Category: BÌNH LUẬN- SỰ KIỆN

Rồi thì cũng phải tin

• VOA

Nhiều nông dân nghèo mất ruộng ở Việt Nam đi biểu tình đòi đất vì không được bồi thường thỏa đáng.

Trần Phan

Ngày hôm trước, xem một video clip do các trang báo mạng tung ra. Video clip quay cảnh một phụ nữ, do không chịu giao đất cho chính quyền với cái giá rẻ mạt là 65 ngàn VNĐ/m2 để làm khu công nghiệp, trong khi ngăn cản đơn vị thi công đã bị chiếc xe máy xúc cán qua người. Nạn nhân nằm hẳn dưới bánh xích của chiếc xe.

Dù các trang báo mạng này có uy tín, thường đăng tin đúng sự thật, tôi cũng không thể tin nổi. Cảnh tượng quá dã man, và quá mất nhân tính để có thể tin.

Hi vọng về tính người và tình người còn rớt lại trong nước Việt Nam hiện nay đã bị vỡ vụn khi sáng nay đọc tin trên tờ Tuổi Trẻ số 183/2015 (8008), ngày 11/7/2015, trang 3: “Tranh chấp đất đai, máy xúc chèn 1 người dân”. Rốt cuộc rồi cũng phải tin một chuyện như thế này là sự thật!

Người viết rất mong sự thật được chính quyền minh bạch cho công chúng. Dựa theo tin tức của VOA và của báo Tuổi Trẻ về sự kiện thảm khốc trên, người viết xin thảo luận các điểm sau:

1) Ở các nước vẫn có sự kiện thảm sát dã man. Các sự kiện thảm sát do cá nhân tiến hành, chính quyền đứng về phía nạn nhân bị thảm sát và truy tìm, truy tố hung thủ. Trong sự việc đã xảy ra ở nước Việt Nam, chính quyền đứng về phía đối đầu với người dân bị mất đất. Chính quyền tiến hành cưỡng chế tịch thu đất, cho đơn vị thi công tiến vào vùng đất đang tranh chấp, và “chiếc máy xúc lao đến người dân đang đứng chặn, mọi người tán loạn lùi lại phía sau nhưng bà Châm bị ngã xuống đống cát gần đó nên không kịp tránh và bị bánh xích máy xúc chèn lên người”. Cho dù sự việc do đơn vị thi công tiến hành, chính quyền không thể né tránh là người chịu trách nhiệm chủ chốt, bởi vì hung thủ là người của chính quyền, do chính quyền và vì chính quyền.

2) Không chỉ vô trách nhiệm, tính chất mất nhân tính còn khủng khiếp hơn nhiều. Bài báo viết:

“Ông Nguyễn Văn Công, phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dDân huyện, và ông Nguyễn Trọng Hiển, phó Trưởng Công an huyện, khẳng định không có chuyện máy xúc chèn qua người bà Châm. Ông Công còn nói: “Những hình ảnh trong clip của người dân không đúng, có thể do góc họ quay hay làm cách gì để ra như thế”. Dân chúng còn có thể tin cậy gì ở những người vô cảm tới vậy!

Ai cũng có thể phạm sai lầm. Cách mà một người xử lí hậu quả sẽ cho biết người đó thực tâm muốn sửa đổi sai lầm hay vẫn tiếp tục sai lầm đó trong tương lai. Phản ứng của chính quyền huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương tới lúc này cho thấy họ vẫn sẽ tiếp tục đối đầu với người dân tội nghiệp bị tước đoạt tài sản và cả mạng sống.

3) Huống chi, việc tranh chấp đất đai giữa chính quyền và người dân, có nguồn gốc từ việc “đất đai sở hữu toàn dân và do nhà nước quản lí”, đã xảy ra quá nhiều lần, trên rất nhiều địa phương từ Bắc vào Nam, và đã có quá nhiều hậu quả thương tâm mà người viết thấy không cần nhắc lại. Chỉ muốn hỏi Chính quyền của dân, do dân và vì dân này còn muốn thử nghiệm sức chịu đựng của dân tới bao giờ?

4) Một kinh nghiệm nhân loại mà nhiều người biết: giềng mối và đạo đức đất nước được giữ từ trên cao xuống (from the top), từ chính quyền trung ương ra. Giá trị sống Nhân (có tình người) và Hậu (để đức về sau) là tài sản vô hình và vô giá do đời trước để lại đời sau. Giá trị sống Nhân Hậu không chỉ được riêng dân tộc, mà cả nhân loại xem là giá trị sống cao quí nhất. Với cách cai trị như thế này, giá trị sống Nhân Hậu sẽ tồn tại trong xã hội Việt Nam được bao lâu nữa?

HỒI TƯỞNG LẠI THỜI GIAN HƠN 20 NĂM LIÊN TỤC PHỤC VỤ TÙ NHÂN

TRONG CÁC TRẠI TÙ LIÊN BANG VÀ TIỂU BANG TẠI OKLAHOMA (In       Remembrance of Over 20 Years Serving Prisoners in Federal & State Penitentiaries of Oklahoma

PT. Nguyễn Mạnh San

Thời gian thấm thoát trôi mau như một cơn gió thoảng, vì mới ngày nào đây tôi lãnh nhận nhiệm vụ là một Tuyên Úy Trại Tù (Prison Chaplain), do Đức Tổng Giám Mục Công Giáo Oklahoma City Eusebius J. Beltran chỉ định tôi và kể từ ngày đó đến nay, tôi đã được phục vụ Anh Chị Em tù nhân, không phân biệt sắc tộc, tôn giáo, màu da, liên tục hơn 20 năm qua và trong công tác Mục Vụ Tông Đồ Trại Tù này đã được thi hành một cách tốt đẹp, là nhờ một phần tình nguyện, góp công góp sức, tận tình chung vai sát cánh với tôi trong nhiều năm qua của ông Nguyễn Văn Cường, cựu Phó Tỉnh Trưởng Hành Chánh Tỉnh Lâm Đồng, thời chính thể Việt Nam Cộng Hòa, trong nhiêm vụ là Thừa Tác Viên Trại Tù (Prison Minister), cũng do Đức Tổng Giám Mục Công Giáo Beltran chỉ định ông. Rất may mắn nhờ vào thời gian dài liên tục phục vụ tù nhân, mà bản thân tôi đã học hỏi được nhiều bài học kinh nghiệm sống quí giá trên đời, giúp tôi hiểu thấu thế nào mới thực sự là con người có lòng bác ái nhân từ? Thế nào mới thực sự là kẻ gian ác, nguy hiểm cho xã hội? Thế nào mới thực sự là tình ngay lý gian? Tất cả những câu hỏi vấn nạn này, qua sự tâm tình riêng tư của các tội nhân với tôi, cho tôi nhận biết có nhiều điều bí ẩn, éo le, gay cấn, mà cá nhân tôi chưa từng thấy có sách vở nào ghi chép lại những điều này, cho dù sau mấy chục năm tôi ngồi ghế nhà trường từ Việt Nam sang tới Hoa Kỳ.

