vào thập niên 1970 của một số nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà giáo, cán binh v.v… là những người đã được đào tạo và hun đúc dưới mái trường XHCN khi họ có dịp vào miền Nam thăm viếng, công tác, hay sinh sống sau ngày 30-04-1975.

Qua một vài cuốn tự điển Việt-Việt, động từ “giải phóng” có thể được định nghĩa như sau: Bằng cách này hay cách khác làm cho hay giúp cho một số người nào đó thoát ra khỏi một tình trạng xấu xa tồi tệ. Nói khác đi, nếu đưa một đối tượng từ một tình trạng tốt đẹp sang một tình trạng tồi tệ, thì không thể gọi là “giải phóng” được.

Qua một số bài trên mạng, ta thấy một số tác giả đã bày tỏ quan điểm của họ về đề tài này:

Thư của một cựu “giải phóng quân”

Trong phần đầu thư, anh “cựu giải phóng quân” đã cho biết là anh ta đang tự giác “Ngụy Quân Hóa và Mỹ Cút Hóa” với lý do như sau:

“Ngụy-quân hóa vì cái gì của Ngụy tôi cũng thích, như nhạc Ngụy, sách Ngụy, nói chung là thượng vàng hạ cám gì của Ngụy đều… hiện đại. Mỹ-cút hóa là con cháu tôi bây giờ học tiếng Mỹ thay vì tiếng Nga, như đảng đã bái bai Kinh Tế Tập Trung đói meo chạy theo Kinh Tế Thị Trường béo bở, bỏ đồng Rúp ông Liên Xô để úp mặt vào đồng Đô “đế quốc” Mỹ…

“Mỹ-cút hóa vì con gái rượu của Thủ tướng Dũng thiếu gì con trai của các nhà lão thành Cách Mạng gạ gẫm cưa kéo mà cứ một hai “em chả, em chả”, cứ nằng nặc đòi lấy bằng được thằng con Ngụy đã cút theo Mỹ ngày Mỹ cút; Mỹ-cút hóa đến nỗi mấy đứa cháu tôi bây giờ mừng sinh nhật cũng hát bài Hép-Pi-Bớt-Đê (Happy Birth Day), hễ mở miệng là Ô Kê Ô Gà! Ra phố thì cứ đòi uống Cô Ca, ăn thì Mạc-Đá-Nồ (McDonald), Bơ-Gơ-Kinh (Burger King), Ken-Tơ-Ky-Phờ-Rai-Trích-Cần (Kentucky Fried Chicken)… con quan CS chỉ toàn muốn du học Mỹ Tư Bản….”

Sau đó anh CGPQ còn tỏ ra khâm phục và ca tụng quân dân miền Nam:

“Chả dấu gì Anh, sau khi thống nhất đất nước, tôi khoái Miền Nam của anh quá xá rồi xin chọn nơi này làm quê hương luôn đó anh.

“…. nhờ ở lại Miền Nam, sống giữa đồng bào Miền Nam mà tôi đã chuyển biến từ sai lầm đáng tiếc căm thù khinh bỉ Ngụy thành khoái cụ tỷ Ngụy, bái phục văn hóa “đồi trụy” Ngụy, và nhất là Quân đội Miền Nam các anh có anh hùng Ngụy… Văn Thà, trong khi Thủ tướng Miền Bắc của chúng tôi tự cho mình là chân chính lại ký công hàm bán nước, dâng Hoàng Sa và Trường Sa cho Tàu cộng…”

Phần cuối thư anh kết luận:

“….nhờ chiếm được Miền Nam mà Miền Bắc được giải phóng, sông có thể cạn núi có thể mòn, nhưng chân lý ấy nay đã hiển nhiên không thể chối cãi.”

Nhà báo Huy Đức, tác giả “Bên Thắng Cuộc”:

Trong phần “Mấy lời của Tác Giả” cuốn “Bên Thắng Cuộc” HĐ cho biết sau ngày 30-04-1975 qua hình ảnh xe đò Phi Long từ miền Nam chạy ra Bắc đã khiến HĐ nhận ra được rằng dường như ở miền Nam có mức sống văn minh, phong phú và đa dạng:

“Những gì được đưa ra từ những chiếc xe đò Phi Long thoạt đầu thật giản đơn: mấy chiếc xe đạp bóng lộn xếp trên nóc xe, cặp nhẫn vàng chóe trên ngón tay một người làng tập kết vừa về Nam thăm quê ra, con búp bê nhựa biết nhắm mắt khi nằm ngửa và có thể khóc oe oe buộc trên ba lô của một anh bộ đội phục viên may mắn.”

“Những cuốn sách của Mai Thảo, Duyên Anh được các anh bộ đội giấu dưới đáy ba lô đã giúp bọn trẻ chúng tôi biết một thế giời văn chương gần gũi hơn Rừng Thẳm Tuyết Dầy, Thép Đã Tôi Thế Đấy. Những chiếc máy Akai, radio cassette, được những người hàng xóm tập kết mang ra, giúp chúng tôi biết những người lính xa nhà, đêm tiền đồn còn nhớ mẹ, nhớ em, chứ không chỉ có “đêm Trường Sơn nhớ Bác”. Có một miền Nam không giống như miền Nam trong sách giáo khoa của chúng tôi.”

Phan Huy, một thi nhân nổi tiếng ở miền Bắc:

Trong phần đầu bài “Cảm Tạ Miền Nam, PH viết:

“Tôi đã vào một xứ sở thần tiên
Nếp sống văn minh, dân khí dịu hiền
Cơm áo no lành, con người hạnh phúc.

Tôi đã ngạc nhiên với lòng thán phục
Mở mắt to nhìn nửa nước anh em
Mà đảng bảo là bị lũ nguỵ quyền
Áp bức, đoạ đày, đói ăn, khát uống.

Trước mắt tôi, một Miền Nam sinh động
Đất nước con người dân chủ tự do
Tôi đã khóc ròng đứng giữa thủ đô
Giận đảng giận đoàn bao năm phỉnh gạt.”

PH cũng đã mô tả cuộc sống ở miền Bắc cộng sản vô cùng tồi tệ:

“Sinh ra lớn lên sau bức màn sắt
Tôi chẳng biết gì ngoài bác, đảng “kính yêu”
Xã hội sơ khai, tẩy não, một chiều
Con người nói năng như là chim vẹt.

Mở miệng ra là: “Nhờ ơn bác đảng
Chế độ ta ưu việt nhất hành tinh
Đuốc soi đường chủ nghĩa Mac Lenin
Tiến nhanh tiến mạnh lên thiên đường vô sản.

Hai mươi mốt năm trên đường cách mạng
Xã hội thụt lùi người kéo thay trâu
Cuộc sống xuống thang tính bằng tem phiếu
Nhân phẩm con người chẳng khác bèo dâu.”

Trong phần cuối bài thơ, PH kết luận, ngày 30-04-1975 là ngày miền Nam đã giúp cho nhân dân miền Bắc thấy được bộ mặt gian trá và độc ác của bè lũ cộng sản:

“Cảm tạ Miền Nam phá màn u tối
Để tôi được nhìn ánh sáng văn minh
Biết được nhân quyền, tự do dân chủ
Mà đảng từ lâu bưng bít dân mình.

Cảm tạ Miền Nam khai đường chỉ lối
Đưa tôi trở về tổ quốc thiêng liêng
Của Hùng Vương, quốc tổ giống Rồng Tiên
Chớ không là Cac Mac và Le nin ngoại tộc.

Cảm tạ Miền nam mở lòng khai sáng
Đưa tôi hội nhập cùng thế giới năm châu
Mà trước đây tôi có biết gì đâu
Ngoài Trung quốc và Liên xô đại vĩ

Cảm tạ Miền Nam đã một thời làm chiến sĩ
Chống lại Cộng nô cuồng vọng xâm lăng
Hầu giúp cả nước thoát bầy ác quỷ

Dù không thành công cũng đã thành danh.”

Trong một bài thơ khác “Tâm sự một đảng viên” PH cho biết sở dĩ ông theo đảng cộng sản là vì quá tin vào lời tuyên truyền của họ:

“Rằng đảng ta ưu việt nhất hành tinh

Đường ta đi, chủ nghĩa Mac Lê nin

Là nhân phẩm, là lương tri thời đại.”

“Rằng tại Miền Nam, ngụy quyền bách hại

Dìm nhân dân dưới áp bức bạo tàn

Khắp nơi nơi cảnh đói rách cơ hàn

Đang rên siết kêu than cần giải phóng.”

Khi vào tới miền Nam, ông nhận ra rằng, đời sống của ngươi miền Nam hoàn toàn khác hẳn so với lời tuyên truyền của bác và đảng:

“Đến Sài Gòn, tưởng say men chiến thắng

Nào ngờ đâu sụp đổ cả niềm tin

Khi điêu ngoa dối trá hiện nguyên hình

Trước thành phố tự do và nhân bản.”

Sau khi đã nhận ra đời sống thật sự của nhân dân miền Nam và sự gian trá, phỉnh gạt của bác Hồ và đảng Cộng, PH cảm thấy hổ thẹn với lương tâm và  đã khóc:

“Trên đường về, đất trời như sụp đổ

Tôi thấy mình tội lỗi với Miền Nam

Tôi thấy mình hổ thẹn với lương tâm

Tôi đã khóc, cho mình và đất nước.”

Tiến sĩ Lê Hiển Dương, nguyên hiệu trường Đại Học Đồng Tháp:

Vào ngày 30-04-1975, ông Dương còn là sinh viên của trường đại học sư phạm Vinh và sau đó ông được cho vào miền Nam với nhiệm vụ:

“…mang ‘ánh sáng’ văn hóa vào cho đồng bào miền Nam ruột thịt bao năm qua sống trong u tồi lầm than vì cứ liên miên bị Ngụy kềm Mỹ kẹp chứ đâu có học hành gì?”

Khi tới Thị trấn Cao Lãnh để nhận nhiệm sở, ông được cho ở tại khách sạn Thiên Lợi và đây là cảm nhận của ông khi sống trong khách sạn này:

“Chúng tôi đi từ choáng ngợp này đến choáng ngợp khác, bởi đây là lần đầu tiên chúng tôi biết được thế nào là “Khách Sạn”, biết được thế nào là lavabo là hố xí tự hoại, bởi cả thành phố Vinh, cả tỉnh Nghệ An chúng tôi hay thậm chí cả miền Bắc XHCN lúc bấy giờ chỉ sử dụng hố xí lộ thiên, để còn dùng nguồn “phân Bắc” này để canh tác, để tăng gia sản xuất theo sáng kiến kinh nghiệm cấp nhà nước của đại tướng Nguyễn Chí Thanh…”

“Thậm chí ở xã Hưng Lĩnh, Hưng Nguyên quê tôi lúc bấy giờ còn có cả những vụ án các tập đoàn viên, các hợp tác xã viên can tội trộm cắp phân bắc từ các hố xí của láng giềng để nộp cho hợp tác xã…”

mien-bac-truoc-75-003-400.jpg

Miền Bắc trước 1975

Từ nhận thức về mức sống cách biệt giửa hai miền Nam và Bắc, cùng những sự việc đã liên tiếp xẩy ra ở miền Nam sau ngày 30-04-1975, đã buộc ông Dương suy nghĩ:

“Tôi bắt đầu nghi ngờ với cụm từ “giải phóng miền nam” … Rồi những trận đổi tiền để đánh tư sản, rồi nhiều nhà cửa của đồng bào bị tịch biên, rồi hàng triệu đồng bào bắt đầu bỏ nước ra đi, nhiều giáo sinh của trường chúng tôi cũng vắng dần theo làn sóng đi tìm tự do đó… tôi bắt đầu hiểu đích thực ý nghĩa của cụm từ “giải phóng miền Nam” và bắt đầu cảm thấy xấu hổ cho bao nhiêu năm sống trong niềm ảo vọng mù quáng của bản thân… mà dù ở chừng mực nào cũng được xem là thành phần trí thức trong xã hội…”

Châu Hiển Lý (bộ đội tập kết)

Trong bài “Cả Nước Đã Bị Lừa” ông Châu Hiển Lý đã nhận định vế “chiến thắng 30 tháng 04” của đảng cộng sản Việt Nam như sau:

“Sự bẽ bàng còn lớn hơn vinh quang chiến thắng. Hòa bình và thống nhất đã chỉ phơi bày một miền Bắc xã hội chủ nghĩa thua kém miền Nam, xô bồ và thối nát, về mọi mặt. “Tính hơn hẳn” của chủ nghĩa Mác-Lênin trở thành một trò cười. Sự tồi dở của nó được phơi bày rõ rệt cùng với sự nghèo khổ cùng cực của đồng bào miền Bắc.”

Phần cuối bài ông Lý viết:

“Người dân chẳng còn một tí ti lòng tin vào bất cứ trò ma giáo nào mà chính phủ bé, chính phủ lớn, chính phủ gần, chính phủ xa đưa ra nữa. Họ nhìn vào ngôi nhà to tướng của ông chủ tịch xã, chú công an khu vực, bà thẩm phán, ông chánh án, bác hải quan, chị quản lý thị trường, kể cả các vị “đại biểu của dân” ở các cơ quan lập pháp “vừa đá bóng vừa thổi còi” mà kết luận: “Tất cả đều là lừa bịp!”

Sau cùng ông kết luận:

“Do đó XHCN sẽ được đánh giá như một thời kỳ đen tối nhất trong lịch sử VN. Con, cháu, chút, chít chúng ta nhắc lại nó như một thời kỳ … đồ đểu ! vết nhơ muôn đời của nhân loại.”

