Bà Greene và ông Trump trong một sự kiện vào năm 2024

Tác giả, Kwasi Gyamfi Asiedu

Tác giả, Anthony Zurcher

North America correspondent

Washington

22 tháng 11 2025

Nữ dân biểu bang Georgia, Marjorie Taylor Greene, loan báo bà sẽ từ chức, một diễn biến bất ngờ đối với nhân vật Cộng hòa nổi bật này chỉ vài ngày sau khi xảy ra mâu thuẫn công khai với Tổng thống Donald Trump.

Bà Greene – từng là một trong những ngôi sao thuộc phong trào MAGA (Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Trump trên chính trường Mỹ – đã đăng một video lên mạng xã hội thông báo bà sẽ rời Quốc hội vào ngày 5/1/2026.

Bà Greene vốn là một trong những người ủng hộ ông Trump nhiệt thành nhất tại Quốc hội, tuy nhiên việc bà liên tiếp kêu gọi công bố các tài liệu liên quan đến ông Jeffrey Epstein, một tội phạm ấu dâm đã qua đời, dẫn tới một cuộc đối đầu gay gắt với ông Trump, và bà bị Tổng thống Mỹ gọi là “kẻ phản bội”.

“Tôi không cam chịu trở thành ‘người vợ cam phận’, chỉ hy vọng mọi chuyện sẽ tự biến mất và tốt đẹp trở lại,” bà nói trong video.

Ông Trump, vị tổng thống từng đe dọa sẽ ủng hộ một ứng viên Cộng hòa đối thủ tranh cử thay thế bà Greene, phản ứng trước việc nữ dân biểu này từ chức bằng cách gọi đó là “tin tuyệt vời cho đất nước” trong một cuộc phỏng vấn với ABC News.

Trong thông báo, bà Greene cho biết “không muốn khu vực bầu cử thân yêu của tôi phải chịu một cuộc bầu cử sơ bộ đầy tổn thương và thù hằn chống lại tôi bởi chính vị tổng thống mà tất cả chúng tôi đã chiến đấu ủng hộ, chỉ để thắng cử trong khi các đảng viên Cộng hòa có khả năng thua trong cuộc bầu cử giữa kỳ”.

Nữ dân biểu này là một trong những người lên tiếng mạnh mẽ nhất yêu cầu công bố các tài liệu liên quan đến ông Epstein, một vấn đề từng đoàn kết ông Trump và lực lượng cử tri nhưng nay lại trở thành điều gây chia rẽ.

Ông Trump đã mất nhiều tháng lập luận rằng vấn đề đó chỉ là chiêu trò của các đối thủ chính trị nhằm đánh lạc hướng dư luận khỏi các thành tựu của chính quyền ông.

“Việc đứng lên bảo vệ những phụ nữ Mỹ từng bị cưỡng hiếp khi 14 tuổi, bị những người giàu có quyền lực lợi dụng và buôn bán, không đáng để khiến tôi bị gọi là kẻ phản bội và bị đe dọa bởi Tổng thống Mỹ, một người mà tôi đã chiến đấu ủng hộ,” bà Greene viết trong thư từ chức.

Trong vài tháng qua, bà Greene đã xuất hiện trên nhiều chương trình tin tức nổi bật và chỉ trích ông Trump cũng như các đồng minh Cộng hòa. Bà phê bình tổng thống về chưa nỗ lực đủ trong việc giảm chi phí cho cử tri và chỉ trích chính sách thuế quan của ông. Nhưng trên hết, bà phản đối chính quyền Trump vì không công bố các tài liệu liên quan đến ông Epstein.

Tuần trước, ông Trump phản ứng qua một loạt bài đăng trên mạng xã hội, gọi bà Greene là “kẻ phản bội” và “kỳ quặc”. Ông nói bà nên bị thay thế và cam kết ủng hộ một ứng viên thách thức giành lấy vị trí của bà tại Quốc hội.

Vài ngày sau khi mâu thuẫn giữa hai người bùng nổ, ông Trump đã thay đổi quan điểm và tuyên bố ủng hộ việc công bố các tài liệu liên quan đến ông Epstein. Ông vừa ký thông qua một dự luật buộc Bộ Tư pháp Mỹ phải công bố các tài liệu này trong vòng 30 ngày.

Nữ dân biểu Greene được bầu vào Quốc hội năm 2020 trong bối cảnh dư luận sực sôi đối với chuyện bà ủng hộ và quảng bá các thuyết âm mưu QAnon, trong đó có việc cho rằng các vụ xả súng ở trường học và vụ tấn công khủng bố 11/9 là dàn dựng. Kể từ đó, bà đã xin lỗi và cố gắng tách mình khỏi những phát ngôn ấy.

Trong video thông báo từ chức, bà Greene liệt kê một loạt thành tựu chính trị của mình. Bà cũng nêu trong thư từ chức rằng những bình luận của ông Trump khiến bà cảm thấy “tổn thương”.

Mặc dù thông báo rời Hạ viện, tin tức từ truyền thông Mỹ cho biết bà Greene đang bày tỏ sự quan tâm tới việc ra tranh cử vào các chức vụ cấp bang – hoặc thống đốc hoặc thượng nghĩ sĩ ở bang Georgia.

Tổng thống Trump từng công khai bình luận về những tham vọng này, viết trên Truth Social trong cuộc mâu thuẫn công khai rằng ông từng nói với bà Greene rằng bà không nên ra tranh cử vào hai chức vụ đó vì kết quả thăm dò dư luận yếu.

Sau đó, bà Greene cho biết mình không có kế hoạch tranh cử vào bất kỳ chức vụ nào trong hai vị trí trên.

Trước khi xảy ra mâu thuẫn công khai, cả ông Trump lẫn bà Greene là đồng minh thân cận trong việc ủng hộ chương trình “Nước Mỹ trên hết”. Bà Green đã tháp tùng ông Trump trong các chiến dịch vận động bầu cử và là một trong những nghị sĩ Cộng hòa lên tiếng mạnh mẽ nhất về các tuyên bố sai của ông Trump rằng ông đã thắng cử tổng thống 2020 trước ông Joe Biden.

Việc bà rời Quốc hội sẽ càng làm thu hẹp khoảng cách trong Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát, hiện chỉ chiếm nhiều hơn Đảng Dân chủ một vài ghế. Quyền kiểm soát Hạ viện sẽ được quyết định trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11/2026.

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

November 22, 2025

Trà Nhiên/Người Việt 

SANTA ANA, California (NV) – Viện Bảo Tàng Di Sản Người Việt (VHM) tổ chức triển lãm và chuỗi hội thảo với chủ đề “Từ Cuộc Di Tản Đến Di Sản: 50 Năm Hành Trình Người Mỹ Gốc Việt,” trong ba ngày Thứ Sáu, Thứ Bảy, và Chủ Nhật, 21, 22, và 23 Tháng Mười Một, tại viện bảo tàng Bowers Museum, Santa Ana.

Đoàn múa Thiên Ân Performing Arts trình diễn trống khai mạc ngày thứ hai của buổi triển lãm và hội thảo của VHM. (Hình: Trà Nhiên/Người Việt)

Ngày thứ hai của buổi hội thảo hôm 22 Tháng Mười Một thu hút đông đảo khán giả tham dự các phiên hội thảo sống động để kỷ niệm 50 năm hành trình hình thành kiên cường của cộng đồng người Việt hải ngoại.

Sảnh trước của Bowers Museum được VHM trưng bày những hiện vật lịch sử quý hiếm, tư liệu cá nhân, và tư liệu cộng đồng, mời gọi khách tham quan cùng ngược dòng thời gian, từ những cuộc di tản hỗn loạn năm 1975 đến sự hình thành của một cộng đồng đa thế hệ, năng động và bền bỉ.

Chương trình bắt đầu với phần trình diễn trống đa thế hệ của đoàn múa Thiên Ân Performing Arts.

Tiến Sĩ Alex-Thái Đình Võ, trưởng ban tổ chức, cho biết các phiên hội thảo tập trung phân tích những thành tựu nổi bật của người Việt trong kinh doanh, y tế, giáo dục, truyền thông và chính trường Mỹ, với điểm nhấn của chương trình là cuộc thảo luận giữa các diễn giả từ 20 đến 50 tuổi – những người đang trực tiếp định hình sinh hoạt cộng đồng. 

