Còn Đảng còn mình

• VOA

Nguyễn Hưng Quốc

02.06.2014

Câu khẩu hiệu “còn Đảng còn mình”, cho đến nay, chỉ xuất hiện trước các đồn công an và, từ đó, trở thành một đối tượng để phê phán của những người ngoài đảng và có tinh thần dân chủ và độc lập.

Kể cũng dễ hiểu.

Câu khẩu hiệu ấy sai đến dại dột và lố bịch. Trên thế giới, có lẽ không ở đâu người ta dại dột và lố bịch đến như vậy. Bởi, trên thế giới, từ lâu, người ta đã biết và đã thực thi nguyên tắc: Công an phải độc lập với đảng cầm quyền. Nhiệm vụ của công an không phải là để phục vụ và kiếm lợi từ cái đảng ấy. Nhiệm vụ của công an là bảo đảm an toàn và an ninh cho xã hội và chỉ tuân theo luật pháp.

Giới lãnh đạo Việt Nam, ngay trong ngành công an, có lẽ cũng hiểu điều ấy. Nhưng họ vẫn nói, hơn nữa, nói một cách công khai, đàng hoàng và dõng dạc, thành khẩu hiệu. Để làm gì? Như một lời hứa, một sự cam kết đối với công an.

Bởi vậy, câu khẩu hiệu trên phản ánh không những tình trạng đảng trị và phi dân chủ mà còn cả sự mua chuộc của đảng Cộng sản đối với lực lượng công an. Điều này, thật ra, đã được nhiều người nêu lên: Hiện nay, đảng Cộng sản bảo vệ thế đứng độc tôn của mình trên chiếc kiềng ba chân: một là quân đội, hai là công an; và ba là nền kinh tế quốc doanh, qua đó, đảng có thể vơ vét tài sản quốc gia và phân phối lợi nhuận cho những người trung thành, kể cả hai lực lượng nòng cốt vừa nêu: công an và quân đội.

Tuy nhiên, theo tôi, câu khẩu hiệu “còn đảng còn mình” không chỉ giới hạn trong lực lượng công an. Nó còn là nếp tư duy chung của đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay, đặc biệt trong giới lãnh đạo, nhất là trong quan hệ với những thử thách họ đang đối đầu.

Nói một cách vắn tắt, ít nhất cho đến thời gian gần đây, trước khi vụ giàn khoan HD-981 bùng nổ, tất cả những toan tính chiến lược của nhà cầm quyền Việt Nam không phải là bảo vệ đất nước mà, trước hết, bảo vệ quyền lực và quyền lợi của chính họ; và vì những quyền lực và quyền lợi ấy gắn bó với sự tồn tại, hơn nữa, tồn tại một cách độc tôn của đảng Cộng sản, do đó, hệ quả là, mọi người cứ lo chăm chắm bảo vệ đảng dù cái giá phải trả có khi là mất đi một phần lãnh thổ hay lãnh hải.

Có lẽ sự chọn lựa ấy được định hình thành chính sách sau cuộc hội nghị ở Thành Đô giữa giới lãnh đạo Việt Nam và giới lãnh đạo của Trung Quốc, ở đó, Việt Nam công nhận Trung Quốc là lãnh tụ độc nhất của khối xã hội chủ nghĩa, thay thế vị trí của Liên Xô trước đó; và Việt Nam thề thốt trung thành với con đường xã hội chủ nghĩa; điều đó cũng có nghĩa là trung thành với Trung Quốc.

Không phải chỉ trong lời nói. Việt Nam thành thực tuân theo các thỏa thuận ấy, xem Trung Quốc như một đồng chí tốt, hơn nữa, một thứ đàn anh tốt. Sự thành thực ấy không chỉ phản ánh trong lời nói, ở các diễn văn cũng như các khẩu hiệu tuyên truyền. Nó còn thể hiện qua việc làm: lúc nào cũng đề cao và nhường nhịn Trung Quốc. Hơn nữa, họ còn hết lòng tin tưởng Trung Quốc. Theo dõi ngân sách của Việt Nam cho lãnh vực quốc phòng, giới quan sát chính trị thế giới nhận ra một điểm đặc biệt: Việt Nam chỉ bắt đầu hiện đại hóa quân đội Việt Nam chỉ từ năm 2004, tức là 14 năm sau hội nghị Thành Đô, khi âm mưu xâm lấn của Trung Quốc đã quá rõ rệt và khi dân chúng đã quá bức xúc trước những âm mưu xâm lấn đó.

