Category: SƯU TẦM

CỔ TÍCH TRÊN ĐỈNH MỒ CÔI

Võ Đắc Danh

Bà Võ Thị Ba, bảy mươi tuổi, tóc trắng như một bà Tiên; con trai bà, anh NguyễnTấn Bông, 42 tuổi, người gân guốc, đen sạm và mạnh khoẻ như anh tiều phu; mườimột đứa trẻ, chín trai, hai gái, đứa lớn năm tuổi, đứa nhỏ nhất một tuổi, đứanào cũng trắng trẻo, khôi ngô như những thiên thần.

Đó là một gia đình sống trên đỉnh Mồ Côi hoang vắng, thuộc quần thể Núi Cấm,giữa vùng núi Thất Sơn, An Giang. Người ta cho rằng đó là một gia đình lạ, cómột không hai trên đất nước nầy, nếu không muốn nói là có một không hai trênthế gian.

Dì Ba kể rằng, quê dì ở Bình Thủy, Cần Thơ. Ngày xưa dì từng là chủ xe đò. Năm1980, có lần dì theo xe đưa nghĩa vụ quân sự qua Thất Sơn, bỗng dưng dì mê núi.Từ đó, thỉnh thoảng là dì “đi núi”, không phải viếng chùa cúng miễugì cả, dì không theo đạo nào, nhưng trong nhà dì, đạo nào dì cũng thờ, thờchung một bàn, không sợ họ “nghịch” nhau.

Dì nói, tôi không học giáo lý của tôn giáo nào cả, nhưng tôi thờ tất cả vì đạonào cuối cùng cũng là hướng thiện, mà con người luôn cần có cái tâm. Trở lạichuyện đi núi, dì nói không hiểu sau mỗi lần đi là không muốn quay về. Núi Cấmhồi ấy hùng vĩ, mênh mông, hoang vu và cô tịch. Vậy mà dì cảm thấy mê.

Một hôm, dì nói với các con: “Tao bán nhà lên lên Núi Cấm ở”. AnhNguyễn Tấn Bông, con trai út của dì lúc bấy giờ mới hai sáu tuổi, nói:”Nếu má đi thì con đi theo má”. Cuối năm 1991, dì bán căn nhà được balượng vàng, dẫn anh Bông lên xe đò đi Núi Cấm. Anh Bông kể: “Đầu tiên khiđến đây, hai mẹ con tôi mua một căn nhà nhỏ dưới chân núi để mở quán cà phê.Được một năm, má tôi nói ở đây xe cộ ồn ào, những ngày lễ chùa, khách hànhhương đông nghẹt. Bán quán thì cần khách, nhưng khách đông thì bà cảm thấy khóchịu. Biết tính má tôi muốn sống yên tĩnh một mình, không thích gần ai nên tôitìm đường lên đỉnh Mồ Côi mua đất. Gọi là mua nhưng thật ra hồi ấy, ba mẫu đấtchỉ có hai chỉ vàng.

Từ chân núi lên tới đỉnh Mồ Côi, hồi ấy không có đường xe, chỉ có con đường mònlen lỏi theo con suối Thanh Long. Độ cao của Núi Cấm chỉ trên dưới bảy trăm métnhưng đường lên đỉnh quanh co gần mười cây số, lên xuống nhiều con dốc, lởmchởm đất đá, đầy nguy hiểm, nhọc nhằn. Cách một hai cây số mới có một ngôi nhà.Rừng núi hoang vu buồn đứt ruột.Vậy mà má tôi kiên quyết ở đây”.