Phải nói có 2 điều quí trọng và quí giá nhất trong đời tôi, mà tôi đã học hỏi được và rút kinh nghiệm từ Anh Chi Em tù nhân, qua những năm tháng liên tục tôi vào trại tù thăm nom họ, đã tạo cho tôi được 2 đức tính: Kiên Nhẫn và  Im Lặng. Tôi học được tính kiên nhẫn là vì mỗi lần tôi vào thăm tù nhân, nhiều khi tôi phải ngồi chờ đợi hàng nửa giờ, cho tới khi nào cai tù (Rover) đem tù nhân từ xà lim (Cell) đến cho tôi gặp và sau khi tôi hỏi thăm sức khỏe, an ủi tinh thần, rao giảng Lời Chúa và đọc kinh cầu nguyện cho họ xong, thì nhiều khi tôi lại phải chờ đợi thêm hàng nửa giờ nữa, cho tới khi nào người cai tù quay trở lại, để đem họ trở về xà lim. Nhờ vào sự chờ đợi qua nhiều năm tháng vừa kể, nên đã giúp cho bản thân tôi đức tính kiên nhẫn ngoài sức tưởng tượng của tôi. Hơn thế nữa, nhiều khi tôi phải ngồi im lặng từ 10 cho đến 15 phút, để lắng tai nghe nữ tù nhân tâm sự, kể lể cho tôi nghe những nguyên do nào mà họ bị bắt giam, nhất là nhiều khi tôi phải ngồi im lặng rất lâu, đối diện với những nữ tù nhân, mà đương sự chỉ biết thút thít khóc, nghẹn ngào không nói được lời nào, vì đây là lần đầu tiên trong đời bị bắt giam, làm đương sự quá xúc động, nên tôi phải đợi chờ cho đương sự nín khóc, tôi mới có thể bắt đầu khuyên giải đương sư; chắc mọi người cũng thừa biết, là ai cũng thích nói cho người khác nghe, chứ chẳng có ai lại thích ngồi yên lặng để phải nghe người khác nói tràng giang đại hải hay phải ngồi im lặng để nghe tiếng khóc nức nở của người ngồi đối diện với mình, cho dù mọi người vẫn biết rằng: Nói ít nghe nhiều là một điều tốt nhất trong mọi hoàn cảnh, mọi trường hợp. Do vậy, nhờ những trường hơp thường xuyên phải ngồi im lặng như tôi vừa kể trên đây, nên đã tạo cho tôi thành một thói quen, là nói ít nghe nhiều. Hơn thế nữa, tôi còn học được bài học về lòng trung thành, sống chết có nhau của những Anh Chị Em Tù Nhân, trong giới giang hồ tứ chiến, chẳng hạn bây giờ cả hai người đã bị ngồi tù rồi, hay một người ở trong tù, còn người kia còn tại đào, nhưng họ vẫn tìm mọi cách để có thể liên lạc được với nhau, giúp đỡ người bạn trong tù bằng nhiều phương cách kín đáo. Có một điều đặc biệt nhất cho tôi, là được nghe những lời tâm sự nhiệt thành của nhiều Anh Chi Em Tù Nhân, mà họ không sợ nói ra những sự thật vê các hành động tội phạm của họ cho tôi nghe, có thể sẽ bị tiết lộ cho chính quyền biết, để làm bằng chứng buộc tội họ, vì họ hiểu rõ rằng, theo luật lệ hiện hành, những vị tuyên úy trại tù, như Linh Mục, Mục Sư, Phó Tế, chính quyền không được quyền mời những vị này ra trước tòa làm nhân chứng (Witness), để phải khai ra những điều gì mà tù nhân đã tâm sự cho họ nghe ( by US current law, a Prison Chaplain cannot be a witness to testify against a prisoner before the Court). Đối với những phạm nhân hình sự (Criminals), như phạm các tội: Cướp của giết người, tổ chức quy mô đi ăn cướp nhà băng, hiếp dâm, biển thủ, buôn bán sì ke ma túy, trồng cần sa tại tư gia, in bạc giả, giết vợ hay giết chồng với kế hoạch tinh vi vì hận thù hay ghen tuông, sáng chế tại tư gia những viên thuốc kích thích tình dục (Estercy) v.v.., mà người ta thường nói: Đi đêm có ngày gặp ma, hoặc không qua được lưới trời, nên những tội nhân này mới bị bắt vào tù. Thật sự, nếu ai đã từng có thời gian lâu dài gần gũi tù nhân, đều nhận thấy trong số những loại tội phạm vừa kể, có khá nhiều tội nhân có trình độ bằng cấp văn hóa cao, như đã từng là Thẩm Phán, Luật Sư, Bác Sĩ, Kỹ Sư v.v.., có một trí óc thông minh tinh xảo, bằng những mưu kế sắc bén, tính toán kỹ lưỡng trước khi họ hành động, chứ không giống như những tội nhân phạm tội ăn cắp vặt (Shop lifter) trong các cửa tiệm buôn bán quần áo hay trong các siêu thị bán đồ ăn, lái xe say rượu ngoài đường phố (DUI), mua dâm trong các ổ mãi dâm (Prostitute) , tổ chức cờ bạc bất hợp pháp (Illegal gambling) tại tư gia, hối mại (Bribery) nhân viên công lực  v.v..  Do đó, tôi đã thu thập được rất nhiều những câu chuyện tội phạm có thật xẩy ra, về những tệ đoan trong xã hội, giúp tôi am tường nhiều về những mặt trái cuộc đời của Anh Chị Em Tù Nhân, thuộc đủ mọi loại tội phạm; đặc biệt về những Anh Chị Em Tù Nhân trẻ tuổi gia nhập các băng đảng, nên tôi rất thông cảm họ vì nhận thấy đa số tội nhân thuộc thành phần này, trước kia họ là những trẻ mồ côi, không Cha không Mẹ, không có ai dậy dỗ họ hoặc là nạn nhân của những gia đình đổ vỡ, bị Cha hay Mẹ ghẻ đánh đập tàn nhẫn khi còn bé, lớn lên họ trở thành những kẻ mất niềm tin vào những người sống chung quanh họ, nên họ chỉ muốn trả thù đời bằng những hành động côn đồ, gian ác, vô lương tâm, hoặc khi còn trẻ tuổi, họ bị ảnh hưởng bởi chơi với những bạn bè xấu, tụ họp thành những băng đảng, sống ngoài vòng pháp luật, chỉ chuyên môn đi ăn cướp giết người lấy của. Do đó, tất cả những kinh nghiệm trong nhiệm vụ là một tuyên úy trại tù tình nguyện, phục vụ tù nhân liên tục vào những ngày nghỉ cuối tuần, trong suốt thời gian dài hơn 20 năm qua, đã cho tôi những bài học kinh nghiệm cụ thể, quí giá, để nhận biết rõ thế nào là một cuộc sồng tốt lành, hữu ích cho gia đình và cho xã hội. Nhờ vào những kinh nghiệm quí giá này, đã giúp cho tôi vượt qua được những sự khó khăn, trở ngại trong suốt hơn 32 năm tôi phục vụ trong Ngành Tư Pháp Hoa Kỳ, tại Tòa Án Liên Bang Hoa Kỳ của tiểu bang Oklahoma, đặc trách Luật Sư Đoàn Liên Bang và Nhập Tịch, cho đến ngày tôi về hưu vào lúc tuổi đời đã xế chiều, mang nhiều kỷ niệm đẹp trong tâm tư, nhưng giờ đây chỉ còn là những dư âm muôn vàn nỗi tiếc nhớ.