Ngoài ngân sách, sự tin cậy và lệ thuộc vào Trung Quốc cũng thể hiện rất rõ qua vô số cách hành xử của giới lãnh đạo Việt Nam, ví dụ, trong việc thả lỏng cho Trung Quốc muốn làm gì thì làm, từ việc khai thác bauxite ở Tây Nguyên đến việc thuê dài hạn rừng núi, ngay cả ở những khu vực có vị trí chiến lược về quân sự, việc nhắm mắt để công nhân Trung Quốc ào ạt sang làm việc một cách trái phép, việc để cho người Trung Quốc di trú và hoạt động bất hợp pháp ở những nơi được xem là hiểm yếu của Việt Nam như hải cảng quân sự Cam Ranh, việc để cho các công ty Trung Quốc thành công trong phần lớn các cuộc đấu thầu liên quan đến các dự án có tầm vóc quốc gia, việc lơ đễnh để báo chí, bản đồ, thậm chí, cả sách giáo khoa, thừa nhận Hoàng Sa và Trường Sa là của… Trung Quốc, v.v…

Không ai bày tỏ quan điểm bảo vệ đảng bằng mọi giá như Trần Đăng Thanh, đại tá, giáo sư tiến sĩ, thuộc Học viện chính trị Bộ quốc phòng. Phát biểu trước các cán bộ lãnh đạo trong ngành giáo dục vào tháng 12 năm 2012, ông Thanh thể hiện tư tưởng ghét Mỹ và bài Mỹ qua nhận định “Người Mỹ chưa hề, chưa từng và không bao giờ tốt thật sự với chúng ta cả”.  Ngược lại, với Trung Quốc, ông nhấn mạnh: “Ta không thể là người vong ơn bội nghĩa, đấy là đối với Trung Quốc”.  Cuối cùng, ông kêu gọi mọi người hãy trung thành với Đảng với lý do thiết thực: “Hiện nay các đồng chí đang công tác chưa có sổ hưu nhưng trong một tương lai gần hoặc một tương lai xa chúng ta cũng sẽ có sổ hưu và mong muốn mỗi người chúng ta sau này cũng sẽ được hưởng sổ hưu trọn vẹn”.  Nói một cách đơn giản: Nếu đảng còn thì sổ hưu của các “đồng chí” còn!

Những người chủ trương trang Bauxite Việt Nam phải thốt lên một lời nhận định đầy cay đắng: “Chưa bao giờ những lời rao giảng về lý tưởng xã hội chủ nghĩa lại ‘thực dụng’ đến như thế và cũng… thảm thiết đến như thế!”

Chính cách tư duy “còn đảng còn mình” và “còn đảng còn sổ hưu” ấy chi phối thái độ và chính sách của đảng Cộng sản Việt Nam đối với Trung Quốc: Cho dù lấn hiếp Việt Nam đến mấy thì Trung Quốc cũng vẫn là một nước xã hội chủ nghĩa; Việt Nam chỉ cần nhường nhịn Trung Quốc là có thể bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, nghĩa là bảo vệ vị thế lãnh đạo độc tôn của đảng Cộng sản. Chúng cũng chi phối thái độ và chính sách của Việt Nam đối với Mỹ và Tây phương nói chung: Các quốc gia ấy lúc nào cũng đòi hỏi dân chủ và nhân quyền tức là lúc nào cũng âm mưu “diễn tiến hòa bình” để lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa.  Mà tất cả những kẻ nào có ý định lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa đều bị xem là “lực lượng thù nghịch”.

Nói cách khác, dưới mắt giới lãnh đạo Việt Nam, những kẻ bị xem là “thù nghịch” không phải là những kẻ mưu toan lấn chiếm vùng biển và hải đảo Việt Nam mà chính là những kẻ muốn Việt Nam được dân chủ hóa. Nói cách khác nữa, với họ, việc bảo vệ đảng quan trọng hơn việc bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hải.

Dân chúng hiểu rõ điều đó cho nên lâu nay vẫn truyền tụng một câu nói thật thông minh và sắc sảo, thể hiện thế lưỡng nan của nhà cầm quyền Việt Nam: “Đi với Trung Quốc thì mất nước, đi với Mỹ thì mất đảng.” Mà hình như không phải là “lưỡng nan”. Bởi không chừng nhà cầm quyền Việt Nam đã có chọn lựa rõ ràng: “Thà mất nước hơn là mất đảng”, cũng theo cách nói của dân chúng.

Hy vọng sau biến cố giàn khoan HD-981, giới lãnh đạo Việt Nam sẽ thức tỉnh.

Chỉ hy vọng vu vơ vậy thôi chứ cho đến nay cũng chưa thấy có dấu hiệu nào về sự thức tỉnh ấy cả. Buồn.

 

“Buồn rơi giữa đêm mù lẻ loi,

sao người còn đi hoài đi mãi.
Cho tôi hoang vắng trong đêm dài, buồn rơi lẻ loi.
Nỗi muộn phiền trên vùng tóc rối, khi trời còn đi vào đêm tối.
Xin thương yêu sưởi ấm đôi môi.”
(Từ Công Phụng – Đêm Không Cùng)

(Rm 14: 9-13)

Buồn, mà lại rơi giữa đêm mù lẻ loi, như “hát sĩ” cất lên lời trong buổi nhạc “Hát Cho Nhau Nghe” hôm 15.3.2014 với chủ đề “Đêm Vắn Tình Dài!” Như thế là quá buồn! Buồn, cả vào đêm vô cùng thánh thót, trong ngày lễ thánh rất yên vui! Thực-tế đời người có đêm buồn nào ra như thế? Có hôm nào, bầu bạn buồn đến như thế, không?

Hỏi ở đây, tức: đã trả lời một chút rồi. Trả một lời, như câu hát buồn và lẻ loi như sau:

“Buồn rơi trên tâm hồn lẻ loi, thương hình hài con người nhỏ bé

Nghe bơ vơ tiếng ru ai về, ngủ đi người yêu

Thôi nụ cười đêm đừng chợ tắt cho một loài hoa đừng héo hắt

Cho tôi vẫn vô cùng một mình.”