Hỏi, lúc mới lên sống bằng gì ? Anh Bông nói, cái may mắn của anh là, từ chiếntrường Campuchia vừa xuất ngũ trở về, đôi chân và cả phần tâm linh còn quen vớinúi rừng bên ấy. Ban đầu, anh đi gánh mướn các loại đồ rẫy cho những gia đìnhtrên núi. Nào su, nào chuối, nào xoài, nào mít, nào măng . . ., mỗi gánh bảymươi ký, mỗi ký hai trăm đồng, mỗi ngày anh gánh hai chuyến từ đỉnh xuống chânnúi, có khi chuyến lên gánh thêm gạo, cát, đá, xi măng, gạch ngói. Bông vừagánh thuê, vừa học nghề làm rẫy. Mấy năm sau, ba mẫu đất của anh đã thành mộtkhu vườn. Từ đó Bông không còn đi gánh hàng thuê nữa mà gánh thành quả củachính mình. Cứ ba ngày đi một chuyến, mỗi chuyến kiếm ba bốn trăm ngàn. Thấyanh làm giỏi, chi cục kiểm lâm giao cho anh quản lý thêm 12 mẫu, cấp giấy chứngnhận quyền sử dụng đất năm mươi năm.

Mười năm sau kể từ ngày lên Núi Cấm, “chàng tiều phu” Nguyễn Tấn Bôngđã tích lũy được vài chục cây vàng. Dì Ba giục anh đi cưới vợ. Tuổi đã sắp bốnmươi rồi. Bông cũng từng ước mơ trong căn nhà có thêm người phụ nữ, có tiếngcười tiếng khóc của trẻ thơ. Nhiều lúc trong chiêm bao, Bông thấy thấp thoángmột người vợ trẻ, tay ẳm con đứng chờ anh sau mỗi chuyến đi rừng. Nhưng ngườiphụ nữ ấy là ai ? Mười năm sống ở đây, Bông chưa hề quen được một người bạngái.

Thế rồi bỗng dưng năm năm qua, ông trời cho Bông liên tục mười hai đứa con,mười trai hai gái, thành một bầy trẻ trong nhà. Câu chuyện như một huyền thoạilan truyền khắp rừng núi Thất Sơn. Và, qua mỗi ngọn núi, nó được thêu dệt thêmđôi chút.

Khi chúng tôi lần mò lên tận đỉnh Mồ Côi, chứng kiến tận mắt, nghe kể tận taimới biết rõ ngọn nguồn sự thật. Năm 2002, dì Ba với anh Bông về Cần Thơ thămđứa cháu gái trong bệnh viện đa khoa. Tình cờ, dì nghe được câu chuyện kháthương tâm: có một thai phụ nghèo không có tiền nhập viện, chị ôm bụng ngồikhóc quằn quại trên ghế đá trước sân khoa sản. Anh Bông đưa dì Ba vào thăm, chotiền và làm thủ tục cho chị ta nhập viện với tấm lòng thành, giúp người vượtcạn trong cảnh nghèo khó neo đơn. Sau khi thằng bé ra đời, người sản phụ kiaquỳ lạy tạ ơn và nói ra sự thật: “Cháu ở trong quê, chồng chết, nhà nghèophải đi làm phụ hồ để nuôi một đứa con. Nhưng vì nhẹ dạ nên cháu bị tay thợ hồlường gạt. Giờ nếu ẳm con về thì không biết lấy gì nuôi . . .”. “Đâylà năm chỉ vàng, đây là tám trăm ngàn, tôi giúp cô làm vốn mua bán kiếm sống.Còn thằng bé, tôi mang nó về đỉnh Mồ Côi trên Núi Cấm. Sau nầy nếu cô muốn nhậncon thì cứ lên đó, tôi giao lại. Điện thoại của tôi là 0986544323”.

Trước khi ẵm thằng bé ra về, dì Ba để lại số điện thoại cho các bác sĩ và hộ lýcủa khoa sản cùng với lời căn dặn: “Từ nay về sau, nếu có trường hợp tươngtự như vậy, các cô gọi điện cho mẹ con tôi. Trước hết là mình giúp người ta mẹtròn con vuông, sau đó, nếu người ta vì lý do gì mà không nuôi được thì mình đemvề nuôi giúp”.