Tôi tin chắc rằng, trong những ngày còn lại của cuộc đời tôi trên trần thế này, tôi sẽ không bao giờ có thể quên được một vài vụ án tử hình (Death Rows) của người Mỹ, mang nhiều tình tiết éo le, ngang trái, mà trong đó có một vụ tử hình người Việt Nam duy nhất tại Oklahoma City và một vụ các tù nhân VN nổi loạn (Uprising) trong trại tù, mà trong những vụ này, tôi là người được may mắn, trực tiếp tư vấn về tinh thần (Spiritual counseling), chỉ dẫn các thủ tục pháp lý (Legal Procedures) cho các tù nhân. Sau đây tôi xin tuần tự tường thuật lại những chi tiết đặc biệt, đáng ghi nhớ nhất trong suốt hơn 20 năm qua tôi phuc vụ tù nhân, xin được chia sẻ cùng đọc giả về những gì tôi nghe tận tai, thấy tận mắt về Anh Chị Em Tù Nhân. Lẽ dĩ nhiên, tôi chỉ hoàn toàn đóng vai trò đưa tin (Massenger) đến cho quý đọc giả biết những dữ kiện đã xẩy ra trong mỗi vụ án, đã được liệt kê tội trạng rõ ràng trong hồ sơ truy tố bị cáo (Defendant) ra trước tòa xét xử, do Công Tố Viên (District Attorney) đệ nạp tại Phòng Tố Tụng (Court Clerk Office) và thuật lại những lời tâm sự của tù nhân và những lời tư vấn của tôi đối với các tội nhân trong cuộc, chứ hoàn toàn tôi không hề có ý định phân tích pháp lý của mỗi vụ án (Legal analises for each case), bênh vực cho bị cáo (Defense for the defendant) hay phê phán vụ án (Criticism on the case) đúng hay sai. Trước khi thuật lại những vụ án tử hình, mang nhiều tình tiết éo le ngang trái, tôi xin lược thuật lại vắn tắt một vụ án đánh cướp ngân hàng, mà bị cáo là một người được coi là thông minh, nhanh trí (Smart & quick-minded) với đầy ý chí cương quyết là sau khi mãn hạn tù, anh sẽ ghi tên đi học luật, để trở thành một luật sư với ý nguyện để giúp đỡ tù nhân nào nghèo, không có tiền thuê mướn luật sư tư, phải nhờ cậy đến luật sư công như sau:

Anh này vừa học xong bậc trung học, anh bị bạn bè lôi kéo ra nhập một băng đảng, chuyên đi ăn cướp nhà băng. Vì anh là người có ăn học, thông minh lại nhanh trí, anh dược anh em trong băng đảng tín nhiệm, bầu anh lên làm lãnh tụ và 2 lần anh điều nghiên kế hoạch đánh cướp nhà băng đều thành công, nhưng tới lần thứ 3 bị thất bại và bị bắt giam, lãnh án 10 năm tù ở, cộng thêm 5 năm án treo. Khi tôi gặp anh ở trong tù, thì chỉ còn hơn 1 năm nữa là anh mãn hạn tù. Trong thời gian nằm tù, anh cảm thấy bất mãn về lối làm việc chậm chạp, thiếu thiện chí của một số luật sư công (Public Defendant) bào chữa cho tù nhân nghèo, không có tiền thuê mướn luật sư tư (Private Attorney), anh liền nẩy ra ý định, là sau khi mãn hạn tù, anh nhất quyết theo học luật để trở thành một luật sư, cãi thí cho tù nhân nghèo. Tôi có hỏi anh lấy tiền đâu ra để học luật, thì anh cho biết là 2 lần anh đánh cướp nhà băng thành công, nên anh đã bỏ số tiền gần 4 trăm ngàn đồng cướp được của nhà băng vào trong một cái chum (Jar), đem chôn dấu cái chum đó xuống sâu dưới lòng đất, đằng sau vườn nhà anh, khi mãn tù anh sẽ đào nó lên. Khoảng 8 năm sau, tình cờ tôi gặp lại anh tại một tiêm ăn, anh cho tôi biết là anh đã lấy được bằng tiến sĩ luật khoa, nhưng anh không hội đủ điều kiện hạnh kiểm, để thi lấy bằng hành nghề luật sư (Bar Examination), vì anh là cựu tù nhân hình sự đang còn nằm trong tình trạng án treo và anh cho biết, anh đang làm việc cho một hãng luật sư tư (Law firm), vì không có bằng hành nghề luật sư nên anh chỉ chuyên ngồi nghiên cứu (Research) các vụ án đã xử, để viết những bài lý đoán (Pleadings) đưa cho luật sư ra tòa bào chữa cho thân chủ. Tôi cũng có hỏi anh ta là làm sao lấy được tiền trong chum đó ra, như anh đã nói với tôi khi anh còn bị giam giữ trong trại tù, vì nhà của anh đã bị tich thu và chính quyền đã cho đem đấu giá căn nhà của anh trước khi anh mãn hạn tù. Anh cho biết anh nhờ người bạn thân của anh đứng tên, mua lại căn nhà này cho anh và anh đã đào cái chum đó lên, trích ra một số tiền để trả nợ số tiền mà bạn anh đã ứng trước mua căn nhà này lại cho anh. Nhờ vậy, anh không cần phải mượn tiền nhà trường, để đi học lấy bằng luật, như ước vọng của anh khi còn ở trong tù và tiếp theo sau đây là Vụ án tử hình người Mỹ thứ nhất:

Người tử tội tên John, có vợ 1 con. Ông là một tín đồ Công Giáo rất ngoan đạo. Ông làm việc cho một hãng thương mại tư, chuyên sản xuất những thuốc diệt trùng sâu bọ và vì ông là một chuyên viên giới thiệu các sản phẩm hóa học của hãng mới chế tạo, nên thường xuyên ông phải đi xa ngoài tiểu bang, vắng nhà mỗi lần ít nhất từ 1đến 2 tuần lễ, để giải thích về sự công dụng tối đa của từng sản phẩm mới được chế tạo này, cho các đại lý của hãng ở những tiểu bang khác biết. Cứ mỗi lần vắng nhà như thế, vợ ông ở nhà với đứa con trai 5 tuổi, lại dẫn trai về nhà ngủ với bà và để giấu kín hành động ngoại tình này của bà, bà cho tiền đứa con đi mua kẹo bánh ăn và dặn nó đừng nói cho bố biết chuyện này khi bố nó trở về nhà. Đúng là đi đêm cho lắm thì cũng có ngày gặp ma. Một hôm ông nhận được lệnh phải trở về hãng gấp vì cần phải có mặt ông ở hãng, ông liền đáp máy bay trở về trình diện hãng trước tiên và giải quyết xong mọi việc, ông lái xe từ hãng trở về nhà, nhưng lại quên không gọi điện thoại báo tin cho vợ biết trước là ông đang trên đường về nhà, khi ông mở cửa bước vào nhà, nhìn vào trong phòng ngủ, thì thấy một tên trai trẻ đang nằm ôm vợ ông trên giường. Ông cố gắng lấy lại sự bình tĩnh, đi ra ngồi phòng khách, chờ đợi vợ ông ra gặp ông để hạch hỏi tội, trong khi đó tên trai trẻ kia, vội vàng mặc quần áo, lặng lẽ chuồn đi cửa sau mất dạng. Vì bị bắt quả tang với hành động ngoại tình, nên người vợ liền quỳ gối xuống trước mặt ông, khóc lóc thảm thiết, xin ông tha thứ và hứa sẽ không bao giờ dám tái phạm hành động này lần thứ hai nữa, ông đồng ý tha thứ cho vợ lần đầu. Thế nhưng khổ một nỗi là vợ ông đã ăn quen nhiều nhưng nhịn không quen và mới chưa đầy một tháng sau, ông trở về nhà bất thình lình, lại bắt gặp quả tang cảnh tượng vợ mình y hệt như lần trước, nhưng với thằng trai trẻ khác, cũng diễn ra trong phòng ngủ của hai vợ chồng ông. Ông cho tôi biết, đáng lý lần này ông định rút súng, tặng một phát đạn ân huệ cho đôi gian dâm phụ này về chầu diêm vương, nhưng bất chợt ông bình tâm suy nghĩ lại, vì thương đứa con trai còn nhỏ dại, không muốn cho nó bị mồ côi Cha Mẹ, phải đi ở với Cha Mẹ nuôi, vì ông suy đoán trước, là sau khi giết vợ và tình địch rồi, thì chắc chắn ông sẽ bị lãnh án tối đa tử hình hoặc chung thân khổ sai trong nhà tù, nên ông đành phải quyết định ly dị vợ và mặc dầu vợ ông phạm tội ngoại tình, nhưng tòa án vẫn phán quyết cho vợ ông được nuôi con, còn ông được quyền đón con về nhà ông vào những ngày cuối tuần.