(Từ Công Phụng – bđd)

“Buồn rơi trên tâm hồn lẻ loi”, có lẽ và có thể cũng là nỗi buồn của ai đó, trong nhà Đạo từng viết đôi hàng trên báo điện, nay nhắn nhủ:

“Có lẽ, có những điều mà tôi đây, một nữ giáo dân lâu nay vẫn sống đạo bình thường nhưng vẫn tự hỏi: điều gì làm cho bọn trẻ ở đây đó, tự tìm đến cho mình một niềm tin vừa bắt gặp hay vẫn chỉ bực-bõ khi thấy cha mẹ mình chỉ tin vào những chuyện hình-thức hoặc bề ngoài gì đâu không à? Thật ra thì, có nhiều yếu-tố khả dĩ rất đánh động tâm-lý của trẻ em cũng rất nhiều, như: tánh tình lúc nắng lúc mưa, tâm trạng ở trường học, tâm-tình cùng bạn bè chòm xóm và/hoặc nỗi niềm quan-tâm đến đạo-giáo?

Hỏi thì hỏi thế chứ, mới đây bản thân tôi vừa được đọc một bài viết do vị Giáo sư đồng thời là nhà nghiên-cứu giáo-dục có tên là Vern L. Bengston có cho biết, là: những yếu-tố gây ảnh-hưởng khá nhiều lên niềm tin của con trẻ, rất mạnh mẽ mà ta có thể kể ra, chỉ vài điều thôi, cũng đủ để bà con suy-tư/xem xét thử thực/hư ra sao:

Thứ nhất, là: gương đẹp/gương xấu từ người lớn: điều này ai cũng biết. Nhưng, nó vẫn cần để nhắc nhở hết mọi người. Cha mẹ nào biết sống thực niềm tin của mình, thì con em họ sẽ cảm-kích tin vào những gì mình tặng ban cho chúng. Tận phần thâm sâu, con trẻ ra như “nói một đằng làm một nẻo” chẳng lý gì niềm tin do cha mẹ tặng. Trong khi đó, cha  mẹ chúng lại vẫn giữ nguyên niềm xác-tín như thế khi nuôi dạy chúng.

Thứ hai, là: quan-hệ tốt giữa cha mẹ và con cái: Cha mẹ có làm gương tốt cách mấy đi nữa, mà con cái lại không gần gũi thì chúng cũng chẳng bắt chước được những tính tốt của mẹ cha, khi tin tưởng và giữ Đạo. Quan-hệ trên có tốt, thì cả hai bên mới duy-trì được niềm tin cần có. Không tạo được như thế, thì con cái thấy những gì cha mẹ dạy chúng chỉ như một mớ những điều luật và lệ, thôi.

Kế đến, là: điều hay đẹp học được từ người cha, cách riêng: Thật sự thì đây mới là điểm son trong quá-trình học đòi/bắt chước những tốt đẹp, từ cuộc sống. Điều hay và đẹp từ người cha vẫn quan-trọng hơn thói quen tốt học được từ mẹ hiền, về chuyện đạo. Ở đây, ta vẫn thấy là: trong nhiều đạo-giáo, thần-linh hoặc Thiên-Chúa luôn mang hình-ảnh và cái đẹp từ người Cha Nhân Hiền. Con cái nào lại không gần gũi với người cha của mình, nếu không sẽ thấy thiếu sót khi muốn có quan-hệ tốt với Thần-linh Thánh Ái trong Đạo mình.

Một điều quan-trọng không kém nữa, là: Đừng bao giờ bó buộc hoặc thúc ép con cái mình về chuyện tin tưởng. Điều này ai cũng thấy rõ, là: cha mẹ nào càng bó buộc con em mình đi nhà thờ dự lễ lạy hoặc quá gắt gao với con cháu, chẳng chóng thì chày, đến tuổi trưởng-thành rồi, tự nhiên chúng sẽ tự mình bỏ bê nhà thờ cách dễ dàng và nhanh chóng. Với cha mẹ, cần nhất phải tạo bầu khí sao đó có thể khích-lệ con em mình sống niềm tin, nhưng đừng bao giờ ép buộc chúng.

Và cuối cùng, là: biết sống hạnh-phúc với niềm tin của chính mình. Bởi, không có động-lực nào có thể thuyết-phục con cái mình bằng việc: cứ để chúng thấy được rằng cha mẹ chúng thực sự sống niềm tin của các vị ấy. Và, có làm thế, cha mẹ cũng như con cái mới vui hưởng cuộc sống an vui, nhiều ý-nghĩa” (x. Tamara Rajakariar, Passing on your faith to your kids, MercatorNet 12/2/2014).

Thật ra, nói nguyên-tắc, cũng không khó. Nhưng, nói về cảm nghiệm mình từng sống niềm tin của riêng mình, mới thật không dễ. Dễ hay không, tưởng cũng nên lướt qua một đoạn đường để nhìn vào kinh-nghiệm từng trải của một số độc-giả vẫn không ngại lên tiếng.

