Nữ nhà báo BBC Tiếng Việt bị giữ passport, ‘giam lỏng’ tại Việt Nam

Ba’o Nguoi-Viet

October 29, 2025

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Hãng tin BBC đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về một nhà báo làm việc cho BBC Tiếng Việt tại văn phòng Bangkok, Thái Lan, vì người này bị cấm rời khỏi Việt Nam trong nhiều tháng qua.

Báo The Times  cho hay, “nữ phóng viên 29 tuổi này bị cấm xuất cảnh sau khi bài viết của cô khiến chính quyền cộng sản bất bình.”

Bản tin trên trang BBC Tiếng Việt hôm 29 Tháng Mười dịch lại vắn tắt bản tin trên BBC News. (Hình: Chụp qua màn hình)

“Bạn bè và đồng nghiệp làm việc cho Ban Tiếng Việt của BBC, cho biết cô bị tước hộ chiếu sau khi bị bắt giữ và thẩm vấn trong chuyến về thăm nhà gần Sài Gòn vào Tháng Tám.”

“Họ đổ lỗi cho chính phủ Anh vì đã không  có nhiều nỗ lực để thúc đẩy việc trả tự do cho cô và cáo buộc chính phủ Anh ưu tiên chuyến thăm của Tổng Bí Thư Tô Lâm hơn là tự do của một nhà báo trẻ.”

Sau tuyên bố cắt giảm ngân sách vài năm trước, Ban BBC Tiếng Việt không còn người làm ở London mà chỉ còn một nhóm đóng tại Bangkok.

Trang BBC Tiếng Việt hôm 29 Tháng Mười viết rằng, phóng viên mang quốc tịch Việt Nam này đã trở về nước để thăm gia đình và gia hạn hộ chiếu (passport), nhưng đã bị giữ cuốn sổ này và thẻ căn cước, đồng thời đã phải trải qua “nhiều ngày thẩm vấn.”

Hãng tin Anh Quốc viết thêm rằng họ đang hối thúc nhà chức trách Việt Nam cho phép nhà báo này rời đi ngay lập tức để trở lại làm việc bằng cách cung cấp sổ thông hành đã được gia hạn.

Thông cáo của BBC được phát đi vào thời điểm ông Tô Lâm, tổng bí thư đảng CSVN đang có chuyến thăm Anh mà theo lịch trình, ông ta sẽ được Thủ Tướng Keir Starmer tiếp đón.

Bản tin trên BBC News dẫn lời phát ngôn nhân của Bộ Ngoại Giao Anh: “Chúng tôi quan ngại trước các báo cáo về tình trạng quấy rối các tổ chức phi chính phủ, nhà báo, các nhà hoạt động nhân quyền và cộng đồng tại Việt Nam và tiếp tục nêu trực tiếp những lo ngại này với đối tác Việt Nam.”

Bản tin viết thêm rằng, bên cạnh sự tăng trưởng kinh tế, Việt Nam “có mức độ kiểm duyệt chính trị cao và hồ sơ nhân quyền kém.”

“Các cơ quan truyền thông và nhà báo có nguy cơ bị trừng phạt và bắt giữ vì đề cập đến các chủ đề nhạy cảm và chỉ trích nhà cầm quyền, trong khi những nội dung trực tuyến bị coi là đe dọa chế độ Cộng Sản bị chặn.”

Hộ chiếu Việt Nam. (Hình minh họa: Chụp qua màn hình)

Báo The Times  dẫn lời ông Phil Robertson, một nhà vận động nhân quyền tại Bangkok, người quen biết nữ nhà báo, cho biết: “Chính phủ Anh cần phải nói chuyện rõ ràng và thẳng thắn với ông Tô Lâm để khẳng định cô ấy không làm gì sai. Cô ấy chỉ đơn giản là đang làm công việc của mình. Cô ấy nên được trả lại sổ thông hành và được phép ra phi trường ngay lập tức để bay qua Bangkok.”

Theo tìm hiểu của nhật báo Người Việt, danh tính nữ nhà báo BBC Tiếng Việt là cô Bùi Thư, người gia nhập cơ quan này trong ít năm gần đây. (N.H.K) [kn]


 

Khi mọi ánh mắt dán vào một người phụ nữ đang vùng vẫy giữa mặt nước

Hong Thai Hoang 

Khi hàng chục chiếc điện thoại giơ lên để quay.

Khi mọi ánh mắt dán vào một người phụ nữ đang vùng vẫy giữa mặt nước — và không ai cử động.

Có duy nhất một người lao xuống. Anh ta không phải người Việt.

Anh ta không biết cô gái ấy là ai. Nhưng anh ta là người duy nhất nhảy xuống.

Và khi kéo được thi thể cô lên, mọi thứ đã quá muộn.

Trên mạng, người ta bình luận. Trên báo, người ta im lặng.

Không một dòng tin nào nhắc đến người nước ngoài ấy.

Không một tờ báo nào nói rằng người cứu cô gái đầu tiên không phải người Việt.

Họ cố tình giấu đi, vì sợ cái hình ảnh ấy —  một người phương Tây cúi xuống cứu một người Việt —  sẽ làm rạn nứt thứ niềm tự hào mà họ đang gắng sơn phết mỗi ngày.

Một xã hội có thể bỏ ra hàng tỉ đồng để sản xuất các chương trình nói về “lòng tự tôn dân tộc”, nhưng lại im lặng trước một hành động nhân bản của “phương Tây suy đồi”.

Một nền truyền thông có thể đưa tin tỉ mỉ về những con mèo bị lạc, nhưng lại không dám đăng hình người đã cứu người, vì anh ta không thuộc “phe ta”.

Sự thật không cần hô hào —  nó chỉ cần một hình ảnh: một người ngoại quốc lội xuống dòng nước đục,  giữa những tiếng xì xào của hàng trăm người Việt đứng trên bờ.

Cô gái đã chết.

Nhưng cái chết ấy không chỉ của cô — mà của cả một xã hội đã tự giết phần người còn sót lại trong chính mình.

Họ có thể lấp đi tin tức, xóa đi clip, bịt miệng tất cả những ai nói ra.

Nhưng họ không thể xóa được khoảnh khắc ấy khỏi lịch sử.

Bởi vì nó đã thành một chứng tích không thể tẩy rửa: người phương Tây đã cố gắng cứu một người Việt Nam, trước sự thờ ơ của hàng trăm trái tim Việt Nam đang có mặt ở đó.

Cô gái không sống lại được. Nhưng cái chết của cô — và hành động của anh — đã khắc thêm một đường rạn trong tâm hồn một xã hội đang được dạy phải “tự hào dân tộc”.

Khi một xã hội bắt đầu chọn cách che giấu những hành động tử tế chỉ vì nó đến từ “phương Tây”, thì không cần kẻ thù nào làm cho ta suy tàn nữa —  chúng ta đã tự giết mình bằng sự kiêu hãnh giả tạo của chính mình.

Hong Thai Hoang

“Con không thở được. Con xin lỗi. Con phải đi bây giờ”.

Nguyễn Văn Hùng

 “CON XIN LỖI….”

Hàng ngày trên con đường kiếm sống, thỉnh thoảng ta vẫn nghe cây khế trước nhà tiếng kêu của một loài quạ “ăn khế trả vàng, may túi ba gang mà đựng”. Dân ta ai cũng may sẵn những chiếc túi ba gang. Thời mở cửa, ai cũng hăm hở, ai cũng tưởng mình đã hốt đầy vàng trong cái kho của trời đất. Có biết đâu rằng vàng đã cho đi cả, chỉ còn lại sỏi và đá trong chiếc túi ba gang của mình.

Ta cho đi hết, cho hết cả … từ tài nguyên, của cải cho đến những giá trị cốt lõi. Và thế là đất không còn lành, chim không muốn đậu. Bầy chim túa đi thiên di mang theo tất cả, tuổi trẻ, tình yêu, nhiệt huyết… rời bỏ đất nước mình!

Người dân nghèo khó ra đi, người giàu có cũng ra đi, cán bộ quan chức chính quyền cũng tìm cách thu vén đưa con cái cùng tài sản ra đi. Ngày xưa, thuyền nhân ra đi bất kể sống chết. Ngày nay, đất nước hoà bình, phát triển, người dân cũng ra đi bất kể sống chết. Chúng ta mất hết, mất hết, … khế trên cây cũng không còn. Thỉnh thoảng lại nghe vọng lại những lời xin lỗi vang lên từ những chuyến xe tải đông lạnh:

– “Con Tuân đây. Con xin lỗi. Con không chăm sóc được mọi người. Con xin lỗi. Con không thở được. Con muốn quay về với gia đình mình. Mọi người hãy sống tốt”.

– “Con không thở được. Con xin lỗi. Con phải đi bây giờ”.