Sau hơn 10 năm sống cảnh độc thân tại chỗ và lúc này con trai ông đã 16 tuổi, bất chợt ông nhớ lại một câu nói trong Kinh Thánh: Đàn ông sống một mình không tốt, nên trong một chuyến đi công tác xa tại tiểu bang California, ông gặp một cô gái gốc Mỹ lai Mễ, cô này mới 18 tuồi, xinh đẹp như nàng tiên giáng trần, có thân hình gợi cảm như nữ thần tình ái Venus, vì mê sắc đẹp tự nhiên, không trang điểm phấn son của cô, ông liền ngỏ lời muốn cưới cô làm vợ. Cô cho ông biết là cô đã có một người bạn trai rất thân, hơn cô 2 tuổi, cũng tỏ tình yêu cô và anh ta muốn cô chờ anh 2 năm nữa khi anh ra trường, anh sẽ cưới cô làm vợ, nhưng cô vẫn chưa nhận lời đề nghị này. Nay mới gặp ông lần đầu tiên, cô đã cảm thấy yêu mến ông, mặc dầu ông lớn hơn cô tới 2 con giáp, nhưng ông là người hào hoa phong nhã, giầu có, nên cô bằng lòng lấy ông làm chồng, nhưng với điều kiện cho phép cô thỉnh thoảng được giao tiếp với người bạn trai này của cô trước mặt ông, chỉ trong tình bạn hữu mà thôi. Ông bằng lòng ngay với điều kiện này của cô đưa ra và ông còn nói thêm, là người bạn trai này gặp cô trước mặt ông hay vắng mặt ông ở nhà, cô cứ việc thù tiếp anh ta, ông sẽ không ghen tuông gì cả, nhưng ông nhấn mạnh ngoài người bạn trai này ra, cô không được phép giao tiếp với bất cứ người đàn ông già trẻ lớn bé nào khác. Ông tâm sự cho tôi biết, thực ra ông lấy cô này hoàn toàn chỉ vì sắc đẹp quyến rũ mê hồn của cô như một pho tượng sống động, tuyệt tác lõa thể, biết thốt ra những lời yêu đương chìu mến bên tai ông, sau những giờ ông đi làm về nhà mệt mỏi; chứ thực sự không phải ông lấy cô ta vì ham muốn tình dục, vì sau ngày ông ly dị người vợ đầu tiên, không hiểu tại sao ông bị mắc chứng bệnh liệt dương (Impotent), kéo dài cho tới nay đã hơn 10 năm rồi. Vậy giả thử sau khi lấy cô về làm vợ, nếu cô ta có ăn nằm với người bạn trai trẻ này, thì ông cũng cảm thông cho hoàn cảnh sinh lý đòi hỏi của lứa tuổi dậy thì và sẵn sàng tha thứ cho cô, trong khi thể xác ông ở trong tình trạng bất lực, không thể nào đáp ứng nhu cầu tình dục đòi hỏi của cô được, nhưng miễn sao cô không được phép ngủ chung chạ với bất cứ những tên già trẻ nào khác, ngoại trừ người bạn trai của cô mà ông đã cho phép, ông mong rằng đừng giống như trường hợp người vợ đầu tiên của ông, đã lỗi phạm nhiều lần ăn nằm với nhiều tên trai trẻ, nên ông đành phải ly dị và nếu cô cũng lỗi phạm như vậy, thì ông không thể nào cứ tiếp tục tha thứ cho cô được.

Thế rồi chỉ một tháng sau, ông tổ chức đám cưới với cô thật linh đình, ở một nhà hàng sang trọng, nhưng không được tổ chức Nghi Lễ Hôn Phối lần thứ hai trong Thánh Đường, vì nghi thức hôn phối với người vợ trước của ông chưa được Tóa Án Hôn Phối Công Giáo ban bố án lệnh triệt tiêu. Ông tặng  cho cô dâu một chiếc nhẫn cưới hột xoàn và một chiếc xe hơi convertible sport đắt giá mới toanh. Nhưng cuộc tình duyên lần thứ hai này của ông kéo dài mới được gần một năm, thì 2 lần ông đi công tác xa về nhà bất thình lình, đều bắt quả tang vợ ông ngủ với trai và mỗi lần như thế với tên trai trẻ khác nhau, chứ không phải là cậu trai trẻ bạn của vợ ông trước khi cô lấy ông, mà ông đã cho phép được quyền đến thăm vợ ông, như mới kể ở trên đây. Lần đầu tiên ông bắt gặp vợ ngủ với tên thứ nhất, ông đã định tặng cho nó một phát đạn, nhưng đến khi bắt gặp vợ ngủ với tên thứ hai, thì khiến ông suy nghĩ lại, là làm sao có thể bắn chết một lúc cả hai tên được, vì bắn tên thứ nhất chết, chưa kịp bắn tên thứ hai, thì có thể ông đã bị bắt giam vào tù rồi, nên ông quyết định là phải giết vợ mình, để trừ tận gốc tội ngoại tình của vợ, ai bảo nàng ham mê tình dục với những chàng trai trẻ. Ông đặt kế hoạch giết vợ bằng cách cho tiền người bạn trai của vợ ông đến giết nàng, trong khoảng thời gian ông đi công tác xa nhà 2 tuần. Ông nghĩ làm như thế, chính quyền không biết ông là kẻ chủ mưu giết vợ và lại dễ dàng cho anh chàng bạn nàng, đến nhà tỏ tình thân mật như mọi khi với vợ ông, mà nàng sẽ không hề có ý nghi ngờ anh này âm mưu đến giết nàng. Sau phút ái ân với vợ ông, thừa lúc cô ngủ thiếp đi, anh dùng túi nylon chụp kín từ đầu đến cổ nàng, rồi kéo 2 đầu sợi giây, đã gắn sẵn vào túi nylon, xiết thật chặt, làm nàng nghẹt thở, từ từ rẫy chết trong im lặng, không ai nghe thấy tiếng nàng la lên kêu cứu. Chỉ vài ngày sau, nhà chức trách tìm ra manh mối, cà hai người đều bị bắt giam và qua lời thú tội của chàng trai này, kẻ chủ mưu giết vợ là người chồng, nên ông bị lãnh án tử hình.

Gần 10 năm trời, ông ở trong tù chờ kết quả kháng cáo lên các tòa án liên bang cấp cao hơn, để hy vọng được giảm án xuống còn chung thân, nhưng cuối cùng các đơn kháng cáo của ông đều bị tòa án tối cao Hoa Kỳ bác bỏ và gần đến ngày ông bị hành quyết bằng cách cho chich thuốc độc (Injection), thì ông bị đau nặng và chết một cách nhanh chóng, có lẽ nhờ sự ăn năn sám hối thật lòng của ông suốt gần 10 năm trong trại tù và suốt hơn 2 năm ông bi giam cầm trong trại tạm giam (Jail) là nơi tôi phục vụ, cứ mỗi lần tôi đến an ủi ông, đọc Phúc Âm cho ông nghe, cho ông rước Mình Thánh Chúa, thì ông đều tập họp được ít nhất từ 5 đến 10 anh em tù nhân khác, không phân biệt tôn giáo, chủng tộc đến nghe tôi thuyết giảng Lời Chúa, trong số này có một anh thanh niên người Ấn Độ theo đạo Phật, xin tôi lập thủ tục cho anh được rửa tội theo đạo Công Giáo, rất tiếc chưa kịp hoàn tất thủ tục rửa tội cho anh, thì anh bị thuyên chuyển đến trại tù liên bang ở tiểu bang Pennsylvania.