Nhưng, trước khi làm thế, đề nghị bạn và tôi, ta lại nghe câu nghệ sĩ từng hát mãi:

“Tìm nhau từng đêm mông lung nên không cùng

Và đêm xanh xao nên đêm gầy

Đêm bơ vơ như cuộc đời chúng mình

Và em, và tôi, và đôi môi dậy tiếng hát là chứng tích một cuộc tình

Trên giòng sông vỗ cánh bay đi

Và em, và tôi, và đôi môi dậy tiếng hát là chứng tích một cuộc tình

Trên giòng sông vỗ cánh bay đi

(Từ Công Phụng – bđd)

Trong giòng đời rộn rã, lại cũng có rất nhiều người, nhiều vị cũng từng đặt vấn đề về niềm tin, thẳng như thế. Trong số những vị có ý-kiến phản-hồi với người viết bài này, lại đếm được vài ba vị, rất như sau:

Trước nhất, là ý-kiến của vị nữ-lưu không cho biết địa chỉ, nhưng vẫn đề tên như sau:

“Có thể nói rằng: cùng với 4 phần 5 những người từng chối bỏ niềm tin của mình, tôi mong rằng mọi sự diễn tiến, cũng khác biệt. Gia đình nào có con cái vẫn còn tiếp tục làm thế trong một hai thế hệ, đều nắm chắc rằng con cháu họ cũng từng tham-gia vào công-tác thiện-nguyện trên căn bản rất đều đặn. Những người này đều am tường rằng: hiểu/biết niềm tin thôi cũng chưa đủ, dù có đi nhà thờ dự lễ lạy, học giáo-lý như thời của thế hệ trước, cũng chưa ăn thua gì. Khi xưa, bọn tôi vẫn từng tập sống niềm tin, từng tham-gia ban hát này khác, nhưng chẳng bao giờ đặt nặng chuyện giúp người đói bụng có của ăn, xung-phong làm thiện-nguyện ở viện dưỡng-lão, hoặc bệnh-viện hoặc làm một vài việc gì đó tỏ bày tình-thương với người khác. Đó mới là chuyện quan-trọng và cần-thiết đối với người Công-giáo. Và tôi nhớ tôi vẫn là bà mẹ rất qui-củ và nguyên-tắc, vì là người Công-giáo, vào thời nào cũng thế thôi” (ý kiến của Anniem).

Và, ý-kiến của một người tên John:

“Tôi từng biết, là: bọn trẻ thời nay có còn tiếp tục đi nhà thờ nữa hay không khi chúng lớn khôn, điều này còn tùy thuộc nhiều vào việc cha của chúng có đi nhà thờ nhiều hơn mẹ của chúng không? Đối với tôi, xem như chuyện này nghe có vẻ hơi chõi một chút. Có vị nào chủ-trương như thế không, xin lên tiếng cho bà con biết”.

Và ý-kiến của một trai nam nhi tên là Shaun Braun như sau:

“Để có ý-kiến phản-hồi với bạn nào đó vừa mới hỏi, tôi không nghĩ là mình nên chất đầy nhà thờ bằng số người trẻ, nhiều tóc trên đầu, vẫn tham dự đủ mọi nghi-thức rất Đạo. Tôi vẫn ủng-hộ mạnh-mẽ việc hội-nhập niềm tin đi Đạo vào với nền văn-hoá nói chung, đặc biệt là văn-hoá phương Tây trong đó Kitô-giáo là cột-trụ trọng-yếu, rất vững chãi,. Cả đến chuyện hội-nhập niềm tin vào cuộc sống, cũng thế. Điều tôi muốn đề-nghị với các bạn là: văn-hoá có nền-tảng gia-đình vẫn được tôn-giáo nhẹ nhàng đưa niềm tin len lỏi vào cuộc sống để rồi tự nó lớn mạnh cách tự-nhiên. Thêm vào đó, là phần đóng góp của giáo-dục cách rõ rệt.

Nói cách khác, con trẻ phải lớn lên trong môi-trường qua đó, niềm tin là thành-phần tự-nhiên, chứ không phải là một bộ môn thêm vào. Văn-hoá gia-đình có niềm tin thẩm-nhập cũng giúp con trẻ thu thập được các giá-trị đạo-đức theo cách nào đó khiến chúng thấy được là các giá-trị này phải là thành-phần lý-lịch riêng của chúng, hơn những gì mà giới truyền-thông hoặc cộng-đồng nhóm-hội/đoàn-thể từng mong muốn.

Việc hội-nhập niềm tin vào với nền văn-hoá đương nhiên cần thiết để đặt con trẻ mình vào những gì tốt đẹp nhất từng được suy-nghĩ và nói đến, như tác giả Matthew Arnold có tỏ bày trong văn-chương và khoa-học, vv. Con trẻ phải được đặt mình đưa vào với mọi sự tốt lành/hạnh-đạo cùng các yếu tố như: Chân Thiện Mỹ dưới bất cứ hình-thức nào có thể được, dĩ nhiên, kể cả âm-nhạc và nghệ-thuật cổ-điển. Lý-tưởng ra, thì khi tăng-trưởng để trở-thành người lớn, chúng có thể đóng góp vào việc phong-phú-hoá nền văn-minh nhân-loại và giúp chữa lành những rạn-nứt giữa niềm-tin và văn-hoá từng dẫn đưa mọi người vào tính-chất nghèo-nàn của đời sống mang danh là hiện-đại” (ý-kiến của một người tên Shaun Braun).