– “Con xin lỗi bố mẹ nhiều mẹ ơi, con đường đi nước ngoài không thành, mẹ ơi, con thương bố mẹ nhiều, con chết vì không thở được”.

Có lúc lời xin lỗi ấy lại thầm lặng, hòa cùng tiếng sóng biển. Chúng ta chỉ được biết đến khi những quốc gia sở tại thông báo về những thây người Việt trôi ở vùng biển Đài Loan, hay chiếc phao trống người, bập bềnh trôi ở vùng biển tây Flanders, Thuỵ Sĩ.

Ôi! Xin lỗi, xin lỗi, … ai là người cần nói lời xin lỗi, cái anh Ba, cô Út áo nâu, khăn rằn ngày xưa đó ơi! Làng quê, bãi mía, cầu ao, ánh trăng nằm đó đơn côi. Trong căn nhà, mẹ ngồi nhớ con. Nhớ những tháng ngày nhà mình còn là mái lá, nhớ tiếng cười con rớt lại nơi cây khế, nơi gốc mít, nơi bờ ao trước hiên nhà.

Câu thơ của Nguyễn Đình Chiểu tự dưng mà nghe đứt ruột:

Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy

Mất ổ bầy chim dáo dác bay

(Chạy Tây – Nguyễn Đình Chiểu)

***

Nói với K&T:

Con ạ, Cách đây năm năm, cũng đúng vào ngày 23/10/2019, một thảm trạng xảy ra tại hạt Essex, đông bắc London đã làm chấn động toàn thể nước Anh. Cảnh sát đã được thông báo rằng, trong một xe tải đông lạnh (container) tại khu công nghiệp Waterglade, có 39 người nhập cư đã chết vì ngạt thở.

Vụ việc này cũng gây rúng động chính trường Vương quốc Anh, từ Thủ Tướng Boris Johnson, cho đển các vị lãnh đạo những đảng phái chính trị. Sự rúng động đến từ nỗi thương tâm dành cho những ước mơ thiện lành của những người trẻ Việt Nam. “Người ta vẫn nghĩ rằng đi ra nước ngoài mọi sự dễ dàng hơn, kiếm tiền dễ, có thể gửi được nhiều tiền về để giúp đỡ gia đình, để xây nhà to cho bố mẹ, để giúp nuôi các em ăn học…”

Những lời xin lỗi được tìm thấy trong 50 chiếc điện thoại mà cảnh sát Anh thu thập từ hiện trường đã được công bố trong một phiên toà xử những kẻ buôn người ở Luân Đôn: Lời xin lỗi đầu tiên là của một  người tên Tuân gởi cho vợ, con và mẹ của anh. Lời thứ hai của một người nam gởi cho gia đình. Lời cuối cùng của cô Nguyễn Thị Trà Mi gởi lại cho bố mẹ.

Nhiều người dân địa phương đã đến đặt hoa ở nơi ấy. Nơi những người trẻ Việt Nam ra đi, mang theo mình niềm mơ ước về một miền đất hứa và một tình yêu thắm thiết dành cho người thân và gia đình.

Nguyệt Quỳnh

 

Ảnh: Bảy trong số 39 người thiệt mạng trong xe tải ở Anh. Nguồn: Daily Mail


 

Vụ án chấn động người Việt ở Nhật Bản, cảnh sát đã bắt được nghi phạm

Ba’o Dat Viet

October 25, 2025

Cảnh sát tỉnh Hiroshima (Nhật Bản) vừa bắt giữ Đinh Thị Hương, 32 tuổi, thực tập sinh người Việt sinh sống tại quận Saeki, với cáo buộc sát hại Nguyễn Thuỳ Nga, cũng 32 tuổi, trong căn hộ chung cư ở quận Nishi hôm 15 Tháng Mười. Vụ việc gây bàng hoàng trong cộng đồng người Việt tại Nhật Bản, nơi vốn đã có không ít nỗi lo về sự chật vật, cô đơn và xung đột âm thầm giữa những lao động tha hương.

Theo thông tin ban đầu từ cảnh sát, Hương bị nghi đột nhập vào căn hộ tầng 14, rồi dùng vật tày đánh nhiều nhát vào đầu và mặt của nạn nhân. Sau khi gây án, cô ta lục soát phòng với mục đích tìm tiền và tài sản giá trị. Chồng của nạn nhân – cũng là người Việt – trở về nhà buổi tối cùng ngày và phát hiện vợ mình nằm trong vũng máu. Anh lập tức đến đồn cảnh sát trình báo, mở đầu cho một cuộc truy xét quy mô lớn.

Cảnh sát Hiroshima đã truy ra Hương thông qua hệ thống camera an ninh của toà nhà và khu vực xung quanh. Hiện Hương bị tạm giữ để thẩm vấn; nhà chức trách đang điều tra thêm về mối quan hệ giữa nghi phạm và nạn nhân, xem đây là hành vi phạm tội vì mâu thuẫn cá nhân hay đơn thuần là vụ cướp tài sản dẫn đến giết người.

Nhưng đối với cộng đồng người Việt tại Nhật, câu chuyện này vượt xa một vụ án hình sự thông thường.

Trong nhiều năm qua, hàng trăm ngàn người Việt sang Nhật dưới danh nghĩa du học, thực tập sinh kỹ năng hay lao động phổ thông. Không phải ai cũng có một cuộc sống ổn định. Nhiều người sống trong cảnh áp lực tài chính, làm việc quá giờ, bị bóc lột, bị cô lập môi trường sống. Một số rơi vào nợ nần, dễ dẫn đến trộm cắp, phạm tội nhỏ, rồi dần dần trượt dài.

Vụ việc lần này, dù chưa rõ động cơ chính xác, vẫn cho thấy một mặt tối đáng lo ngại: chính trong cộng đồng người Việt với nhau, sự đùm bọc đôi khi không vượt qua được những hoàn cảnh nghiệt ngã của đời sống tha hương. Không ít người Nhật đã nhìn người Việt với ánh mắt dè chừng trong các năm gần đây, khi số vụ án liên quan lao động, thực tập sinh Việt tăng lên rõ rệt. Và những vụ án như thế này càng khoét sâu khoảng cách, gây thêm tổn hại đến hình ảnh chung của cộng đồng.

Đáng buồn hơn, nạn nhân Nguyễn Thuỳ Nga cũng chỉ là một phụ nữ xa quê, lao động để mưu sinh như bao người khác. Cô không chết vì tai nạn nghề nghiệp, không vì bệnh tật, mà chết trong chính không gian sinh hoạt riêng tư của mình – nơi đáng lẽ phải an toàn nhất. Đằng sau cô là một người chồng, có thể là cha mẹ già ở quê nhà, và có thể cả những dự định dở dang chưa kịp hoàn thành.

Vụ án Đinh Thị Hương sẽ được xét xử theo pháp luật Nhật Bản – hệ thống tư pháp vốn rất khắt khe và chặt chẽ. Nếu bị kết tội giết người và cướp tài sản, Hương có thể đối diện mức án rất nặng, thậm chí tù lâu dài.

Nhưng hình phạt dành cho bị cáo không thể xoá được vết rạn vừa in sâu vào cộng đồng người Việt tại Nhật – nơi vốn đã chịu nhiều định kiến.

Và điều đau lòng nhất là:

Ở nơi xa xứ, người Việt lẽ ra phải dựa vào nhau để sống, chứ không phải trở thành mối hiểm nguy của nhau.


 

DÀNH CHO NHỮNG AI CHO RẰNG MÌNH LÀ KHỔ NHẤT

Tổng hội Mân Côi CN Việt Nam – Tổng Đoàn Hiệp Sĩ Mân Côi

Ta khóc lóc tưởng rằng mình bất hạnh

Nhưng ngoài kia còn cả tỷ nỗi buồn

Ta cứ ngỡ có mỗi mình cô quạnh

Nhưng cuộc đời đầy ắp cảnh đau thương.

Có người ước được một đôi chân nhỏ

Để bước đi trên thảm cỏ thật mềm

Có người ước sau đêm dài vò võ

Đôi mắt này họ sẽ thấy bình minh.

Những đứa trẻ chưa một lần gặp mẹ

Chỉ ước ao hai tiếng gọi: Gia Đình

Nếu ta chỉ có một ngày thật tệ

Thì đừng buồn mà hãy cố gắng lên!

Có đôi lúc ta cần ngưng giận dữ

Nhìn thoáng hơn để thấu rõ sự tình

Hãy giữ lấy niềm vui dù rất nhỏ

Giữa bão đời ta chọn sống tự tin.

ST

post by : Hoài Thu.


 

Tại sao nhiều người qua đời không lâu sau khi bước qua tuổi 80 ?

Bang Uong

 Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao rất nhiều người dường như qua đời không lâu sau khi tròn 80 tuổi?

