Mồi lửa và Đống củi

Huy Đức

Blogger, nhà báo

Thứ hai, 19 tháng 5, 2014

• BBC

Sự kiện Bình Dương – Vũng Áng cho thấy, khi gậy gộc đã ở trong tay đám đông, mọi giá trị đều trở nên vô nghĩa.

Tuy nhiên, còn “vô nghĩa” hơn nếu sự kiện “Bình Dương – Vũng Áng” được sử dụng như những con ngoáo ộp để dọa dân chúng nhằm củng cố độc tài, toàn trị.

Trong số 315 nhà đầu tư chịu thiệt hại trong vụ Bình Dương, có 12 công ty bị cháy lớn (nhiều nhà xưởng bị cháy rụi), 3 công ty bị cháy nhỏ, 33 công ty bị trộm cướp tài sản, 196 nhà xưởng bị đập phá, 241 văn phòng bị hư hại, có nhiều văn phòng bị đốt sạch, phá sạch.

Con số thiệt hại chưa được quy thành tiền nhưng cho dù nó lớn tới mức nào, đó cũng chỉ là những tổn thất có khả năng đo, đếm được.

Chưa biết bao giờ các nhà máy trong 29 khu công nghiệp ở Bình Dương mới có thể trở lại hoạt động bình thường. Điều này, ảnh hưởng trực tiếp ngay tới hơn hai trăm ngàn lao động Việt Nam. Thiệt hại vì sự sút giảm uy tín của môi trường đầu tư còn khó định lượng hơn.

Trong mấy năm gần đây, Trung Quốc là thị trường có mức độ phát triển tốt nhất của ngành hàng không Việt Nam. Trước 13-5-2014, trung bình mỗi ngày có gần 20 chuyến bay Việt – Trung. Nay con số đó đang có nguy cơ bằng không. Thiệt hại cho Hàng không Việt Nam có thể lên đến hàng nghìn tỷ.

“Chúng ta cần một chính phủ ứng xử với Trung Quốc bằng tư thế của một quốc gia có chủ quyền chứ không phải một chính phủ, lúc thì quá lệ thuộc, lúc lại đẩy dân ra chỗ hòn tên mũi đạn”

Chủ một khu nghỉ dưỡng thường xuyên có 30% khách đến từ Trung Quốc ở Hội An cho biết, tất cả khách đặt phòng người Trung Quốc đều đã bị xóa.

Hàng nghìn biệt thự trên bãi biển Đà Nẵng vốn lâu nay sống nhờ khách Trung Quốc nay đang lần lượt bị trả lại.

Những phản ứng vừa qua cho thấy, người Việt Nam chỉ mới nhạy cảm trước một Trung Quốc bành trướng, trong khi, Trung Quốc còn là một nền kinh tế lớn.

Yếu tố bên trong

Người Việt có vẻ như đã xích lại gần nhau trong những ngày vừa qua. Dân chúng dễ dàng bỏ qua những chính sách đã đưa đất nước lún sâu. Một vài nhà lãnh đạo bỗng dưng sáng lên. Nhưng, chúng ta sẽ làm gì nếu giàn khoan Hải Dương 981 vẫn nằm lì ngoài biển đông.

Chúng ta sẽ làm gì nếu tất cả những nguyên nhân làm cho đất nước thất thế, tụt hậu vẫn tiếp tục phát huy; những kẻ bảo thủ, trì trệ vẫn bình chân và bọn tham nhũng vẫn tiếp tục ngự trị.

Một quốcgia không thể giữ yên bờ cõi nếu không đoàn kết. Nhưng nếu một quốc gia chỉ thực sự đứng bên nhau khi “tổ quốc bị xâm lăng” thì bi kịch còn lớn hơn.

Nếu không sớm tìm ra một yếu tố bên trong để đoàn kết quốc gia, chủ nghĩa dân tộc cực đoan sẽ luôn dễ dàng bị các bên lợi dụng (cả Chính phủ và những người được coi là “dân chủ”).