Khoảng vài tháng trước khi ông lìa trần vì bệnh, tôi được gặp lại ông một lần chót. Trong dịp này tôi có tỏ bầy lòng biết ơn sâu xa của tôi đối với ông, vì trong suốt thời gian hơn 2 năm ông bị giam cầm trong trại tạm giam Oklahoma County jail, mỗi cuối tuần tôi vào thăm tù nhân tại đây, chính ông là người đã quy tụ được một số anh em tù nhân khác đến nghe tôi rao giảng Lời Chúa, nhờ thế những anh em này đã tỏ lòng ăn năn sám hối tội lỗi của mình, để cùng nhau đọc kinh cầu nguyện xin Chúa tha tội cho họ. Nhân dịp này, ông cũng tâm sự cho tôi biết, giá ông cứ coi vợ ông như một bông hoa hồng xinh tươi, tỏa ra mùi hương ngào ngạt, mọc trong vườn hoa công cộng, để bất cứ ai muốn đến ngắm nhìn bông hoa và muốn thưởng thức mùi hương thơm của bông hoa thì đến, như ông đã cho phép chàng trai trẻ bạn của vợ ông được độc quyền đến thưởng thức mùi hoa thơm của nàng, thì ngày nay đâu đến nỗi ông phải lãnh bản án tử hình. Có một điều đau đớn hơn nữa cho ông, là trong khi ông ở tù được 5 năm, thì người con trai yêu quí duy nhất của ông 21 tuổi và là con trai của người vợ đầu tiên mà ông đã ly dị, cũng bị ở tù cùng trại tạm giam với ông, về tội bán cần sa ma túy, mà tôi đã viết lại câu chuyện tình cảm rất ly kỳ của cậu con trai ông, yêu một nữ tù nhân là một thiếu phụ đã có 2 con, hơn cậu 9 tuổi, ở cùng trong trại tạm giam với cậu, nhưng chưa bao giờ hai người thấy mặt nhau, mà chỉ nói chuyện hàng đêm với nhau qua ống thoát nước cầu tiêu, từ lầu 5 xuống lầu 4 và từ lầu 4 lên lầu 5. Câu chuyện này có tựa đề là: Tình Đầu Cũng Là Tình Cuối, trang 311, trong cuốn Tuyển Tập Pháp Luật Hoa Kỳ Thực Dụng (Sách tặng không bán) và trên trang mạng điện tử cũng như trên một số báo chí cách đây hơn 2 năm. Rồi sau 3 năm ông qua đời, cậu con trai ông, không biết vì lý do bí ẩn gì, cậu đã treo cổ tự vận trong trại giam, trong khi người yêu của cậu vẫn còn trong tù. Có một điều đặc biệt tôi cần nói ra đây, là cậu con trai này đẹp trai như nam tài tử James Dean và người yêu của cậu cũng có giáng điệu đẹp hồn nhiên như nữ tài tử Julie Andrews, Tuy hai người chưa bao giờ thấy mặt nhau, nhưng nhờ sự thăm viếng nhiều lần của tôi với cặp tình nhân không chân dung này, họ đã yêu cầu tôi miêu tả hình dáng của mỗi bên cho họ nghe và họ đã hứa hẹn với nhau qua ống tháot nước cầu tiêu là, sau khi mãnh hạn tù, họ sẽ làm đán cưới với nhau. Thôi cũng là điều phúc đức cho ông John, đã được Chúa gọi ông về sớm với Ngài trước khi bị hành quyết, chứ nếu ông còn sống tới khi ông nghe được tin con mình treo cổ tự vận, thì có lẽ ông sẽ bị đứng tim (heart attack), chết theo con mình, vì khi ông còn sống, ông vẫn thường nói với tôi và với các bạn tù nhân của ông trong trại tạm giam Oklahoma County Jail, là cậu con trai duy nhất này của ông, ông coi nó là một bảo vật quí giá nhất trên đời ông.

Vài bệnh mãn tính của trí thức Việt

Lang Thang Internet

Nguyễn Quang Dy

Ngày nay, các bác sỹ thường khuyên chúng ta phải kiểm tra sức khỏe định kỳ nếu không muốn bị đột tử (vì tim mạch) hay mắc các bệnh nan y (như ung thư). Trong “thế giới phẳng”, Tom Friedman cũng khuyên các doanh nghiệp phải kiểm tra sức khỏe thường xuyên, nếu muốn tồn tại và phát triển. Không biết giới trí thức Việt có kiểm tra sức khỏe và khám bệnh thường xuyên không, và có thừa nhận bệnh tật của mình không?

Có lẽ việc này cần hơn là “định nghĩa lại trí thức”. Tại sao phải định nghĩa lại? Chẳng lẽ lâu nay chúng ta không biết trí thức là gì, là ai, và làm gì. Đã qua rồi cái thời ông Mao điên rồ và xảo quyệt nói bậy: “trí thức không giá trị bằng cục phân”, hay cái thời mấy ông Việt Minh ngây ngô và cuồng tín, bắt chước ông Mao: “Trí phú địa hào, đào tận gốc, trốc tận rễ”. Họ không hiểu vùi dập trí thức là đồng nghĩa với tự sát quốc gia.

Tuy đã qua rồi, nhưng hệ quả của nó vẫn còn, bởi căn nguyên là cực đoan và cuồng tín chưa chết, vẫn còn lẩn khuất trong chính chúng ta. Nếu chịu khó quan sát, ta có thể nhận diện một số căn bệnh mãn tính điển hình của giới trí thức và văn nghệ sĩ Việt. Họ là thành phần ưu tú của quốc gia, làm đầu tàu thúc đẩy tiến bộ xã hội, nên cần quan tâm và khám bệnh, cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen (mấy ông này uống và hút dữ lắm!).

Những nhận xét dưới đây có thể đúng, có thể sai, có thể bổ sung, có thể tranh luận, nhưng là cần thiết. Đừng vội phủ định hay khẳng định ngay.