Nhà báo Trần Quang Thành

Trong “Hồi Ức 30/4 của người Việt tại Đông Âu.” TQT, cựu phóng viên đài phát thanh Tiếng Nói và Truyền Hình cộng sản Việt Nam:

“Nhìn lại 40 năm cuộc chiến gọi là chống Mỹ cứu nước nhưng thực tế nó lại là một cuộc chiến về ý thức hệ của những người Cộng sản lừa dối nhân dân ta, thực tế nó là một cuộc chiến huynh đệ tương tàn. Những người chóp bu của Cộng sản đã lừa dối nhân dân Việt Nam và lừa dối cả nhân dân toàn thế giới. Họ kích động tinh thần dân tộc của người dân miền Bắc là: miền Bắc là tiền đồn phía Đông Nam Á của phe Xã hội Chủ nghĩa. Nhưng thực chất bây giờ chúng ta mới hiểu đây là một cuộc chiến của những người Cộng sản Việt Nam tay sai cho 2 nước Cộng sản là Nga sô và Trung Cộng để mà thực hiện ý thức hệ Cộng sản bành trướng trên toàn thế giới  chứ không phải là một cuộc chiến tranh Vệ quốc như họ từng tuyền truyền là chống Mỹ xâm lược. Tôi thấy đó là một sự lừa dối và phản bội.»

Nhà văn Dương Thu Hương

Mới đây phóng viên Tường An, đài Á Châu Tự Do, đã có trao đổi với  nhà văn Dương Thu Hương về hồi ức của bà về ngày 30-04-1975:

PVTA: Thưa bà, cách đây đã lâu, trong một bài viết, bà có nói ngày 30/4, vào đến miền Nam bà đã ngồi trên vỉa hè và khóc. Nhân đây bà có thể giải thích về những giọt nước mắt ngày 30/4, 40 năm về trước không ạ ?

Bà DTH: Vào miền Nam tôi khóc vì sao? Là bởi vì tôi hiểu đạo quân chiến thắng ở miền Bắc phụ thuộc vào một chế độ man rợ. Rất nhiều dân tộc văn minh bị tiêu diệt bởi một chế độ man rợ hơn, bởi vì họ hung hăng hơn. Họ (phía bên thua cuộc) có thể văn minh hơn về văn hoá nhưng họ kém về phương diện tổ chức quân sự.

Tóm lại qua cảm nghĩ và nhận thức của các nhân vật trên đây, người ta có thể có được những kết luận sau đây:

–      Nhân dân miền Nam có tự do, dân chủ và no ấm.

–      Nhân dân miền Bắc nghèo khó và phải kéo cày thay trâu và nhân phẩm ngang hàng với bèo dâu.

–      Nhờ giải phóng miền Nam, nhân dân miền Bắc thấy được ánh sáng văn minh và trở về quốc gia dân tộc.

–      Nhờ “giải phóng miền Nam” mà người dân miền Bắc biết về thế giới văn minh và hội nhập vào thế giới này.

–      Đời sống của người dân miền Bắc vào thập niên 1970 thê thảm và lạc hậu đến nỗi người dân phải tranh giành nhau từng cục “phân bắc” để nộp cho hợp tác xã.

–      Xã hội chủ nghĩa là một xã hội tồi tệ và được phơi bày rõ rệt qua sự nghèo khổ của nhân dân miền Bắc và là một thời đen tối nhất trong lịch xử Việt Nam.

–      Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thực chất chỉ là cuộc chiến của những người cộng sản Việt Nam làm tay sai cho Nga Sô và Trung Quốc.

–      Chế độ miền Bắc là một chế độ man rợ.

–      Chế độ miền Nam là một chế độ văn minh.

Tóm lại, qua những kết luận trên đây thiết tưởng cũng tạm đủ cho người ta thấy rõ là, ngày 30-04-1975 không thể gọi là ngày miền Bắc cộng sản giải phóng miền Nam tự do được, mà phải gọi ngược lại là ngày miền Nam đã giải phóng miền Bắc ra khỏi sự kìm kẹp, giam hãm và đô hộ của đảng Cộng Sản Việt Nam. Đồng thời cũng đã giúp nhân dân miền Bắc nhận ra được rằng, chế độ cộng sản là chế độ man rợ, chẳng những đã chọc thủng con ngươi của họ, mà còn đâm thủng luôn cả màng nhĩ của họ nữa, khiến họ không nghe được và không thấy được những xã hội văn minh và tiến bộ ở thế giới bên ngoài. Do đó, họ đang bị đảng Cộng Sản Việt Nam giam hãm, kìm kẹp và đọa đày trong một “nhà tù khổng lồ” song vẫn cứ tưởng là đang sống hạnh phúc tuyệt vời trong “thiên đường cộng sản văn minh nhất hành tinh”.

Lý Quang Diệu: ‘Kiệt xuất’ do đâu?

Lý Quang Diệu: ‘Kiệt xuất’ do đâu?

TS. Đoàn Xuân Lộc Gửi cho BBC từ Anh quốc

Lý Quang Diệu có học, còn đa số lãnh đạo cộng sản Việt Nam đều không có điều này, theo tác giả.

Trong những ngày qua báo chí quốc tế đã có rất nhiều bài viết, bình luận về ông Lý Quang Diệu. Tất cả đều khen ngợi vị Thủ tướng đầu tiên của Singapore.

Dù không đồng ý với ông về một vài vấn đề, như nhân quyền, giới truyền thông và nghiên cứu tại các nước phương Tây cũng phải thừa nhận rằng ông Diệu là một lãnh đạo tài giỏi, một chính khách lỗi lạc và một chiến lược gia tầm cỡ.

Các nguyên thủ quốc gia – từ Tổng thống Mỹ Barack Obama, Thủ tướng Anh David Cameron đến Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình – đều đánh giá cao tài năng của ông.

Dư luận và báo chí Việt Nam cũng dành cho ông một sự ngưỡng mộ đặc biệt.

Hiếm có một chính trị gia nào nhận được sự khâm phục như vậy từ dư luận, báo chí quốc tế. Cũng ít có một lãnh đạo nào cùng lúc được cả giới lãnh đạo các nước phương Tây và Trung Quốc kính trọng.

Có thể nói, trong số những người lập quốc, thế hệ lãnh đạo đầu và thậm chí hiện tại của các quốc gia từng bị thuộc địa – trong đó có Việt Nam – không một ai sánh được với ông, làm nên được những kỳ công và được mến phục như ông.

Điều gì đã giúp ông Lý Quang Diệu trở thành một lãnh đạo kiệt xuất, được mến mộ như vậy?

Có học vấn cao

Có rất nhiều yếu tố giúp ông Lý Quang Diệu trở thành một chính khách lỗi lạc và học vấn là một trong những yếu tố ấy.

” Ông Lê Duẩn và những người ủng hộ ông lúc đó, như ông Lê Đức Thọ, không phải là những người trí thức mà chỉ là những người thuộc tầng lớp công nông, ít học

Cựu Đại tá Bùi Tín và TS Cù Huy Hà Vũ”

Dù sinh ra trong một gia đình gốc Hoa, ông nói tiếng Anh và được học tại các trường Anh nổi tiếng ở Singapore. Là người thông minh, ông luôn là một học sinh, sinh viên xuất sắc, thường xuyên đứng đầu tại các kỳ thi và được trao nhiều học bổng danh giá.

Ông đã được nhận một học bổng vào học kinh tế, văn chương Anh và toán tại Raffles College – nay là Đại học quốc gia Singapore. Đây cũng là nơi ông gặp bà Kha Ngọc Chi, người vợ tương lai của ông và nhiều đồng nghiệp, cộng sự của ông sau đó.

Việc học của ông bị gián đoạn trong thời kỳ Nhật chiếm đóng Singapore nhưng năm 1946, ông đã sang Anh vào học tại trường kinh tế London và sau đó chuyển tới trường Fitzwilliam, thuộc đại học Cambridge. Tại đây ông đạt những thành tích cao và được trao tấm bằng hạng ưu ngành luật vào năm 1949.

Trong số những người lập quốc hay thế hệ lãnh đạo đầu tiên của các quốc gia hậu thuộc địa, trong đó có Việt Nam, hiếm có ai được đào tạo bài bản, học vấn cao, và có điều kiện tiếp xúc nhiều với giới trí thức, học hỏi được những tiến bộ – đặc biệt liên quan đến chính trị, luật pháp – của các nước phương Tây như ông.

Chẳng hạn, dù có đến Anh, Pháp và Mỹ, Nguyễn Tất Thành hay Nguyễn Ái Quốc – sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh – không (được) theo học tại bất cứ một đại học nào ở ba quốc gia này.

Những thế hệ lãnh đạo tiếp theo của Việt Nam – từ Lê Duẫn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng đến nhiều người trong dàn lãnh đạo sau – ít ai được đào tạo đàng hoàng, hay có học vấn cao hoặc theo học tại các trường đại học ở các nước phương Tây.

Trong cuộc bàn luận về vụ ‘Xét lại chống Đảng’ do BBC thực hiện vào tháng hai năm nay, cả cựu Đại tá Quân đội Bùi Tín và Tiến sỹ Luật Cù Huy Hà Vũ cho rằng ông Lê Duẩn và những người ủng hộ ông lúc đó, như ông Lê Đức Thọ, không phải là những người trí thức mà chỉ là những người thuộc tầng lớp công nông, ít học.

Được học cao, được đào tạo bài bản tại những trường có uy tín của Anh là một lý do quan trọng tại sao ông Lý Quang Diệu vượt trội các nhà lãnh đạo ở các quốc gia hậu thuộc địa cùng thời với ông hay thậm chí sau ông, về nhiều mặt – đặc biệt về nhận thức, tầm nhìn.

Nhìn xa, trông rộng

Lý Quang Diệu

Ông Lý Quang Diệu là người ‘nhìn xa, trông rộng’, thực dụng, khôn ngoan, thức thời mà không giáo điều, cứng nhắc, theo tác giả.

Khi nói về ông Lý Quang Diệu, giới quan sát, nghiên cứu đều cho rằng ông là một người vừa khôn ngoan, nhạy bén, thức thời, vừa rất thực dụng.

Chẳng hạn, dù Singapore cũng từng bị thuộc địa và ông luôn muốn hòn đảo này thoát khỏi sự phụ thuộc, cai trị của Anh, ông không chỉ không phủ nhận mà còn biết tiếp thu, áp dụng những tiến bộ – đặc biệt về kinh tế, công nghệ – của Anh và các nước phương Tây khác.

Mặc dù phần lớn người Singapore – và chính bản thân ông cũng là một – người gốc Hoa, ông không chọn tiếng Hoa mà là tiếng Anh để làm ngôn ngữ chính cho đảo quốc này. Quyết định đó không chỉ giúp người dân Singapore dễ dàng tiếp xúc với các nước phát triển như Anh, Mỹ và học hỏi, tiếp nhận tri thức, công nghệ cao của phương Tây mà còn bắc cầu để những tập đoàn lớn trên thế giới đến với hòn đảo nhỏ này.

Là một trí thức, ông Lý Quang Diệu, rất coi trọng giáo dục, tri thức, trọng dụng người hiền tài. Ông chú tâm phát triển, trọng dụng nhân tài ở trong nước và luôn tìm cách thu hút chất xám, người tài từ các nước.

Đây là một điểm khác biệt lớn giữa ông và giới lãnh đạo Việt Nam. Ngoại trừ một vài trường hợp hiếm hoi, các lãnh đạo Việt Nam thường không coi trọng – hay thậm chí sợ – tầng lớp trí thức. Việc giới văn nghệ, trí thức bị đàn áp trong vụ ‘Nhân văn – Giai phẩm’ trong những năm 1950 hay Viện nghiên cứu phát triển (IDS) buộc phải giải thể năm 2009 là hai ví dụ điển hình.

Một lãnh đạo Việt Nam được biết là rất mến phục ông Diệu và cũng được ông Diệu tôn trọng là cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt.

Điều đó cũng dễ hiểu vì cũng giống như ông Diệu, ông Kiệt là một người nhạy bén, rất coi trọng giới trí thức, văn nghệ.

” Nếu Singapore trở nên giàu mạnh vì có một vị lập quốc, một lãnh đạo có tâm, có tầm, phải chăng Việt Nam nghèo, tụt hậu vì thiếu một lãnh đạo đủ tâm, đủ tầm?

TS. Đoàn Xuân Lộc”

Hơn nữa, là một người hiểu biết rộng, thông minh ông Diệu không giáo điều, máy móc. Trái lại, ông rất thực dụng. Thay vì dựa vào một chủ thuyết nào đó để giúp Singapore tồn tại, phát triển, ông nhìn thẳng vào chính những điểm yếu, thế mạnh của Singapore và bối cảnh chính trị khu vực và cố phát huy, tận dụng tất cả những điểm đó, biến chúng thành cơ hội, thế mạnh cho đất nước mình.

Một điểm nổi bật khác, đáng trân trọng nữa nơi ông mà không phải nhà lãnh đạo nào cũng có đó là trung thực, mẫu mực, coi trọng luật pháp. Chính điều này đã giúp Singapore trở thành một quốc gia châu Á minh bạch nhất và luôn nằm trong 10 nước ít tham nhũng nhất thế giới. Có thể việc ông theo học ngành luật và tốt nghiệp xuất sắc về ngành này từ một trường đại học danh tiếng cũng tác động rất lớn đến tính cách này của ông.

Ông Diệu có nhiều tính cách, phẩm chất khác giúp ông trở thành một chính trị gia lỗi lạc. Nhưng nhãn quan biết nhìn xa, trông rộng của ông là một yếu tố quan trọng giúp ông làm nên bao điều ‘thần kỳ’ cho Singapore.