Nối tiếp ý-kiến của độc-giả ở trên, chi bằng ta đi vào vườn hoa truyện kể để sẽ nói lên cùng một ý-tưởng về những gì được hiến tặng từ trên. Truyện kể rằng:

Cậu bé sinh ra không có vành tai như bao người khác. Nhìn vào gương, trông rất là kỳ dị.Trước khi đi học, cuộc sống của cậu bé trong gia đình vẫn rất ổn, vì cha mẹ yêu thương cậu hết mực và ai cũng muốn mọi việc sẽ bình thường xảy đến với cậu. Nhưng, từ khi bắt đầu biết đến bạn bè và trường lớp thì cậu bé đã biết thế nào là bị trêu chọc, cô lập, mặc cảm. Một hôm, cậu bé chạy từ trường về, úp mặt vào đùi mẹ mà khóc nức nở. Trông cậu thật thảm thương. Cậu tự nói cho mẹ biết tấn bị kich của cậu với chúng bạn:

– Chúng nó bảo con là…quái vật

Mẹ hiền xoa đầu an ủi cậu và bằng giọng ngẹn ngào, bà nói với cậu:

– Con à! Dù có thế nào, thì con vẫn là con ngoan của mẹ. Cứ mặc kệ bọn chúng nói gì thì con vẫn sống tốt đẹp mà. Hãy tìm những điều đặc biệt của bản thân mình để xoá đi mọi khiếm khuyết, nếu có.

Cậu bé ngước mặt lên nhìn vào đôi mắt ngân ngấn lệ của mẹ và dường như hiểu ra được điều gì đó. Từ đó cậu bỏ ngoài tai những trò đùa của đám bạn và tiếp tục hoà nhập với cuộc sống mới. Mẹ cậu bắt đầu dạy cậu cách chơi piano, học những nối nhạc cơ bản để giúp cậu quên đi những cay đắng vấp phải trong cuộc sống khi hoà mình vào âm nhạc.

Dù không có vành tai nhưng cậu vẫn được tạo hoá ưu ái cho một gương mặt hoàn mỹ, thân hình cao lớn cùng trí óc nhanh nhạy. Rồi trong những giờ học nhạc cụ, cậu nhận thấy mình cảm âm rất tốt và yêu thích chúng. Giáo viên và các bạn quý mến cậu hơn. Khi lên lớp, đáng lẽ ra cậu sẽ được bầu làm lớp trưởng nếu như cậu không kỳ dị về đôi vành tai.

Cậu sẽ được đại diện lớp tham gia vào buổi hoà nhạc của trường nếu cậu giống như bao người khác. Mọi người sợ cậu sẽ làm khán giả giật mình, hoảng hốt khi cậu xuất hiện, họ sẽ chẳng nghe nhạc được khi mắt họ thấy khó chịu.Điều đặc biệt mà cậu yêu thích là chơi nhạc và biểu diễn cho mọi người nghe, còn bây giờ chỉ có riêng cha mẹ cậu lắng nghe cậu chơi đàn. Mọi thứ bắt đầu làm cậu chán nản, cậu cứ lẩn quẩn ở nhà với niềm đam mê âm nhạc ấy.

– Con không thể hoà nhập với mọi người mẹ ạ, con vẫn luôn bị xem là một loài nào đó khác với họ.

Người mẹ trách nhẹ khi thấy cậu buồn, nhưng tim bà cũng đau xót chẳng khác cậu. Bà thương con biết bao! Bà sẽ tìm mọi cách để biến cậu thành một người có đôi tai bình thường như mọi người để cậu tiếp tục ước mơ của mình.

– Chẳng lẻ không còn cách nào khác để giúp con của chúng tôi sao? Người cha hỏi vị bác sĩ gia đình. Bác sĩ nói:

– Tôi tin rằng tôi có thể giải-phẫu ghép vành tai cho cháu nhưng phải có người hiến tai cho cậu ấy.

Họ tìm đủ khắp mọi nơi, đưa đủ mọi tin nhắn, nhưng không một ai chịu hiến tặng hay bán vành tai vào thời điểm đó, riêng cậu trong lòng khấp khỏi hy vọng. Hai năm trôi qua mà không có kết quả gì tốt đẹp. Cha cậu bèn gọi cậu ra khỏi phòng ngoài rồi bảo:

– Con chuẩn bị đến bệnh viện để giải-phẫu. Bố mẹ đã tìm được người hiến tặng tai cho con rồi. Nhưng người ta buộc mình phải giữ bí mật.

Sau ca phẫu thuật thành công tốt đẹp, cậu mừng rỡ nhìn mình trong gương rồi ôm chầm lấy ba mẹ và mừng vui, hạnh phúc. Cuộc sống mới của cậu đã chính thức bắt đầu. Mọi người đồng ý cho cậu tham-gia ban nhạc của thành phố rồi ít lâu sau, cậu lên được vị trí của nhạc trưởng. Niềm vui mà cậu bị cướp mất từ lúc sinh ra bỗng dưng xuất hiện, cậu muốn tìm đến người đã hiến tặng cậu đôi tai, để cảm ơn, báo đáp nhưng ba mẹ cậu không biết người đó là ai, cả đến bác sĩ cũng không biết.