“Ngoài việc ôn lại hành trình 50 năm, sự kiện còn đặt câu hỏi trọng tâm: Làm thế nào gìn giữ ký ức và di sản để con cháu mai sau hiểu mình là ai và vì sao cộng đồng hiện diện trên đất nước này? Đây cũng là thông điệp xuyên suốt mà VHM muốn gửi gắm qua dịp kỷ niệm quan trọng này,” Tiến Sĩ Alex-Thái nói.

Tiến Sĩ Alex-Thái cho biết mục tiêu của phiên thảo luận là tạo không gian để mọi người có thể nói và lắng nghe nhau, ngay cả khi không đồng quan điểm. 

“Có những điều chúng ta đồng ý, hoặc không, nhưng quan trọng là phải có diễn đàn để hiểu nhau trước khi quyết định có thể cộng tác hay không,” anh nói.

Các diễn giả phiên thảo luận 2 và ban tổ chức của chương trình “Từ Cuộc Di Tản Đến Di Sản: 50 Năm Hành Trình Người Mỹ Gốc Việt.” (Hình: Trà Nhiên/Người Việt)

Với 30 diễn giả trong ba ngày, chương trình không nhằm đại diện toàn bộ trải nghiệm của cộng đồng, mà phản ánh một phần sự đa chiều của người Việt hải ngoại. 

“Không ai có thể nói thay cho cả cộng đồng, nhưng từng câu chuyện cá nhân đều góp vào một bức tranh chung,” anh Alex-Thái nhấn mạnh.

“Cộng đồng chỉ có thể lớn mạnh khi chúng ta đủ can đảm để trưởng thành cùng nhau,” anh nói. “Điều quan trọng nhất là cho nhau cơ hội để cất tiếng nói, và cơ hội để lắng nghe.”

Thảo luận sống động về căn cước người Mỹ gốc Việt

Phiên thảo luận 2 với chủ đề “Vươn Lên và Đại Diện: Chính Trị, Kinh Doanh, và Giáo Dục,” cũng chính là hội thảo đầu tiên trong ngày quy tụ các diễn giả thuộc nhiều thế hệ – từ Gen Z đến thế hệ 1.5 và thế hệ tị nạn đầu tiên để chia sẻ căn cước “người Việt tị nạn.” 

Với phần điều hợp của anh Joseph Nguyễn, giáo viên Học Khu Westminster, hội thảo gồm các diễn giả như cô Cathy Beaupain (doanh nhân), Tiến Sĩ Annie Bích-Loan Dương (Sở Giáo Dục San Joaquin County), Tiến Sĩ Trí C. Trần (Liên Hiệp Các Trường Việt Ngữ Hải Ngoại), bà Frances Thế Thủy Nguyễn (ủy viên Học Khu Westminster), Bác Sĩ Nguyễn Thành Tâm (ủy viên Hội Đồng Giao Thông Orange County-OCTA), và Luật Sư Thái Việt Phan (nghị viên Santa Ana).

Các diễn giả nhấn mạnh rằng trải nghiệm tị nạn, ký ức về chiến tranh, việc học tiếng Anh, áp lực hòa nhập và niềm tự hào văn hóa là những yếu tố định hình bản sắc và động lực để vượt khó. 

Phần thảo luận tập trung vào câu hỏi: Làm thế nào các thế hệ người Việt tại Mỹ có thể dung hòa hai bản sắc, truyền thống Việt Nam và đời sống Mỹ, để xây dựng tương lai chung? 

Từ trái, nữ tài tử Quyên Ngô, Tiến Sĩ Thảo Hà, đạo diễn Đức Nguyễn, và Bác Sĩ Suzie Xuyến Đông. (Hình: Trà Nhiên/Người Việt)

Một số diễn giả khẳng định việc giữ ngôn ngữ và văn hóa Việt rất quan trọng, nhưng cũng cần mở lòng với sự thay đổi và hội nhập. 

Luật Sư Thái Việt Phan nói: “Tôi không phải chọn giữa Việt Nam hay Mỹ. Tôi là 100% người Việt Nam và 100% người Mỹ.” 

Các diễn giả cùng nhấn mạnh vai trò của giáo dục, văn hóa đại chúng, ẩm thực, và sự hợp tác liên cộng đồng để giúp thế hệ trẻ tự hào về gốc rễ, và kêu gọi các thế hệ cùng nhau gìn giữ di sản, thích ứng với thời đại mới, và tiếp tục xây dựng một cộng đồng người Việt vững mạnh, đa văn hóa và đoàn kết tại Hoa Kỳ.

Phiên thảo luận 3 có chủ đề “Những Cái Mất: Chấn Thương Tâm Lý, Im Lặng và Chữa Lành Trong Cộng Đồng Người Việt Hải Ngoại,” với sự điều hợp của nữ tài tử Quyên Ngô, đồng sáng lập VìTÂM.

Các diễn giả gồm Bác Sĩ Suzie Xuyến Đông (Southland Integrated Services), đạo diễn Đức Nguyễn, và Tiến Sĩ Thảo Hà (MiraCosta College).

Buổi hội thảo xoay quanh những câu chuyện ít khi được kể trong cộng đồng như những vết thương chiến tranh, chấn thương gia đình và hành trình đi tìm sự chữa lành. 

Các khán giả cũng được mời định nghĩa “chấn thương” và “chữa lành” bằng một câu ngắn, để thấy rằng mỗi người đều mang một câu chuyện riêng, và những câu chuyện đó đều đáng được lắng nghe và thấu hiểu.

Các chuyên gia trong buổi hội thảo phân tích chấn thương không chỉ nằm trong ký ức, mà in hằn vào cơ thể, cảm xúc, cả cách nuôi dạy con cái. 

Họ cũng nhấn mạnh vai trò của không gian an toàn để kể chuyện, của lắng nghe không phán xét, của nghệ thuật, phim ảnh, ca hát, thiền, sinh hoạt cộng đồng… như những hình thức chữa lành tập thể. 

Các diễn giả cũng thẳng thắn nhắc công việc kể chuyện, làm phim, hỗ trợ pháp lý hay công tác xã hội đều cần được cộng đồng ủng hộ cả tinh thần lẫn tài chính. 

Thông điệp của hội thảo rằng mỗi người xứng đáng có một mối quan hệ tử tế với chính mình, chấn thương có thể truyền qua nhiều thế hệ, nhưng sự cảm thông, lòng nhân ái và không gian cho sự thật được cất lên, là con đường để vá lại những gì chiến tranh và im lặng làm rạn vỡ.

Nhiều khán giả tham dự buổi hội thảo của VHM hôm 22 Tháng Mười Một. (Hình: Trà Nhiên/Người Việt)

Những ký ức quý giá

Tiến Sĩ Annie Bích-Loan Dương, ở miền Bắc California bay xuống để tham dự hội thảo, cho biết: “Tôi rất hân hạnh và rất vui khi được tham dự hội thảo và triển lãm của VHM với vai trò diễn giả.“

“Trong cộng đồng mình không thiếu doanh nhân, không thiếu chính trị gia, nhưng trong hệ thống trường công K-12 thì lại thiếu tiếng nói và sự hiện diện của người Việt. Chúng ta cần nhiều giáo viên, nhiều người làm trong ngành quản lý giáo dục hơn nữa,” bà nói.

Tiến Sĩ Annie kể rằng mình cứ bảo con mình là người gốc Việt, nhưng chưa bao giờ giải thích vì sao. Sau này, bà bắt đầu kể cho các con về hành trình vượt biên, về lịch sử gia đình và ý nghĩa thật sự của văn hóa Việt. 

“Tết không chỉ là áo mới hay lì xì. Mình phải dạy sâu hơn, vì sao đi chùa, vì sao cúng ông bà, vì sao gia đình sum họp,” bà chia sẻ. 

Bà cho rằng phụ huynh nên mạnh dạn kể lại ký ức, góc nhìn và trải nghiệm của chính mình, để con trẻ từ đó tự phát triển cách hiểu của riêng chúng.

“Cứ nói, cứ chia sẻ. Con cái rồi sẽ lớn và sẽ tự tìm hiểu thêm. Điều quan trọng là chúng biết gốc của mình bắt đầu từ đâu,” bà nói.

Đứng trầm ngâm một góc triển lãm nơi trưng bày bàn máy may là cô Nguyễn Liên Hương, cư dân Fountain Valley, qua Mỹ năm 1992.