Cái giá mà dân tộc Việt Nam phải trả cho cuộc chiến kéo dài mười năm, 1979-1989, là không chỉ bằng sự kiệt quệ nội lực, sự cô lập trên trường quốc tế mà còn bằng xương, máu của hàng triệu thanh niên. Chúng ta cần một chính phủ ứng xử với Trung Quốc bằng tư thế của một quốc gia có chủ quyền chứ không phải một chính phủ, lúc thì quá lệ thuộc, lúc lại đẩy dân ra chỗ hòn tên mũi đạn.

Sáng 1-1-2014, khi nói chuyện với chúng tôi, ông Trần Việt Phương, người giúp việc của nhiều nhà lãnh đạo Hà Nội – từng sống và làm việc bên cạnh Phạm Văn Đồng và Hồ Chí Minh từ 1949 – 1969 – nói: Trong lịch sử nghìn năm giữ nước, chưa có thời nào Việt Nam mất cảnh giác và chịu lệ thuộc vào Trung Quốc như ‘triều đại’ ngày nay.

Sở dĩ có điều đó là vì chúng ta đã nhiều lúc ứng xử với tư thế một ông em ngoan, ngây thơ tin các ông anh cũng vì tinh thần quốc tế vô sản. Theo ông Trần Việt Phương, thời còn Liên Xô và phe xã hội chủ nghĩa, chúng ta đã từng ở trong một nền thực dân kém văn minh hơn nền thực dân trước kia.

Những công nhân vô tội bị kéo vào một âm mưu nguy hiểm

Trong những ngày giàn khoan HD 981 đang ở trong vùng biển Hoàng Sa nhiều người Việt bàn đến chuyện “thoát Trung”. Nhưng theo tôi trước khi “thoát Trung”, người Việt phải thoát ra khỏi chính vấn đề đang ở trong tay người Việt.

Năm 1974, nếu người Việt chúng ta ở chung một chiến hào, chắc chắn Hoàng Sa không thể rơi vào tay Trung Quốc. Chắc chắn không có sự kiện HD 981. Chắc chắn Trung Quốc không thể khoan vào những nơi người Việt Nam rất dễ bị tổn thương.

Theo tôi, điều cấp bách nhất mà chúng ta, bao gồm cả những người cầm quyền, phải làm là phải thoát hoàn toàn ra khỏi ý thức hệ, điều khiến cho Chính quyền có những lúc “ngây thơ” tin vào “mười sáu chữ vàng”; điều đã khiến cho lãnh thổ quốc gia bị hơn hai mươi năm chia cắt; điều khiến cho người Việt Nam, gần 40 năm sau chiến tranh, vẫn không thể nào ngồi bàn với nhau hòa giải.

Giai cấp trai làng

Nói chuyện với hàng chục chủ doanh nghiệp và công nhân ở Bình Dương, chúng tôi nhận thấy cách lôi kéo công nhân biểu tình hôm 13-5-2014 gần giống như cách mà các cuộc đình công vẫn diễn ra ở đây. Liên đoàn Lao động không bao giờ có vai trò nào ngoài việc buộc các doanh nghiệp phải trả công đoàn phí hàng tháng một khoản tiền bằng 2% quỹ lương. Đứng sau các cuộc đình công thường là một bọn người giấu mặt.

Bọn người tương tự đã xuất hiện vào ngày 13-5-2014, xông vào các nhà máy, yêu cầu giới chủ phải cho công nhân nghỉ để đi “biểu tình chống Trung Quốc”. Đề nghị này ngay lập tức được công nhân hoan nghênh. Một số bỏ về nhà nghỉ ngơi, vui vì được “hưởng nguyên lương”. Một số khác đi theo những người cầm đầu cuộc “biểu tình”.

Những công nhân vô tội này không ngờ rằng, họ đang bị kéo vào một âm mưu nguy hiểm.

Người lao động ở Bình Dương mà những người Marxists thích gọi là “giai cấp công nhân”, thực chất vẫn là những nông dân. Trong số 235.800 lao động làm việc trong 29 khu công nghiệp ở Bình Dương chỉ có 9,8% là người địa phương. Họ phải rời bỏ quê hương vì chính sách đất đai và chính sách công nghiệp hóa sai lầm.