Hay định kiến và chia rẽ

Người ta hay nói (nửa đùa nửa thật) rằng một người Việt thì không thua kém một người nước khác, nhưng ba người Việt thì chắc thua kém một người nước khác. Bởi vì ba người Việt thường không hợp sức mà còn chia rẽ, tự phân hóa và vô hiệu hóa nhau. Không hiểu vì sao tính cá thể của người Việt rất cao, nhưng tính cộng đồng rất thấp. Đây là một nghịch lý mang bản sắc Việt Nam (không giống người Trung Hoa). Cũng chưa thấy tài liệu nghiên cứu nào phân tích xem đây là do tính bản địa, hay là do ảnh hưởng của văn hóa Pháp (xin lỗi mấy ông tây nhé!) Chỉ biết rằng người Việt có tiếng là hay định kiến và chia rẽ, hay cãi nhau không ai chịu ai. Càng trí thức, càng hay cố chấp và chia rẽ khỏe. Chưa thể lý giải ngay được, nhưng có thể do cực đoan và bảo thủ. Làm việc nhóm rất khó, không phát huy được nội lực và không kết nối được năng lượng (synergy). Rất khó đồng thuận để có tiếng nói chung. Có lẽ vì biết như vậy nên cụ Hồ mới nhấn mạnh đoàn kết “như con ngươi của mắt mình”, nghĩa là không đoàn kết thì mù luôn. Hy vọng Việt Nam không phải là một “thung lũng mù”!

Gần đây, đáng mừng là đã xuất hiện một số hội đoàn độc lập theo hướng dân chủ hóa và cởi mở hơn, như xã hội công dân. Nhưng đáng buồn là các hội đoàn mới này cũng khó phát triển nhanh và mạnh được. Không phải chỉ vì số lượng ít, nguồn lực thiếu thốn, bị chính quyền ngăn cản, mà bản thân nội bộ cố chấp và chia rẽ, rất khó đồng thuận để có tiếng nói chung. Nghe nói vừa mới hình thành đã cãi nhau rồi. Chưa cần bên ngoài phá, bên trong đã tự phân hóa rồi. Có lẽ cũng vì vậy mà hòa hợp và hòa giải dân tọc mới khó thế. Khi nói đến dân trí, người ta thường hiểu theo nghĩa cộng đồng chứ không phải từng cá thể. Nếu cứ định kiến và chia rẽ như vậy thì làm sao có thể nâng cao dân trí, làm sao có thể “thoát Trung”?

Không chịu lắng nghe

Theo nguyên lý truyền thông, lắng nghe quan trọng hơn cả nói, để thu lượm và sàng lọc thông tin cần thiết. Phải bình tâm mới lắng nghe được người khác, để hiểu được cả những điều người khác không nói ra. Điều này càng quan trọng trong thời đại bùng nổ truyền thông kỹ thuật số. Muốn lắng nghe phải khiêm tốn, chân thành, nhạy cảm. Người ta nói xã hội càng “high-tech” thì con người càng phải “high-touch”. Ta thường làm ngược lại. Gần đây, Việt Nam được xếp vào nhóm nước vô cảm nhất thế giới (trong khi chưa “high-tech”). Đa số người Việt, nhất là giới trí thức, chỉ thích nói cho người khác nghe, mà không chịu lắng nghe người khác nói. Một số người còn hay “xoa đầu” và dạy bảo người khác (nhất là đối với lớp trẻ). Họ thường vô cảm, không hiểu được người khác muốn gì, nghĩ gì. Thế hệ già không hiểu thế hệ trẻ. Bắc – Nam, trong – ngoài, không hiểu được nhau. Thói quen không chịu lắng nghe có thể do thái độ ngạo mạn, coi thường người khác, luôn cho mình là đúng, ai không giống mình là sai.

Trong bộ máy công quyền trước đây, người ta quen độc quyền thông tin theo cấp bậc. Có một thời, chỉ có lãnh đạo mới được đọc “bản tin tham khảo” (lấy từ các hãng thông tấn nước ngoài). Thời ấy đã qua rồi, nhưng hệ quả của nó vẫn còn, vì hệ tư tưởng cũ chưa thay đổi. Một khi trong đầu đã chứa định kiến gì, thì người ta hay cố chấp, luôn phủ định hoặc khẳng định, mà không cần lắng nghe để tìm hiểu sự thật. Không chịu lắng nghe và chia sẻ thông tin thường dẫn đến định kiến và chia rẽ. Điều đáng nói là không phải chỉ có những người cộng sản (cuồng tín) mà cả những người chống cộng (cực đoan) đều mắc phải căn bệnh mãn tính này. Trí thức mà định kiến và cực đoan thì còn nguy hiểm hơn cả người khác.

Học giả nhiều hơn học thật

Chưa thấy ở đâu người ta coi trọng bằng cấp và học hàm học vị một cách cực đoan như ở Việt Nam. Giới thiệu ông trí thức nào mà thiếu cái tít “GSTS” là toi. Trong khi đó dân chúng gọi GSTS là “gà sống thiến sót” (xin lỗi không phải tôi nói!). Vì vậy, nhu cầu “học giả” và làm “bằng giả” trở thành một thị trường ngầm phát đạt, như một khối u mãn tính, làm mấy đời bộ trưởng giáo dục đành chào thua. Điều đáng nói là nó không chỉ phổ biến trong nhà trường mà còn trong giới công chức và trí thức. Một quốc gia có trên 90 triệu dân (một nguồn tài nguyên quý mà chắc nhiều nước thèm muốn) nhưng chất lượng nguồn nhân lực đang khủng hoảng đến mức báo động. Chúng ta không lo giới trí thức Việt nhỏ bé, nhưng rất lo chất lượng dân trí còn thấp, bị phân hóa và vô hiệu hóa quá nhiều và quá lâu. Vì vậy, trí thức thật thì ít, trí thức giả thì nhiều. Giới trí thức Việt giống như một bức tranh “mosaic” nhiều màu sắc khó tả, rất đặc thù chẳng giống ai, mang đậm “bản sắc” Việt Nam.