Từ một nước nghèo, kém phát triển, thiếu tài nguyên, lại phải đối diện nhiều bất ổn xã hội, chỉ trong một thời gian ngắn Singapore đã trở thành một quốc gia giàu có, văn minh, ổn định, bỏ xa tất cả các nước trong khu vực.

Chẳng hạn, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, vào năm 1960 – một năm sau khi ông lên nắm giữ chức Thủ tướng Singapore tự trị – ước tính thu nhập bình quân đầu người của Singapore là 395 USD. Con số đó ở miền Nam Việt Nam là 223 USD và miền Bắc Việt Nam là 74 USD.

Nhưng năm 2013, thu nhập bình quân đầu người ở Singapore lên tới 55,182 USD trong khi ấy ở Việt Nam chỉ là 1,910 USD.

Lý Quang Diệu

Cùng chia sẻ xuất phát chung là nước bị thuộc địa hóa, sự khôn ngoan của ông Diệu đã đưa Singapore vượt xa quốc gia cộng sản Việt Nam, theo tác giả.

Là một nước nhỏ, đa số người gốc Hoa nằm bên cạnh hai nước lớn (Indonesia và Malaysia Hồi giáo) và trong bối cảnh một châu Á nhiều xung đột, Singapore không chỉ tránh được chiến tranh, giữ vững được độc lập mà còn trở thành một đối tác quan trọng, không thể thiếu của các cường quốc. Thiết lập được mối quan hệ thân thiện và đặc biệt có lợi cho mình với cả Mỹ và Trung Quốc trong thời kỳ Chiến trạnh Lạnh – hay làm cầu nối giúp hai địch thù, đối thủ này đến với nhau – không phải là một chuyện dễ.

Trong khi đó, Việt Nam đã bị biến thành con cờ, nạn nhân trong các ‘cuộc chơi’, xung đột giữa các nước lớn như Liên xô – Trung quốc và Mỹ – Trung quốc.

Chính những khác biệt này làm không ít người đặt câu hỏi tại sao cùng từng là thuộc địa, kém phát triển Singapore trở nên phồn thịnh, hùng mạnh, trong khi các quốc gia khác trong vùng như Việt Nam, vẫn mãi cứ nghèo, yếu thế?

Nếu Singapore trở nên giàu mạnh vì có một vị lập quốc, một lãnh đạo có tâm, có tầm, phải chăng Việt Nam nghèo, tụt hậu vì thiếu một lãnh đạo đủ tâm, đủ tầm?

Nghèo do lãnh đạo?

Trong một lần trả lời BBC tiếng Việt gần đây, một nhà lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam cho rằng không nên so sánh Việt Nam với Singapore vì hoàn cảnh (lịch sử) hai nước khác nhau và một trong những nguyên nhân chính được đưa ra để giải thích sự khác biệt ấy – và cũng gián tiếp biện hộ cho sự thua kém của Việt Nam so với Singapore – là khác với Singapore, Việt Nam phải trải qua chiến tranh.

Ít ai phủ nhận hoàn cảnh Việt Nam khác Singapore và chiến tranh gây nên nhiều hậu quả nặng nề cho Việt Nam. Nhưng cách lý giải như vậy có hoàn toàn thỏa đáng?

” Giới lãnh đạo Việt Nam quá yếu kém, không coi việc đưa đất nước trở thành hùng cường là một sứ mệnh thiêng liêng, mà chỉ biết xoay xở để sống, tồn tại.

TS. Vũ Minh Khương”

Khi bàn luận về vụ ‘Xét lại chống Đảng’ và hậu quả của nó, có ý kiến cho rằng nếu theo con đường hòa bình (hiệp thương, đàm phán giữa hai miền Nam Bắc) để thống nhất Đất nước do cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp và những người trí thức khác đề nghị lúc đó – thay vì dùng bạo lực (đấu tranh vũ trang) do phe của ông Lê Duẩn chủ xướng – Việt Nam có thể đã không phải trải qua một cuộc chiến dài, đẫm máu như vậy.

Nhận định này đúng hay sai để giới nghiên cứu và thời gian trả lời. Nhưng có thể nói, nếu giới lãnh đạo Việt Nam ít nhiều có được một nhãn quan như ông Diệu, Việt Nam chắc chắn đã có một hướng đi tốt hơn, giúp Việt Nam phát triển hơn, chủ quyền được bảo đảm hơn và vị thế của Việt Nam cũng được coi trọng hơn.

Chẳng hạn, nếu ngay sau biến cố 1975, Việt Nam biết áp dụng những chính sách phát triển kinh tế như Singapore đã làm sau 1965 – thay vì phải chờ mãi đến giữa những năm 1980 – khi không còn một chọn lựa nào khác – mới tiến hành cải cách kinh tế, Việt Nam chắc chắn sẽ không tụt hậu như bây giờ.

Trong một thế giới thay đổi từng ngày, 10 năm không phải là một thời gian ngắn. Trung Quốc đã có những thay đổi nhanh, phát triển mạnh phần lớn vì sau cuộc gặp với ông Lý Quang Diệu vào năm 1978, ông Đặng Tiểu Bình đã biết học từ Singapore và cho tiến hành cải cách kinh tế ở Trung Quốc.

Và nếu cải cách triệt để và toàn diện hơn trong gần 30 năm qua, có thể Việt Nam giờ cũng đã khác nhiều.

Được biết, ông Diệu – người đã từng gặp gỡ, cố vấn cho lãnh đạo Việt Nam – rất lạc quan về những tiến bộ của Việt Nam trong những năm đầu đổi mới nhưng về sau ông đã trở nên bi quan về tiến trình cải cách và tương lai của Việt Nam.

Lãnh đạo Việt Nam

Phải chăng Việt Nam sẽ mãi còn nghèo đói, tụt hậu do lãnh đạo thiếu ‘tâm và tầm’ và không dám từ bỏ chủ nghĩa cộng sản, theo tác giả.

Ông Diệu và nhiều người khác tỏ ra bi quan vì – như Tiến sĩ Vũ Minh Khương nhận định khi trả lời phỏng vấn BBC gần đây – giới lãnh đạo Việt Nam ‘quá yếu kém’, không coi việc đưa Đất nước ‘trở thành hùng cường là một sứ mệnh thiêng liêng’ mà chỉ biết ‘xoay xở để sống, tồn tại’.

Một kiểu tư duy như vậy cho thấy họ không chỉ thiếu tâm huyết mà còn thiếu cả tầm nhìn.

Phải chăng vì thiếu cả tâm lẫn tầm, đến giờ – dù Chủ nghĩa Cộng sản, Chủ nghĩa Xã hội tập trung đã thất bại ở Liên Xô, Đông Âu và ngay cả tại miền Bắc Việt Nam trước 1954 và cả nước trước 1986 – dù chấp nhận kinh tế thị trường phần nào, giới lãnh đạo Việt Nam vẫn tiếp tục kiên định chủ nghĩa xã hội và mãi lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hoạt động của mình?

Nếu đủ tâm, đủ tầm chắc chắn họ đã dám dẹp bỏ tất cả những gì kìm hãm sự phát triển của Đất nước, không cần phải viện đến một chủ thuyết xa lạ, lỗi thời nào đó và tự tìm ra một con đường phát triển tốt nhất, thích hợp nhất cho Việt Nam như ông Diệu đã từng làm cho Singapore.

Những ngày này lãnh đạo các nước trên thế giới sẽ tới Singapore để viếng và tham dự đám tang của ông Lý Quang Diệu – và cũng qua đó, cùng với người dân Singapore, bày tỏ sự khâm phục và ghi nhớ đóng góp của ông.

Đến bao giờ Việt Nam mới có được một vị lãnh đạo được người dân kính trọng và thế giới ngưỡng mộ như thế?

Ngày tàn của Trung Quốc đang đến

Ngày tàn của Trung Quốc đang đến

Lời giới thiệu của ông David Brown

Bài phân tích của GS David Shambaugh đăng ngày 6 tháng 3 trên báo Wall Street Journal, một tờ báo lớn của Mỹ, quan trọng không chỉ về nội dung của nó mà còn ở chỗ tác giả là một ‘ngôi sao nhạc rock’ trong số các học giả Trung Quốc. Được biết, một cuộc thăm dò của các học giả Trung Quốc đánh giá Shambaugh là một chuyên gia nước ngoài về Trung Quốc có tầm ảnh hưởng nhất, được xếp vào hàng thứ hai.

Chuyên ngành của GS Shambaugh là chính sách đối ngoại của Trung Quốc và các vấn đề chính trị nội bộ của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông là người tư vấn thường xuyên cho Bộ Ngoại giao Mỹ và một tác giả có nhiều bài viết.

Tiến sĩ Shambaugh lưu ý rằng các học giả Trung Quốc khác đã từng tiên đoán sự sụp đổ của ĐCS TQ, nhưng điều đó đã không xảy ra, ít nhất là chưa xảy ra. Vì sao bây giờ ông lại nhảy vào chủ đề ‘sự sụp đổ của Trung Quốc’? Rõ ràng là Shambaugh xem sự cải cách chính trị hạn chế của Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào là những bước xây dựng có thể giúp “hệ thống này mở ra”. Shambaugh lập luận rằng, bây giờ Tập Cận Bình đã bác bỏ những cải cách và kết quả đó, điều này chỉ có thể dẫn tới sự sụp đổ – có thể rất là hỗn độn – của chế độ Cộng sản Trung Quốc.

_____

WSJ

Tác giả: David Sambaugh

Người dịch: Huỳnh Phan

06-03-2015

Ngày tàn của chế độ cộng sản ở Trung Quốc đã bắt đầu, và các biện pháp tàn nhẫn của Tập Cận Bình chỉ đưa nước này tới đổ vỡ sớm hơn

H1

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, giữa phía trước, và các nhà lãnh đạo khác của Trung Quốc tham dự phiên khai mạc kỳ họp thứ ba Quốc hội hôm thứ Năm tại Đại Lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. Ảnh THX / ZUMA PRESS

Hôm thứ Năm, Quốc hội Trung Quốc họp tại Bắc Kinh theo nghi thức đã trở nên quen thuộc hàng năm. Khoảng 3.000 đại biểu “được bầu” từ khắp nơi trên đất nước – từ nhóm sắc tộc ít người, ăn mặc sặc sỡ, cho đến các tỉ phú trang nhã – sẽ họp một tuần để thảo luận về tình trạng đất nước và tham gia vào việc làm chính trị giả vờ.

Một số người coi việc tụ tập đầy ấn tượng này là một dấu hiệu về sức mạnh của hệ thống chính trị Trung Quốc – nhưng nó che đậy nhiều điểm yếu nghiêm trọng. Chính trị Trung Quốc luôn khoác vỏ bọc màu mè, với các sự kiện được trình diễn như hội nghị nhằm phô trương uy quyền và sự ổn định của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Quan chức cũng như công dân đều biết rằng họ buộc phải tuân theo những nghi thức này, vui vẻ tham gia và lặp lại như vẹt các khẩu hiệu chính thức. Hành vi này trong tiếng Trung được gọi là biaotai (表态: biểu thái), “biểu lộ thái độ/ lập trường”, nhưng nó chỉ hơn hành động tuân theo hình thức một ít.

Mặc dù vẻ bề ngoài, hệ thống chính trị của Trung Quốc đang đổ vỡ tệ hại, và không ai biết điều đó rõ hơn chính Đảng Cộng sản. Người đầy quyền lực của Trung Quốc, Tập Cận Bình, đang hy vọng rằng, việc truy dẹp bất đồng chính kiến và tham nhũng sẽ củng cố sự cai trị của đảng. Ông cương quyết tránh trở thành một Mikhail Gorbachev của Trung Quốc, ngồi điều khiển sự sụp đổ của đảng. Nhưng thay vì là phản đề của Gorbachev, Tập Cận Bình rốt cuộc có thể đi tới cùng hậu quả. Sự chuyên quyền của ông đang đè nén nghiêm trọng hệ thống và xã hội Trung Quốc – và đưa nó tới gần chỗ đổ vỡ hơn.

Dự đoán sự sụp đổ của các chế độ độc tài là một việc đầy rủi ro. Vài chuyên gia phương Tây dự đoán sự sụp đổ của Liên bang Xô viết trước khi nó xảy ra vào năm 1991; CIA hoàn toàn bỏ qua điều đó. Hai năm trước khi nó xảy ra, việc sụp đổ của các nước cộng sản Đông Âu bị miệt thị là mơ tưởng của những người chống Cộng. Các cuộc “cách mạng màu” hậu Xô Viết ở Georgia, Ukraine và Kyrgyzstan từ 2003 đến 2005, cũng như các cuộc nổi dậy mùa xuân Ả Rập năm 2011, đều nổ ra ngoài dự đoán.

H1

Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh, chỗ xảy ra cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ vào năm 1989. Ảnh: NATIONAL GEOGRAPHIC/GETTY IMAGES

Các nhà quan sát tình hình Trung Quốc đã cảnh giác cao đối với những dấu hiệu mục ruỗng và xuống dốc của chế độ từ trải nghiệm kề miệng hố của chế độ tại quảng trường Thiên An Môn vào năm 1989. Kể từ đó, nhiều nhà Trung Hoa học dày dạn đã đánh cược uy tín nghề nghiệp qua việc khẳng định rằng sự sụp đổ quyền cai trị của ĐCSTQ là không thể tránh khỏi. Những người khác thì thận trọng hơn, trong đó có tôi. Nhưng thời thế ở Trung Quốc thay đổi nên phân tích của chúng ta cũng phải thay đổi theo.