Chính sách đất đai không cho phép tích tụ những mảnh ruộng manh mún để hình thành các trang trại lớn, nơi có thể hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp và phát triển công nghiệp chế biến nông sản, nơi các trai làng có thể ở tại chỗ mà ly nông thay vì phải ly hương.

Họ bị dồn vào một nơi cách xa lũy tre, vẫn chất phác nông dân nhưng bị lẫn trong bộ đồng phục, không danh tính, không làng xóm. Họ ngây thơ đi theo đoàn “biểu tình chống Trung Quốc”, bị cuốn trong một cơn kích động, nghĩ là mọi hành động đập phá, lấy cắp của họ sẽ bị lẫn vào đám đông.

‘Ý thức hệ’

Hôm 29-4-2014, Cựu Bộ trưởng Trương Đình Tuyển đã được hoan nghênh khi ông phát biểu công khai ở Diễn đàn kinh tế mùa xuân Hạ Long: “Đã đến lúc phải thừa nhận xã hội dân sự”.

Nhưng, cũng ông Trương Đình Tuyển vào ngày 17-4-2014, khi nói chuyện nội bộ về TPP với các đại biểu quốc hội ở Văn phòng Quốc hội phía Nam lại cho rằng, phá bỏ thế độc quyền của Liên đoàn lao động Việt Nam (cho công nhân lập các công đoàn độc lập), là điều không thể thương nghị.

Hy vọng ông Trương Đình Tuyển, người đang cố vấn cho Chính phủ về đàm phán TPP, tìm hiểu vai trò Liên đoàn lao động trong các vụ đình công, bạo động, ở Bình Dương, để thấy, chỉ vì ngăn cản công nhân hình thành các tổ chức đại diện cho mình (điều kiện mà TPP đòi), khi lâm sự, chủ doanh nghiệp cũng như Đảng, Nhà nước đã không có ai để mà “thương nghị”. Công nhân nhanh chóng bị cuốn vào những đám đông không còn khả năng kiểm soát.

Cũng hôm 17-4-2014, ông Trương Đình Tuyển giải thích, Liên đoàn lao động là tổ chức của Đảng, giữ vị trí độc quyền của nó là giữ một đặc trưng của chế độ. Tiền thuế của dân đang được chi để nuôi các đoàn thể quốc doanh. Điều này rất dễ ru ngủ Chế độ khi trong ấm, ngoài êm. Nhưng, khi lâm trận thì mới thấy những tổ chức rình rang tốn kém đó nhanh chóng trở nên vô dụng.

Cựu Phó thủ tướng Trần Phương, một nhà lý luận gần gũi với Tổng bí thư Lê Duẩn thừa nhận:

“Cho đến trước khi Liên Xô sụp đổ, “.

Thật khó để biết một cách chắc chắn, thế hệ lãnh đạo hiện nay đã để cho đầu óc của mình ra khỏi “nhà tù ý thức hệ” như thế hệ Trần Phương hay chưa. Một người được coi là cởi mở như ông Tuyển, mà vẫn tư duy như vậy thì liệu có ai thực sự đã thoát khỏi “chiếc còng tư tưởng”.

‘Mồi lửa dưới đống củi’

‘Đầu óc chúng tôi vẫn bị cầm tù trong sự giáo điều của chủ nghĩa Marx – Lenin’

Nếu có một xã hội dân sự trưởng thành, công nhân có các tổ chức đại diện cho mình, chắc chắn sẽ không dễ bị kéo vào một đám đông như thế. Nếu có một nhà nước pháp quyền (và có luật biểu tình), cảnh sát tự tin vào tính chính danh của quyền lực công, chắc chắn đã có hành động thích hợp trước khi đám đông phạm tội.

Không chỉ gây ra thiệt hại, phải coi sự kiện “Vũng Áng – Bình Dương” là những cảnh báo sớm. Một chế độ toàn trị rõ ràng đã không có khả năng gìn giữ “ổn định chính trị” như nhiều người vẫn tưởng lầm. Mồi lửa đã ở dưới đống củi.

Đi đến tự do chính trị mà không có lộ trình thích hợp thì rất dễ gây rối loạn. Nhưng khước từ dân chủ hóa thì sự sụp đổ là chắc chắn xảy ra. Khi đó, bạo loạn sẽ không còn ở mức độ “Vũng Áng – Bình Dương” như chúng ta vừa chứng kiến.