Đây là một câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn — và có lý do chính đáng.

Sự thật là, vượt qua ngưỡng tuổi 80 không chỉ đơn giản là “già đi”.

Nó còn liên quan đến cách ta chăm sóc bản thân, cách cơ thể phản ứng với tuổi tác, và những thói quen hàng ngày — thứ có thể bảo vệ ta hoặc ngược lại, khiến cơ thể yếu đi.

Trong khi có người vẫn sống khỏe mạnh tới tận 90 tuổi, thì những người khác lại cảm thấy sức khỏe sa sút nhanh hơn họ tưởng.

Trong bài này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 6 nguyên nhân quan trọng khiến nhiều người cao tuổi có tuổi thọ ngắn hơn sau 80.

Những điều này không phải là suy đoán ngẫu nhiên, mà là những mẫu hình và thực tế lặp đi lặp lại trong đời sống của người già trên khắp thế giới.

Mỗi nguyên nhân sẽ giúp bạn hiểu điều gì đang rút ngắn tuổi thọ — và quan trọng hơn, làm sao để ngăn chặn nó.

Hãy ở lại đến cuối, vì nguyên nhân cuối cùng có thể là điều bạn chưa từng nghĩ đến, nhưng lại tạo nên khác biệt rất lớn trong cách bạn đối mặt với tuổi già.

  1. Suy giảm cơ bắp và khả năng vận động

Một trong những yếu tố quan trọng nhất rút ngắn tuổi thọ sau 80 là sự suy giảm sức mạnh cơ bắp và khả năng di chuyển.

Khi thời gian trôi qua, quá trình mất cơ tự nhiên — gọi là sarcopenia — trở nên rõ rệt hơn.

Ngay cả khi bạn từng năng động khi còn trẻ, khả năng duy trì khối cơ sẽ giảm đi trừ khi bạn chủ động tập luyện để giữ lại.

Khi cơ yếu đi, thăng bằng và phối hợp vận động cũng giảm, khiến nguy cơ té ngã tăng cao.

Với người trên 80 tuổi, một cú ngã nghiêm trọng có thể làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống — dẫn đến nằm viện lâu ngày, mất khả năng tự lập, và sự suy giảm sức khỏe khó đảo ngược.

Khi khả năng vận động giảm, mức độ hoạt động chung cũng giảm theo.

Điều này tạo thành vòng luẩn quẩn: ít vận động → cơ yếu hơn → càng khó di chuyển → lại càng ít hoạt động.

Những việc đơn giản như leo cầu thang, đứng lên khỏi ghế hay mang đồ cũng trở nên nặng nề.

Và khi các hoạt động thường ngày trở nên mệt mỏi, nhiều người bắt đầu né tránh — từ đó đẩy nhanh quá trình mất cơ.

Theo thời gian, ít vận động còn ảnh hưởng đến tim và phổi, làm giảm sức bền và khả năng chống chịu bệnh tật.

Sự mất sức này không chỉ là vấn đề thể chất mà còn ảnh hưởng đến tâm lý — khiến người già dễ nản, tự ti, hoặc thu mình khỏi các hoạt động xã hội.

Cô đơn và căng thẳng kéo dài lại làm yếu thêm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn.

Một ví dụ thực tế: ông Harold, 84 tuổi, từng rất thích làm vườn.

Nhưng một mùa đông lạnh, ông ngừng đi dạo hằng ngày.

Chỉ sau vài tháng, ông nhận ra mình nhanh mệt hơn, đôi chân yếu đi, và khi mùa xuân tới, việc cúi xuống trồng hoa cũng trở nên khó khăn.

Sự thay đổi diễn ra nhanh hơn ông tưởng.

Tin tốt là: ngay cả ở tuổi 80 trở lên, vẫn có thể làm chậm quá trình này.

Tập thể dục nhẹ như đi bộ, tập kháng nhẹ, hoặc các bài tập trên ghế đều giúp duy trì sức mạnh và sự dẻo dai — điều quan trọng là sự đều đặn.

Giữ cơ thể vận động hằng ngày chính là cách bảo vệ khả năng tự lập và chất lượng cuộc sống.

  1. Dinh dưỡng kém và ăn uống không đủ năng lượng

Một nguyên nhân lớn khác khiến nhiều người không sống lâu sau 80 là chế độ dinh dưỡng nghèo nàn hoặc ăn quá ít.

Ở tuổi này, cảm giác thèm ăn tự nhiên thường giảm — do ít vận động, thay đổi vị giác, hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Kết quả là cơ thể không nhận đủ năng lượng và dưỡng chất để duy trì sức khỏe.

Theo thời gian, việc ăn uống kém khiến hệ miễn dịch yếu, cơ teo, và phục hồi sau bệnh chậm.

Nhiều người lớn tuổi gặp khó khi nhai hoặc nuốt, nhất là khi răng yếu, nên tránh ăn rau, thịt nạc hay các loại hạt — những thực phẩm vốn rất giàu dinh dưỡng.

Thay vào đó, họ chọn đồ chế biến sẵn, dễ nhai nhưng lại thiếu protein, vitamin và khoáng chất.

Đặc biệt, thiếu protein khiến cơ thể nhanh yếu, mất sức và dễ ngã.

Một số người thậm chí bỏ bữa vì cảm thấy nấu nướng quá mệt, nhất là khi sống một mình.

Ăn uống lành mạnh sau 80 không phải là ăn nhiều, mà là ăn đúng — chọn rau quả tươi nhiều màu, thịt nạc, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh.

  1. Bệnh mạn tính không được kiểm soát

Khi bước sang tuổi 80, phần lớn mọi người đều sống chung với ít nhất một bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, viêm khớp hoặc bệnh phổi.

Vấn đề là những bệnh này cần theo dõi sát sao để không trở nặng.

Đáng tiếc, nhiều người hoặc xem nhẹ việc chăm sóc hằng ngày, hoặc gặp khó khăn trong việc duy trì thói quen điều trị.

Việc bỏ khám định kỳ, quên thuốc, hoặc xem nhẹ triệu chứng sớm khiến bệnh tiến triển mà không được phát hiện.

Những dấu hiệu như mệt mỏi, khó thở hay phù chân có thể bị cho là “già yếu thôi”, trong khi thật ra là dấu hiệu của biến chứng tim hoặc thận.

Dù bệnh mạn tính không thể chữa dứt điểm, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát bằng việc tuân thủ điều trị, tái khám đều, và trao đổi cởi mở với bác sĩ.

  1. Cô đơn và thiếu gắn kết xã hội

Sau 80 tuổi, thiếu kết nối xã hội là yếu tố cực kỳ quan trọng nhưng hay bị bỏ qua.

Bạn bè, người thân có thể qua đời hoặc sống xa, còn cơ hội giao tiếp thường ngày cũng ít dần.

Khi cô đơn kéo dài, cả tinh thần lẫn thể chất đều suy yếu.

Cô đơn không chỉ là cảm giác — nó có tác động sinh học rõ ràng: làm tăng huyết áp, gây viêm mạn tính và suy giảm miễn dịch.

Về tâm lý, nó dễ dẫn đến trầm cảm, khiến người già mất động lực ăn uống, vận động, hay tuân thủ thuốc men.

Giữ mối quan hệ xã hội sau 80 cần chủ động — tham gia câu lạc bộ, tình nguyện, đi lễ, hoặc đơn giản là thường xuyên gặp gỡ con cháu, bạn bè.

Kết nối xã hội không phải là xa xỉ — nó là nhu cầu sinh tồn.

  1. Sức đề kháng yếu và dễ nhiễm bệnh

Sau 80 tuổi, hệ miễn dịch suy yếu tự nhiên (gọi là immunosenescence).

Những bệnh tưởng như nhẹ — cảm cúm, viêm phổi, nhiễm trùng tiểu — có thể trở nên nghiêm trọng hơn nhiều.

Cơ thể sản xuất ít tế bào miễn dịch hơn, vết thương lâu lành, và khi mắc bệnh, khả năng hồi phục cũng chậm hơn.

Những người mắc bệnh mạn tính (như tiểu đường, tim mạch) càng dễ bị nhiễm trùng nặng.

Phòng bệnh là then chốt — tiêm chủng đầy đủ (cúm, viêm phổi, COVID, zona), giữ vệ sinh, chăm sóc răng miệng, ăn uống lành mạnh và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường.

  1. Lối sống ít vận động

Một thói quen gây hại nhất sau 80 là ngồi quá nhiều và ít di chuyển.

Hoạt động thể chất giúp tim khỏe, giữ cơ bắp, bảo vệ xương và cải thiện thăng bằng.

Nhiều người lớn tuổi giảm vận động vì đau khớp, mệt mỏi hay sợ té ngã.