Nguồn gốc trí thức Việt đại khái có mấy thế hệ. Thế hệ những người “học tây” thời trước (cả Bắc lẫn Nam) là trí thức thật, nhưng vừa quá ít vừa “quá date” (passé rồi), nếu chưa chết hoặc không nhanh chân ra nước ngoài thì cũng đã bị vô hiệu hóa bởi thời thế hoặc thời gian. Thế hệ “thiếu sinh quân” (thời chống Pháp) được chọn đi học Trung Quốc/Liên Xô, đa số đã trở thành quan chức, một số khác có tài đã trở thành trí thức thật, nhưng nay đã về hưu. Thế hệ “học Đông Âu” (thời chiến tranh với Mỹ), tuy đông nhưng bị phân hóa, đa số thực dụng buôn bán kinh doanh giàu lên nhanh như “tướng soái”, một số trở thành tư bản đỏ (đang lũng đoạn thị trường), nhưng vẫn giữ cái mũ phó tiến sĩ hoặc tiến sĩ dổm, một số khác có tài theo đuổi khoa học nghệ thuật, thường bị vô hiệu hóa, hoặc phải nhập quốc tịch nước khác. Thế hệ đi học các nước “phương tây” (sau chiến tranh) ngày càng đông và đa dạng, đa số kinh doanh, một số làm công chức, một số khác làm cho nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài. Trí thức người Việt sống ở nước ngoài là một nguồn nhân lực quan trọng, có nhiều nhân tài, có lòng ái quốc, có thể đóng góp nhiều hơn cho đất nước và làm cầu nối với thế giới, nhưng chưa được thực sự trân trọng.

Im lặng trùm chăn

Trong bối cảnh xã hội chuyển đổi, đầy biến động và rủi ro, giới trí thức thường là đội ngũ tiên phong dẫn dắt xã hội đổi mới và phát triển. Nhưng đáng tiếc, giới trí thức văn nghệ sĩ Việt đã bị “thui chột” sau những kinh nghiệm đau buồn như “cải cách ruộng đất” và “nhân văn gia phẩm”, nên đa số thường “trùm chăn”, không dám lên tiếng, vì sợ. Đây là cái sợ tiềm tàng đã đi vào tiềm thức ít nhất hai thế hệ, nên muốn thoát khỏi nó phải cam đảm để phản tỉnh. Đến nay, hệ thống kiểm soát và kiểm duyệt (văn hóa tư tưởng) về cơ bản vẫn chưa thay đổi, với hồ sơ nhân quyền đang là vấn nạn trong quan hệ với Mỹ và phương Tây (giống như vấn đề MIA trước đây). Trong bối cảnh đó, giới trí thức văn nghệ sĩ “trùm chăn” là dễ hiểu. Quá trình phản tỉnh để thoát khỏi nỗi sợ không đơn giản, tùy thuộc vào hoàn cảnh mỗi người. Có những người đến cuối đời mới dám lên tiếng nói ra sự thật (như tác giả “Đèn Cù”).

Bên cạnh đa số im lặng trùm chăn (silent majority), có một thiểu số lớn tiếng (vocal minority). Những người đã định cư ở nước ngoài thường “dũng cảm” hơn và “lớn tiếng” hơn những người trong nước. Một số quá khích và nôn nóng muốn thay đổi ngay. Một số khác trong lòng còn nặng hận thù và cố chấp, chỉ thích chửi nhưng không đề ra được giải pháp. Ai cũng muốn thay đổi, nhưng nếu không có giải pháp khả thi, thì thành viển vông. Vì vậy, cần tránh cả khuynh hướng “trùm chăn” lẫn “quá khích”. Nếu bình tâm nhìn kỹ thì quá trình dân chủ hóa trên thế giới tuy đa dạng và phức tạp, nhưng có quy luật, cần thời gian. Qua kinh nghiệm nhiều nước đã chuyển đổi (trong 40 năm qua) người ta thấy cách tốt nhất là đấu tranh ôn hòa, thông qua “Bất tuân Dân sự”. Phong trào dân chủ gần đây tại Hong Kong là một ví dụ, khác nhiều so với thời Thiên An Môn. Trong thời đại toàn cầu hóa và truyền thông kỹ thuật số, muốn đấu tranh hiệu quả phải có dân trí cao, ứng dụng công nghệ cao, dùng “sức mạnh mềm” đối phó với “sức mạnh cứng”, biết kết nối quốc tế để vận dụng sức mạnh toàn cầu (global synergy).

Hội nhập quốc tế chậm

Trong thời đại toàn cầu hóa, giới trí thức đáng lẽ phải hội nhập quốc tế nhanh hơn những nhóm người khác, để dẫn dắt họ trong quá trình đổi mới và phát triển. Đáng tiếc, giới trí thức Viêt hội nhập quốc tế hơi chậm so với các nước khác đang chuyển đổi. Có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, chính sách kiểm soát và kiểm duyệt chặt chẽ với các quy định lạc hậu, không khuyến khích và tạo điều kiện cho giao lưu, hội nhập quốc tế. Thứ hai, bị đóng cửa quá lâu nên giới trí thức bị “nội địa hóa” quá nhiều, một số mang tâm lý bài ngoại, không quen hội nhập. Thứ ba, hàng rào ngôn ngữ và văn hóa cũng làm cho việc giao lưu, hội nhập của trí thức với thế giới bên ngoài khó khăn. Tuy nhiên, thế hệ trí thức trẻ học tại các nước Phương Tây sau này ngày càng đông, riêng học tại Mỹ đến nay là 16.500 người (sau 20 năm). Họ không bị hàng rào ngôn ngữ và văn hóa cản trở, giao lưu và hội nhập dễ dàng. Đây là một nguồn nhân lực và một lớp trí thức mới quan trọng, nhưng chưa được coi trọng đúng mức.

Trong thời đại toàn cầu hóa và truyền thông kỹ thuật số, liên kết và giao lưu quốc tế vô cùng quan trọng, giúp cho những người trí thức mở rộng tầm nhìn, không kỳ thị dân tộc, ngăn ngừa xu hướng dân tộc cực đoan và bạo lực giữa các quốc gia. Theo kinh nghiệm phát triển của nhiều nước, chỉ khi nào giới trí thức trưởng thành như một thế lực mạnh trong xã hội, và nhân tài được trọng dụng như tài sản quốc gia, thì đất nước đó mới thực sự phát triển. Nhưng trước hết, giới trí thức Việt cần chữa trị các bệnh mãn tính nói trên.

NQD. 7/7/2015