Câu chuyện bắt đầu là như vậy. Mỗi lần nghe điện thoại từ bệnh viện đa khoa,anh Bông, dù đang cuốc đất trồng khoai giữa rừng sâu cũng bỏ việc chạy về. Gọiđứa cháu qua giữ nhà, hai mẹ con lăn xăn xuống núi. Từ chân núi đi xe lôi quathị trấn Tịnh Biên, từ Tịnh Biên đi xe đò lên Long Xuyên, rồi từ Long Xuyên lạiđi xe đò qua Cần Thơ, một cuộc hành trình không đơn giản để làm một công việcđộc nhất vô nhị trên đời. Cứ thế, sau mỗi cú điện thoại: “Em ở khoa sản, bệnhviện đa khoa cần Thơ. . .” là trong nhà anh Bông thêm một tiếng khóc trẻsơ sinh. Anh Bông vừa cười vừa nói: “Trời khiến thế nào mấy ông ạ, năm2005, tôi ẵm về năm đứa, mà năm ấy má tôi lại bệnh. Ôi trời đất ôi, khuấy sữa,thay tã, tắm rửa, ca hát suốt ngày. Lại phải lên rừng hái măng, hai su gánhxuống núi, rồi mua tã giấy, mua sữa gánh lên. Nhưng vậy mà vui, đứa nào đứa nấybụ bẫm ngon lành, không bệnh hoạn gì hết.”

Anh Bông kéo đám trẻ vào lòng, vừa xoa đầu, vừa kể về hoàn cảnh ra đời của từngđứa một: “Đây là thằng Nguyễn Sơn Giàu, đứa đầu tiên con của chị phụ hồđây, nó đẻ bọc điều đó, thằng nầy không thành tỷ phú thì cũng làm quan. Còn đâylà thằng Nguyễn Sơn Thanh, đẻ được hai ngày thì mắc bệnh phổi. Tôi với má tôilên giúp một triệu đồng, nhưng không ngờ mẹ nó cầm một triệu đồng rồi bỏ trốn.Thằng nhỏ mới hai ngày tuổi mà phải thở oxy, ngậm ống sữa và truyền nước biển.Tôi với má tôi phải ở lại bệnh viện nuôi nó hai mươi ngày. Khi ẵm nó về, bác sĩdặn mỗi tháng phải lên tái khám. Nhưng năm năm nay có tái khám lần nào đâu, mànó cứ sân sẩn. Còn đây là thằng Nguyễn Sơn Hà, mẹ nó là một cô gái nghèo đi mótlúa ở Vị Thanh, phải lòng một thằng chăn vịt, mang thai lúc mới mười bảy tuổi,sợ bị phát hiện nên dùng dây thun nịt bụng rồi trốn sang ở nhà bà ngoại. Khichúng tôi đến bệnh viện thì nghe nói nó bị đứt tim thai, phải mổ bỏ con để cứumẹ. Nhưng không ngờ nó được cứu sống. Nó sống, nhưng mẹ nó không dám mang nó vềnhà . . .

Mười hai đứa trẻ trong căn nhà nầy là mười hai câu chuyện khác nhau, nhưng đềugiống nhau ở chổ, chúng là sản phẩm của những cuộc tình vụn trộm từ trong nhàtrọ đến màn trời chiếu đất ngoài đồng. Anh Bông kết thúc câu chuyện thứ mườihai bằng một nỗi buồn: “Nó là Nguyễn Sơn Thành, đang nằm trên núi. Khi tôivới má tôi đến thì mẹ nó đã bỏ đi, nó nằm trong phòng cấp cứu suốt hai mươingày với chứng bệnh não úng thủy, một chứng bệnh ngặt nghèo. Tôi với má tôi rấtđắn đo, cuối cùng thì không thể quay lưng trước một hài nhi vô tội. Nhưng suốtba tháng, thằng bé cứ khóc ngày khóc đêm, đầu to dần, mắt đờ đẩn. Tôi ẵm nó trởlại bệnh viện, nơi nó cất tiếng khóc chào đời, bác sĩ nói ở đây không có khảnăng điều trị, tôi đưa nó lên bênh viện nhi đồng II, người ta nói phải phẫuthuật để đặt ống dẫn, sẽ rất tốn tiền nhưng không khả thi. Và đúng là như vậy,tôi đã bán miếng đất lấy mấy chục triệu đồng để mong nó sống, nhưng hơn hai nămsau thì nó đã ra đi”.