“Lúc đầu tôi chỉ nghĩ đơn giản rằng đến triển lãm để xem trưng bày các hiện vật của người Việt mang theo khi đến Mỹ,” cô nói. “Nhưng khi bước chân vào đây và nhìn bàn máy may này tôi rất xúc động.”

Cô Nguyễn Liên Hương (trái) và cô Hoàng Kim Yến bên bàn máy may gợi lại nhiều ký ức quý giá thuở mới sang Mỹ. (Hình: Trà Nhiên/Người Việt)

Cô tiếp: “Bàn máy may cũng là một trong những cái phương tiện để cho gia đình tôi kiếm sống lúc mới qua Mỹ. Những ngày đầu tiên gia đình tôi đến đất Mỹ này là cả nhà ngồi may hì hục từ sáng tới tối và một giờ tính ra chỉ làm được một đồng, nhưng chúng tôi rất mừng.”

“Khi nhìn lại thời gian đó thì mình cảm thấy biết ơn. Mình rất biết ơn nước Mỹ này đã cho mình một cơ hội để là làm lại cuộc đời,” cô Hương xúc động nói.

Cùng chung tâm sự với cô Hương, là cô Hoàng Kim Yến, ở Westminster.

“Chỉ cần nhìn thấy chiếc máy may, bao nhiêu cảm xúc của thời đó ùa về. Lúc mới qua Mỹ, ban ngày tôi đi học trung học, ban đêm cả nhà ngồi may để kiếm sống. Nhìn cái máy may này, tôi như thấy lại chính mình ngày xưa,” cô Yến, sang Mỹ 1983, chia sẻ.

“Tôi rất cảm ơn những người đã gìn giữ và hiến tặng những hiện vật này. Nhà tôi giờ không còn giữ được gì nữa, chứ nếu còn, tôi cũng sẽ đem tặng cho bảo tàng để thế hệ sau hiểu được những năm tháng khó khăn mà thế hệ thứ nhất trải qua,” cô Yến nói. [dtr]

—

Liên lạc tác giả: nguyen.nhien@nguoi-viet.com

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

November 23, 2025

ĐẮK LẮK, Việt Nam (NV) – Công An Đắk Lắk loan báo triệu tập 52 Facebooker với cáo buộc đưa tin số người chết do thủy điện xả lũ tại xã Hòa Thịnh, trước đây thuộc tỉnh Phú Yên, nhiều hơn tuyên truyền trên báo nhà nước.

Nhà chức trách công bố chỉ có 23 người tại xã Hòa Thịnh thiệt mạng do mưa lũ, trong lúc các Facebooker đưa tin “hàng trăm người.”

Một phụ nữ bị Công An Đắk Lắk triệu tập vì bài đăng không theo tuyên truyền về số người chết do thủy điện xả lũ tại tỉnh Phú Yên trước đây. (Hình: Công An Đắk Lắk)

Theo tờ Người Lao Động hôm 23 Tháng Mười Một, Công An Đắk Lắk quy chụp rằng 52 danh khoản mạng xã hội “đăng tải nội dung chưa kiểm chứng, sai sự thật về tình hình mưa lũ.”

Có năm trong số 52 Facebooker bị xử phạt 37.5 triệu đồng ($1,422), 17 trường hợp bị triệu tập, răn đe và yêu cầu viết cam kết “không tái phạm,” những người còn lại bị ép buộc “gỡ bỏ bài viết vi phạm.”

Đáng nói, ngoài việc đe dọa các Facebooker, Công An Đắk Lắk còn triệu tập những “KOLs” (người có sức ảnh hưởng), quản trị viên các hội nhóm Facebook tại địa phương, ra lệnh cho họ “tăng cường kiểm duyệt, gỡ bỏ các bình luận, hình ảnh tiêu cực, sai lệch gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự và nỗ lực cứu trợ.”

Trong hai ngày qua, một số báo ở Việt Nam đưa tin úp mở về việc không đủ quan tài cho những người chết tại xã Hòa Thịnh.

Tờ Thanh Niên hôm 23 Tháng Mười Một kể về trường hợp bà Lê Thị Hằng, 50 tuổi, ở xã Hòa Thịnh, có người mẹ thiệt mạng, thi thể ngâm trong nước lũ bốn ngày, bắt đầu phân hủy, mùi tử khí nặng nề nhưng không có quan tài để lo hậu sự.

Bà Hằng kể rằng mình đã báo với chính quyền nhưng cán bộ thôn trả lời: “Giờ tiếp nhận thì tiếp nhận, nhưng để đó…”

Phóng viên báo Thanh Niên cám cảnh trước sự việc, liên hệ đội cứu hộ “Ghềnh Chè Thái Nguyên” để thu xếp một chiếc xe bán tải và ca nô chở quan tài đến tận nhà bà Hằng.

Trên mạng xã hội xuất hiện nhiều lời kêu gọi góp quan tài cho những người chết do thủy điện xả lũ tại xã Hòa Thịnh, trước đây thuộc tỉnh Phú Yên. (Hình: Công An Đắk Lắk)

Một ngày trước, tờ Tuổi Trẻ dẫn lời ông Lâm Sư Thắng, một người dân ở xã Hòa Thịnh có cha thiệt mạng nhưng chưa có quan tài để chôn.

Ông Thắng kể lũ rút, ông về nhà cha mẹ thì phát hiện ông Sanh bị tủ đè, chết chìm dưới nước.

“Tôi nghe mẹ nói ngày 20 Tháng Mười Một, nước rút tới bụng, cha bước xuống thì bị tủ ngã đè. Giờ chờ quan tài mà mãi chẳng thấy. Không biết có quan tài để chôn không, dịch vụ mai táng ở đây họ làm không xuể,” ông Thắng nói.

Cùng thời điểm, ông Nguyễn Văn Tiến, người làm dịch vụ mai táng ở xã Hòa Thịnh, được nhìn thấy liên tục nghe điện thoại nhờ lo hậu sự, trước quay qua nói với phóng viên: “Gia đình tôi làm dịch vụ mai táng mấy chục năm ở Hòa Thịnh, nhưng chưa khi nào thấy thảm kịch như lần này. Hôm qua làm 13 đám [ma], hôm nay đến giờ này chín đám. Chẳng biết còn nữa không, mong là dừng, quá khổ.”

Đang nói thì điện thoại đổ chuông, ông Tiến vừa thò tay vào túi quần, vừa nói: “Gì nữa đây, không lẽ còn nữa hả trời…” (N.H.K) [kn]

---

 

Lm. Minh Anh, Tgp. Huế

“Người cũng thấy một bà goá túng thiếu kia bỏ vào đó hai đồng tiền kẽm”.

“Xét cho cùng, Kitô hữu thật kỳ quặc! Họ dâng một tình yêu cao cả cho Đấng chưa từng gặp; thân thưa hằng ngày với Đấng chưa từng thấy. Họ mạnh mẽ khi yếu đuối, giàu có khi nghèo khó. Họ chết để sống; bỏ mọi sự để được mọi sự. Họ nhận thức rằng, Đấng thấu suốt đó thấy sâu hơn những gì con người thấy!” – Aiden Tozer.

Kính thưa Anh Chị em,

Lời Chúa hôm nay xác thực nhận định của Tozer! Thiên Chúa – ‘Đấng thấu suốt’ – thấy sự hào hiệp của Đaniel và các bạn tù; Chúa Giêsu thấy sự quả cảm của bà goá nghèo.

Giám thị của vua không nhận ra sự quan phòng của ‘Đấng thấu suốt’ dành cho các tôi tớ Ngài. Bốn thanh niên Israel xin miễn dùng thức ăn vua ban; và sau mười ngày được ăn rau quả và uống nước trong, các cậu trở nên khôi ngô hơn hẳn, và quan thấy họ cũng thông thái vượt xa các thuật sĩ – bài đọc một. Từ đó, các bạn trẻ có thể “dâng lời khen ngợi suy tôn muôn đời” lên Chúa của mình – Thánh Vịnh đáp ca.