Tôi tin rằng ngày tàn của chế độ cộng sản Trung Quốc đã bắt đầu, và điều đó đã diễn tiến xa hơn nhiều người nghĩ. Tất nhiên chúng ta không biết con đường từ nay cho đến lúc kết thúc sẽ như thế nào. Có lẽ sẽ hết sức bất ổn và lộn xộn. Nhưng cho đến khi hệ thống bắt đầu rã ra theo cách rõ rệt nào đó thì những yếu tố bên trong sẽ diễn trò theo – do đó cùng góp phần làm bộ mặt ổn định.

Việc cai tri của cộng sản ở Trung Quốc khó có vẻ sẽ kết thúc thầm lặng. Một sự kiện đơn lẻ khó có khả năng kích thích làm nổ tan chế độ một cách hoà bình. Sự sụp đổ của nó có khả năng sẽ kéo dài, lộn xộn và bạo lực. Tôi không loại trừ khả năng Tập Cận Bình sẽ bị lật đổ trong một cuộc đấu tranh quyền lực hoặc đảo chính. Với chiến dịch chống tham nhũng hùng hổ – trọng tâm của Quốc hội trong tuần này – ông đang dùng sở đoản của mình quá mức, gây hoang mang cho các cử tri đảng, nhà nước, quân sự và thương mại then chốt.

Người Trung Quốc có một câu tục ngữ, waiying, neiruan (外硬内软: ngoại ngạnh, nội nhuyễn, tức ‘cứng bề ngoài, mềm bên trong’). Tập Cận Bình là một nhà cai trị thực sự cứng rắn, lộ rõ sự tự tin và thuyết phục. Nhưng nhân cách cứng rắn này là biểu hiện trái ngược bề ngoài của hệ thống đảng và chính trị vốn vô cùng mong manh bên trong.

Hãy xét năm chỉ dấu phô lộ về các chỗ nhược của chế độ và những yếu kém mang tính hệ thống của đảng.

H1

Đội quân nhạc trong phiên khai mạc Quốc Hội vào thứ năm tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. Ảnh: AP

Thứ nhất, giới chủ chốt kinh tế của Trung Quốc có một chân thò ra ngoài, và họ sẵn sàng bỏ đi hàng loạt nếu hệ thống thực sự bắt đầu sụp đổ. Năm 2014, Viện nghiên cứu Hồ Nhuận (Hurun), Thượng Hải chuyên nghiên cứu về giới giàu có Trung Quốc, phát hiện ra rằng 64% các “cá nhân có lợi tức ròng cao” mà họ thăm dò – 393 triệu phú và tỉ phú – thì hoặc đang di cư hoặc đang có kế hoạch di cư. Giới nhà giàu Trung Quốc gửi con đi du học với con số kỷ lục (bản thân điều này là một cáo trạng về chất lượng của hệ thống giáo dục đại học Trung Quốc).

Tạp chí này tường thuật ngay trong tuần này rằng các nhân viên liên bang đã lục soát nhiều địa điểm ở Nam California mà chính quyền Mỹ cho là có liên hệ tới “hoạt động kinh doanh du lịch sinh con trị giá nhiều triệu đô la đã đưa hàng ngàn phụ nữ Trung Quốc sang đây du lịch rồi trở về với con vừa mới sinh là công dân Hoa Kỳ”. Giới giàu có Trung Quốc cũng đang mua bất động sản ở nước ngoài ở mức độ và giá cả kỷ lục, và họ cũng đang chuyển tài sản ra nước ngoài, thường ở những nơi dễ trốn thuế và các công ty vỏ bọc.

Trong khi đó, Bắc Kinh đang cố tìm cách giải về nước một số lượng lớn những kẻ trốn chạy đem tiền ra sống ở nước ngoài. Khi giới ưu tú của một đất nước – trong đó nhiều người là đảng viên – trốn chạy với số lượng lớn như vậy, đó là một dấu hiệu rõ ràng của sự thiếu niềm tin vào chế độ và tương lai của đất nước.

Thứ hai, từ khi nắm quyền vào năm 2012, Tập Cận Bình đã tăng cường mạnh mẽ đàn áp chính trị vốn bao trùm khắp Trung Quốc từ năm 2009. Mục tiêu nhắm vào bao gồm báo chí, truyền thông xã hội, phim ảnh, nghệ thuật và văn học, các nhóm tôn giáo, Internet, trí thức, người Tây Tạng và người Duy Ngô Nhĩ, bất đồng chính kiến, luật sư, tổ chức phi chính phủ, sinh viên đại học và sách giáo khoa. Ban Chấp Hành Trung Ương đã ra một chỉ thị hà khắc đưa xuống cấp dưới vào năm 2013 gọi là văn bản số 9, yêu cầu tất cả các đơn vị phải tìm ra mọi biểu hiện có vẻ tán đồng “các giá trị phổ quát” của phương Tây – gồm dân chủ lập hiến, xã hội dân sự, tự do báo chí và kinh tế tân tự do.

Một chính phủ vững vàng và tự tin sẽ không tiến hành đàn áp khốc liệt như vậy. Đó là triệu chứng lo âu và bất an sâu đậm của lãnh đạo đảng.

H1

Một người biểu tình bị cảnh sát quật xuống đất ngày 5-3-2014 tại Bắc Kinh trước khi Quốc Hội khai mạc gần đó. Ảnh: AP

Thứ ba, ngay cả nhiều người trung thành với chế độ cũng chỉ hành động xu thời. Thật khó có thể bỏ qua những biểu hiện diễn kịch giả tạo đã thấm đẩm khắp bộ máy chính trị Trung Quốc trong vài năm qua. Mùa hè năm ngoái, tôi là một trong số ít người nước ngoài (và là người Mỹ duy nhất) tham dự hội thảo về “Giấc mơ Trung Quốc”, một ý tưởng mang dấu ấn của Tập Cận Bình, tại một nhóm nghiên cứu trực thuộc đảng CS ở Bắc Kinh. Chúng tôi ngồi suốt hai ngày mệt óc, nghe hơn hai chục diễn giả đảng trình bày liên tục – nhưng mặt họ lạnh lùng vô cảm, ngôn ngữ điệu bộ khô cứng, và nỗi chán nản của họ hiển hiện. Họ giả vờ tuân thủ theo đảng và các câu thần chú mới nhất của lãnh đạo đảng. Nhưng rõ ràng là công tác tuyên truyền đã mất đi sức mạnh, và hoàng đế chẳng có quần áo trên người.

Tháng 12, tôi trở lại Bắc Kinh dự hội nghị tại trường Đảng Trung Ương, cơ quan cao nhất lo việc dạy dỗ chủ thuyết của đảng, và một lần nữa, các quan chức chóp bu và chuyên gia chính sách đối ngoại lại đọc thuộc lòng các khẩu hiệu đúng từng lời. Trong giờ ăn trưa một ngày nọ, tôi đến gian hàng sách của trường – luôn luôn là một điểm dừng quan trọng để tôi có thể tự cập nhật những thứ cán bộ lãnh đạo Trung Quốc đang được dạy. Những tập sách trên các kệ của cửa hàng từ “tuyển tập” của Lenin đến hồi ký của Condoleezza Rice, và một cái bàn ở lối vào chất đầy các cuốn sách nhỏ của Tập Cận Bình về chiến dịch đề cao “đường lối quần chúng” của ông – tức về liên hệ giữa đảng với quần chúng. Tôi hỏi nhân viên bán hàng: “Sách này bán thế nào?” Cô trả lời. “Ô, không. Chúng tôi chỉ biếu không”. Chồng sách cao nghệu cho thấy nó khó có thể là sách đắt hàng.

Thứ tư, tệ tham nhũng lan tràn trong nhà nước độc đảng và quân đội cũng thâm nhập vào toàn xã hội Trung Quốc nói chung. Chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình dai dẳng và khốc liệt hơn so với các chiến dịch trước đó, nhưng không có chiến dịch nào có thể khử hết được vấn nạn này. Nó có cội rể sâu trong hệ thống độc đảng, mạng lưới đỡ đầu – đàn em, nền kinh tế hoàn toàn thiếu minh bạch, phương tiện truyền thông nhà nước kiểm soát và sự thiếu vắng của nhà nước pháp quyền.

Hơn nữa, chiến dịch của Tập Cận Bình ít nhất đang biến thành một cuộc thanh trừng chọn lọc không kém gì một chiến dịch bài trừ tham nhũng. Nhiều người trong số các mục tiêu nó nhắm tới cho đến nay là các tay em và các đồng minh chính trị của cựu lãnh đạo Trung Quốc Giang Trạch Dân. Hiện 88 tuổi, ông ta vẫn là một thế lực bảo trợ chính trị ở Trung Quốc. Truy theo mạng lưới bảo trợ của Giang Trạch Dân khi ông vẫn còn đang sống là điều rất nguy hiểm cho Tập Cận Bình, đặc biệt là vì ông có vẻ chưa tập hợp được phe nhóm dưới tay trung thành khi lên vị trí cầm quyền. Một vấn đề khác nữa là Tập Cận Bình, con của thế hệ cách mạng chủ chốt đầu tiên của Trung Quốc, là một trong những “thái tử đảng”, nên các mối quan hệ chính trị của ông chủ yếu chỉ mở rộng đến các thái tử đảng khác. Thế hệ hưởng lộc (silver spoon) này đang bị chửi rủa cùng khắp trong xã hội Trung Quốc.

H1

Tập Cận Bình tại dinh tổng thống Schloss Bellevue trong chuyến thăm cường quốc xuất khẩu Đức tại Berlin vào ngày 28 tháng 3, 2014. Ảnh: AFP/ GETTY IMAGES

Cuối cùng, nền kinh tế của Trung Quốc – theo các quan điểm phương Tây, như là một lực kéo áp đảo (juggernaut) không dừng được, bị mắc kẹt trong một loạt các bẫy hệ thống không có lối thoát dễ dàng. Tháng 11 năm 2013, Tập Cận Bình chủ trì Hội Nghị Trung Ương 3 của đảng, công bố một gói đồ sộ các đề xuất cải cách kinh tế, nhưng cho đến nay, vẫn còn trên bệ phóng. Vâng, chi cho tiêu dùng có tăng lên, tệ lót tay cửa quyền có giảm xuống, và một số cải cách tài chính đã được đưa vào, nhưng trên tổng thể, các mục tiêu đầy tham vọng của Tập Cận Bình đã chết yểu. Gói cải cách này thách thức các nhóm lợi ích đầy quyền lực có gốc rể sâu xa trong hệ thống – như các doanh nghiệp nhà nước và các cán bộ đảng địa phương – và họ đang thẳng thừng ngăn chặn việc thực hiện nó.

Năm vết nứt ngày càng hiện rõ này trong việc kiểm soát chế độ chỉ có thể chỉnh sửa thông qua cải cách chính trị. Cho đến khi và trừ khi có sự nới lỏng kiểm soát chính trị hà khắc, Trung Quốc sẽ không bao giờ trở thành một xã hội sáng tạo và một “nền kinh tế tri thức” – một mục tiêu chính của các cải cách của Hội Nghị 3. Hệ thống chính trị đã trở thành những trở ngại chính cho các cải cách kinh tế và xã hội cần thiết của Trung Quốc. Nếu Tập Cận Bình và các lãnh đạo đảng không nới lỏng quyền kiểm soát thì họ có thể phải đối mặt với kết cục định sẵn mà họ muốn tránh.

Trong nhiều thập niên kể từ khi Liên Xô sụp đổ, giới lãnh đạo cấp cao Trung Quốc luôn bị ám ảnh về sự sụp đổ của nước cộng sản anh em khổng lồ này. Hàng trăm phân tích hậu nghiệm ở Trung Quốc đã mổ xẻ những nguyên nhân dẫn đến sự tan rã của Liên Xô.

“Giấc mơ Trung Quốc” thực của Tập Cận Bình phải tránh cơn ác mộng Liên Xô. Chỉ một vài tháng lên cầm quyền, ông ta đã đưa ra một bài phát biểu nội bộ dè biểu sự sụp đổ của Liên Xô và than phiền Gorbachev phản bội, cho rằng Moscow đã thiếu một “người đàn ông đích thực” dám đứng lên chống lại nhà lãnh đạo cải cách cuối cùng. Làn sóng đàn áp hiện nay của Tập Cận Bình làm điều trái ngược với perestroika (cải tổ) và glasnost (cởi mở) của Gorbachev. Thay vì cởi mở, Tập Cận Bình lại tăng sự kiểm soát đối với bất đồng chính kiến, nền kinh tế và thậm chí cả các đối thủ trong đảng lên gấp đôi.

Nhưng phản ứng lại và đàn áp không phải là lựa chọn duy nhất của Tập Cận Bình. Các tiền nhiệm của ông, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, đã rút ra những bài học rất khác từ sự sụp đổ của Liên Xô. Từ năm 2000 đến năm 2008, hai ông đã thể chế hoá nhiều chính sách nhằm mở cửa hệ thống với các cải cách chính trị có giới hạn một cách cẩn thận.

Hai ông đã tăng cường các cấp uỷ đảng địa phương và thử nghiệm việc bầu bí thư với nhiều ứng cử viên. Hai ông thu nhận vào đảng nhiều doanh nhân và trí thức. Hai ông đã mở rộng tham vấn với các nhóm ngoài đảng và làm cho các thủ tục làm việc của Bộ Chính trị minh bạch hơn. Hai ông đã cải thiện cơ chế phản hồi trong đảng, áp dụng tiêu chí tài đức nhiều hơn cho việc đánh giá và đề bạt, và tạo ra hệ thống bồi dưỡng nghiệp vụ bắt buộc cho toàn bộ 45 triệu cán bộ đảng và nhà nước. Cả hai đã đưa vào thực hiện các đòi hỏi về hưu trí và luân chuyển công tác của cán bộ, sĩ quan cứ mỗi vài năm.