– Con cần biết Con cần biết ai đã cho con quá nhiều như thế? Nếu không con sẽ không thể đền đáp đủ công ơn của người ấy.

– Cha không nghĩ con có thể đền đáp được công ơn của người ấy đâu…Nhưng chưa biết được đâu con ạ.

Bước tiến mạnh trong sự nghiệp của cậu được mọi người công nhận. Tài năng của cậu không bị lãng quên như khi trước. Rồi cậu cũng lấy vợ sinh con. Có điều may, là: con trai của cậu không bị khuyết vành tai như cậu. Nếu nó giống cậu trước đây thì cậu không biết phải làm sao nữa? Liệu có một người giống như thế xuất hiện lại ban tặng món quà quý đó cho con cậu không? Nhiều năm trôi qua, bí mật sau kín đó vẫn không hé mở.

Có điều thay đổi làm cậu buồn phiền một chút, đó là mẹ của cậu. Dường như bà ít khi nghe cậu chơi nhạc như trước, mỗi khi cậu vui vẻ mời bà nghe cậu chơi đàn thì dường như bà ít quan-tâm đến tiếng đàn của cậu! Cậu nói chuyện gì với mẹ thì cũng phải nhắc đi nhắc lại hai ba lần bà mới chú ý. Có một nhà báo hỏi cậu về năng khiếu âm nhạc của cậu được thừa hưởng từ ai, thì cậu không dám nói là từ mẹ dù trước kia, bà là người chỉ cho cậu những nốt nhạc đầu đời.

Rồi cái ngày cậu mong mỏi cũng đến, bí mật về người đã hiến tặng cậu đôi tai cuối cùng sẽ xuất đầu lộ diện. Buổi chiều hôm ấy, cậu cảm thấy nỗi buồn mất mát lớn nhất trong đời mình, khi cậu đứng cạnh người cha bên chiếc quan tài mẹ cậu. Cậu thấy ông nhẹ nhàng đưa tay từ từ khẽ nâng mái tóc nâu đỏ của mẹ cậu lên: Bà đã không có tai gì hết.

– Mẹ con nói rằng bà rất vui nếu để tóc dài. Mẹ con để tóc như vậy rất đẹp đúng không?  Người cha thì thầm:

-Mẹ biết con sẽ không bao giờ chấp nhận để bác sĩ giải-phẫu khi người hiến tặng đôi tai cho con lại là bà.

Cậu lặng nhìn gương mặt người mẹ đáng yêu của mình cho thật kỹ để khắc ghi vào tâm khảm hình ảnh của tình thương-yêu, khó kiếm được. Cha cậu nói đúng, nét đẹp thật sự của con người không nằm ở bề ngoài nhưng ngay trong trái tim họ. Điều đáng giá đích-thực không ở những gì ta có thể nhìn thấy mà là những điều vô hình. Tình yêu thật sự không nằm ở những gì được thể hiện mà ta đươc biết, nhưng ở những điều làm được mà không ai biết. Món quà mẹ tặng cho cậu có lẽ chỉ có tình yêu thương mới tạo được. Cậu đã viết riêng một bản nhạc dành cho mẹ để mỗi ngày lại đến đàn trước bài-vị của bà trên bàn thờ…”

Truyện kể hơi dài, nhưng vẫn thế. Không thêm thắt, lý-sự dông dài. Và, người kể hôm nay vẫn muốn có lời bàn bảo rằng: cũng như thế, rất nhiều điều tốt đẹp trong đời người là do mẹ hiền hiến tặng cho con. Mẹ ban cho con của mẹ không chỉ sự sống, nét đẹp riêng của mẹ thôi, nhưng cả đến niềm-tin vô bờ bến đến từ Trên. Niềm tin ấy, sẽ làm cho con của mẹ nhớ mãi rằng: mọi cái hay/đẹp của gia-đình đều đến từ Trên cho mẹ cho con, và mọi người. Là con cái trong gia-đình, mỗi khi con trân trọng tình thương của mẹ, là con công-nhận mình có được niềm-tin như một thừa-kế từ cả người cha lẫn mẹ vẫn ưu-ái tặng không cho con.

Nghe kể thế rồi, tưởng cũng nên về lại với lời vang đấng thánh-hiền thường vẫn bảo:

“Mỗi người được Thiên Chúa

ban cho đặc sủng riêng,

kẻ thế này,

người thế khác…”

(1Cor 7: 7)

Và sau đó, ở tình huống khác, câu chuyện cũng khác, nhưng thánh Phaolô lại cũng bảo:

“Ngoài ra,

như Chúa đã định cho mỗi người làm sao,

như Thiên Chúa đã kêu gọi mỗi người thế nào,

thì cứ sống như vậy:

đó là điều tôi truyền dạy

trong mỗi Hội Thánh.”