Nhưng càng ít hoạt động, cơ càng yếu, trí nhớ càng kém, và cơ thể càng nhanh suy kiệt.

Ngay cả những hoạt động nhẹ như duỗi người, đi bộ ngắn, làm vườn hoặc tập trên ghế cũng mang lại lợi ích lớn.

Điều quan trọng không phải là cường độ — mà là duy trì sự vận động đều đặn.

Kết luận

Chúng ta vừa cùng điểm qua 6 nguyên nhân phổ biến khiến tuổi thọ sau 80 bị rút ngắn:

Suy giảm cơ và vận động

Dinh dưỡng kém

Bệnh mạn tính không kiểm soát

Cô đơn

Hệ miễn dịch yếu

Lối sống tĩnh tại

Mỗi yếu tố trên đều có thể được cải thiện.

Những thay đổi nhỏ — như đi bộ mỗi ngày, ăn uống cân bằng, duy trì giao tiếp xã hội và tuân thủ điều trị — có thể tạo ra khác biệt lớn.

Cuộc sống sau 80 vẫn có thể tràn đầy ý nghĩa, niềm vui và sức sống — nếu ta chủ động bảo vệ sức khỏe và giữ kết nối với thế giới quanh mình.

HCĐ


 

 VỤ ÁN NGUYỄN CÔNG KHẾ VÀ NGUYỄN QUANG THÔNG

Huynh Ngoc Chenh

Sau gần hai năm bị tạm giam thì vụ án hai cựu tổng biên tập báo Thanh Niên Nguyễn Công Khế và Nguyễn Quang Thông cũng sẽ được đưa ra xét xử vào ngày 29/10 sắp tới.

Một thời gian bị tạm giam quá dài đối với một vụ án kinh tế bình thường. Không biết thời gian tạm giam 22 tháng đó để điều tra đã đạt kỷ lục chưa?  Cơ quan tố tụng của VN quá sức được ưu đãi, muốn kéo dài thời gian điều tra bao lâu cũng được chẳng sợ ai khiếu nại hoặc phê bình.

Theo quyết định của tòa án thì hai ông Khế và Thông bị truy tố theo điều 219 “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” một dạng vi phạm khá phổ biến trong thể chế hiện nay.

Theo như tìm hiểu riêng của tui, một người 20 năm làm việc cho báo TN qua cả hai đời tổng biên tập là ông Khế và ông Thông thì diễn biến vụ án có thể tóm tắt như sau:

Báo Thanh Niên thời ông Khế làm tổng biên tập được bộ tài chính bán cho khu nhà máy thuốc lá cũ ở Vân Đồn (tp HCM) theo giá chỉ định để làm nơi xây dựng tòa soạn báo.

Mọi việc đang tiến hành thì ông Khế bị cách chức TBT vì đăng loạt bài báo liên quan đến vụ PMU 18. Ông Thông lên thay làm TBT, còn ông Khế được chuyển qua làm tổng giám đốc tập đoàn truyền thông Thanh Niên trực thuộc báo Thanh Niên nhưng sau đó được nâng lên trực thuộc trung ương đoàn. Như vậy báo TN và tập đoàn truyền thông là hai cơ quan ngang cấp cùng trực thuộc trung ương đoàn và đồng quản lý khu đất Vân Đồn.

Do tiền mua khu đất và tiền dự trù xây dựng khu trụ sở văn phòng quá lớn, nằm ngoài khả năng tài chính của báo và tập đoàn truyền thông nên phải kêu gọi hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp địa ốc.

Sau một thời gian mua bán luân chuyển lòng vòng thì khu đất về tay Novoland. Một cao ốc văn phòng, nhà ở to lớn và bề thế thuộc sở hữu của Novoland mọc lên tại khu Vân Đồn sát cạnh trung tâm quận 1.

Sự việc này nghe nói, theo kết luận điều tra, gây ra thất thoát tài sản của trung ương đoàn lên đến vài trăm tỉ đồng mà hai ông Khế và Thông phải chịu trách nhiệm. (Cũng từ nguồn tin không chính thức hai ông ấy đã nộp lại tiền để khắc phục hậu quả)

Sự việc đơn giản như vậy mà không hiểu vì sao cơ quan điều tra phải kéo dài thời gian tạm giam để điều tra đến gần 2 năm.

Hy vọng mọi việc sẽ sáng tỏ ở phiên tòa vào ngày 29/10 đến.


 

Mẹ ta trả nhớ về không

CHUYỆN CẦN GIUỘC – RẤT CẦN GIUỘC

Nguyễn Gia Khánh

  Người lớn tuổi thường hay quên, chúng ta thường hay gọi là lú lẫn. Nhưng có những giảm sút trí nhớ là tự nhiên do tuổi già, có khi lại là bệnh lý: sa sút trí tuệ Alzheimer, sa sút trí tuệ sau đột quỵ … hôm nay 21/10/2025 mà “lẫn” nghĩ rằng 21/09/2025 (ngày Quốc Tế bệnh Alzheimer) xin chia sẻ bài thơ của ĐỖ TRUNG QUÂN

“Ngày xưa chào mẹ, ta đi

Mẹ ta thì khóc , ta đi thì cười

Mười năm rồi lại thêm mười

Ta về thì khóc, mẹ cười lạ không

ông ai thế ? Tôi chào ông

Mẹ ta trí nhớ về mênh mông rồi

ông có gặp thằng con tôi

Hao hao…

tôi nhớ…

nó …người …như ông.

Mẹ ta trả nhớ về không

Trả trăm năm lại bụi hồng…

rồi..

đi…”

VUI KHOẺ MỖI NGÀY – MỌI ĐIỀU TỐT ĐẸP

Con ơi, mẹ sẽ chờ con về!

Võ Hồng Ly

 21.10.2025

Nhật ký thăm tù của cô Nguyễn Thị Huệ, mẹ của người thanh niên yêu nước Huỳnh Đức Thanh Bình :

Cả tuần Sài Gòn mưa dầm. Hôm nay, 21/10/2025, mẹ đi thăm con Huỳnh Đức Thanh Bình ở trại giam Xuân Lộc lại là ngày nắng đẹp, thật là may mắn!                                                                                                                  

Với mẹ những lần thăm gặp con là một lần hạnh phúc, nhìn con khoẻ mạnh nở nụ cười khi nói chuyện với mẹ là bao mệt nhọc tủi buồn như tan biến. Con ơi, mẹ đếm từng ngày mong con về: còn gần 1.000 ngày nữa.                                                                                                   

Con và các chú, các anh gởi lời cảm ơn chị HLy và Nhạc sỹ TKhanh đã gởi thuốc, gởi dầu nóng cho anh em. Con kể từng món quà con nhận từ gói chà bông, đậu phộng rang của chú Tuyến đến hộp tóp mở nước mắm của chị Mai Trần, cá đù của chị Châu và cá một nắng của cô Bảo Liên… đều thấm đẫm tình thương yêu và sự quan tâm đến con và các chú, các anh chú. Còn nhiều nữa những sự quan tâm mà không sao kể xiết.                                                                           

Hôm nay mẹ kể về món quà thịt bò xào của cô Thu Vang. Cô mới ra tù chỉ khoảng hơn năm, buổi sáng bán thịt bò ở một chợ nhỏ, chiều cô giúp việc nhà theo tiếng. Cô đang ở nhà thuê nhưng tấm lòng dành cho con và các anh em trong đó thiệt là sâu nặng. Mẹ nhận 1,5 ký thịt bò từ cô, nhìn sự tảo tần và giọt nước mắt khi cô nói về con và các anh em, lòng mẹ thiệt sự xúc động… những món nợ ân tình này lớn quá, suốt cuộc đời mẹ con mình không trả nổi!                                                                                   

Mẹ kể chuyện về án tù “thêm 11 năm” của anh Phương. Nhìn ánh mắt thảng thốt của con, mẹ chỉ khuyên con thận trọng và thầm nguyện cầu cho gia đình cậu ấy được bình an. Bởi ngày cậu ấy ra tù thì đứa con mới sinh khi Phương bị bắt đã tròn 21 tuổi, còn gì đau xót bằng!                                               

Giữa những thị phi tranh chấp, những bất công phi lý vẫn còn những khoảng lặng bình an, những tốt đẹp giữa những con người với nhau, mẹ con mình biết ơn vì những duyên lành, những điều nhỏ nhoi đơn giản và dù chỉ là cỏ dại vẫn cố vươn về ánh sáng để nở những nhành hoa.                                                  

Con ơi, mẹ sẽ chờ con về!