Ngồi trước hòm tiền, Chúa Giêsu nhìn thấy trái tim của những người giàu rỉ ra ‘vài giọt quảng đại’ khi dâng cúng, nhưng hành động của họ thiếu tình yêu. Ngược lại, Ngài mục kích nơi một bà goá nghèo sự hy sinh trọn vẹn. Bà cho đi “cái để nuôi sống” vốn không chỉ là cơm bánh, nhưng còn là ‘máu’ – chính sự sống và khả năng duy trì sự sống. Bà phó thác và đầu phục vào ‘Đấng thấu suốt’, tin chắc Ngài sẽ chăm sóc mình. Vì thế, vừa thanh thản vừa tràn đầy hy vọng, bà vui tươi và chan chứa niềm tin vào sự quan phòng của Chúa. “Trong việc dâng trao, Chúa không chỉ nhìn bạn cho bao nhiêu, mà nhìn bạn còn lại bao nhiêu – Ngài không thấy bề ngoài, nhưng thấy tận thâm sâu món quà bạn dâng!” – Scott LaPierre.

“Ngày nay, một căn bệnh khủng khiếp đang chống lại lòng quảng đại khiến chúng ta không dám làm những điều kỳ diệu. Đó là “Chủ nghĩa tiêu dùng” – mua nhiều hơn mức mình cần. Đây là kẻ thù của lòng quảng đại. Vậy mà, “Cái tôi có thể cho đi để người nghèo có cái ăn, cái mặc” lại có một kết quả thầm kín: Nó mở rộng trái tim và giúp tôi trở nên rộng lượng như Thiên Chúa!” – Phanxicô.

Anh Chị em,

Trong hành động dâng cúng của bà goá, thời gian và không gian như dừng lại trước vĩnh cửu. Không còn “ít” hay “nhiều”, tham tính hay sợ hãi, chỉ còn sự trao hiến, đặt đời sống hữu hạn vào tay Đấng Vô Hạn – luôn tiếp nhận từng cử chỉ nhỏ bé, biến nó thành chứng tá bất diệt của tình yêu. Lời Chúa mời gọi chúng ta nhìn mọi hành vi trần thế qua lăng kính của ‘Đấng thấu suốt’: vật chất trở nên dấu chỉ ân sủng, yếu đuối biến nên sức mạnh, và lòng tín thác bình thường trở thành hương lễ bất tử. Nhờ đó, đời sống không chỉ là hiện tại, mà đã hoà nhịp với lòng thương xót của Thiên Chúa. “Chúa không nhìn hành động của chúng ta lớn hay khó khăn thế nào, nhưng nhìn chính tình yêu mà chúng ta thực hiện chúng!” – Têrêxa Lisieux.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, dạy cho con trông rộng nhìn xa, nhìn vào ‘chiều kích vĩnh cửu’, nhìn vào ‘tầm cao’ để con dám cho đi nhiều hơn!”, Amen.

(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)

************************************************

Lời Chúa Thứ Hai Tuần XXXIV Thường Niên, Năm Lẻ

Phúc Âm: Lc 21, 1-4

“Người thấy một bà goá nghèo khó bỏ vào đó hai đồng tiền nhỏ”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, Chúa Giêsu nhìn lên, thấy những người giàu có bỏ tiền dâng cúng vào hòm tiền. Người cũng thấy một bà goá nghèo khó bỏ vào đó hai đồng tiền nhỏ, nên bảo rằng: “Thầy bảo thật các con, bà goá nghèo khó này đã bỏ vào hòm tiền nhiều hơn mọi người. Vì mọi người kia lấy của dư thừa mà dâng cho Thiên Chúa, còn bà này túng thiếu, bà đã dâng tất cả những gì bà có để nuôi sống mình”.

---

 

Lê Ngọc Công

Năm 1970, các nhà khoa học Mỹ bắt đầu có những nghiên cứu, đánh giá tác động xấu đến môi trường của các công trình thủy điện. Năm 1980, chính phủ Mỹ đã ban hành chính sách phá bỏ các công trình nầy nhằm phục hồi lại môi trường.Tính đến cuối năm 2024, nước Mỹ đã đầu tư trên 1,52 tỷ USD để phá bỏ 2.240 đập thủy điện lớn, và hiện tại, họ đang tiếp tục công cuộc nầy rầm rộ như một phong trào để trả lại môi trường tự nhiên. Thay vào đó họ có nhiều chính sách phát triển điện gió và điện năng lượng mặt trời.

Tính đến nay, nước Mỹ đã có 1.372 trang trại điện gió và 5.712 trang trại điện mặt trời. Bên cạnh đó, chính phủ Mỹ cũng khuyến khích người dân phát triển điện mặt trời áp mái nhà bằng cách hỗ trợ 30% cho mỗi hộ thông qua khấu trừ thuế. Tính đến thời điểm nầy nước Mỹ đã có 4.700.000 hộ dân dùng điện mặt trời áp mái nhà, chiếm 3,76%.

Cũng cần nói thêm rằng, nước ta, với diện tích nhỏ hơn một tiểu bang của nước Mỹ ( bằng 78% so với Cali ) nhưng đang có đến 818 dự án thủy điện, trong đó có 385 công trình đang vận hành. Và theo hiệp hội Đập & Nước Việt Nam, trong giai đoạn 2025 đến 2035 sẽ mở rộng thêm 13 nhà máy thủy điện với công suất 2.649MW.

( Nguồn: Tổng hợp từ AI, Wikipedia và báo chí trong nước )

Từ Fb Võ Đắc Danh

---

 

BBC News Tiếng Việt

UYỂN NGỮ MỚI: ‘VẬN HÀNH ĐIỀU TIẾT QUA TRÀN XẢ SÂU’

Trong thảm họa lũ lịch sử tại Miền Trung, việc các đập thủy điện xả nước được cho là đã khiến tình hình thêm nghiêm trọng, gây nên cảnh tàn phá, chết chóc ở nhiều nơi.

Báo Thanh Niên có bài viết với lời lẽ đầy chua xót: “Quy trình thủy điện xả lũ hiện nay không thể đổ lỗi cho ai. Chủ hồ thủy điện xả lũ đúng quy trình, chủ tịch UBND tỉnh làm đúng phận sự và chỉ có người dân là chạy không kịp.”

Báo VnExpress đưa tin: “Mưa lớn khiến nước dâng nhanh cùng với hồ thuỷ điện Đa Nhim xả lũ, nhiều gia đình huyện Đơn Dương cũ trở tay không kịp, nhà cửa hư hỏng, tài sản bị cuốn trôi.”

Mới đây, UBND thành phố Đà Nẵng đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó kiến nghị nhiều nội dung liên quan quy trình vận hành, điều tiết xả lũ của hồ thủy điện.

Thành phố kiến nghị xem xét thay từ “xả lũ” bằng cụm từ “vận hành điều tiết qua tràn xả sâu”.

Sử dụng uyển ngữ, nói giảm nói tránh để làm nhẹ vấn đề là điều không mới trong chính trị tại Việt Nam.

Một trong những ví dụ nổi bật về nói giảm nói tránh, dùng uyển ngữ là việc bỏ phiếu với ba mức “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm” và “tín nhiệm thấp”; thay vì đơn giản là hai mức “tín nhiệm” và “không tín nhiệm”.

Trong nhiều vụ công an đánh người dân, chính quyền và báo chí thường sử dụng cụm từ “tác động vật lý” thay cho “đánh” hay “hành hung”.

Một số ví dụ khác:

“ngừng việc tập thể” = “đình công”

“tụ tập đông người” = “biểu tình”

“xổ số thể thao” = “cá cược”

#BBCNewsTiengViet #LulutMienTrung

Một đập thủy điện đang xả lũ (ảnh minh họa)

---

 

Trí thức Việt Nam

 Facebook Trung Đào chia sẻ:

“Hãy suy nghĩ thật kỹ trước khi gõ một lời vô tâm.

Chỉ những ai sinh ra và lớn lên giữa miền Trung bão lũ mới thấu hết nỗi ám ảnh mỗi khi nước dâng đục ngầu và trắng xoá.

Còn với nhiều người khác, ở chỗ cao ráo mọi thứ chỉ là những hình ảnh thấy qua màn hình – nên rất dễ buông lời phán xét.

Bạn đã bao giờ run lạnh, đói và nhìn mực nước dâng lên từng phút, cảm giác sinh mạng người thân và  mình bị rút ngắn lại?

Bạn đã bao giờ thấy Ba mình vừa cứu cả gia đình rồi vừa lao đi cứu heo bò, kê giường tủ giúp hàng xóm?

Bạn đã thấy dòng nước cuốn sập một căn nhà phá toang cánh cửa chính chỉ trong vài giờ chưa?