(1 Cor 7: 17)

Sống có niềm tin như đấng thánh-hiền từng bảo ban, thiết tưởng ta cứ hiên ngang vùng đứng mà hát những lời thơ mà người nghệ sĩ, còn muốn hát:

“Niềm vui như mây trời còn trôi, trôi miệt mài trên giòng sông trắng

Trên hai vai tuổi xuân đã vang

Còn đâu niềm vui, trên nụ cười ru người đã tắt

Xin một lần diễm huyền mái tóc, đi vào đời cho ấm đôi môi

Buồn rơi trong đêm dài lẻ loi, buồn rơi trên tâm hồn lẻ loi

Buồn rơi trên tâm hồn lẻ loi, trên tay người lẻ loi, trên tâm hồn lẻ loi.”

(Từ Công Phụng – bđd)

Hát như người nghệ sĩ ở đời, như thế tức vẫn còn niềm vui sống, vẫn cứ hát. Còn hát là còn vui và rất vui. Dù, cuộc đời có gặp nhiều nỗi truân chuyên, trái khoáy hay gì gì đi nữa, vẫn cứ hát và cứ vui, với mọi người, trong đời.

Trần Ngọc Mười Hai

Vẫn muốn mình và bạn bè

Cứ vui mãi trong cuộc đời

Vẫn rất vui.

 

“Trầm lan nhẹ ngấm chốn không gian,”

Giây phút buồn lây đền mộng vàng.

Xiêm áo hôm nay tề chỉnh quá,

Dám ôm hồn cúc ở trong sương.”

(Dẫn từ thơ Hàn Mặc Tử)

Mt 28: 16-20

Diễn tả chốn không gian an-bình, thi ca ngoài đời thường diễn tả, chỉ như thế. Trình-bày/thuật lại bình an ở nhà Đạo, thánh-sử Mát-thêu nay lại diễn bày một trình thuật nhiều ý-nghĩa hơn thế. Hơn thế, ra như thể một trình-thuật rất an bình đầy Lời Chúa ban cho ta hôm nay.

Trình-thuật Lời Chúa hôm nay, thánh Mátthêu diễn tả cho con người, vẫn đơn giản chỉ một câu: “Bình an của Chúa hằng ở cùng anh chị em”. Đây là lời diễn-bày nghe quen, không hề thiếu trong buổi Tiệc Thánh Thể, an bình đầy tình thương rất thực tế. Nhưng, thực tế hôm nay, ta lại thấy lời chúc lành ở đây như vẫn xa vời tầm tay với, của mọi người.

Hôm nay đây, khi ta nghe ai đó những là chào/hỏi: “Anh/chị khỏe không?”, hẳn là câu trả lời nhiều lúc cũng không mấy thông suốt. Người thì bảo: “lu bu lắm!”, kẻ lại nói: “Có lúc nào rảnh đâu! Làm chết bỏ, không có giờ nghỉ!…. toàn những việc không tên, ở đâu ấy.”

Nhiều lần, tôi tự hỏi: có bao giờ ta trả lời bạn bè người thân bằng những câu: “Đang nghỉ xả hơi đây”! hoặc:“cũng chỉ mới ngơi tay một chút!” hoặc “Tôi đang đi đang thăm hoa, vãn cảnh đây! Có gì không thế?” Tôi nghĩ câu trả lời như thế cũng rất hiếm. Có người còn cứ bảo: “Có đẻ bọc điều mới được hưởng những giờ phút như thế, còn thì lúc nào tôi cũng như người không mở mắt lên nổi, đấy thôi!”

Là tín hữu Đức Kitô, có lẽ ta cũng nên cẩn thận về tình trạng mải miết thi nhau mà bận với rộn. Đành rằng, cứ phải sống và dấn thân với thế giới bên ngoài, cũng là quà tặng nhận được từ Trên. Nhưng, cũng nên xét lại tình trạng bận rộn của mỗi người. Bởi, có thứ bận mà không rộn cho lắm. Và, bận chưa hẳn là điều tốt. Có thể, nó mang ý nghĩa của một chối từ hoặc né tránh. Chí ít, là để tỉnh thức với bạn bè người thân, cùng một nhóm.

Tin Mừng hôm nay, thánh Yoan cho biết Thánh Thần Chúa hiện đến với môn đệ Đức Kitô, là quà tặng đầu Chúa ban cho con người. Quà tặng, là sự bình an. Thoạt nhìn, mọi chuyện xem ra không được ổn. Và cũng hơi lạ.  Thực tế ai cũng biết, và điều này dễ hiểu thôi. Nhưng, khi đã chấp nhận bận rộn làm ăn rồi, sao cứ than. Than và ước, đại để như: Tôi vẫn muốn bình an trong tâm hồn, muốn có đôi phút thinh lặng để nghỉ ngơi, nhưng khổ nỗi làm sao được cả hai. Họat động có hiệu-năng và công việc dồn dập là hai thứ đối nghịch với an bình.

Nhiều lúc ta cứ tưởng, an bình-lặng thinh luôn ở tư thế của bông sen trong căn buồng tăm tối. Không phải thế. Quà bình an Đức Kitô ban tặng còn hơn thế. Bình an là những gì tốt đẹp nhất trong cuộc sống đời thường. Nó là trạng huống tâm linh. Một thói quen tạo được sau biết bao chọn lựa nhất quán và liên lỉ. Quả thật, có người cùng lúc làm rất nhiều việc mà vẫn thản nhiên, an bình. Với họ, Bình an là vấn đề tâm linh, trí tuệ. Là, phương cách để sống. Sống cuộc đời người.