Việt Nam đã rất cô độc trong xung đột Biển Đông không chỉ vì không có ai thực sự là đồng minh, mà còn, thay vì hòa vào xu thế của thời đại văn minh, Hà Nội lại tự xích mình trong nhóm những quốc gia bị “loài người (thực sự) tiến bộ” đặt sang bên lề thương hại.

Cho dù không thể có ai là “bạn vĩnh viễn”, nhưng nếu Việt Nam có một chế độ chính trị tiến bộ, bên trong tôn trọng dân chúng, bên ngoài chỉ “trao đổi vàng” với những nhà nước dân chủ văn minh, chúng ta chắc chắn sẽ có rất nhiều bạn đồng hành.

“Mỗi chúng ta phải bắt đầu làm gì đó trong nỗ lực của mình, để Đảng cầm quyền ngồi lại với nhân dân, cùng đối thoại để tìm ra lối thoát”

Trong những ngày này, tôi tin là có hàng triệu người Việt Nam tuy không xuống đường biểu tình nhưng vẫn đang nung nấu trong mình lòng yêu nước. Nhưng tôi tin, không ai, không riêng một đảng phái nào, đứng riêng lẻ mà có thể tìm được cho Việt Nam một con đường đi đến dân chủ, văn minh mà tránh được những tháng năm tao loạn.

Mỗi chúng ta phải bắt đầu làm gì đó trong nỗ lực của mình, để Đảng cầm quyền ngồi lại với nhân dân, cùng đối thoại để tìm ra lối thoát. Để đất nước rơi vào nông nỗi này, chúng ta có thể đổ lỗi cho những người cộng sản. Nhưng, nếu cứ để đất nước tiếp tục tình trạng này, mỗi chúng ta đều phải cộng đồng trách nhiệm.

Không ai thách thức quyền lực của những người cộng sản nếu như quyền lực đó không đặt chế độ lên trên sự phát triển bền vững của quốc gia. Không ai có thể ngồi mãi trên đỉnh cao quyền lực, Nếu anh thiết lập trên đầu dân chúng một phương thức cai trị thực dân, sẽ có ngày anh trở thành nô lệ trong nền thực dân do chính anh tạo lập.

Đừng cố gắng giữ nền độc tài cho tới ngày con cháu có thể thừa kế ngai vàng. Hãy thiết lập một thể chế mà nếu con cái quý vị xứng đáng, nhân dân sẽ trao “ngai vàng” cho chúng.

Chúa Giêsu về trời

Tác giả: Trầm Thiên Thu

Khi còn trên thế gian, trước khi về với Chúa Cha, Chúa Giêsu đã động viên: “Anh em đừng xao xuyến! Hãy tin vào Thiên Chúa và tin vào Thầy” (Ga 14:1). Và rồi Ngài căn dặn: “Trong nhà Cha Thầy có nhiều chỗ ở; nếu không, Thầy đã nói với anh em rồi, vì Thầy đi dọn chỗ cho anh em. Nếu Thầy đi dọn chỗ cho anh em thì Thầy lại đến và đem anh em về với Thầy, để Thầy ở đâu thì anh em cũng ở đó” (Ga 14:2-3). Thật hạnh phúc cho chúng ta vì được Chúa Giêsu hứa cho chúng ta cùng ở với Ngài. Niềm hạnh phúc này quá lớn lao, không thể nào so sánh với bất kỳ thứ gì được!

Trong kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa, Chúa Giêsu chịu đóng đinh và chết vì tội lỗi của nhân loại, nhưng rồi Ngài sống lại từ cõi chết. Sau khi phục sinh, Ngài hiện ra với các tông đồ nhiều lần.

Bốn mươi ngày sau khi phục sinh, Chúa Giêsu quy tụ 11 môn đệ trên Núi Ô-liu, bên ngoài thành Giêrusalem. Vẫn chưa đủ hiểu sứ vụ của Đức Kitô là tâm linh chứ không là chính trị, nên các tông đồ mới hỏi Thầy Giêsu rằng có phải đến lúc Ngài khôi phục đất nước Israel hay không. Họ thất vọng vì sự đàn áp của người Rôma và có thể mong thấy ngày chính phủ Rôma bị lật đổ.