Trên thực tế, trong một quảng thời gian Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đã tìm cách quản lý sự thay đổi chứ không phải chống lại nó. Tuy nhiên, Tập Cận Bình không thích điều nào trong số này. Từ năm 2009 (khi mà ngay cả Hồ Cẩm Đào trước đây cởi mở cũng đã chuyển hướng và bắt đầu kiểm soát chặt chẽ), chế độ ngày càng bất an đã rút lại tất cả những cải cách chính trị (trừ hệ thống huấn luyện cán bộ). Những cải cách này do cánh tay chính trị đắc lực của Giang Trạch Dân, cựu phó chủ tịch Tăng Khánh Hồng đạo diễn, là người đã nghỉ hưu vào năm 2008 và hiện đang bị nghi ngờ trong chiến dịch chống tham nhũng của Tập – thêm một dấu hiệu về sự thù địch của Tập Cận Bình với các biện pháp có thể làm dịu những căn bệnh của hệ thống đang phân rã.

Một số chuyên gia cho rằng chiến thuật hà khắc của Tập Cận Bình thực ra có thể báo trước một hướng cởi mở hơn và cải cách về sau trong nhiệm kỳ của ông. Tôi không đồng tình điều này. Nhà lãnh đạo và chế độ này xem chính trị như cuộc chơi có tổng zero: Theo quan điểm của họ, nới lỏng kiểm soát chắc chắn là một bước hướng tới sự huỷ diệt của hệ thống và sự sụp đổ của chính họ. Họ cũng có cách nhìn theo thuyết âm mưu rằng Hoa Kỳ đang tích cực hành động để lật đổ Đảng Cộng sản [Trung Quốc]. Không có điều nào trong gợi mở này cho thấy rằng các cải cách sâu rộng sắp quay trở lại.

Chúng ta không thể dự đoán Cộng sản Trung Quốc sẽ sụp đổ lúc nào, nhưng không khó để kết luận rằng chúng ta đang chứng kiến giai đoạn cuối cùng của nó. ĐCSTQ là chế độ cầm quyền lâu thứ hai trên thế giới (chỉ sau Bắc Triều Tiên), và không có một đảng nào có thể thống trị mãi mãi.

Nhìn về phía trước, các nhà theo dõi Trung Quốc nên để mắt vào các công cụ kiểm soát của chế độ và vào những người được phân công sử dụng những công cụ này. Một số lượng lớn các công dân lẫn đảng viên đã bỏ phiếu bằng chân rời bỏ đất nước hoặc thể hiện sự thiếu thành thật bằng cách giả vờ tuân theo mệnh lệnh của đảng.

Chúng ta cần quan sát ngày mà các nhân viên tuyên truyền và bộ máy an ninh nội bộ của chế độ bắt đầu trở nên lỏng lẻo trong việc thực thi mệnh lệnh của đảng – hoặc khi họ bắt đầu đồng nhất mình với bất đồng chính kiến, như nhân viên Stasi (an ninh) của Đông Đức trong phim “The Lives of Others” (Mãnh đời của nhưng kẻ khác), anh đã thông cảm với các đối tượng bị theo dõi. Khi sự đồng cảm của con người bắt đầu chiến thắng bộ máy cầm quyền cứng nhắc thì ngày tàn của cộng sản Trung Quốc sẽ thực sự bắt đầu.

Tác giả: TS Shambaugh là giáo sư về các vấn đề quốc tế và là giám đốc Chương Trình Chính Sách Trung Quốc tại Đại Học George Washington, cộng tác viên cao cấp tại Viện Brookings. Sách của ông gồm có “China’s Communist Party: Atrophy and Adaptation” (ĐCS Trung Quốc: hao mòn và thích ứng”), và gần đây nhất, “China Goes Global: The Partial Power.” (Trung Quốc vươn lên toàn cầu: một thế lực cục bộ)

Bước tiến mới dân chủ hóa Việt Nam

Bước tiến mới dân chủ hóa Việt Nam

Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung Gửi cho BBC từ Sài Gòn

BBC

Hà Nội cây xanh

Phong trào dân chủ và xã hội dân chủ ở Việt Nam đang ‘trưởng thành’ từng ngày qua các diễn biến, theo tác giả.

Những ngày này, dư luận cả nước đang hướng sự chú ý về hai vụ việc chấn động tàn phá môi trường.

Ở Hà Nội là việc nhà cầm quyền chặt hàng loạt các cây cổ thụ, còn ở Đồng Nai là việc sông Đồng Nai bị lấp để phục vụ cho một dự án bất động sản.

Tác hại của những dự án này đã được các chuyên gia chỉ rõ trong nhiều bài báo.

Ở đây, tôi chỉ muốn nói đến khía cạnh pháp luật.

Cụ thể hơn là nói tới các nguyên tắc căn bản nhất của một xã hội thượng tôn pháp luật, dân chủ và công bằng, vốn đã bị vi phạm nghiêm trọng qua hai sự việc trên như thế nào.

Luật quan, luật dân

”  Qua cả hai vụ việc, nhà cầm quyền đều lừa dối người dân, tự cho rằng đã rất minh bạch dự án, đã tham khảo ý kiến người dân và đều được người dân đồng tình, nhưng sự thật, như chính báo chí trong nước đã chỉ ra, là hoàn toàn ngược lại

Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung

Đầu tiên và quan trọng nhất, khi những người có quyền muốn những người còn lại tuân thủ luật pháp, chính bản thân họ cũng phải tuân thủ luật pháp. Đối với việc chặt cây ở Hà Nội, các chuyên gia đã chỉ rõ chính quyền đã vi phạm nghị định 64/2010, luật Bảo vệ môi trường, luật Thủ đô. Còn đối với vụ lấp sông Đồng Nai, chính quyền đã vi phạm luật Tài nguyên nước và luật Bảo vệ môi trường. Thử hỏi, khi luật pháp ‘nghiêm’ không được áp dụng cho quan chức mà chỉ áp dụng cho dân thì sẽ còn ai tôn trọng luật pháp ‘nghiêm minh’ ấy nữa?

Qua cả hai vụ việc, nhà cầm quyền đều lừa dối người dân, tự cho rằng đã rất minh bạch dự án, đã tham khảo ý kiến người dân và đều được người dân đồng tình, nhưng sự thật, như chính báo chí trong nước đã chỉ ra, là hoàn toàn ngược lại.

Một xã hội công bằng phải dựa trên luật pháp chuẩn mực. Luật pháp làm ra phải được áp dụng như nhau cho tất cả mọi người, không ai được ngoại lệ và không ai được đứng trên luật pháp. Không thể đối xử với quan chức khác với dân thường. Nếu quan chức tự tung tự tác, muốn làm gì thì làm mà không sợ sự chế tài của pháp luật thì đất nước chẳng sớm thì muộn sẽ rơi vào cảnh hỗn loạn, vì “thượng bất chính, hạ tắc loạn”.

Thứ hai, người dân – những người được yêu cầu tuân theo luật pháp, tuân theo quyền lực chính trị, phải có tiếng nói. Nếu họ lên tiếng thì họ sẽ được chính quyền lắng nghe một cách tôn trọng. Ở vụ chặt cây tại Hà Nội, ông Phan Đăng Long, Phó trưởng Ban tuyên giáo Thành ủy Hà Nội đã thẳng thừng là ‘không phải hỏi’ ý kiến dân gì cả.

Vụ lấp sông Đồng Nai

Dự án lấp sông Đồng Nai để phục vụ ‘phát triển địa ốc’, ‘đô thị’ đang thu hút sự chú ý của dư luận trong nước.

Còn ông Nguyễn Quốc Hùng, phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội lại không thèm trả lời 21 câu hỏi của phóng viên báo chí trong một cuộc họp báo một chiều, độc thoại của ông và diễn ra chỉ vỏn vẹn chừng mười phút.

Sự việc lấp sông ở Đồng Nai còn kịch tính hơn khi phóng viên báo Thanh Niên xin lên sân thượng nhà những người dân ở gần hiện trường để chụp ảnh nhưng đều bị từ chối với lý do “Tôi sợ”. Thậm chí phóng viên còn bị người lạ theo dõi. Tại sao người dân lại sợ hãi khi các phóng viên muốn sự thật được phơi bày? Làm sao có thể có tiếng nói khi ngay cả việc được biết sự thật cũng không thể được?

Từ đó ta thấy, xã hội Việt Nam hiện tại có hai giai cấp. Giai cấp thống trị là các đảng viên cộng sản có chức quyền không do dân bầu, đứng trên luật pháp. Và giai cấp bị trị là tất cả những người còn lại chịu sự chi phối của một thứ luật pháp bất công. Điều này cũng phù hợp với chủ nghĩa Mác – Lênin với quan niệm nhà nước và luật pháp là công cụ đàn áp của giai cấp thống trị.

Cộng hòa chính danh

” Để xảy ra hai sự việc trên, cũng như dự án bô-xít Tây Nguyên, đều là do sự vắng bóng hoàn toàn ở Việt Nam của các quy chế của một nhà nước pháp quyền, dân chủ, cộng hòa chính danh

Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung”

Để xảy ra hai sự việc trên, cũng như dự án bô-xít Tây Nguyên, đều là do sự vắng bóng hoàn toàn ở Việt Nam của các quy chế của một nhà nước pháp quyền, dân chủ, cộng hòa chính danh.

Trong đó hai yếu tố quan trọng nhất là dân không có quyền bầu ra đảng cầm quyền lãnh đạo theo chọn lựa của họ, do đó đây là nhà nước cộng hòa mạo danh.

Và thứ hai là luật pháp không chuẩn mực, được làm ra để phục vụ lợi ích của một đảng, không có hệ thống tư pháp độc lập, từ đó gây ra bất công xã hội.

Những lãnh đạo của đảng cộng sản Việt Nam phải chịu trách nhiệm cao nhất vì họ nhận là họ có quyền lãnh đạo “trực tiếp, tuyệt đối, và toàn diện” mọi mặt đời sống xã hội.

Họ không thể đổ thừa là cấp dưới làm sai và chỉ tạm đình chỉ công tác của một vài cán bộ cấp sở, phòng.

Ở các nước dân chủ, chỉ cần một vụ việc như vậy là đã có thể khiến đảng cầm quyền phải ra đi, nhường lại quyền lãnh đạo cho đảng thắng cử.

Những bộ luật để người dân thực hiện quyền làm chủ của mình đều bị nhà cầm quyền trì hoãn hoặc bóp méo, như các bộ luật về quyền tự do biểu tình, tự do lập hội, tự do báo chí…

Thiếu vắng hành lang pháp lý để tự tập hợp lại, bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, để sửa đổi những bộ luật sai trái, để “biết”, “bàn”, “làm”, “kiểm tra”, những người dũng cảm lên tiếng phản đối những hành vi sai trái của nhà cầm quyền rất dễ gặp rủi ro như bị sách nhiễu, đàn áp, bắt giữ trái phép.

Lựa chọn cho Đảng

Cây xanh Hà Nội

Khách nước ngoài tham gia tuần hành bảo vệ cây xanh của người dân Việt Nam ở Hồ Thiền Quang, Hà Nội hôm 22/3/2015.

Dẫu còn đầy khó khăn như vậy, người dân Việt Nam đã không còn chấp nhận chịu đựng nữa mà bắt đầu phản kháng, không còn ở phạm vi cá nhân đơn lẻ mà đã bắt đầu đứng lại cùng nhau, lên tiếng cùng nhau để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Hãy nhìn những tấm ảnh người dân cùng nhau xuống đường biểu tình để bảo vệ cây xanh; nhìn trên cả mạng xã hội và báo chí chính thống cũng phản ứng quyết liệt với chuyện chính quyền Hà Nội chặt cây, chính quyền Đồng Nai lấp sông, với những quan chức khinh thường dân.

Nhìn vào việc người dân tự thành lập các tổ chức xã hội dân sự, không chỉ mang tính xã hội mà cả tính chính trị, ta có thể thấy việc chuyển đổi sang một xã hội dân chủ, công bằng đã bước sang một giai đoạn mới.

”  Hãy bắt đầu bằng việc trả lại quyền làm chủ cho người dân qua nhà nước cộng hòa chính danh, và tạo dựng xã hội công bằng qua luật pháp chuẩn mực

Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung”

Nếu nhà cầm quyền chọn cách đàn áp sự phản kháng của người dân, cuối cùng họ sẽ tạo ra những con người dũng cảm đấu tranh chống bất công.

Nếu nhà cầm quyền chọn cách bưng bít thông tin, lừa dối dư luận, cuối cùng họ lại đánh mất niềm tin của người dân – cốt lõi cho sự tồn tại của bất kỳ chế độ nào.

Nếu nhà cầm quyền chọn tiếp tục tước đoạt quyền làm chủ của người dân, cuối cùng họ đã buộc người dân phải đứng lên thực hiện quyền làm chủ của mình, bầu ra đảng lãnh đạo mới.

Và nếu những người lãnh đạo đảng cộng sản hiểu và thấm thía câu ca dao từ cổ xưa truyền lại “Bao giờ giặc nổi can qua, con vua thất thế lại ra quét chùa” như là lời tổng kết của dân gian với các triều đại đến rồi đi trên đất nước này thì họ sẽ hành động khác.

Và hãy bắt đầu bằng việc trả lại quyền làm chủ cho người dân qua nhà nước cộng hòa chính danh, và tạo dựng xã hội công bằng qua luật pháp chuẩn mực.