Ở thế kỷ thứ hai, triết gia Seneca đã thắc mắc sao bạn bè/người thân của ông vẫn để mất sự an bình họ cần đến. Chính vì thắc mắc này, mà ông đã ngồi xuống viết nguyên cuốn sách nói về sự nổi giận và phương cách đối phó. Ông nhấn mạnh sự kiện, là: bạn bè càng giàu sang càng dễ nổi nóng, tức giận.

Và từ đó, để luột mất đi sự an bình quý hiếm. Cuối cùng, ông dẫn chứng bằng niềm tin tưởng sắt đá rằng: lý do làm ta nổi nóng, là vì ta luôn nghĩ đến điều ta trông đợi và cầu mong, dù điều đó chẳng hợp tình hợp lý. Vẫn muốn làm sao cho tháng ngày đời mình, cứ êm đềm trôi chảy. Chảy chầm chậm. Trôi thanh thoát. Người giàu sang lại nghĩ rằng: họ có thể dùng tiền tài, của cải/vật chất mà mình có để mua cho mình cuộc sống sảng khoái, dễ chịu.

Ở đâu cũng thế. Lúc nào cũng vậy. Khi không đạt mộng ước thật bình thường, thì chuyện “nổi cơn thịnh nộ” là việc đương nhiên xảy ra. Thành thử, triết gia Seneca có lý khi ông nói: muốn an bình-lặng thinh, ta phải có đầu óc thực tế biết chấp nhận rằng: mọi sự trên đời đều có thể xảy đến, trái nghịch điều mình hằng mong ước.

Sự khôn ngoan mà hiền triết Seneca đề nghị, là: ta nên tỉnh táo biết rõ sự yếu mềm và mỏng dòn của mình. Và, của mọi người. Nếu biết rằng, cuộc sống cũng dòn mỏng như bản chất con người, ta sẽ đỡ vất vả hơn, khi chiến đấu với nó. Và như thế, ta mới đạt tình huống qua đó ta cần tha thứ cho người khác; cũng như, đón nhận sự thứ tha từ nơi họ.

Tha thứ là món quà thứ hai Đức Kitô tặng ban cho các môn đệ, trong ngày Thánh Thần Chúa hiện đến. Nếu quả tình, ta thực lòng muốn vun trồng sự an bình-lặng thinh để sống cuộc đời bình thường, bắt buộc ta phải chấp nhận đương đầu với những gì, ta không muốn thấy. Những gì ta mong né tránh, khước từ.

Nhưng oái oăm thay, những chuyện như thế thường hay đính kèm sự việc hằng xảy ra, trong quá khứ. Và, điều này gây tổn thương người khác, cách này hay cách khác. Đó, có thể là kinh nghiệm buồn đau mà người khác vẫn mang đến cho ta. Trừ phi ta biết tự tha thứ; hoặc thứ tha những người đã làm mình phiền. Bằng không, thì tình trạng bận và rộn có những xôn xao/ồn ào, hoặc bon chen sẽ để lại dấu ấn khó quên, nơi ký ức miên trường của mỗi người.

Điều không may, là: những xáo trộn như thế thường đi đôi với tình trạng rất bận và rất rộn. Chính vì thế, ta cứ phải đối đầu với những lầm lỗi mình từng mắc phải, trong thời gian qua. Đó còn là tình huống khiến cho sự an bình lặng-thinh cứ cao xa vời vợi, rời bỏ vòng tay mong chờ của chúng ta.

Tham dự Tiệc thánh hôm nay, dù ta ở vào tình huống có lầm lỡ/sơ xuất, hãy cứ cầu và mong Thánh Thần Chúa giúp ta nhận món quà đầu Chúa ban trong Lễ Ngũ Tuần có Thánh Thần Chúa hiện đến. Có như thế, ta mới mong rằng mình có thể tha thứ thật nhiều cho những ai đang tìm cách đóng đinh ta vào thập giá.

Và, tựa như Đức Chúa tỏ bày tình Ngài yêu thương cho mọi người, ta cũng hãy mừng vui hơn lên vì Thánh Thần Chúa đã thổi đến nơi ta, món quà cao quý ấy.  Quà là quà an bình-lặng thinh ta hằng mong ước.

Trong cảm-nghiệm một lời chúc bính-an đầy thương mến như thế, tưởng cũng nên trở về với thơ đời còn văng vẳng những lời rằng:

“Hãy tưới lên hoa giọt lệ nồng,

Đếm từng cánh một, mấy lần thương.

Hãy chôn những mảnh xuân tàn tạ,

Và hãy chôn sâu tận đáy lòng.”

(Hàn Mặc Tử – Mơ Hoa)

Giọt lệ nồng tưới lên hoa như thế, e rằng chẳng đếm được “mấy lần thương”. Lại cứ cho đi những mảnh xuân tàn-tạ”, tận đáy lòng, để rồi người người rồi sẽ nghe biết Thánh Thần Chúa vẫn cứ tặng bình an cho mọi loài, nên vẫn thương. Thương mãi thương hoài ngàn năm, rất vấn vương. Tận đáy lòng, của mọi người.

Lm Richard Leonard sj,

Mai Tá lược dịch