Một lá cờ Palestine tung bay giữa đống đổ nát của các tòa nhà, ở Rafah, phía nam Dải Gaza hôm thứ Ba. Ảnh: hatem khaled/Reuters
WASHINGTON—Tổng thống Trump vận động thu hẹp vai trò của Mỹ ở nước ngoài. Nhưng kể từ khi nhậm chức, ông đã trình bày rõ ràng một thế giới quan đôi khi gần với chủ nghĩa bành trướng hơn là chủ nghĩa biệt lập.
Trump đã tạo ra làn sóng chấn động toàn cầu hôm thứ Ba khi ông nói rằng Mỹ nên làm như vậy kiểm soát lâu dài Gaza, gợi ý rằng người Palestine nên được di dời trong khi vùng đất này được xây dựng lại thành “Riviera của Trung Đông.” Ngoại trưởng Marco Rubioviết trên mạng xã hội rằng Trump sẽ “Làm cho Gaza tươi đẹp trở lại.”
Việc nắm quyền kiểm soát lãnh thổ đang bị tranh chấp gay gắt sẽ đặt Mỹ vào trung tâm của các cuộc xung đột ngoại giao và an ninh quốc gia phức tạp nhất thế giới, nâng cao triển vọng rằng Trump đang ký kết đất nước cho chính xác loại vướng mắc nước ngoài mà ông nói với cử tri rằng ông sẽ tránh. Trump đã không loại trừ việc gửi quân đội Mỹ đến Gaza để hoàn thành mục tiêu của mình.
Theo một cố vấn lâu năm, thông báo hôm thứ Ba đã đánh dấu một sự thay đổi đáng chú ý đối với Trump, người đã mô tả Trung Đông là “blood và sand” trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Trump hiện đang đề xuất xây dựng lại Gaza, mà các trợ lý của ông cho rằng có thể mất từ 10 đến 15 năm.
Hai quan chức chính quyền Trump cho biết ý tưởng về việc tiếp quản Gaza đã được hình thành gần đây, với tổng thống điều hành nó bởi các trợ lý và đồng minh trong những ngày gần đây. Đề xuất này được bảo mật chặt chẽ, chỉ có các quan chức chính quyền thuộc vòng thân cận, bên trong của tổng thống Trump được hội ý. Các quan chức khác đã không biết rằng ý tưởng này đã được đặt trên bàn trong những ngày lên kế hoạch cho cuộc gặp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Trump trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm thứ Ba. Ảnh: Shawn Thew – Pool qua CNP/Zuma Press
Đề xuất của tổng thống Trump đã làm choáng váng ngay cả một số người ủng hộ nhiệt thành và có ảnh hưởng nhất của ông trong cộng đồng Do Thái. Một người gây quỹ lâu năm ủng hộ Israel Trump, người đã quyên tiền cho tổng thống trong nhiều năm đã gọi ý tưởng này là “insane” và đặt câu hỏi làm thế nào nó có thể được thực hiện, việc lưu ý loại chính sách này có thể sẽ mất hơn một năm để hoàn thành với quá nhiều biến số chưa biết để nó được thực hiện suôn sẻ.
Ông Netanyahu nói trong cuộc họp báo rằng một trong những mục tiêu chính của ông là đảm bảo Gaza sẽ không tiếp đón những kẻ khủng bố một lần nữa. Ông tiếp tục, Trump đã đưa khái niệm đó lên một tầm cao hơn nhiều.“
“Đó là điều có thể thay đổi lịch sử và việc thực sự theo đuổi con đường này là điều đáng giá.”
Nhưng tình tiết ở Gaza thể hiện sự quyết đoán mà Trump đang lấn át trong nhiệm kỳ thứ hai, tin tưởng rằng sụ chiến thắng bầu cử mạnh mẽ vào tháng 11 vừa qua của ông sẽ tạo vỏ bọc chính trị để hành động theo bản năng ruột thịt của ông. Ông đã đặt mục tiêu giành được Greenland có tầm quan trọng chiến lược, gây ra cuộc chiến giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama và nói rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 của Hoa Kỳ.
Một cố vấn của tổng thống nói rằng trong khi một số nhà quan sát đã bác bỏ mong muốn của ông để kiểm soát Greenland, kênh đào Panama và những nơi khác, “Ông ta lại chăm chú một cách nghiêm trọng chết người về điều đó.”
Đề xuất Gaza của Trump cũng cho thấy tổng thống đang dựa vào sự từng trải âu dài của mình với tư cách là một doanh nhân và nhà phát triển bất động sản, xem thế giới như một bức tranh để mở rộng ảnh hưởng của Mỹ và củng cố di sản của ông. Khi Trump tìm cách ngăn chặn lệnh cấm TikTok thuộc sở hữu của Trung Quốc, ông đã đề xuất một thỏa thuận trong đó Mỹ nắm giữ cổ phần sở hữu trong doanh nghiệp. Khi nói về cuộc chiến ở Ukraine, Trump than thở về sự mất mát của nhiều sinh mạng, bao gồm cả người Nga, nhưng cũng là sự tàn phá của các thành phố xinh đẹp.
Một số nhà ngoại giao kỳ cựu đã bối rối trước kế hoạch của Trump cho Gaza. Dan Shapiro, đại sứ Mỹ tại Israel dưới thời chính quyền Obama, cho biết “Đó không phải là một đề xuất nghiêm túc. “Nếu bị truy đuổi, nó sẽ gây ra chi phí lớn bằng đô la và quân đội Hoa Kỳ mà không có sự hỗ trợ từ các đối tác quan trọng trong khu vực.”…
Cập nhật tin đính chính của Nhà Trắng hôm nay, ngày 5 thangs2, 2025
Chính quyền Trump không có ý định chi trả cho việc tái thiết Gaza cũng như không đưa ra bất kỳ cam kết nào về việc gửi quân đội Mỹ đến đó, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết hôm thứ Tư, đưa ra các chi tiết làm rõ một ngày sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tiếp quản lãnh thổ và xây dựng lại nó.
“Tổng thống đã nói rất rõ rằng Hoa Kỳ cần phải tham gia vào nỗ lực tái thiết này, để đảm bảo sự ổn định trong khu vực cho tất cả mọi người. Nhưng điều đó không có nghĩa là giầy trận bước trên mặt đất ở Gaza. Điều đó không có nghĩa là người nộp thuế Mỹ sẽ tài trợ cho nỗ lực này,” Leavitt nói. “Điều đó có nghĩa là Donald Trump, người tạo ra thỏa thuận tốt nhất hành tinh, sẽ tiếp tục đạt được một thỏa thuận với các đối tác của chúng tôi trong khu vực.”
… Phát ngôn viên nhà Trắng cho biết rằng tổng thống Trump đã “giao lưu và suy nghĩ” về đề xuất này “trong một thời gian khá dài”. Bình luận của cô Leavitt là một sự rút lui một phần của một số yếu tố cực đoan hơn trong đề xuất của ông Trump sau khi tổng thống bị quốc tế lên án rộng rãi vì nói rằng ông muốn Hoa Kỳ có “vị trí sở hữu lâu dài” ở Gaza và chuyển cư dân của mình đến một “mảnh đất tốt, tươi mới, xinh đẹp” ở một quốc gia khác.