Tuần hành HN: dân-nhà nước ‘cùng thắng’

Tuần hành HN: dân-nhà nước ‘cùng thắng’

Cây xanh Hà Nội

Cuộc tuần hành ‘Vì cây xanh’ hôm 29/3/2015 có sự tham gia của hàng trăm người dân, theo nhà quan sát từ Hà Nội.

Một cuộc tuần hành vì cây xanh với hàng trăm người xuống đường, tham gia ở trung tâm thành phố Hà Nội diễn ra sáng ngày Chủ Nhậ là một kết quả ‘hai bên cùng thắng’ giữa dân và chính quyền, mặc dù bên phía chính quyền lẽ ra có thể đã ‘thắng đậm hơn nữa’, theo ý kiến một nhà quan sát từ Việt Nam.

Trao đổi với BBC sau khi tham dự cuộc tuần hành ‘Vì cây xanh’ (Greenwalk) ở quanh Hồ Gươm, Hà Nội hôm 29/3/2015, Tiến sỹ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện Phản biện Độc lập (IDS đã tự giải thể) nói:

“Tôi nghĩ rằng thực sự những người đi diễu hành chỉ muốn hai bên cùng thắng. Lẽ ra chính quyền còn có thể thắng đậm hơn nữa, nếu mà có lực lượng công an giữ trật tự, dẹp đường, hướng dẫn cho người dân và dẹp những cái xe ra rả hô hào những khẩu hiệu rất cũ rích.

“Lần này không những chỉ có mấy cái xe của cảnh sát, mà cả một hệ thống loa của chính quyền địa phương khắp xung quanh, treo ở các cây cũng như các góc đường, thì cũng đều hô hào rằng người dân đừng có tham gia vào.

Tôi nghĩ rằng thực sự những người đi diễu hành chỉ muốn hai bên cùng thắng. Lẽ ra chính quyền còn có thể thắng đậm hơn nữa, nếu mà có lực lượng công an giữ trật tự, dẹp đường, hướng dẫn cho người dân và dẹp những cái xe ra rả hô hào những khẩu hiệu rất cũ rích

TS. Nguyễn Quang A

“Giá mà họ bỏ những chuyện đấy, giá mà họ hỗ trợ, tạo điều kiện cho cuộc diễu hành được tiến hành tốt hơn, thì phần thắng của họ (chính quyền) sẽ cao hơn rất nhiều.

“Và thực sự tôi chúc cho chính quyền và tôi mong muốn là chính quyền hãy hành xử như thế, bởi vì như thế là tốt cho chính quyền,” Tiến sỹ Quang A nói.

Hôm Chủ Nhật, một nhà hoạt động xã hội ở Hà Nội, blogger JB Nguyễn Hữu Vinh thuật lại với BBC về không khí cuộc diễu hành bảo vệ môi trường và phản đối chặt cây xanh ở Hà Nội của người dân hôm 29/3.

Ông Vinh nói:

“Sáng nay, có rất đông đảo con số theo tôi ước tính khoảng gần 500 người đã tập trung ở Bờ Hồ Hoàn Kiếm, tuần hành khoảng một vòng ở đó đến kết thúc là ở Tượng đài Lý Thái Tổ để tuần hành và biểu dương khí thế của nhân dân phản đối việc chính quyền Hà Nội đã chặt cây vô tội vạ và chặt cây xanh thời gian vừa qua, trong đề án ‘6.700 cây bị chặt hạ’ của họ.

“Số lượng người tập trung hôm nay khá là đông đảo và người ta cầm trên tay những biểu ngữ là ‘Không được chặt cây’, ‘Chặt cây là tội ác’, và ‘Phải bảo vệ sự sống’, ‘Bảo vệ môi trường’, cũng như là tất cả những người đó đi diễu hành trên phố rất trật tự.”

Theo ông JB Nguyễn Hữu Vinh cuộc tuần hành này đã diễn ra ‘khá thành công’, từ góc nhìn của một người tham gia cuộc xuống đường vì môi trường.

Ông nói: “Theo đánh giá của cá nhân tôi thì đó là một cuộc diễu hành, tuần hành khá thành công và cũng như khá hài lòng với tất cả.”

‘Can thiệp nhất định’

Tuy nhiên, ông Vinh cũng cho biết chính quyền cũng đã có một số sự can thiệp nhất định với cuộc tuần hành.

Công an dùng nhiều xe của họ, xe đặc chủng, các xe có gắn các loa phát thanh yêu cầu giải tán, yêu cầu này khác, như với các cuộc tập trung khác, và họ cũng có những lời lẽ khá là căng thẳng, yêu cầu rằng là không được tập trung, để bảo vệ Hội nghị Quốc hội Quốc tế nọ kia

Blogger JB Nguyễn Hữu Vinh

Blogger cho biết thêm:

“Công an dùng nhiều xe của họ, xe đặc chủng, các xe có gắn các loa phát thanh yêu cầu giải tán, yêu cầu này khác, như với các cuộc tập trung khác, và họ cũng có những lời lẽ khá là căng thẳng, yêu cầu rằng là không được tập trung, để bảo vệ Hội nghị Quốc hội Quốc tế nọ kia…

“Thế nhưng người dân người ta vẫn ý thức vấn đề bảo vệ môi trường và cây xanh của mình, họ vẫn tuần hành rất trật tự và đồng thời biểu hiện ý chí của mình ra bằng hành động của họ, bằng những câu khẩu hiệu là không được chặt cây xanh.”

Theo quan sát của ông Vinh, công an đã không có những hành động can thiệp được cho là ‘phản cảm’ như trong các cuộc biểu tình, tuần hành chống Trung Quốc của người dân ở Hà Nội trước đây.

Tuy nhiên, vẫn theo blogger này, chính quyền cũng đã có một số động tác can thiệp kín trước khi sự kiện cuộc tuần hành hôm Chủ Nhật diễn ra.

Ông nói: “Một số người cũng cho biết rằng rất nhiều người bị canh gác, rồi bị theo dõi này khác ở gia đình, ở một số nơi…

Tuần hành ở Hà Nội

Một người tuần hành kêu gọi cứu cây xanh và cứu môi trường của Thủ đô Hà Nội.

“Tuy nhiên, kết quả cuối cùng là người dân vẫn tuần hành xung quanh Bờ Hồ và tập trung cuối cùng ở Tượng đài Lý Thái Tổ, để cùng nhau mặc niệm những nạn nhân vừa bị tai nạn ở Hà Tĩnh và cũng như là người ta thể hiện ý chí với nhau, vấn đề là bảo vệ môi sinh, môi trường, cũng như phản đối vấn đề chặt cây xanh của Hà Nội,” nhà báo độc lập nói với BBC.

Cũng hôm Chủ Nhật, khi được hỏi vì sao lãnh đạo đảng và chính quyền Hà Nội, như trực tiếp Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị, đã có lên tiếng về vụ dự án được gọi là ‘thay thế cây xanh’ vừa qua, mà người dân vẫn tiếp tục xuống đường tuần hành, và họ sẽ có thể quyết định khi nào thì thôi tuần hành, Tiến sỹ Nguyễn Quang A nêu quan điểm:

“Cái này thì khó mà có thể nói trước được, tôi nghĩ rằng chính quyền Hà Nội cũng có một vài dấu hiệu, nhưng những dấu hiệu đấy trong thực tâm nó như thế nào thì còn rất là khó đánh giá.

“Nhưng với chuyện mà Đại học Lâm nghiệp, ông Hiệu trưởng Đại học Lâm nghiệp, cũng rất may là ông ấy đưa một công văn ra cho công chúng, để có thể công chúng đọc được, thì thấy rằng hành xử tôi nghĩ là hết sức là dại về phía chính quyền.

“Và cân nhắc những hành động như ai nói là có vẻ ‘là được’ và thực tiễn mà tôi đánh giá rằng rất kém, thì việc đánh giá của người dân cũng còn phải cân nhắc chán, và tôi nghĩ rằng người dân người ta sẽ luôn luôn dựa vào các hành động chứ không phải dựa vào các lời nói,” nhà quan sát nói với BBC từ Hà Nội.

TGĐ Apple, Tim Cook, sẽ hiến hết tài sản cho từ thiện

TGĐ Apple, Tim Cook, sẽ hiến hết tài sản cho từ thiện

Nguoi-viet.com

NEW YORK (NV) – Các nhà đại tài phiệt như Bill Gates và Warren Buffett vừa có thêm đồng minh mới, đó là ông Tim Cook, tổng giám đốc điều hành (CEO) công ty Apple.

Ông Tim Cook, tổng giám đốc điều hành Apple. (Hình: Getty Images)

Theo tạp chí Fortune, ông Cook dự tính tặng hết tiền bạc cho việc từ thiện sau khi đã lo hết tiền học cho đứa cháu trai 10 tuổi.

Bài báo đăng hôm Thứ Năm cho biết, tài sản ông Cook, dựa theo số cổ phần của ông trong công ty Apple, trị giá khoảng $120 triệu.

Từ khi kế nhiệm ông Steve Jobs hồi năm 2011 trong chức vụ CEO, ông Cook đã từng thực hiện nhiều cuộc hiến tặng dưới danh nghĩa của công ty.

Ông tham gia “hội mạnh thường quân” với cựu CEO của công ty Microsoft là Bill Gates, nhà đầu tư Buffett và Mark Zuckerberg, CEO của Facebook. Cả ba nguyện hiến tặng hơn phân nửa tài sản của họ cho từ thiện.

Theo tập san các nhà ân nhân Chronicle of Philanthropy, các nhà hiến tặng lớn nhất nước hồi năm ngoái đã đóng góp $10.2 tỷ cho các cơ sở vô vụ lợi.

Đứng đầu danh sách là ông Bill và bà Melinda Gates với $1.9 tỉ, hầu hết cúng vốn cho cơ sở thuộc gia đình.

Cổ phần của Apple giảm 67 cent tức 0.5%, xuống còn $123.57 trong giữa ngày giao dịch. (TP)

Công an bắt Blogger Mẹ Nấm, nhiều người khác bị bao vây tại nhà

Công an bắt Blogger Mẹ Nấm, nhiều người khác bị bao vây tại nhà

Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2015-03-28

RFA

menam05212013-622

Ảnh minh họa

MeNam’s facebook

Ngăn cản gặp gỡ nghị viên quốc tế

Sáng ngày 28/3 nhiều thành viên của hội Cựu Tù nhân lương tâm khi chuẩn bị ra Hà Nội gặp gỡ các nghị viên quốc tế khi Liên Minh Nghị viện thế giới IPU nhóm họp lần thứ 132 để trao kiến nghị đã bị an ninh chặn đứng, sách nhiễu và có người còn bị giam giữ.

Tại Nha Trang chị Nguyễn Ngọc Như Quỳnh tức blogger Mẹ Nấm bị bắt cùng với một người nữa trên đường ra phi trường. Mẹ của chị là bà Nguyễn Thị Tuyết Lan cho chúng tôi biết diễn tiến sự việc:

“Tôi là Nguyễn Thị Tuyết Lan mẹ ruột của blogger Nguyển Ngọc Như Quỳnh. Con tôi nó ra sân bay với một người bạn nữa là cậu Võ Trường Thiện. Khi vừa đi thì hàng xóm họ báo là an ninh họ để ý từ sáng tới tối luôn. Họ kể là chỉ vừa đi là có hai anh, một anh mặc áo khoác màu trắng một anh mặc sơ mi trắng và quần sọt jean. Tôi linh tính chuyện không lành cho con tôi, tôi cảm thấy nóng ruột, cảm thấy bất an. Đi ra sân bay thì con tôi nó nói là đi Hà Nội theo lời mời Đại sứ quán của Đức.

Khoảng 10 giờ thì có người báo trên đại lộ Bùi Đức Thành ngay chỗ của khu resort Diamond thì bị dừng xe và bị bắt. Bị bắt không biết đem đi đâu nhưng mà cậu ấy cậu nói chắc là mang về công an tỉnh.
-Bà Nguyễn Thị Tuyết Lan

Khoảng 10 giờ thì có người báo trên đại lộ Bùi Đức Thành ngay chỗ của khu resort Diamond thì bị dừng xe và bị bắt. Bị bắt không biết đem đi đâu nhưng mà cậu ấy cậu nói chắc là mang về công an tỉnh. Hai người bị bắt mà tách ra tại chỗ. Tôi đã gọi cho con tôi rất nhiều lần nhưng không được trả lời mà điện thoại thì tắt máy.”

Tại Sài Gòn anh Phạm Bá Hải bị cơ quan an ninh bao vây, ngăn cấm không cho lên máy bay ra Hà Nội để gặp gỡ các nghị viên nhóm họp tại Hà Nội vào ngày mai 29 tháng 3 năm 2015. Anh Phạm Bá Hải nói với chúng tôi:

“Vào chiều ngày hôm qua khoảng trên 6 giờ có người gọi tôi bên ngoài nhà khi tôi bước ra thì thấy có hai an ninh tới trao đồi và họ có nói là lệnh ở trên yêu cầu tôi không được ra Hà Nội vào ngày mai. Tôi có nói với họ cuộc đi gặp gỡ đại biều nghị viện các nước, họ là khách mời chính thức của chính quyền Việt Nam, cuộc gặp gỡ này là cần thiết và tôi có quyền được đi. An ninh nói là có lịnh cấm và sau đó sáng sớm hôm sau khi tôi dắt xe ra khỏi nhà để ra sân bay Tân Sơn Nhất thì họ chạy theo rất đông, lực lượng các cấp của thành phố, quận, huyện, xã họ quây chung quanh và hy vọng tôi sẽ quay về nhà mà nếu tôi phản đối thì họ cũng mời tôi để làm việc.”