Bạn đã từng được Cha cõng bơi lội ngược dòng để đến chỗ cao thoát chết chưa?

Chưa đúng không?

Tất cả những điều đó, tôi đã trải qua từ nhỏ đến lớn. Và đến hôm nay, khi trở thành người đi cứu hộ chuyên nghiệp, tôi vẫn gọi điện mỗi ngày để trấn an Mẹ rằng con bình an.

Miền Trung mình quen bão lũ, nhưng Phú Yên – Khánh Hòa – Bình Định lần này là thảm họa thật sự (không kinh nghiệm, không chủ động, không chuẩn bị ).

Với lương tri tối thiểu, ai cũng hiểu: khi nước dâng đỉnh điểm, đó là ranh giới sinh tử. Chỉ một cái trượt chân là mất mạng. Nước lạnh đến mức tê buốt như đá, phụ nữ mang thai chỉ cần ngâm vài giờ là sẩy thai.

Ấy vậy mà vẫn có người buông lời vô cảm: “Lũ này chết mấy người đâu, đừng nói quá!”

Xin đừng tạo khẩu nghiệp. Chết chỉ một người thôi là đã quá nhiều. Bà con đang xin quan tài, không phải xin thức ăn.

Hãy nói những lời có tâm.

Hãy thương nhau khi hoạn nạn.

Vì chỉ cần một lời vô tình… cũng có thể làm đau thêm một trái tim đang kiệt sức”.

---

 

Kim Dao Lam

 Fb Tuan Tran Duc

Chúng mày ác lắm.

Có lẽ chỉ có dân miền Trung, nhưng phải ở chính những vùng lũ lụt năm nào cũng có, mới thấu hiểu được triệt để mỗi khi nước dâng về một màu trắng xóa tang thương. Còn ngược lại, tôi xin nói thẳng, tất cả chỉ nghe hay xem qua những thước phim mà thôi. Nên xin đừng vội kết luận điều chi, khi mà bản thân chúng ta chưa hề tường tận thực tế.

 

Bạn đã bao giờ ngồi co ro trong lạnh lẽo và đói, mắt dán vào mực nước ngày càng dâng lên, tay chân tím tái, cứ nước càng dâng lên cảm giác lo sợ sinh mạng của bạn dần rút ngắn lại? Chưa đúng không?

Bạn đã bao giờ lao vào dòng nước, khi nước vẫn đang lên, cùng phụ giúp nhà hàng xóm, kéo con heo, con bò, kê cao giường tủ, cho nó ngồi lên đó chưa? Chưa đúng không?

Bạn đã bao giờ nhìn thấy nhà đối diện, dòng nước hung hãn chảy mạnh như thác, chỉ vài tiếng thôi, thì căn nhà ấy bật ngược phần hiên trước lên, rồi đổ ập xuống chưa? Chưa đúng không?

Bạn đã bao giờ, được cha của bạn, đặt bạn trên lưng, rồi bơi xéo ngược dòng, đưa bạn thoát đến gò đất cao hơn, để bạn được sống.  Rồi cha của bạn, lại nhảy vào dòng nước mênh mông cố bơi về đưa những thành viên khác. May mắn, lần trở về đưa được người cuối cùng thoát ra khỏi căn nhà, thì cũng là lúc nó đổ sập xuống. Chưa đúng không?

Và còn nhiều hơn những kinh hoàng như thế. Bạn có thể chưa, chứ tất cả những thứ ấy, tôi đều đã trải qua nhiều lần trong đời, từ khi còn rất nhỏ, và cả sau này.

Những ngày qua, tôi điện thoại về cho mẹ tôi ở quê nhà, hằng ngày cả chục lần, chỉ để hỏi nước có lên không? Và tôi nói với mẹ tôi rằng, năm nay quê mình (Quảng Ngãi) có lẽ may mắn hơn những tỉnh khác. Chứ Phú Yên, Khánh Hòa, với lượng mưa, kèm lưu lượng xả lũ như vậy, những địa phương ấy sẽ là thảm họa.

Tờ Tuổi Trẻ đưa tin:

“Ông Lê Văn Thìn – Bí thư Đảng ủy phường Đông Hòa – cho biết phần lớn diện tích phường ngập sâu trong nước, không thể tiếp cận ở nhiều vị trí dù biết có người cầu cứu.

Ngay cả quốc lộ 1, nơi cao nhất, cũng ngập nhiều đoạn khiến xe cộ kẹt dài. Hàng chục ngàn người dân đang mắc kẹt, chưa thể tiếp cận vì sóng lớn, nước xiết. Phương tiện đường bộ không vào được, mà ca nô cũng cực kỳ khó di chuyển”, ông Lê Văn Thìn nói.

Theo ông Thìn, thiệt hại do trận lũ kinh hoàng này là “vô cùng lớn”. Đến thời điểm này, phường đã ghi nhận ít nhất 7 người chết, còn số mất tích vẫn chưa thể thống kê.

Theo ông Thìn, mưa lũ khiến toàn bộ địa bàn vẫn ngập sâu, chia cắt hoàn toàn. Nước đã rút khoảng 1,5m so với đỉnh điểm, nhưng nhiều khu vực vẫn chưa thể tiếp cận.

Đến nay trên tổng số 48.000 dân của phường thì mới cứu hộ và sơ tán được về khoảng 100 người, con số quá nhỏ nhưng công tác cứu hộ vẫn còn gặp nhiều khó khăn.”

Đọc những thông tin này, tôi tin rằng bất kì người dân miền Trung nào, đã từng sinh ra, lớn lên trong bão lũ, đều thấu hiểu vì sao mọi thứ lại tồi tệ đến vậy? Đều thấu hiểu chính quyền đã ở đâu trong thời khắc mà hàng vạn người dân cần bóng dáng của họ hơn bao giờ hết.

Thế nhưng, chỉ có tiếng sóng và gió, cùng màn đêm âm u, như báo trước cho viễn cảnh bất hạnh và tang tóc đang chờ đón số phận những người dân.

Với lương tri và nhận thức tối thiểu của một con người, chúng ta đều có thể hình dung, nước đã rút 1,5m, nhưng lực lương của chính quyền sở tại vẫn chưa tiếp cận được, thì khi ở thời khắc đỉnh điểm của nước lũ dâng lên, nó kinh hoàng đến thế nào, và cuốn phăng  mọi thứ ra sao?

Rồi chúng ta cũng có thể tính toán được rằng, 48.000 người dân kia, chỉ cần nếu không may mắn 0,1% thôi, thì có thể đến 48 con người phơi bụng lều phều như cá chết, rồi bị cuốn trôi ra biển cả. Nghĩ đến điều này, để mà nguyện cầu những phép mầu cho nhau tất cả được bình an.

Chuyện tang thương đó, là mới chỉ ở một xã mà thôi. Xin nhớ cho điều này.

Và bạn cũng có thể hình dung, trong mấy ngày ròng rã ấy, vừa đói vừa khát, chỉ sơ sẩy mỏi tay, hay trượt chân rơi vào dòng nước hung hãn là chết. Nhiều người trong chúng ta, chưa trầm mình trong nước lũ, để biết rằng độ lạnh của nó như nước đá vậy. Đàn bà vừa mang thai vài tháng, ngâm mình trong nước lũ, là sẩy thai. Chi tiết này, chỉ muốn nói lên mức độ khắc nghiệt và độc hại của nó.

Ấy vậy mà, tôi đọc đâu đó, có nhà báo bán sâm ngoài miền Bắc, có thể viết rằng, sẽ không có ai bị chết vì lạnh hay đói khát cả. Trong Nam, thì có cô nhà thơ kiêm nhà từ thiện nọ, cũng có thể hùng hồn tuyên bố, đợt lũ này chết chẳng mấy người, đừng nói quá lên. Chết chẳng mấy người, mà chính nữ nhà thơ này, giờ đây xin liên hệ với linh mục, ở giáo xứ nào đó ở Phú Yên, để xin đặt 28 cỗ quan tài tạm trong nhà thờ…

Chúng mày đã nói những lời và làm những chuyện thất đức và ác lắm..