 

Những tiêu cực trong tang chế của người Công giáo- Lm. Giuse Nguyễn Đức Thịnh

Hà Trung Kiên

 Lm. Giuse Nguyễn Đức Thịnh

Nhiều tang gia người Công giáo dường như quên mất điều cốt lõi mà người quá cố thật sự cần là lời cầu nguyện và thánh lễ. Ngày nay, nhiều đám tang Công giáo đang dần bị thế tục hóa: tiếng hát karaoke át lời kinh, chiếu bạc thay chỗ cho giờ chầu, và những nghi thức tín ngưỡng bị pha trộn, méo mó, làm lu mờ đức tin và đánh mất ý nghĩa đích thực của tang chế Kitô giáo – nơi con người hướng về sự sống đời sau trong niềm hy vọng phục sinh.​

Mời cộng đoàn cùng đọc bài viết dưới đây của Lm. Giuse Nguyễn Đức Thịnh – Gp. Long Xuyên về những tiêu cực trong tang chế của người Công Giáo.​

1. Thức khuya canh thức để nhậu, ca hát và đánh bài.​

Khi mẹ Monica sắp tạ thế, hai người con của mẹ là thánh Augustino và em của ngài ngỏ ý sẽ lo hậu sự chôn cất mẹ thế này thế kia. Mẹ Monica chỉ trăn trối một điều: “Con hãy nhớ đến mẹ mỗi khi dâng thánh lễ”.

Điều người qua đời cần là gì? Thưa là lời kinh, thánh lễ… chứ không phải qui tụ cho đông, thức cho khuya để “giao lưu”. Càng ngày càng ít con cháu và thân nhân lo kinh sách, dự lễ khi xác còn quàn tại nhà. Có những đám tang quàn xác ba bốn ngày mà không thấy ai trong gia đình đi lễ cầu cho người thân của mình. Đáng buồn thay cho người đã khuất.

2. Chọn giờ lễ tang không theo giờ cộng đoàn. ​

– Thứ nhất, đó là sự hiệp thông lần cuối cùng với cộng đoàn đức tin mà người chết đã gắn bó cả đời mình.

– Thứ hai, sẽ có nhiều người tham dự cho người thân được hưởng thánh lễ cuối cùng trong dạt dào tâm tình và lời cầu nguyện.

Trường hợp bất khả kháng là người qua đời có nhiều con cháu ở xa nên phải tổ chức giờ khác cho phù hợp. Đừng vì thức khuya đánh bài, ăn nhậu, ca hát… mà tự ý sắp xếp giờ thuận lợi cho bản thân chứ không phải ưu tiên trên hết cho người chết.

  1. Tang gia ồn ào, nhốn nháo.​

Tang chế là mất mát, đau buồn… Là lúc để tưởng niệm, tri ân người đã khuất. Biến tang chế thành “sân khấu ca nhạc”, thành “sòng bạc giải trí”, thành “bàn tiệc giao lưu”… thì hết sức tệ hại, mất hết nhân văn và đạo hiếu của con người.

  1. Cử hành nghi lễ tâm linh theo kiểu “đông tây y kết hợp”.​

Có trường hợp người chết theo đạo Công giáo, nhưng con cháu trong nhà người theo đạo này người đạo kia. Thế là mạnh ai nấy tổ chức, vừa kinh vừa tụng, vừa lễ vừa cúng…

Xin tôn trọng đức tin của người chết, đừng lấy đức tin của người sống áp đặt. Người chết đạo Phật thì bên chùa lo, còn theo Chúa thì để nhà thờ lo. Không đặt niềm tin của người qua đời lên trên hết trong tổ chức tang lễ đó là bất hiếu.

  1. Xem ngày giờ chôn cất.​

Đó là hành vi trái ngược niềm tin Công giáo, vừa không tin Chúa, lại còn lợi dụng người chết với ý muốn “độ” lại cho mình. Khi sống đã ăn bám, đến chết vẫn không tha… thử hỏi còn ân với phúc, đạo với hiếu gì nữa?

Người Công giáo ngày càng bị ảnh hưởng thói đời và các kiểu tâm linh khác niềm tin Ki-tô giáo trong tang chế. Điều này dễ dẫn đến mê tín dị đoan, suy giảm niềm tin vào sự sống đời sau nơi Thiên Chúa, và nhất là trái ngược với ý muốn và lòng khát khao của người đã chết – khi họ đang trực tiếp đối diện với sự chết, đời sau, thiên đàng và hỏa ngục…

Lm. Giuse Nguyễn Đức Thịnh


 

Nhà văn Doãn Quốc Sỹ vừa qua đời ở Cali tuổi 103

Le Thanh Hoang Dan

Được tin nhà văn Doãn Quốc Sỹ vừa qua đời ở Cali tuổi 103, thành thật chia buồn cùng gia đình, và đại gia đình Sư Phạm Sài Gòn. Chúng tôi dạy trường này cùng một thời, trước năm 1975.

“Doãn Quốc Sỹ (17 tháng 2 năm 1923), còn được biết đến với tên Doãn Quốc Sĩ, là một nhà văn miền Nam Việt Nam.

Ông sinh ra tại tỉnh Hà Đông, miền Bắc Việt Nam, quê ở làng Hạ Yên Quyết (tên Nôm gọi là làng Cót) thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (về sau thời kỳ 1946-1954 đổi thành xã Hạ Yên Quyết thuộc quận Cầu Giấy, đại lý Hoàn Long, ngoại thành Hà Nội; ngày nay thuộc quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội).

Năm 1954, ông di cư vào Nam và sống ở Sài Gòn nơi ông thành lập nhà xuất bản Sáng Tạo cùng với Mai Thảo, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên và những người khác, đồng thời cho ra đời tạp chí văn chương cùng tên Sáng tạo có nhiều ảnh hưởng đương thời…

Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là Khu rừng lau, một trường thiên tiểu thuyết gồm 4 tập: Ba sinh hương lửa (1962), Người đàn bà bên kia vĩ tuyến (1964), Tình yêu thánh hóa (1965), và Những ngả sông (1966).

Theo Lê Văn, đặc phái viên Việt ngữ của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, trong một cuộc phỏng vấn ông, có dẫn chuyện rằng “Ba Sinh Hương Lửa người ta thường ví như những tác phẩm lớn của Nga như Chiến tranh và hòa bình” trong đó nội dung mô tả lại những cảm xúc đớn đau của một thế hệ thanh niên mới lớn tham gia vào công cuộc kháng chiến chống Pháp nhưng sau đó phát giác ra mình đã bị lợi dụng như công cụ đấu tranh giai cấp của những người cộng sản và “có lẽ chính vì thế mà anh đã bị cộng sản bỏ tù khi họ khi chiếm được miền Nam”

Sau năm 1975, ông bị nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam tạm giam nhiều lần vì tội “viết văn chống phá cách mạng”, tổng cộng là 14 năm. Ông có tên trong danh sách những tên “biệt kích văn hóa”, bị bắt trong chiến dịch khởi động ngày 3 tháng 4 năm 1976, một năm sau ngày chiến tranh Việt Nam kết thúc, cùng hàng trăm nhà văn, nhà báo, nghệ sĩ, nhân sĩ miền Nam bị xếp hạng “phản động”: Trần Dạ Từ, Đằng Giao, Nhã Ca, Nguyễn Mạnh Côn, Nguyễn Hữu Hiệu, Hoàng Anh Tuấn, Thân Trọng Kỳ, Hoàng Vĩnh Lộc, Trịnh Viết Thành, họa sĩ Chóe, Như Phong Lê Văn Tiến, linh mục Trần Hữu Thanh, linh mục Đinh Bình Định, thượng tọa Thích Huyền Quang… Ông được phép di cư sang Hoa Kỳ vào năm 1995. Hiện nay ông sống tại Houston, Texas từ khi sang định cư tại Hoa Kỳ.

Ông là tác giả của khoảng 25 cuốn sách. Chuyện ngụ ngôn của ông có tựa đề Con cá mắc cạn đã được dịch ra tiếng Anh (The Stranded Fish) và có trong sách Việt Nam: bạn đồng hành văn chương của một du khách (Vietnam: A traveler’s literary companion) do John Balaban và Nguyễn Quí Đức biên soạn.” (Wikipedia)

#CàPhêBuổiSáng #ĐiểmBáo


 

 Cộng Đồng Người Việt Hải Ngoại – 50 Năm Nhìn Lại – Vĩnh Chánh

Kimtrong Lam

BS Vĩnh Chánh

Sau nhiều làn sóng di cư rời khỏi Việt Nam, ngay trước ngày 30 tháng 4, 1975 và tiếp tục về sau, qua các cuộc di tản, vượt biên vượt biển, Đoàn Tụ Gia Đình, Ra Đi Có Trật Tự ODP, Tái Định Cư Nhân Đạo HO, Chào đón Con Lai qua nghị định American Home Coming Act, rồi về sau với di dân hợp pháp, di dân kinh tế…cộng đồng người Việt tỵ nạn CS ở Hải Ngoại lớn dần, mạnh dần, qua những nỗ lực quả quyết từ bàn tay trắng đạt được thành công vượt bực. Họ và các thế hệ tiếp nối đã không ngừng tích cực hội nhập vào xứ sở tạm dung đã cho họ cơ hội, đóng góp tài năng trí tuệ, văn học nghệ thuật, chính trị xã hội trong khi vẫn cố gắng duy trì văn hóa quê hương. Sự lớn mạnh trong 50 năm vừa qua của cộng đồng VN là một trang sử kiêu hùng, là niềm kiêu hãnh của đa số dân chúng từng sống tại Miền Nam Việt Nam, viết lên được ý chí và quyết tâm gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, như tinh thần hiếu học, giáo dục gia đình, tính siêng năng, kỷ luật có trên nhường dưới, tình đoàn kết cộng đồng, tôn trọng lẫn nhau trong xã hội. Bên cạnh, sự dung hòa thiết thực và dễ dàng chấp nhận giữa văn hóa gốc và văn hóa nước tạm dung đã đóng góp phần quan trọng trong hội nhập cho cộng đồng người Việt tại Hải Ngoại.