Việc sắp xếp gặp gỡ các nghị viên tại Hội nghị Liên Minh các nghị viện quốc tế IPU 132 đã được hẹn trước có thể gặp trở ngại tuy nhiên anh Phạm Bá Hải, người có trách nhiệm điểu phối hội cho biết sẽ cử một thành viên khác mang thư kiến nghị như đã dự trù:

“Hiện tại theo như tôi biết rất đông anh em ở Hà Nội đã bị vây và không thể ra ngoài được. Tuy nhiên chúng tôi cũng cố gắng để xem cử một người đại diện để gặp gỡ, trao cho họ bản lên tiếng mà Hội Cưu tù nhân lương tâm cùng với 20 hội đoàn xã hội dân sự khác đã kiến nghị trong lá thư gửi cho họ.”

Blogger Mẹ Nấm từng khẳng định trong một cuộc phỏng vấn của Đài Á châu Tự do rằng công an tỉnh gửi giấy triệu tập cho chị ba lần và cả ba đều bị chị từ chối vì biết rằng mục đích của họ là ngăn cản và bắt giữ chị nếu cần, mỗi lần có cuộc họp tại Hà Nội, gặp mặt đại diện sứ quán ngoại quốc hay các tổ chức nhân quyền thế giới.

Từ cây xanh đến con sông, một tội ác không thể tha thứ

Từ cây xanh đến con sông, một tội ác không thể tha thứ

Lê Diễn Đức

Nếu đến thành phố St. Petersburg, ta mới thấy được tầm nhìn xa của Pie Đại đế trong việc quy hoạch đô thị.

Cách đây hơn 300 năm, vào năm 1703, Pie Đại đế đã phát lệnh khởi công xây dựng thành phố Sankt Peterburg. Vào lúc ấy phương tiện đi lại thông dụng là xe ngựa, vậy mà hơn 300 năm sau, những con phố chính ở khu trung tâm với cây xanh và vỉa hè rộng thênh thang vẫn đủ mở những con đường hai chiều, mỗi chiều hai ba lằn xe hơi. Kinh nghiệm của Pie Đại đế sau những cuộc đi thăm viếng phuơng Tây cùng với đầu óc viễn kiến đã làm cho S. Petersburg trở thành một thành phố du lịch đẹp nổi tiếng nước Nga.

Năm 1990 nước Đức thống nhất. Một phần tư lãnh thổ hợp nhất với ba phần từ còn lại, đã ngốn hàng ngàn tỷ D Mác mà vẫn không thể cân bằng được mức sông Đông-Tây. Chi phí lớn nhất cho tiến trình hội nhập Đông Đức với Tây Đức là giải quyết bảo vệ môi sinh, thậm chí một số nhà máy phải đóng cửa vì mức độ xả nước thải công nghiệp ra sông gây ô nhiễm quá lớn.

Ba Lan, nơi tôi sống nhiều năm, sau khi gia nhập Liên minh châu Âu năm 2005, đã nhận được hàng chục tỷ euro cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, tiền đầu tư cải thiện môi trường chiếm tỷ trọng rất cao, nếu không nói là nhiều nhất.

Chặt đốn cây ở Ba Lan trong thành phố cần phải có giấy phép của cơ quan chức năng nhưng không phải đối với loại cây nào cũng có thể cho phép. Chặt đốn cây xanh có tuổi trên 10 năm trong sân vườn nhà của mình cũng đòi hỏi phải có giấy phép. Tiền phạt cho những vi phạm tổn hại cây xanh được quy định cao đến mức gần như phi lý.

Sau khi chế độ cộng sản Ba Lan sụp đổ vào năm 1989, từ thập niên 90 đến thập niên đầu tiên của thế kỷ 21, thủ đô Warsaw như một công trường xây dựng. Quy hoạch và phát triển thành phố từ cấu trúc của xã hội chủ nghĩa cũ thật khó khăn. Khắp nơi, ở đâu cũng thấy cần cẩu, người ta xây những khu nhà mới hay những ngôi nhà cao chọc trời ở giữa trung tâm, các nhà ga tàu điện ngầm mọc lên, nhưng tôi không nhìn thấy một cây xanh nào bị đốn, mà chỉ thấy các thảm cỏ và cây xanh được trồng thêm.

Quy hoạch và phát triển đô thị đòi hỏi phải có tầm nhìn dài hạn cho hàng chục, hàng trăm năm sau. Nếu chỉ làm đến đâu biết đến đấy, theo lối ăn xổi ở thì, thì tương lai không biết sẽ phải bỏ ra bao nhiêu tiền cho đủ để cứu vãn môi trường bị huỷ hoại.

Kế hoạch chặt đốn 6.700 cây xanh ở Hà Nội là thể hiện cái nhìn một chiều ở tầm rất thấp.

Tôi chưa thấy hay nghe nói có một thành phố nào trên thế giới chặt đốn hàng ngàn cây xanh cổ thụ đồng loạt và vội vã như thế.

Vấn đề thay những cây quá già, bị sâu mọt, có thể gây hiểm hoạ giao thông, ở đâu người ta cũng làm, nhưng chỉ thay thế những cây xấu ấy bằng cây khác, tuyệt nhiên không có tình trạng đốn hàng trăm cây trên một con phố, kể cả những cây còn xanh tốt như ở Hà Nội. Nếu cây cối gây cản trở cho các dự án phát triển đô thị thì công trình buộc phải bảo quản tối đa cây xanh và có biện pháp di dời thích hợp.

Cây xanh là lá phổi của thành phố. Những cây xà cừ, cây sấu, hoa sữa với tuổi thọ cả trăm năm, mang trên mình những thăng trầm lịch sử, che chắn mưa gíó, mang bóng mát cho con người, là một trong những nét đặt thù của thủ đô Hà Nội trữ tình và lãng mạn.

Bỗng nhiên bị tước đoạt vô căn cứ một phần dưỡng khí, người Hà Nội nổi giận, biểu tình phản đối quả thật hợp lý. Chưa cần nói tới việc đằng sau kế hoạch chặt đốn cây có nhữmg lợi ích mờ ám nào của các quan chức lãnh đạo thành phố Hà Nội mà công luận đang đòi hỏi phải làm rõ.

Khi câu chuyện cây xanh Hà Nội vẫn đang là chủ đề nóng thì nghe nói người ta đang cho phép doanh nghiệp tư nhân lấp sông Đồng Nai.

Hệ thống sông Đồng Nai cung cấp nước sinh hoạt cho 18 triệu người thuộc 11 tỉnh thành gồm Sài Gòn, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Tây Ninh, Lâm Đồng, Đắk Nông, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Nước sông Đồng Nai đang có các chỉ số ô nhiễm vượt quy chuẩn. Chất lượng nước từ con sông này đang bị ô nhiễm nặng bởi các chất hữu cơ, vi sinh, kim loại nặng…  Các nhà khoa học, cơ quan chức năng đều khẳng định nguyên nhân là do nguồn nước thải từ các khu công nghiệp, dân cư… và sự quản lý yếu kém của các cơ quan liên quan.

Theo ông Lê Văn Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nước và Môi trường (Bộ Xây dựng), hệ thống sông Đồng Nai đang bị ô nhiễm trầm trọng. Mỗi ngày con sông tiếp nhận trên 500 ngàn mét khối nước thải công nghiệp từ trên 60 khu công nghiệp và gần 2 triệu mét khối nước thải sinh hoạt từ các khu đô thị, trong đó trên 60% nước thải công nghiệp và 85% nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý. Dự kiến đến năm 2020, tổng lượng nước thải đô thị, nước thải công nghiệp thải ra sông Đồng Nai mỗi ngày có thể lên đến gần 4,5 triệu mét khối.

Ông Tuấn cho rằng, nếu các tỉnh thành trong lưu vực không có đột phá trong xử lý nước thải, bảo vệ nguồn nước thì hệ thống sông Đồng Nai sẽ càng ngày càng ô nhiễm nặng nề và có nguy cơ trở thành dòng sông “chết”!

Thế mà, gần đây, nhà chức trách Đồng Nai bằng quyết định 2230/QĐ-UBND ngày 21/07/2014 và quyết định số 2827/QĐ-UBND ngày 15/09/2014, đã cho phép Công ty Toàn Thịnh Phát lấp một phần sông Đồng Nai để thi công dự án “Cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai”, còn có tên là dự án “The Pegasus Riverside”.

Công trình này có chiều dài 1,3 ki lô mét, từ Công viên Nguyễn Văn Trị đến cầu Rạch Cát, thành phố Biên Hòa, dự kiến hoàn thành vào năm 2022 với tổng mức đầu tư là 3 ngàn 200 tỷ đồng.

Tổng diện tích đất của dự án là  84 ngàn mét vuông, trong đó phần lấn sông hơn 77 ngàn 200 mét vuông, chiếm trên 90% diện tích, đoạn lấn ra sông xa nhất đến hơn 100m (đoạn từ cầu tàu nhà máy nước Biên Hòa), theo báo Xây dựng điện tử thuộc Bộ Xây dựng.

Thông thường về nguyên tắc xây dựng, thiết kế ven sông, biển bao giờ cũng dành đất để làm hành lang bảo vệ có khi đến 50 mét. Đây là điều bắt buộc và không một dự án nào, nhất là dự án thương mại, có thể vi phạm. Cho phép công ty Toàn Thịnh Phát đầu tư, nhà chức trách Đồng Nai đã đạp bỏ lên nguyên tắc cơ bản nhất.

Dự án lấp sông sẽ bê tông hóa lòng sông làm thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến hệ sinh vật và làm mất đi cơ chế tự bảo vệ, tự làm sạch của dòng sông. Điều đáng quan ngại nữa là khi dòng chảy thay đổi thì sẽ làm xói lở bờ bên kia, đặc biệt nguy hiểm đối vời khu dân cư đông đúc…

Nhà chức trách Đồng Nai đã không lấy ý kiến của người dân mà cũng không hề hỏ ý kiến các chuyên gia của Ủy ban bảo vệ lưu vực sông Đồng Nai. Ông Bùi Cách Tuyến đã nói với báo giới: “Họ làm độc lập. Chúng tôi không được tham vấn. Với tư cách là Phó chủ tịch Ủy ban bảo vệ lưu vực sông Đồng Nai, tôi không biết và với tư cách là Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường, tôi cũng không hay về dự án này.”

Hiện vẫn chưa có phương án cụ thể nào trong một ngày gần để xử lý tổng thể nước sông Đồng Nai trước nguy cơ ô nhiễm, thì việc cho lấp một phần sông dáng thêm một đòn cho dòng sông “chết” hẳn!

Cái giá để phục hồi đối với sông Đồng Nai rồi sẽ rất khủng khiếp, chắc chắn lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh tế sẽ không thể đủ để bù đắp cho chi phí cải thiện môi trường.

Vì những quyền lợi ích kỷ hôm nay, nhà chức trách Hà Nội và Đồng Nai đã xem nhẹ hậu quả từ những quyết định ấu trĩ và ngu xuẩn. Vì đồng tiền mà thiển cận, làm ngơ trước hiểm hoạ huỷ diệt môi trường là tội ác.

Hãy xem lại lương tri và tỉnh ngộ khi còn kịp!

© Lê Diễn Đức – RFA

Lấp sông Đồng Nai, một hiểm họa khó lường

Lấp sông Đồng Nai, một hiểm họa khó lường

Anh Vũ, RFA
2015-03-27

Audio: Lấp sông Đồng Nai, một hiểm họa khó lường Phần âm thanh Tải xuống âm thanh

Các loại xe cơ giới đang được huy động để san lấp sông Đồng Nai.

Các loại xe cơ giới đang được huy động để san lấp sông Đồng Nai.

Courtesy VietNamNetBridge

Your browser does not support the audio element.

Việc Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai cho phép công ty tư nhân san lấp 7,72ha mặt nước sông Đồng Nai để xây dựng dự án đầu tư phát triển đô thị, không chỉ tàn phá môi trường mà còn tạo một tiền lệ xấu trong việc vi phạm pháp luật.

Mục đích lấp sông?

Việc UBND tỉnh Đồng Nai đồng ý cho Công ty cổ phần Toàn Thịnh Phát khởi công dự án “Cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai” đang nhận được nhiều luồng ý kiến trái chiều của dư luận.

Thực chất đây là dự án lấn sông Đồng Nai để xây cao ốc, văn phòng, và công viên cây xanh. Dự án này với quy mô 8,4 ha, nằm dọc theo sông Đồng Nai. Trong đó hơn 7,7 ha là mặt nước, chỉ có hơn 0,6 ha là đất đang hiện hữu. Đặc biệt dự án này sẽ lấn ra sông đoạn hẹp nhất là 30m, còn đoạn rộng nhất là 100m.

Tuy nhiên, đến nay một số địa phương, cơ quan liên quan lẫn người dân chịu tác động trực tiếp từ dự án này đều cho rằng không nhận được thông tin tham vấn về dự án từ chính quyền tỉnh Đồng Nai.

Đánh giá về dự án xây dựng này, một cán bộ lãnh đạo của Tổng Cục Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, yêu cầu không nêu danh tính cho biết:

Lấn sông mà chiến một diện tích lớn như vậy 7.7 ha ở lòng sông thì là một việc làm không thể chấp nhận được.

Lãnh đạo Tổng Cục Thủy lợi

“Nếu như không có sự đồng ý, không có các nhà chuyên môn xem xét vấn đề này thì tôi nghĩ rằng đấy là một việc làm hoàn toàn sai trái và không ai đồng tình cả.