FB Đàm Ngọc

---

 

Tu Le

 ĐẬP THỦY ĐIỆN VÀ NHỮNG DÒNG SÔNG ĐANG KÊU CỨU

Mấy chục năm nay, người ta quen nói rằng: xây thủy điện là phát triển, là bắt dòng sông phải phục vụ cho cuộc sống văn minh. Nghe thì đúng, nhưng nếu nhìn vào những gì đang xảy ra ở miền Trung, ta sẽ thấy một điều rất cũ của loài người: hễ cứ chạy theo lợi trước mắt mà quên cái gốc thì sớm muộn gì cũng trả giá.

Dòng sông xưa vốn hiền, mùa mưa thì đầy, mùa nắng thì cạn, nhưng cái nết của sông là biết điều hòa. Cái gì thừa thì tự chảy đi, cái gì thiếu thì chắt chiu cho ruộng nương. Núi rừng hai bên che chở, giữ cho đất đai khỏi trôi, cho nước khỏi dồn xuống quá nhanh. Sông và rừng, hai thứ đó, gắn bó như hơi thở với lồng ngực. Mất một thứ, thứ kia cũng suy.

Rồi người ta bắt đầu ngăn sông, bít suối, chặt rừng làm thủy điện. Ban đầu là vài công trình lớn, tính toán kỹ lưỡng, có người giỏi xem xét, có người chịu trách nhiệm thực sự. Những công trình đó, dù có chiếm đất, có đổi dòng, nhưng vì được làm bài bản nên ít gây họa. Nhưng đến khi phong trào thủy điện vừa và nhỏ lan rộng, mỗi tỉnh vài chục dự án, mỗi con suối một cái đập, thì sự cân bằng nghìn đời của thiên nhiên đã bị phá đứt.

Phá một quả đồi để làm thủy điện không chỉ là mất cây. Mất cây thì đất không bám, đất không bám thì mưa xuống là trôi, trôi xuống là nghẹt dòng, lấp suối, tạo nên những cơn lũ hung hãn như người ta thấy mấy ngày nay. Bà con vùng dưới chân núi vẫn nói: ngày xưa mưa lớn cũng chỉ lên đến sân, sao giờ mưa vừa vừa đã ngập mái nhà. Đó không phải điều ông trời thay đổi. Đó là lòng người đổi trước.

Nhiều doanh nghiệp làm thủy điện chỉ nghĩ đến điện bán được bao nhiêu, chứ không nghĩ đến người dân sống dưới chân đập. Họ giữ nước trong hồ cho đầy để chạy máy, để lời lãi nhiều hơn. Đến khi nước quá ngưỡng, buộc phải xả, họ xả ào một cái, vừa xả vừa nói là đúng quy trình. Quy trình thì có thể đúng, nhưng lòng người thì sai. Cái sai đó, dân nghèo lãnh đủ: nhà trôi, trâu bò mất, mùa màng trắng tay. Còn doanh nghiệp chỉ mất một bản thông báo.

Nhà nước có trách nhiệm lớn trong chuyện này. Đáng lẽ những dự án nằm ở vùng rừng đầu nguồn, vùng đồi dốc, vùng có khả năng gây họa cho hạ du phải được xem xét thật kỹ, thậm chí kiên quyết không cho làm. Nhưng có thời điểm, giấy phép cấp ra rất dễ, báo cáo đánh giá tác động môi trường chỉ làm cho có, thanh tra kiểm tra thì theo kiểu xem hồ sơ nhiều hơn xem thực địa. Khi lợi ích chen vào, người ta dễ quên mất rằng mỗi dòng sông có linh khí, mỗi cánh rừng có bổn phận, và mỗi quyết định sai có thể khiến bao gia đình phải leo lên mái nhà để trốn lũ.

Người dân miền Trung không trách trời. Họ quen với nắng gió, quen với mưa bão, quen chịu thiệt thòi. Nhưng họ không quen với cảnh nước từ trên núi đổ xuống như pháo kích, không quen với tiếng còi xả lũ lúc nửa đêm, không quen với cảnh sáng ra chỉ thấy trời, nước và những tiếng kêu cứu lạc giọng. Mưa là của trời, nhưng lũ lớn bất thường này là của lòng người.

Muốn sửa sai thì phải bắt đầu từ chỗ sai nhất: dừng ngay việc làm thủy điện tràn lan ở những vùng nhạy cảm. Công trình nào đã gây họa, vận hành thiếu trách nhiệm thì phải xem xét lại, thậm chí đóng cửa. Phải xem rừng là tài sản lớn nhất, không thể bán rẻ cho vài chục megawatt điện. Phải xem dòng sông là mạch sống, không phải nơi để đặt bao nhiêu đập cũng được. Và phải xem an toàn của người dân là giới hạn cuối cùng, không được ai phép vượt qua.

Làm được điều đó thì dân mới yên lòng, rừng mới hồi sinh, sông mới trở lại nhịp chảy xưa. Còn nếu vẫn để lợi nhuận dẫn đường, để sự dễ dãi lấn át lương tri, thì miền Trung còn ngập nữa, còn tang thương nữa. Khi ấy, ta không thể trách trời đất. Chỉ có thể trách chính mình đã để những dòng sông kêu cứu quá lâu mà không nghe.

---

 

Võ Hồng Ly

21.11.2025

Nhà báo Nguyên Ngọc : Đất Chảy, 2020.

“Giáo sư Nguyên Ngọc Lung, chuyên gia số một về rừng vừa có bài viết nói rõ khi còn rừng tự nhiên thì mưa xuống chỉ có 5% nước chảy trên mặt đất, 95% sẽ ngấm xuống thành nước ngầm, cho nên ta đào giếng ở đâu cũng có nước. Khi mất rừng tự nhiên thì ngược lại, chỉ 5% ngấm xuống thành nước ngầm, hơn 90% sẽ chảy tràn trên mặt đất.

Nghĩa là còn rừng tự nhiên thì chỉ có lụt. Lụt hiền, lành, và thân thuộc như bạn chung tình mỗi năm một lần trở lại. Tôi ở Hội An, tôi biết, 3 năm qua không có lụt, người ta nhớ và chờ. Lụt rửa sạch ruộng đồng và mang về phù sa.

Lũ là khi đã mất rừng tự nhiên, chỉ còn lơ thơ mấy cây bụi lẹt đẹt, với cỏ, với cao su, keo, cà phê… tràn lan, là các loại cây không có bộ rễ giữ nước (mà các báo cáo với thống kê cứ gọi vống lên một cách gian dối là “độ che phủ”), 95% nước mưa chảy thành thác trên mặt đất quét hết mọi thứ, làng mạc và con người.

Nhưng năm nay khác: Năm nay không chỉ có nước xối xả thành lũ. Năm nay đã diễn ra một điều hoàn toàn khác, mới, và rất cơ bản: NĂM NAY ĐÃ ĐẾN LƯỢT ĐẤT CHẢY.”

“Ta gọi là lở núi. Thôi thì nói thẳng đi: Từng quả núi, từng ngọn núi lớn nổ tung rồi chảy ra thành nước, thành thác, vùi lấp xóm làng, ruộng đồng, con người, nuốt gọn từng gia đình, từng cộng đồng người, tất cả, tất cả…”

“Mối quan hệ sinh tử của sự sống là Đất và Nước được kết chặt vào nhau bằng Rừng. Năm mươi năm nay, với lòng tham vô độ, bất chấp mọi lời kêu cứu thất thanh, ta đã chặt đứt cái khâu sinh tử: RỪNG. Phá sạch sành sanh rừng rồi. Không còn rừng, rừng tự nhiên, thì NÚI CHẢY RA như nước. Năm nay không phải chủ yếu là lũ nước, mà là lũ đất. Đó là thay đổi cơ bản năm nay, và theo tôi, từ nay.

Không cần giàu tưởng tượng lắm đâu, để mà thử nghĩ: Chảy hết núi rồi, thì đến gì nữa?”