Qua câu chuyện buồn ấy, Bông lại ôm mấy đứa nhỏ vào lòng: “Tôi còn mườimột đứa, chín trai, hai gái. Nhưng năm rồi, nhỏ em ở Cần Thơ lên chơi, thấy béCẩm Như đẹp quá, nó nói cho mượn về chơi mấy tháng, nói vậy rồi nó giựt luônkhông trả, giờ con nhỏ đang học mẫu giáo ở dưới, lâu lâu gọi điện lên than nhớcha, nhớ nội nhưng cô Út không cho về”. Sau mỗi câu nói như vậy là mộttràng cười, tiếng cười nắc nẻ, hồn nhiên. Tôi hỏi anh định bao giờ cưới vợ,Bông lại cười: “Một bầy con như thế nầy, ai dám ưng tôi mới nể. Nói thìnói vậy thôi, chớ tôi biết chắc, giả dụ người ta có ưng mình đi chăng nữa thìlàm sao người ta có thể thương con mình như mình được. Tụi nó đã khổ từ trongbào thai rồi, tôi không muốn tụi nó phải khổ vì mẹ ghẻ”.

Hỏi anh có định nuôi thêm nữa không, Bông trầm ngâm: “Má tôi năm nay bệnhnhiều quá, sắp gần đất xa trời rồi. Tôi muốn dành thời gian cho má”. Hỏi,chuyện học hành của mấy đứa nhỏ, anh tính sao. Bông lại trầm ngâm: “ThằngSơn Ngọc năm nay lẽ ra phải lên lớp lá, thằng Sơn Thanh phải là lớp chồi, thằngSơn Giàu phải là lớp mầm. Nhưng đây là đỉnh núi. Hồi ẵm chúng nó lên đây, mìnhcứ nghĩ cứu sống một hài nhi, không để chúng nó lăn lóc ở vỉa hè hay đầu đườngxoá chợ. Nhưng bây giờ, nhìn mặt mày đứa nào đứa nấy sáng sủa, khôi ngô, nhữngánh mắt cứ như luôn nói với mình rằng, cha đừng để cho con dốt. Tôi đã tâmnguyện phải cho chúng nó học tới cùng. Tiền bạc thì tôi không lo, trước mắt,nguồn lợi từ mười lăm mẫu đất cũng đủ để trang trải, sau nầy, khi chúng nó họclên cao thì mình bán đất. Nhưng, cái khó là chỗ ở. Thằng Sơn Ngọc năm tới sẽtạm thời gởi cho nhỏ em ở Cần Thơ. Nhưng không thể gởi hết cả mười đứa. Còn muanhà ở dưới đó thì ai chăm sóc, mà tôi đi thì ai ở đây lo vườn tược, cây tráicho mình. Càng nghĩ càng thấy rối . . .”
Thưa bạn đọc !
Câu chuyện cổ tích trên đỉnh Mồ Côi xin tạm dừng ở đây, bởi người kể chuyệnchưa trả lời được câu hỏi sau cùng rằng: Khi bà Tiên qua đời, anh tiều phu cólo cho những thiên thần bé nhỏ ấy học hành đỗ đạt hay không. Những câu chuyệncổ tích bao giờ cũng đi đến một kết thúc có hậu. Nhưng dân gian thường hay lýgiải sự bế tắt bằng những phép màu. Và tôi hy vọng trong câu chuyện nầy, sẽ cómột phép màu nào đó đến với anh Bông. Phép màu ấy chính là cái tâm, lòng nhânái đang ẩn chứa đâu đây, trên cõi đời nầy.