Đặc biệt, nếu có tính toán đi chăng nữa thì tôi nghĩ rằng cái tính toán đó cũng chưa đúng, bởi vì lấn sông mà chiếm một diện tích lớn như vậy 7.7 ha ở lòng sông thì là một việc làm không thể chấp nhận được.”

Dân chúng lo lắng

dongnai3-305.jpg

Bản đồ Google Map chụp cảnh sông Đồng Nai đang bi san lấn.

Đáng chú ý, chính quyền Đồng Nai đã không lấy ý kiến của người dân theo đúng quy định, ông Bảy một cư dân ở phường Quyết Thắng, thành phố Biên Hòa cho biết sự lo lắng của ông. Ông nói:

“Tôi thấy chưa có ai như tỉnh Đồng Nai này làm cái bờ sông kiểu đó, trước mắt cái đó sẽ ép dòng chảy mạnh lên và làm cù lao của mình sẽ không còn. Thứ 2 nữa là cầu Ghềnh tương lai cũng không biết như thế nào và thứ 3 là bờ sông bên kia có khi là sạt lở. Rồi trên bờ, khi mưa lớn thì không có lối cho thoát nước”.

Theo báo Thanh Niên, ông Bùi Cách Tuyến, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường, kiêm Phó chủ tịch Ủy ban Bảo vệ lưu vực sông Đồng Nai, khẳng định:

“Họ làm độc lập. Chúng tôi không được tham vấn. Với tư cách là Phó chủ tịch Ủy ban Bảo vệ lưu vực sông Đồng Nai, tôi không biết và với tư cách là Thứ trưởng Bộ TN-MT tôi cũng không hay về dự án này. Tôi chỉ biết việc này qua báo chí”.

Cái đó sẽ ép dòng chảy mạnh lên và làm cù lao của mình sẽ không còn. Thứ 2 nữa là cầu Ghềnh tương lai cũng không biết như thế nào và thứ 3 là bờ sông bên kia có khi là sạt lở. Rồi trên bờ, khi mưa lớn thì không có lối cho thoát nước.

Ông Bảy, phường Quyết Thắng

Hiểm họa khó lường

Nói về nguyên nhân một dự án lớn, ngay từ khi bắt đầu khởi công đã vấp phải sự phản ứng của đông đảo chuyên gia môi trường, thủy lợi song vẫn tồn tại và tiếp tục thi công. Tiến sĩ Trần Nhơn, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi khẳng định:

“Cái nguyên nhân là do người nằm trong cơ quan quản lý, nhưng có sự thông đồng thế nào đó thì nó mới có thể xảy ra được. Chứ trong quản lý mà cơ quan quản lý mà nghiêm túc thì một việc tày đình như thế thì sẽ không có chuyện đó xảy ra.

Bây giờ thì rờ vào đâu thì cũng thấy điều đó, cái gì đưa ra cũng đều có động cơ lợi ích nhóm trong đó và tìm cách lách để làm. Tôi thấy cái đó là một thực trạng mà ở bất cứ lĩnh vực nào cũng xảy ra như vậy.”

Dự án này sẽ là một hiểm họa vô cùng lớn không chỉ cho môi sinh, mà ảnh hưởng rất nhiều đến việc phát triển kinh tế – xã hội trên một diện rộng ở khu vực Đông Nam Bộ.

Vị cán bộ lãnh đạo của Tổng Cục Thủy lợi nhận định:

“Bởi vì dòng chảy khi anh tác động làm cho dòng chảy hướng đi một cái hướng khác chẳng hạn, thì hoàn toàn phía hạ lưu nó sẽ thay cái lòng dẫn cho phù hợp với dòng chảy và nó uốn lượn theo quy luật dòng chảy động lực học song.

Và lúc đó, sạt lở, bồi lắng ở phía hạ lưu sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, rồi công trình hai bên ven sông. Sẽ ảnh hưởng xuống phía hạ lưu sông, ở những đoạn Sài gòn, rồi trên các tỉnh phía lân cận. Mà tôi nghĩ thiệt hại sẽ gấp hàng trăm lần cái mà chúng ta chưa lường hết được.”

Trả lời câu hỏi vấn đề lấp sông Đồng Nai tiếp theo sẽ nên được giải quyết theo hướng nào? Nếu để cho làm sẽ tạo tiền lệ, các chủ đầu tư khác cũng đua nhau xin làm các dự án trên các con sông khác rồi sẽ ra sao?

Cái nguyên nhân là do có sự thông đồng thế nào đó thì nó mới có thể xảy ra được. Chứ cơ quan quản lý mà nghiêm túc thì một việc tày đình như thế thì sẽ không có chuyện đó xảy ra.

TS Trần Nhơn, cựu Thứ trưởng Bộ Thủy lợi

Theo quy định của Bộ Xây dựng về hành lang bảo vệ sông, rạch thì phần đất này không được xâm phạm cho bất cứ ai, kể cả doanh nghiệp. Tiến sĩ Trần Nhơn cho biết:

“Làm thế này thì nhà đầu tư rất có lợi rồi, nhưng nếu ông vì cái lợi cục bộ của ông mà ông tàn phá môi trường, ông làm sai các quy định của của các văn bản pháp luật thì rõ ràng mình phải yêu cầu họ dừng lại ngay. Đồng thời phải yêu cầu họ phải thông qua đầy đủ các bước thiết kế, thẩm định cho đúng quy trình thì mới được làm.

Những cái việc lớn như thế mà để cho họ lách, để cho họ thi công rồi thì dân mới biết thì rõ ràng là không được. Bây giờ dân họ không đồng tình và thủ tục về mặt khoa học kỹ thuật thì chưa có, vậy thì phải dừng lại ngay thôi.”

Vì lợi nhuận, bất chấp hậu quả

Cần nhận thức rằng sông Đồng Nai là mạch máu chính của miền Đông Nam bộ, dòng sông có nhiệm vụ chính trong cấp nước sinh hoạt, tưới tiêu, giao thông thủy, điều hòa khí hậu, cảnh quan môi trường và cân bằng hệ sinh thái thủy sinh cho khu vực.

Vị cán bộ lãnh đạo của Tổng Cục Thủy lợi ghi nhận:

“Đây là đang làm trái Luật Tài nguyên nước năm 2012 và kể cả những vấn đề liên quan đến Luật đê điều. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ không nên để nó trở thành một cái tiền lệ. Điều này cần phải cấm ngay, bởi vì tôi nghĩ bản thân cái thiệt hại tôi tin chắc rằng sẽ lớn gấp nhiều lần cái được lợi.

Tôi không biết lợi ích bên trong là gì nhưng tôi thấy trước mắt, hậu quả là rất lớn,  ảnh hưởng lâu dài, để lại hậu quả nặng nề cho mai sau.

Chuyên gia Doãn Mạnh Dũng

Tôi nghĩ cần phải xem xét lại và ngăn chặn chuyện được chuyện ấy thì mới không gây ra hiểm họa, Và tỉnh Đồng Nai khi muốn đảm bảo lợi ích của mình thì phải nghĩ đến quyền lợi của các tỉnh lân cận, các vùng lân cận thì đấy mới là phát triển bền vững của một quốc gia và một lưu vực sông.”

Theo VNN online, chuyên gia Doãn Mạnh Dũng, phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Khoa học Kỹ thuật và Kỹ thuật biển thành phố HCM cho biết:

“Tôi không biết lợi ích bên trong là gì nhưng tôi thấy trước mắt, hậu quả là rất lớn,  ảnh hưởng lâu dài, để lại hậu quả nặng nề cho mai sau. Chúng tôi đã kiến nghị Chính phủ, với thẩm quyền của mình phải dừng ngày việc lấn sông Đồng Nai và khôi phục lại nguyên trạng.”

Friedrich Engels , ông tổ của những người cộng sản đã nói rằng:

“Loài người đã nhiều phen toan cải tạo thiên nhiên, nhưng lần nào cũng vậy, thiên nhiên bèn cho nó một cái tát xiếc: Hãy ngồi yên chỗ, ngươi chỉ là một thành tố của thiên nhiên mà thôi!”.

Vì thế dư luận cho rằng, thử đặt trường hợp, bây giờ địa phương nào cũng sẵn sàng cấp phép lấn sông cho doanh nghiệp để làm dự án, thì lúc ấy đừng nói đến tăng trưởng, hiện đại… mà có lẽ đến cả nước sinh hoạt cũng sẽ không đủ mà dùng.

Nơi viếng ông Lý Quang Diệu rất giản dị’

Nơi viếng ông Lý Quang Diệu rất giản dị’

Phóng viên Nguyễn Lễ của BBC tiếng Việt mô tả lại quang cảnh dân xếp hàng dài chờ vào viếng cố lãnh đạo Lý Quang Diệu.

“Tôi hết sức bất ngờ trước sự giản dị của nơi đặt thi hài ông Lý Quang Diệu. Tức là linh cữu không đặt trong hội trường mà ở ngoài sảnh hay hành lang của tòa nhà quốc hội Singapore, ngay chỗ có cầu thang đi lên.

“Quan tài được đặt trên bệ và phủ quốc kỳ, không hề có bàn thờ hay có dòng chữ gì cả.

“Xung quanh chỉ có bốn người lính đứng gác và hai cành hoa lan mang tên cố lãnh đạo Singapore mà thôi.

“Khách vào viếng dừng trước linh cữu ông chỉ chừng 5-10 giây, họ cúi đầu và có người chắp tay thành kính. Tôi nghe thấy cả một người phụ nữ khóc ngay sau tôi nữa”, Nguyễn Lễ cho biết vào hôm thứ Sáu 27/03.

” Quan tài được đặt trên bệ và phủ quốc kỳ, không hề có bàn thờ hay có dòng chữ gì cả. Xung quanh chỉ có bốn người lính đứng gác và hai cành hoa lan mang tên cố lãnh đạo Singapore.”

Phóng viên BBC nói người tới viếng phải xếp hàng tới khoảng 7 giờ.

“Vào hôm nay nhà chức trách Singapore quyết định mở cửa tàu điện ngầm 24/24 giờ để đáp ứng nhu cầu đi viếng của người dân. Họ muốn giãn bớt số người viếng vào ban ngày để người ta có thể vào viếng ban đêm.

“Cá nhân tôi vì là nhà báo nên được đi vào hàng ưu tiên bao gồm cả người già và trẻ em, nên nhanh hơn nhưng cũng phải mất tới bốn tiếng kể từ khi xếp hàng mới vào được tới nơi.

“Có nhiều người già và người phải đi xe lăn và người ẵm theo cả con nhỏ tới viếng ông Lý Quang Diệu.

“Có nhiều người chịu đứng ngoài nắng nhiều giờ rất nóng và nhịn qua cả bữa ăn để có thể vào viếng”, Nguyễn Lễ cho biết.

Giới chức trách Singapore vào hôm thứ Sáu khuyến cáo người dân ngừng xếp hàng vào viếng ông Lý Quang Diệu, chính khách và người sáng lập đất nước Singapore tại nơi lĩnh cữu ông được quàn.

Họ cảnh báo rằng tới chiều thứ Sáu thì thời gian xếp hàng chờ để vào được Nhà Quốc hội sẽ là chín tiếng.

Khoảng 250.000 người đã viếng để tỏ lòng tôn kính với ông Lý, người qua đời hôm thứ Hai hưởng thọ tuổi 91.

Các thủ tục quốc tang sẽ được tổ chức vào ngày Chủ Nhật, với sự hiện diện của các quan khách quốc tế từ khắp nơi trên thế giới.

Giới chức trách cho biết trong một tuyên bố rằng dân chúng đã được “khuyên” rất rõ ràng là không nên xếp hàng nữa và chỉ dẫn cho họ chuyển đến các địa điểm tưởng niệm nhỏ hơn được lập ra rải rác trên quốc đảo này.

90.000 công nhân đình công ở TP.HCM

90.000 công nhân đình công ở TP.HCM

RFA

PouYuen-dinhcong-622.jpg

Hàng chục ngàn công nhân công ty PouYuen Việt Nam ở Quận Bình Tân TPHCM, bắt đầu đình công từ hôm 26/03/2015.

Coutesy laodong.com.vn

Gần 90.000 ngàn công nhân ở Thành phố Hồ Chí Minh đình công phản đối một điều luật Bảo hiểm Xã hội mới ban hành.

Công nhân công ty TNHH PouYuen Việt Nam ở quân Bình Tân đình công từ hai ngày nay, thứ năm và thứ sáu, để phản đối điều 60 luật bảo hiểm xã hội được quốc hội thông qua hồi tháng 11 năm ngoái,  có hiệu lực từ đầu năm sau.

Điều luật này không cho người tham gia BHXH khi nghỉ việc được hưởng bảo hiểm một lần như trước, mà phải chờ đến tuổi hưu. Ờ Việt Nam tuổi hưu người phái nam là 60, phái nữ là 55 tuổi.

Trước đây theo luật BHXH năm 2006, điều 55, quy định rằng nếu công nhân nghỉ việc tại công ty sẽ được nhận cuốn sổ BHXH mà họ đã tham gia, sau đó 1 năm đem cuốn sổ này đến cơ quan BHXH để khai báo làm thủ tục nhận trợ cấp 1 lần.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam gửi văn thư giải thích là luật mới nhằm bảo đảm cho công nhân khi về hưu được bảo đảm quyền an sinh xã hội, hưởng chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động. Công Đoàn Công ty cũng kêu gọi công nhân trở lại sản xuất để không ảnh hưởng đến Công ty và bản thân công nhân.

Uỷ ban Nhân dân quận Bình Tân cho biết đã nhận kiến nghị của công nhân, đang chuyển lên cấp trên và quốc hội để giải quyết.