Trong phạm vi hạn hẹp của hiểu biết, tôi xin chú trọng bài viết nhiều về cộng đồng người Việt tại Mỹ, hơn là với cộng đồng người Việt sống tại các nước Canada, Âu Châu hay Úc Châu. Điều này cũng dễ hiểu khi có đến 2.4 triệu người Việt sống tại Mỹ, so với khoảng 280 ngàn tại Canada, 400 ngàn tại Pháp, 335 ngàn tại Úc, 219 ngàn tại Đức (mà đa số từ Đông Đức qua), vài chục ngàn tại các nước khác như Bỉ, Hà Lan, Anh, Na Uy, Thụy Điển và …

Cho dù hiện tại, người Việt Hải Ngoại theo nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau, nhưng cần phải khẳng định căn cước chung của tất cả người Việt rời khỏi Việt Nam là cộng đồng người Việt tỵ nạn CS. Và ngay từ đầu, chính vì mẫu số chung tỵ nạn CS, có sẵn căn bản tôn tri trật tự của một xã hội nhân bản qua giáo dục từng trân trọng nhân phẩm, tư cách con người, truyền thống gia đình, nên người Việt Hải Ngoại dễ dàng thông cảm, chỉ dẫn cho nhau, giúp nhau tìm nơi ăn chốn ở, rồi chỉ cho nhau bất cứ công việc gì để nuôi sống gia đình, tìm trường lo xây dựng tương lai cho con cháu qua học vấn, mở những cơ sở thương mãi chú trọng vào sở thích hay nhu cầu của đồng hương, tập hợp với nhau thành nhóm nhỏ, hội đồng hương, hội thân hữu đồng môn hay đồng nghiệp – đơn cử Hội Y Sĩ VN tại Canada, Hội đầu tiên có tổ chức bình diện thế giới tự do, mở màn cho các hội chuyên nghiệp có tầm vóc quốc tế về sau – hội đoàn các cựu quân nhân, rồi từ từ mới thành ra được một cộng đồng người Việt Hải Ngoại lớn mạnh theo thời gian. Người Việt thường có khuynh hướng tụ tập sinh sống gần nhau, nên các khu thương mãi, siêu thị, các phòng mạch bác sĩ, nha sĩ, dược phòng, văn phòng luật sư, cùng các dịch vụ đi kèm, các quán rồi các nhà hàng sang trọng to lớn xuất hiện dần với ẩm thực Việt Nam, trong các khu vực thương mãi xung quanh Little Saigon, Quận Cam, trung tâm thương mãi ở Houston , Dallas, Austin, San Jose; trung tâm Eden và Little Saigon, Arlington, Virginia; ở Montreal,Vancouver, Toronto, Ontario, Alberta; ở Sydney, Melbourne, Perth, Brisbane; quận 13 tại Paris; Cha mẹ lại được khuyến khích cho con học thêm tiếng Việt tại các trung tâm cộng đồng tự nguyện dạy thêm tiếng Việt với mục đích gìn giữ văn hóa cổ truyền và ngôn ngữ Việt …

Năm qua năm, cộng đồng người Việt lớn dần, mạnh dần, thế hệ thứ nhất ổn định, an cư lạc nghiệp. Họ đã sống qua những cố gắng phi thường, chịu khó chịu khổ, cần cù xây dựng học hỏi; những trái ngang trắc trở, trái sầu trái đắng, trái chua trái cay, vì buồn tủi của kiếp tha hương, vì bao vấn nạn cam go trong mưu sinh, cùng với mất mát bỏ lại trên quê hương hay trên biển cả, những vết sẹo trên cơ thể, kể luôn cả chấn thương tâm lý không chảy máu… đã và đang từ từ dịu dần, nhường lại cho sự phấn chấn và biết ơn đất nước đón nhận mình, liên tục cho mình cùng gia đình và cộng đồng mình nhiều cơ hội vươn lên, hội nhập vào vườn hoa muôn sắc muôn màu, đa văn hóa, đa chủng tộc. Sau 50 năm, cây xương rồng nở hoa, cây trái cho hoa quả ngọt ngào; cứ thế, thế hệ thứ 2 và thứ 3 hội nhập mạnh mẽ vào xã hội nước sở tại. Không thiếu những thành công vượt bực, những thành đạt đáng ngưỡng mộ của các thế hệ thứ nhất, thứ hai rồi thứ ba trong cộng đồng VN tại Hải Ngoại, là niềm hãnh diện chung, không những của cộng đồng người Việt chúng ta, mà còn là sự trân trọng của chính quyền nước sở tại. Trong mọi ngành nghề. Từ hệ thống chính trị cấp liên bang, tiểu bang đến các quận hạt địa phương, từ hệ thống quân đội, giáo dục, kinh tế xã hội, khoa học kỹ thuật, nhân văn xã hội, trong thương trường, báo chí, văn học nghệ thuật, kỹ nghệ giải trí, ca nhạc điện ảnh, thể dục thể thao… đâu đâu cũng có những tên tuổi Việt Nam, đâu đâu cũng có đề tài thành công của người Việt chia sẻ với người Việt để tạo thêm niềm tin cho nhau

Với sự kém hiểu biết, với trí nhớ kém dần, và khuôn khổ của bài viết, tôi biết mình sót tên của vô số nhân vật đồng hương có công đóng góp cho sự tiến mạnh của cộng đồng người Việt. Mong quý vị thông cảm.

Dưới đây là danh sách cắt ngắn của một số những danh nhân trong các lãnh vực nói trên:

*** Các chính trị gia, các quan chức trong chính phủ liên bang:

*Đinh Đồng Phụng Việt. Cựu thứ trưởng Tư Pháp nội các Tổng thống 43 George W. Bush, tác giả của Patriot Act năm 2001, giáo sư Luật Khoa ĐH. Georgetown

*Hùng Cao, được hành pháp đề nghị vào chức vụ thứ trưởng Bộ Hải Quân, đang chờ Thượng Viện chuẩn y.

*Joseph Cao, cựu dân biểu liên bang của TB Louisiana.

*Derek Trần, dân biểu liên bang, địa hạt 45th, tiểu bang California.

*Stephanie Murphy, cựu dân biểu liên bang địa hạt 7, tiểu bang Florida

*Đạt Trần, quyền bộ trưởng Bộ Cựu Chiến Binh, tháng 1, 2020- tháng 2, 2021.

*Tony Phạm, Phụ tá bộ trưởng Bộ Home Land Security, và từng là quyền giám đốc US Immigration & Customs Enforcement.

*Giao Phan, giám đốc điều hành NAVSEA, đồng chức với một đô đốc 3 sao của Hải Quân Hoa Kỳ, điều khiển 85 ngàn người, vừa quân sự vừa dân chính, trách nhiệm nghiên cứu, phát triển, mua sắm, bảo trì, thiết kế những tàu chiến, từ nhỏ cho đến lớn như các hàng không mẫu hạm cho Hải Quân Hoa Kỳ.

* Joe Nguyễn, thượng nghị sĩ TB Washington.

*Jacqueline Nguyễn, Thẩm phán Tòa Thượng Thẩm Washington DC..

*Miranda Mai Du, thẩm phán tòa án liên bang vùng Nevada.

* Michele Ginda, thứ trưởng Bộ Ngoại Giao về Public Diplomacy + Public Affairs.

*Danny Lam Nguyễn, thẩm phán tòa án Tối Cao của District of Columbia.

*J. Peter Phan, đại sứ gốc Việt đầu tiên, cho vùng Sahel Region của Africa.

*Dương Như Nguyện, thẩm phán Mỹ gốc Việt đầu tiên, Houston,Texas, cựu GS. Luật ĐH Denver.