( Còn tiếp )

Võ Đắc Danh

HỐI HẬN

Hối hận là tâm trạng của một người, sau khi đã làm điều không tốt, cảm thấy day dứt lương tâm về điều sai trái mình đã làm.  Một người hối hận thường mong muốn sửa lại lỗi lầm của mình, hoặc muốn bù đắp những thiệt hại về danh dự cũng như vật chất mình đã gây ra cho người khác.  Hối hận là sự thức tỉnh lương tâm và là khởi đầu của hành trình trở về, để sám hối và canh tân đổi đời.

Dân gian ta có câu: “Đánh người chạy đi, ai nỡ đánh người chạy lại.”  Điều này cho thấy cuộc đời rất bao dung đối với những ai lầm lỗi.  Một khi họ đã nhận ra sai lầm của mình và quyết tâm đoạn tuyệt với quá khứ, trở về hoàn lương, thì không ai nỡ chối từ.  Họ là những người can đảm “chạy lại” để hòa nhập với cộng đồng xã hội.  Tuy nhiên, để được đón nhận và tha thứ, người lầm lỗi phải chứng minh thiện chí của mình.  Họ cũng phải can đảm vượt lên những thành kiến mặc cảm, quyết tâm sửa đổi hạnh kiểm.  Cuộc đời sẽ dang rộng vòng tay đón nhận và quên đi quá khứ của những ai đã trót lầm lỗi mà hối hận ăn năn.

Có những khi niềm hối hận lại trở nên quá muộn màng, không còn cơ hội để sửa chữa lầm lỗi.  Đó là trường hợp những người phạm pháp và phải ra trước vành móng ngựa.  Đó cũng là những đứa con bất hiếu mà khi tỉnh ngộ thì cha mẹ đã qua đời, hoặc những anh em trong gia đình, vì mâu thuẫn xung đột, quyết đoạn tuyệt tình thân mà nay sự chết không cho họ gặp lại để hòa giải.  Còn biết bao trường hợp khác nữa, khi mà sự ích kỷ, ghen ghét làm cho người thân trở thành kẻ thù, người thiết nghĩa coi nhau như người dưng.  Một lúc nào đó, khi thức tỉnh lương tâm, họ muốn người nằm xuống sống lại chỉ một giây để họ nói lời xin lỗi và tỏ bày niềm hối hận, nhưng đã quá muộn màng.

Có những người làm điều xấu mà không hề hối hận, vì lương tâm họ đã trở nên chai đá, khiến họ sống khép kín với những người xung quanh, hoặc cố tình làm điều sai trái.  Sự thù hận hoặc lợi ích cá nhân đã làm cho họ mù quáng, không nhìn thấy lẽ phải.  Không biết hối hận, cuộc sống sẽ lan tràn bạo lực, con người ngày càng trở nên hoang dã đối với nhau.  Có những người vì lòng tham mà đang tiếp tay cho kẻ ác giết hại chính đồng bào mình.  Đó là những trường hợp tàng trữ và tiêu thụ thực phẩm nhiễm độc, thuốc chữa bệnh giả, hóa chất gây độc hại đến thực vật và môi trường.  Những hành động này gây thiệt hại nghiêm trọng và lâu dài đến tương lai của một dân tộc.  Nếu biết hối hận, họ sẽ thức tỉnh lương tâm, chấm dứt những hành động độc ác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mạng sống và môi trường.

Hối hận là tâm trạng của người con thứ trong dụ ngôn “Người cha nhân hậu” được Thánh Luca ghi lại trong Tin Mừng (x. Lc 15).  Người con thứ thức tỉnh sau khi anh đã phung phí hết tiền của vào những cuộc ăn chơi trác táng.  Anh đã tỉnh ngộ sau một cơn ảo tưởng kéo dài.  Anh vỡ mộng, vì cuộc đời này nghiệt ngã, không giống như anh tưởng tượng.  Những bữa tiệc xa hoa thâu đêm suốt sáng, những cô chân dài đầy quyến rũ… tất cả đã trở thành quá khứ vì anh hết tiền bạc.  Cùng với niềm hối hận, là sự nhục nhã ê chề và thất vọng đau đớn.  Điều may mắn còn lại nơi anh, đó là tiếng nói của lương tâm nhắc bảo cho anh biết những gì đã làm là sai trái, là “đắc tội với trời và đắc tội với cha.”  Niềm hối hận là bước khởi đầu dẫn đưa anh trở về, giúp anh đón nhận lòng bao dung nhân hậu của cha mình và được hòa nhập với cộng đồng xã hội.