---

 

Võ Thị Diệu Hằng    

1/ Lễ Tạ Ơn thời xa xưa 2/ Nguyên nhân cuộc du hành sang châu Mỹ – Tàu Mayflower 3/ Nơi đến không định trước 4/ Khó khăn lúc đầu 5/ Định ngày lễ Tạ Ơn a) Lễ Tạ Ơn tại Mỹ b/ Lễ tạ ơn tại Canada 6/ Các món ăn 7/ Tem cho lễ Thanksgiving 7/Hình ảnh của Mayflower 1/ Lễ Tạ Ơn thời xa xưa Trong nhiều thế kỷ, lễ tạ ơn bên Âu châu  do  những  nguyên do khác  nhau như ăn mừng thắng trận, mừng mùa gặt hái thành công lớn hay mừng vua vừa được làm bịnh… Nghi lễ Thanksgiving  được tổ chức lần đầu tại miền Bắc nước  Mỹ, năm 1578, khi  nhà  thám hiểm Martin Frobisher đến tân Thế giới. Ông đã tổ chức  lễ này để tạ ơn Trời đã bảo vệ ông và các thủy thủ trong cuộc hành trình nguy hiểm trên biển cả. Có tám quốc gia trên thế giới chính thức tổ chức lễ Tạ ơn: Argentina, Brazil, Canada, Nhật, Đại Hàn, Liberia, Thụy Sĩ và Hoa Kỳ  Truyền thống lấy một ngày hay một mùa để cảm tạ ơn trên đã có từ thời xa xưa mà tổ tiên chúng ta muốn chứng tỏ lòng biết ơn  của họ , để làm các vị thần bớt nóng giận.  Từ đó nghi lễ cứ tiếp tục..  Tại Hy lạp thời cổ đại, hàng  năm có tổ chức  lễ hội để cúng dường Demeter,  nữ thần chăm nom mùa bắp, làm tiệc tùng và nhiều hội để cùng vui với nhau.  Mỗi năm, người La Mã tổ chức một kỳ lễ hội cho mùa gặt lớn, tên là Cerelia để thờ lạy Ceres với những trò chơi, diễn hành và  lễ lạc  Lễ gặt hái Sukkoth vào mùa Thu của người  Do Thái vẫn còn tồn  tại từ ba ngàn năm đến nay Một trong những biểu tượng của sự tạ ơn, là cái sừng dê biểu hiệu sự phồn thịnh. Cái sừng tượng trưng  múa màng tốt, là do chuyện thần thoại Hy Lạp: Zeus tặng cho Amalthea cái tù và bằng sừng dê như một cử chi biết ơn bà đã nuôi ông  bằng sữa dê lúc ông còn nhỏ, rằng sừng này sẽ mang  lại sự phồn thịnh cho những ai bà  muốn ban phước.  Trong nhiều thế kỷ, lễ tạ ơn bên Âu châu  có  những  lý do khác  nhau như thắng trận, mùa gặt hái thành công lớn, vua vừa được làm bịnh...  Nghi lễ Thanksgiving  được tổ chức lần đầu tại miền Bắc nước  Mỹ, năm 1578, khi  nhà  thám hiểm Martin Frobisher đến tân Thế giới. Ông đã tổ chức  lễ này để tạ ơn Trời đã bảo vệ ông và các thủy thủ trong cuộc hành trình nguy hiểm trên biển cả. 2/ Nguyên nhân cuộc du hành sang châu Mỹ – Tàu Mayflower Cho đến nửa thế kỷ sau, ngày 26/11/1620, khi một nhóm người di dân Pilgrims từ Âu châu sang Hoa kỳ bằng tàu Mayflower. Họ gồm102 thực dân người Anh trong số đó có một người đàn bà có mang, một số thủy thủ khoảng 25-30 người và 35 người  rất sùng  đạo Tin lành đã bị  vua Jacques đệ nhất  đuổi ra khỏi xứ . Họ đặt tên là nhóm Các Cha hành hương Pilgrim (Pilgrim Fathers hay Pères Pèlerins) .  Đầu tiên , họ thử đến Leyde, Hòa Lan nhưng nhà nước Âu châu làm họ thất vọng.  Tại Anh, có những  cuộc nổi loạn tôn giáo làm lộ ra sự xuống dốc của nền quân chủ và chế độ độc tài Cromwell. Anh quốc bị nạn chiến tranh 30 năm. Bên Pháp, cũng  không hơn gì với sự nhiếp chính của Marie de Médicis sau khi vua Henri IV bị ám sát… Do đó nhóm người này quyết định sáng tạo một “Jérusalem mới” ở Mỹ. Lúc đó nữ hoàng  Elizabeth đệ nhất khuyến khích cho dân đến  vùng Virginia (tên của nữ hoàng), do người Anh đô hộ.  3/ Nơi đến không định trước Các Pilgrims  lên tàu vào tháng  9 năm 1620 , trên chiếc Mayflower, một thuyền buồm trọng tải 180 tấn. Cuộc hành trình náo động, lạnh và nguy hiểm. Nước đá lạnh tràn vô tàu khiến mọi người sợ hãi, rồi nơi sàn tàu bằng gỗ xảy ra  tai nạn về lửa nên  người ta phải ăn thức  ăn  lạnh. Nhiều hành khác  đau bịnh.  Trong khi còn trên biển, bà Elizabeth Hopkins sinh một con trai mà bà đặt tên là Oceanus. Và sau khi tàu cập bến tại hải cảng Provincetown, thì Susanna White cũng cho ra đời một bé trai, đặt tên là Peregrine (nghĩa là “người đã làm một chuyến du hành”). Chỉ một thủy thủ và một hành khách chết. Sau  65 ngày trên biển lạnh, , vào ngày 21 tháng 11 năm 1620 (theo lịch Julien là ngày 11/11, lúc đó Anh quốc  đang dùng) tàu đến Cape Cod, sau cuộc hành trình dài 2750 hải lý (1 mile = 1,852 km). Cap Cod là một bờ biển chưa ai đặt chân tới (sau này là Massachusetts. Tuy  biết là đã đi sai đường, nhưng họ phải xuống tàu, và ký ngay ngày hôm đó một hiệp ước  sống  hòa hợp với dân bản xứ. Đó là Maryflower Compact Act, trong đó ghi những gì phải làm khi định cư. Họ lập một nền dân chủ địa phương hữu hiệu để sau này sẽ mở ra một đại hội, lấy tên là General Court, để bầu những tổng đốc, những  viên chức  hành chánh, lập ra luật lệ, điều hành thuế má và thành lập các tòa án. Từ năm 1639, thuộc địa càng ngày càng rộng  lớn  ra, không thể mời tất cả các  trại chủ hội họp, nên họ phải bầu người đại diện đi họp thay họ. 4/ Khó khăn lúc đầu Họ tới Plymouth Rock ngày 11 tháng 12 năm 1620.  Vừa xuống tàu là họ ký bản hiệp ước  hòa bình với người dân da đỏ khi vực  láng giềng  (Narranganset và  Wampanoag) . Có nhiều cuộc chạm trán nho nhỏ, nhưng  không  quan trọng  lắm. Họ phải đi tìm chỗ ở khá hơn bởi vì lúc đó là mùa đông đầu tiên của họ, một mùa đông quá lạnh và đầy giông bão . Sau 6 tháng lên đất liền, thời tiết khắc khe và thiếu thốn, cùng với bệnh dịch  đã làm cho 46 người trong số 102 người tới nơi chết trước mùa Xuân, trong đó có 14 người vợ (trong số  18 người cả thảy), 13 người chồng (trong số 24 người) . Những người sống sót nhờ ăn thịt gà tây hoang và bắp do người dân da đỏ cung cấp.   May mắn thay mùa gặt năm 1621  thành công giúp những  người di dân sống sót nên họ quyết định làm lễ  Tạ Ơn Trời. William Bradford đã tổ chức  lễ Thansgiving đấu tiên, tháng 11 năm 1621. Họ mời 91 người Mỹ bản xứ (thổ dân da đỏ) đã giúp họ sống còn cho năm đầu tiên của họ trên đất Mỹ vì đã cung cấp lương thực và dạy họ trồng bắp và săn thú rừng. Vài tuần sau, người Da đỏ bắt đầu lo lắng vì biết là người da trắng sẽ ở lại đó, nên  họ cho một nhóm 50 binh sĩ mang  một nắm mũi tên gắn với nhau bằng da rắn để tỏ lòng hiếu khách. Bradford đáp lại thịnh tình đó bằng cách gởi đến người Da đỏ một da rắn dồn thuốc súng  và đạn. Và hoà bình thành lập giữa hai cộng đồng. 5/ Định ngày lễ Tạ Ơn a) LễTạ Ơn tại Mỹ Truyền thống kể rằng nhà cầm quyền Massachussets William Bradford đã định ngày lễ này lần đầu tiên vào năm 1621, khi làm bữa tiệc chung chia giữa những di dân Mỹ và những người thổ dân da đỏ khi họ giúp những thực dân sống sót vào những ngày đầu Ðông Lễ Tạ Ơn đã được cử hành trên khắp nước Mỹ, nhưng mỗi nơi mỗi khác, tùy phong tục của những người di dân nên  ngày lễ không đồng nhất. Nhưng khi các di dân Mỹ bắt đầu đứng lên chống lại đế quốc Anh để giành độc  lập và khi George Washington  thoát khỏi cuộc bao vây ở  Valley Forge, ông đã  tuyên bố ngày lễ quốc gia Thanksgiving đầu tiên vào ngày 26 tháng 11 năm 1789.  Đến năm 1830 dân tộc bắt đầu chia rẽ, các tiểu bang miền Bắc  thành lập ngày lễ Tạ Ơn  và sau đó bà Sarah Josepha  Hale đi cổ động trên khắp nước Mỹ để có được một ngày lễ Tạ Ơn đồng nhất cho tất cả các tiểu bang.  Đến khi  Nam Bắc nước Mỹ phân tranh, các tiểu bang miền Nam đòi ly khai, tổng thống Abraham Lincoln lấy ngày lễ Thanksgiving để nhắc đến công ơn của các di dân Pilgrims đầu tiên đã dựng nên nước Mỹ. Ông làm tăng thêm ý nghĩa của lễ năm 1863 và định ngày cho lễ này hàng năm vào thứ Năm cuối cùng của tháng 11 Trong nhiệm kỳ của tổng thống Franklin Delano Roosevelt, vào những năm 1940, là thời kỳ Đệ Nhị Thế Chiến,  Quốc Hội Mỹ đang trong thời kỳ chiến tranh, đã biểu quyết ngày lễ Tạ Ơn là ngày quốc lễ của toàn thể liên bang để tưởng nhớ tới những công  lao những người đã hy sinh và ông Franklin Delano Roosevelt quy định lấy ngày thứ Năm của tuần lễ thứ 4 của tháng 11.  b/ Lễ tạ ơn tại Canada: Thứ Hai của tuần lễ thứ 2 của tháng  10 Lễ thanksgiving của Canada đầu tiên khoảng 43 năm trước khi những người Pilgrim tới Plymouth Rock năm 1620. Khoảng 1576, một nhà hàng hải người Anh Martin Frobisher cập bến tại Baffin Island và tính định cư tại đó. Ông làm lễ tạ ơn tại một nơi mà ngày nay có tên là Newfoundland vì đã  sống sót sau chuyến hành trình dài trên đại dương. Sau đó những người định cư khác đến và những  buổi lễ cho những người tới nơi bình yên tại đây cũng được tổ chức  tại Âu Châu trong mùa gặt hái. Về chuyện  mùa gặt làm lễ tạ ơn thì bên Âu châu đã có từ hai ngàn năm trước  6/ Các món ăn: Ngày xưa, lễ Tạ ơn kéo dài ba ngày. Tuy nhiên họ không  thực sự chỉ ăn gà tây (turkey, dindon) bởi vì chữ “turkey” lúc  bấy giờ dùng để chỉ gà tây, gà, chim cút, chim trĩ … Chắc chắn là họ không làm bánh nướng  nhân bí ngô bởi vì họ không có bột và đường; và phần đông  không  ăn  khoai tây vì họ cho khoai tây độc (khoai tây khi nẩy mầm rất độc , đó là khả năng tự vệ của khoai tây chống  lại các côn trùng, nên  đừng ăn phần khoai ở chỗ mầm đang nhú). Ngày nay, trong dịp lễ này gia đình đoàn tụ. Khách có thể mang theo món ăn cho lễ nhưng nhất là không có quà cáp Gà tây: Cho dù những người hành hương có ăn gà tây hay không cho lễ Thanksgiving đầu tiên, thịt gà tây  luôn luôn được gắn liền với lễ này  Bí đỏ: Là loại rau đã cứu sống  những người hành hương trong mùa lạnh kinh khủng đầu tiên ấy, đã trở thành món ăn quan trọng gần như thịt gà tây. 7/ Tem cho lễ Thanksgiving Năm 2000  được tuyên bố là năm quốc tế cho lễ Thanksgiving, và ngày đầu năm này, 01/01/2000, ba văn phòng của Liên Hiệp Quốc ngụ tại Gabrielle Loire (Pháp) và Rorie Katz (Hoa Kỳ)   8/ Hình ảnh của Mayflower Sau khi rời Plymouth, những  ngày đầu tiên, gió tốt yên lành. Nhưng sau đó mây đen ùn ùn kéo tới từ phía Bắc..  Cơn giông bão bắt đầu. Một trong những hành khách tên William Bradford bị ngọn khổng  lồ sóng quét ra khỏi khoang tàu và được cứu như một phép lạ. Ông  là người thứ 13 ký tờ  Mayflower Compact Act và cũng có mặt trong buổi lễ Tạ Ơn  lần đầu. Ông sinh 10 con  và  82 cháu. Tưởng tượng  nếu như ông  buông tay và không được cứu sống thì sẽ không có hai ông tổng thống Bush và Roosevelt và Humphrey Bogart bởi vì các vị này là cháu chắt của John Howland và Elizabeth Tilley http://www.mikehaywoodart.co.uk Dr Mike Haywood họa sĩ chuyên vẽ tranh và chân dung về biển Bài đọc thêm: George Washington Abraham Lincoln Franklin Delano Roosevelt From: NguyenNThu