*Nguyễn Lâm Kim Oanh, GS TS. Giáo Dục, nguyên giám đốc chương trình Ngôn Ngữ/hệ thống ĐH TB CA, rồi giám đốc Nha Ngoại Ngữ và giáo dục Quốc Tế Liên Bang, và cố vấn cao cấp cho tòa Bạch Cung về liên hệ đến người Á Châu. Hiện tại bà đang giữ chức GS Học Viện Quốc Gia Hành Chánh Cao Cấp tại Hoa Thịnh Đốn.

*Đinh Hân, giám đốc kỹ thuật và giao thông của Tổng Nha Bưu Điện Hoa Kỳ, người đưa ra và hoàn tất hệ thống xe thư chạy bằng điện, giải thưởng Giao Thông cao quý của Tổng Thống George W. Bush. Ts. Hân là em trai của Bs. Quân Y Nhảy Dù Đinh Hà.

*Phan Quang Tuệ, thẩm phán Tòa Di Trú liên bang ở San Francisco. Ông là con trai của Phó Thủ Tướng Phan Quang Đán.

*Nguyễn Trọng Nho, cựu thẩm phán tòa án Thượng Thẩm, quận Cam, California.

*Bs. Philipp Roesler, nguyên là 1 bác sĩ ngành giải phẫu lồng ngực, là phó thủ tướng kiêm bộ trưởng kinh tế của nước Đức khi ở tuổi 38.

*Ngô Thanh Hải, Thượng nghị sĩ liên bang, Canada.

*Hoàng Mai, dân biểu liên bang vùng Montreal, Canada.

*Hiến Văn Lê, Thống Đốc của South Australia.

*Tại thành phố Brimbank với khoảng 2 trăm ngàn dân, cách Melbourne chừng mười cây số, năm 2024, có đến 4 nghị viên thành phố là người Việt trên 11 nghị viên, lại toàn là phụ nữ. Như sau: Kim Thiên Trương, Thùy Đăng (mới 25 tuổi nhưng giữ chức thị trưởng), Lucy Nguyễn và Duyên Anh Phạm.

***Các chính trị gia, thị trưởng của các quận hạt địa phương và của tiểu bang, như:

Tony Lâm, thị trưởng người Mỹ gốc Việt đầu tiên của thị xã Westminster, Quận Cam, Janet Nguyễn, Thượng Nghị Sĩ (TB CA), Văn Trần, Dân biểu (TB CA); Hubert Võ (dân biểu TB. Texas), Hoan Hùng (dân biểu TB. Illinois), Hoàn Nguyễn (dân biểu TB. Utah), John Trần (thị trưởng Rosemead, CA), Bao Nguyễn (thị trưởng Garden Grove, CA), Helen Trần (thị trưởng San Bernardino, CA), Michael Vu (thị trưởng Fountain Valley, CA), Richard Trần (thị trưởng Milpitas, CA), Andrew Võ (supervisor của OC, CA)…

*** Các tướng lãnh trong quân đội Hoa Kỳ

*Thiếu tướng Lương Xuân Việt.

*Thiếu tướng LapThe Chau Flora, Vệ Binh Quốc Gia

*Thiếu tướng William H. Seedy, TQLC

*Phó Đề Đốc Nguyễn Từ Huấn, mà toàn gia đình ông bị VC thảm sát trong Mậu Thân 1968.

*Chuẩn Tướng Danielle Ngô, Công Binh

* Phó Đề Đốc Vũ Thế Thùy Anh, Dịch vụ Y tế Công Cộng, Hải Quân

* Chuẩn Tướng John R. Adwards, Không Quân

Tính cho đến tháng 9, 2024 có trên 105 sĩ quan Cấp Đại Tá, cả nam lẫn nữ, trong các quân binh chủng phục vụ trong Quân Đội Hoa Kỳ. Không tính 57 vị đã hồi hưu. Mà trong đó Y Sĩ Đại Tá Nguyễn Dương, tốt nghiệp YK Saigon trước 1975, từng là y sĩ trưởng một sư đoàn Thiết Giáp trong trận chiến Desert Storm tại Iraq; và có 2 chị em đều là Đại Tá Quân Y: Y Sĩ Đại Tá Mylene Trần Huỳnh (Không Quân), và Y Sĩ Đại Tá Appolo Trần (Bộ Binh), là con gái và con trai của vợ chồng Bs. Trần Đoàn (RIP, bác sĩ Quân Y Nhảy Dù VNCH) và Dược sĩ Phan Thị Nhơn, VA, Hoa Kỳ. Tại Pháp, còn có Đại Tá Trần Đình Vị. Ông gia nhập Quân Đội Pháp sau khi rời VN 1975 với cấp bậc Thiếu Tá Quân Lực VNCH, và hồi hưu với cấp bậc Đại Tá của Quân Đội Pháp. Tại New Zealand, có Bs. Nguyễn Quang Giao, nguyên Y Sĩ Thiếu Tá VNCH, nay là Phó Giám Đốc Nha Quân Y của Tân Tây Lan.

*** Nghiên cứu, Khoa Học, Giáo Dục:

Về nghiên cứu, nhiều nhà khoa học người Việt đang làm việc tại các trường đại học và viện nghiên cứu uy tín tại Mỹ. Họ tham gia vào các nghiên cứu khoa học tiên tiến trong các lĩnh vực như khoa học máy tính, kỹ thuật điện, vật liệu, và y sinh học, tạo ra những đột phá và phát minh mới.

Trong giáo dục, nhiều người Việt Nam đang giảng dạy tại các trường đại học và cao đẳng ở Mỹ. Họ truyền đạt kiến thức và kỹ năng cho thế hệ tương lai, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghệ cao, đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành này.

Sau đây là danh sách ngắn của các khoa học gia, các giáo sư cùng các nghiên cứu gia tên tuổi:

*Eugene Trinh Trịnh Hữu Châu, tiến sĩ Vật Lý đại học Princeton, chuyên về Vật Liệu Học (Material Sciences), trước đó học ở CalTech, là phi hành gia NASA gốc Việt đầu tiên bay vào không gian với chuyến bay STS-50 (Columbia Space Shuttle). Ông là nhân viên cao cấp và trọng yếu của cơ quan hàng không và không gian quốc gia tại Washington DC và Jet Propulsion Lab, Pasadena California, giáo sư đại học California Institute of Technology (CalTech).

*Nguyễn Xuân Vinh, tiến sĩ Toán Học (Pháp), tiến sĩ Hàng Không Không Gian đại học Colorado, những nghiên cứu của ông tác động hữu hiệu trong việc sắp đặt quỹ đạo cho phi thuyền (optimization). Ông được giải thưởng Dirk Brouwer vinh danh những thành tựu trong chuyên môn về hàng không, không gian. Ông đã là Đại Tá cựu tư lệnh không quân Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà, cuốn sách “Đời Phi Công” với bút hiệu Toàn Phong đã là động lực cho rất nhiều thanh niên gia nhập không quân. Ông là giáo sư Emeritus ĐH Michigan.

*Trịnh Xuân Thuận, tiến sĩ Vật Lý Thiên Văn đại học Princeton, trước đó theo học CalTech, nổi tiếng không những trong chuyên môn Vật Lý Thiên Văn (Astrophysics), mà còn trong văn học, diễn giải những kiến thức chuyên môn qua văn chương, được UNESCO vinh danh, đoạt giải thưởng Prix Mondial Cino Del Duca, có huân chương Chevalier của Pháp. Nghiên cứu về tiến hóa các ngân hà, và hình thành sao, góp phần vào hiểu biết vũ trụ. Hiện tại, ông là GS ĐH Virginia.

*Ngô Bảo Châu, tiến sĩ Toán Học Université de Paris, trước đó Ecole Normal Superieure. Ông lãnh giải thưởng Field Medal, được coi như cao nhất về Toán Học, được tuần báo Time vinh danh, được giải MacCarthur Fellows Program ($800,000 tổng cộng trong 5 năm, phát 3 tháng một lần) cho những công trình nghiên cứu tự ý chọn lựa. Giáo sư môn Toán Học đại học Chicago.

*Jane Lưu Lệ Hằng, tiến sĩ Vật Lý Thiên Văn MIT, trước học Stanford, có thực tập tại Jet Propulsion Lab của NASA, có tên trên bản đồ Thiên Văn với Asteroid 5430LUU, đánh dấu sự dầy công nghiên cứu về vòng đai Kuiper ở ngoài cùng của Thái Dương Hệ (Solar System). Có thêm giải thiên văn cao quý Kavli Prize. Đã là giáo sư của MIT và đại học Leiden (Hòa Lan), hiện là khoa học gia trong Lincoln Lab của MIT, 1 trong 5 trung tâm nghiên cứu khoa học hàng đầu của Hoa Kỳ.