Mùa Chay giúp chúng ta trở về với Chúa, khiêm tốn nhìn nhận những tội lỗi và xin Ngài tha thứ.  Những thực hành sám hối của Mùa Chay không dừng lại ở tâm trạng hối hận, mà còn dẫn tới việc giao hòa với Chúa qua bí tích Giải tội. Giáo lý vẫn phân biệt hai hình thức ăn năn tội, gọi là “ăn năn tội cách trọn” và “ăn năn tội cách chẳng trọn.”  Những bản văn giáo lý trước kia viết là “ăn năn tội Con-tri-xong (bởi chữ Contrition, nghĩa là hành động sám hối được thúc đẩy bẳng lòng mến – tức là ăn năn tội cách trọn) và ăn năn tội A-tri-xong (bởi chữ Attrition – có nghĩa là do đau buồn, mệt mỏi, sợ hãi – tức là ăn năn tội cách chẳng trọn)”.  Sách Giáo lý của Giáo Hội Công giáo giải thích như sau:

“Khi sự ăn năn tội xuất phát từ lòng yêu mến Chúa trên hết mọi sự, thì được gọi là ăn năn tội “cách trọn” (ăn năn do đức mến).  Cách ăn năn tội này xóa bỏ các tội nhẹ; và cũng đem lại ơn tha thứ các tội trọng, nếu hối nhân quyết tâm đi xưng tội càng sớm càng tốt” (số 1452).

“Ăn năn tội “cách chẳng trọn” (hoặc hối hận) cũng là một hồng ân của Thiên Chúa, một thúc đẩy của Chúa Thánh Thần.  Nó phát sinh khi thấy sự xấu xa của tội lỗi hoặc vì sợ bị luận phạt đời đời và sợ các hình phạt khác mà kẻ tội lỗi phải chịu (ăn năn do sợ hãi).  Sự khích động lương tâm như vậy có thể là khởi đầu của một tiến trình nội tâm, tiến trình này sẽ được hoàn tất dưới tác động của ân sủng nhờ ơn xá giải bí tích.  Việc ăn năn tội cách chẳng trọn tự nó không đem lại ơn tha thứ các tội trọng, nhưng chuẩn bị tâm hồn đón nhận ơn tha tội trong bí tích Thống Hối” (số 1453).

Mùa Chay cũng giúp chúng ta mở rộng tấm lòng tha thứ và đón nhận anh chị em, mặc dầu họ còn nhiều khiếm khuyết bất toàn.  Chúa Giêsu dạy chúng ta: “Nếu có anh em con lỗi phạm, con hãy răn bảo nó, và nếu nó hối cải, thì hãy tha thứ cho nó; cho dù một ngày nó phạm đến con bảy lần, và bảy lần nó trở lại nói cùng con rằng: ‘Tôi hối hận’, thì con hãy tha thứ cho nó” ( Lc 17,5).

Khởi đi từ một yếu tố tâm lý, hối hận giúp ta nhìn lại mình trong mối tương quan với Chúa và với anh chị em, từ đó chúng ta sửa mình, canh tân bản thân, mở lòng đón nhận tình thương của Chúa.  Thiên Chúa bao dung nhân hậu và luôn chờ đón chúng ta trở về.  Những ai thành tâm và khiêm tốn sẽ được Ngài đón nhận, để được sống trong niềm vui và ân sủng dồi dào.

Gm Giuse Vũ Văn Thiên

Langthangchieutim gởi