Bản dịch của cố Gs. TRẦN DUY NHIÊN

 Con tạ ơn Chúa vì chồng của con cứ phàn nàn

 khi bữa cơm chưa dọn kịp,bởi lẽ anh ấy đang ở ngay bên cạnh con, chứ không phải bên ai khác.

 Con tạ ơn Chúa vì con của con cứ càu nhàu

 khi phải phụ rửa chén đĩa cho con,bởi lẽ thằng bé đang ở nhà chứ không phải lêu lổng ngoài đường.

 Con tạ ơn Chúa vì số thuế thu nhập mà con phải trả quá cao,

bởi lẽ như thế nghĩa là con đang có một công việc tốt để làm.

 Con tạ ơn Chúa vì có nhiều thứ phải dọp dẹp sau bữa tiệc nhỏ,

bởi lẽ như thế nghĩa là con luôn được bạn bè quý mến kéo đến chơi.

 Con tạ ơn Chúa vì quần áo con bỗng trở nên hơi chật,

bởi lẽ như thế nghĩa là con đang được đủ ăn. 

 Con tạ ơn Chúa vì cái bóng của con cứ ở sát bên con, nhìn con làm việc,

bởi lẽ như thế nghĩa là con đang được sống tự do ngoài nắng.

 Con tạ ơn Chúa vì nền nhà cần quét, cửa sổ cần lau, màng xối cần sửa,

bởi lẽ như thế nghĩa là con còn đang có một mái nhà để cư ngụ.

 Con tạ ơn Chúa vì hóa đơn đóng tiền điện nước của tháng này lại tăng cao,

bởi lẽ như thế nghĩa là Con đang được ấm áp.

 Con tạ ơn Chúa vì cái bà ngồi phía sau con trong Nhà Thờ

hát sai tông lạc nhịp,bởi lẽ như thế nghĩa tai con còn nghe được rất tinh tế.

 Con tạ ơn Chúa vì một đống đồ rất lớn phải giặt và ủi,

bởi lẽ như thế nghĩa là con có đầy đủ quần áo để ăn mặc tử tế.

 Con tạ ơn Chúa vì các cơ bắp trong người con

nó mệt rũ ra vào cuối ngày,bởi lẽ như thế nghĩa là con có sức để làm việc nhiều.

 Con tạ ơn Chúa vì tiếng đồng hồ reo to thật sớm vào buổi sáng,

bởi lẽ như thế nghĩa là con còn đi lại, hít thở và cười nói,

bởi lẽ như thế nghĩa là con đang còn sống được thêm một ngày nữa.

 Và cuối cùng…

 Con tạ ơn Chúa vì đã nhận được quá nhiều E-mails gửi về,

bởi lẽ như thế nghĩa là con vẫn còn có nhiều bạn bè đang nhớ đến con

 Con gửi bài này để bạn bè con hiểu rằng:

 “Thiên Chúa luôn đến với con người bằng một quả tim yêu thương,

cho dù chúng ta đang ở trong bất cứ tình trạng nào !” 

---