* Lê Duy Loan, kỹ sư tốt nghiệp đại học Austin, Texas, senior Vice President gốc Việt đầu tiên của ngành kỹ thuật và quản trị của Texas Instruments. Được mời nói chuyện về quản trị và lãnh đạo tại các đại học danh tiếng như Westpoint Academy của quân đội Hoa Kỳ, giúp cho nhiều sinh viên xuất sắc theo học các đại học hàng đầu của Mỹ.

*Nguyễn Cường Charles, tiến sĩ điện tử đại học George Washington, DC, trước học ở Konstanz, Đức Quốc. Khoa trưởng gốc Việt đầu tiên ở một đại học có tầm vóc quốc gia (Catholic University of America), trong vòng 16 năm đã đưa vị trí của phân khoa kỹ sư (school of engineering) của trường này lên nhiều bậc cao hơn, có những nghiên cứu về tự động hoá (robotics) với Goddard Space Flight Center NASA, đại học này đã thiết lập giải thưởng Dean Charles Cuong Nguyen Leadership Award, phát thường niên cho các sinh viên ngành kỹ sư, ngoài ra ông là chủ bút nhiều tập san chuyên môn về tự động hóa (Automation). Hiện là dean emeritus.

*Võ Đình Tuấn, tiến sĩ học viện kỹ thuật Zuerich (Thụy Sĩ), trước đó Ecole Polytechnique Lausanne. Ông chuyên khoa về Photonics, sự chuyển động, tuần hoàn, vận hành của ánh sáng (physical science of light).Ông được xếp hạng là nhân vật số 43 trong 100 nhân tài xuất chúng trong khoa học. Ông được bầu vào hàn lâm viện khoa học các sáng chế gia (National Academy of Inventors). Là giáo sư của đại học Duke trong khu Research Triangle ở tiểu bang North Carolina, một trung tâm tập trung nhiều cơ sở khoa học hàng đầu của Mỹ.

*Thục Quyên Nguyễn, TS. GS Hóa Học của UC Santa Barbara. Bà ở trong danh sách top 1% các khoa học gia có ảnh hưởng lớn nhất đến thế giới.

*Đàm Thanh Sơn, tiến sĩ Vật Lý Học Viện Nghiên Cứu Nguyên Tử (Institute for Nuclear Research, Moscow, Russia), ông là vật lý lý thuyết (theoretical physicist) xuất sắc, được bầu vào hàn lâm viện quốc gia về khoa học (National Academy of Sciences), được đại học Chicago phong danh hiệu hiếm hoi là university professor (cho tới giờ chỉ có khoảng 30 người được đại học này phong), được giải MacCarthur Fellows Program ($800,000 tổng cộng trong 5 năm, phát 3 tháng một lần) cho những công trình nghiên cứu tự ý chọn lựa. Giáo sư môn Vật Lý đại học Chicago.

*Trương Công Hiếu, kỹ sư, Canada, phát mình cách in màu trên tiền đúc bằng kim loại, giải thưởng của Nữ Hoàng Anh.

*Đỗ Đức Cường, chuyên viên cao cấp ngân hàng Mỹ, được biết đến như là cha đẻ của máy ATM.

*Dương Nguyệt Ánh, khoa học gia trách nhiệm phát triển vũ khí Thermobaric cho Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ. Một phụ nữ chiếm nhiều cảm tình của người Việt hải ngoại.

*Võ Tá Hân. Tốt nghiệp MIT. Ngân hàng gia quốc tế (Bank of Montreal, Singapore Finance, UBS), CEO (Tập đoàn công ty bất động sản, khách sạn, kỹ nghệ Hong Leong Singapore) Thành viên Board of Trustees (Đại học Quản lý Singapore) & Board of Directors (Singapore Arts House – Bộ Văn Hóa Singapore). Sống và làm việc ở Á châu hơn 30 năm. Được xem như một trong những nhân vật ngoại quốc quan trọng đã giúp đảo quốc Singapore phát triển mạnh về kinh tế. Sáng lập MIT Club of Singapore và Singapore Classical Guitar Society. Khi về hưu tại Nam Cali. là CEO của Trung Tâm Y Tế Nhân Hoà, đưa Trung Tâm đạt tiêu chuẩn liên bang và thành lập chương trình MD100 giúp 100 sinh viên Mỹ gốc Việt vào trường Y. Ông còn được biết đến như một nhạc sĩ với những nhạc phẩm về Huế và về đạo Phật rất nổi tiếng. Từ nhiều năm qua, ông mở lớp dạy guitar cho những người cao niên.

*Nguyễn Sơn Bình, GS. TS Hóa Học tốt nghiệp Ca. Tech, và giảng dạy tại ĐH Northwestern. Có 30 bằng sáng chế trong nhiều lãnh vực và nhiều giải thưởng cao quý của National Science Foundation Career.

*Mya Lê Thái, nữ TS UC Irvine với phát minh loại pin Nanobattery, có thể xử dụng đến 400 năm.

*Nguyễn Trọng Hiền, TS từ Princeton, trong lãnh vực nghiên cứu bức xạ nền vũ trụ. Khi làm việc cho NASA, ông có nhiều đóng góp lớn vào nghiên cứu Nam Cực.

*Vũ Thành Long, Định cư tại Mỹ năm 1980, lấy xong 2 bằng cử nhân cơ khí & kỹ thuật hàng không không gian, tiếp tục tốt nghiệp tiến sĩ. Một thành viên fellow cao cấp của cơ quan NASA.

*Nguyễn Viết Kim, du học Đức Quốc từ thập niên 60, định cư về sau tại Mỹ và tốt nghiệp Tiến Sĩ. Phục vụ NASA và NSA (National Security Agency) cho đến khi hồi hưu. Đáng ngưỡng mộ hơn nữa ông từng là một con người khiêm nhượng và từng là gà trống nuôi 3 con thành đạt.

* Amanda Nguyễn, người phụ nữ trong năm 2022 của tuần báo Time. Một hoạt động viên cho nhân quyền và là phi hành gia trong chuyến bay tiểu quỹ đạo (sub orbital) Blue Origin NS-31 của ông Jeff Bezos, vào ngày 14 tháng 4, 2025, cùng với 5 phụ nữ khác.

*Kelly Nguyễn, nữ TS Hóa Học, Đại Học Australia, vinh danh và nhận nhiều giải thưởng qua nghiên cứu làm chậm tiến trình Lão Hóa.

*Nguyễn Cẩm Vân: tốt nghiệp hạng nhì Naval Academy, bác sĩ y khoa, ĐH Stanford, BS. phi hành ở Pensacola, chuyên khoa ĐH. Pennsylvania. Phục vụ tại tổng y viện Walter Reed và trường đại học quân y quân lực Hoa Kỳ. Cấp bậc HQ Đại Tá (Navy Captain).

*Lê Tự Quốc Thắng, tiến sĩ Toán. Từng đạt huy chương vàng Olympic toán học quốc tế (IMO) lần thứ 23 tại Budapest, năm 1982, với số điểm tuyệt đối 42/42. Cựu học sinh trường Quốc Học Huế. Hiện là GS Học Viện Công Nghệ TB Georgia.

*Ông Huy, GS Emeritus, Khoa trưởng Dược Khoa, Đại Học Montreal, Canada. Ông Huy là con rể của GS YK Nguyễn Hữu, YK Saigon.

*Bùi Tiến Đài, GS TS Điện Toán và Phần Mềm, Khoa trưởng Đại Học Concordia, Montreal, Canada

*Nguyễn Hữu Trâm Anh, Bs. gây mê, là trưởng ban gây mê cho cuộc ghép mặt người đầu tiên trên thế giới. Bs. Trâm Anh còn là chủ tịch Hội Y Sĩ VN tại Canada.

*Bs. Võ Văn Cầu, tốt nghiệp 1968 ĐH YK Huế, là Chủ Tịch và sáng lập viên của United Care Medical Group, một HMO nổi tiếng tại Orange County, CA, xử dụng trên 200 bác sĩ gia đình và hơn 300 bác sĩ chuyên môn gồm đủ mọi ngành. Bs. Cầu là một khuôn mặt lớn trong cộng đồng VN tại Quân Cam và là người đóng góp thường xuyên cho các công tác xã hội thiện nguyện.

*Bs. Nguyễn Ngọc Thạch, thành viên Hội YK Huế Hải Ngoại, thành viên của ban chấp hành của American College of Cardiology, của hội American Heart Association, fellow của Society of Cardiovascular Angiography & Intervention, và của Advanced International Cardiology, từng là thuyết trình viên quốc tế về Tim Mạch, khoa trưởng ĐH YK Tân Tạo, VN. Tác giả của Practical Hand book of Advanced Interventional Cardiology, đứng hàng thứ 3 được mua trên online, và sách được dịch qua tiếng Tàu và tiếng Việt.

Vĩnh Chánh