Nhưng Chúa Giêsu bảo họ: “Anh em không cần biết thời giờ và kỳ hạn Chúa Cha đã toàn quyền sắp đặt, nhưng anh em sẽ nhận được sức mạnh của Thánh Thần khi Người ngự xuống trên anh em. Bấy giờ anh em sẽ là chứng nhân của Thầy tại Giêrusalem, trong khắp các miền Giuđê, Samari và cho đến tận cùng trái đất” (Cv 1:7-8).

 

Nói xong, Ngài được cất lên cao, và có đám mây bao phủ Ngài khiến các ông không còn thấy Ngài nữa. Họ ngớ người ra, nhìn hút theo và… nuối tiếc điều gì đó! Khi đó, hai thiên thần mặc áo trắng đứng bên họ, vừa hỏi vừa giải thích: “Hỡi những người Galilê, sao còn đứng nhìn lên trời? Đức Giêsu, Đấng vừa lìa bỏ các ông và được rước lên trời, cũng sẽ ngự đến y như các ông đã thấy Người lên trời” (Cv 1:11). Theo các thiên thần, Chúa Giêsu sẽ đến thế gian lần thứ hai cung bất ngờ và kỳ lạ y như lúc Ngài lên trời vậy.

Sau đó, các môn đệ quay về Giêrusalem vào phòng kín và cùng cầu nguyện. Có vài điểm cần lưu ý về cuộc lên trời của Chúa Giêsu:

• Theo Kinh Thánh, đám mây thường diễn tả sức mạnh và vinh quang của Thiên Chúa, như trong sách Xuất Hành, khi cột mây dẫn đường cho dân Do Thái trong sa mạc.

• Trước đó, Chúa Giêsu đã nói với các môn đệ về việc Ngài về trời với Chúa Cha, và rồi Chúa Thánh Thần sẽ đến ban sức mạnh cho họ. Ngày lễ Ngũ Tuần, họ đã lãnh nhận Chúa Thánh Thần như hình lưỡi lửa. Ngày nay, mỗi người lãnh nhận Bí tích Thánh tẩy đều được Chúa Thánh Thần ngự vào lòng, Ngài ban ơn khôn ngoan và sức mạnh để sống đời sống Kitô hữu.

• Mệnh lệnh Chúa Giêsu trao cho những người theo Ngài là làm nhân chứng tại Giêrusalem, Giuđê, Samari, và đến tận cùng trái đất. Mới đầu, Phúc Âm được loan báo cho người Do Thái, người Samari, rồi dân ngoại. Các Kitô hữu có nhiệm vụ loan báo Tin Mừng về Đức Giêsu Kitô cho những người chưa nghe biết.

• Sứ vụ của Chúa Giêsu trên thế gian đã hoàn tất. Ngài trở về trời là nơi Ngài đã đến. Ngài trở mặc xác phàm nhưng vẫn là Thiên Chúa, Thiên-Chúa-làm-người và nay là Con người vinh quang.

• Các thiên thần nói rằng một ngày nào đó Chúa Giêsu sẽ trở lại trong vinh quang, giống như khi Ngài lên trời. Nhưng thay vì thụ động mong đợi ngày Chúa Giêsu đến lần thứ hai, chúng ta phải bận rộn làm công việc mà Ngài đã phân công cho mỗi chúng ta tùy mỗi hoàn cảnh khác nhau.

• Cuộc về trời của Chúa Giêsu là một trong các tín điều của Công giáo. Kinh Tin Kính của các Tông đồ, Kinh Tin Kính của Công đồng Ni-xê và Kinh Tin Kính của Thánh Athanasia cũng đều tuyên xưng rằng Đức Kitô lên trời và ngự bên hữu Chúa Cha.

SUY TƯ:

Cần phải nhận biết rằng chính Thiên Chúa, trong hình dạng Chúa Thánh Thần, sống động trong mỗi tín hữu. Tôi có tận dụng tặng phẩm quý giá này để tìm hiểu về Chúa Giêsu và sống vui lòng Thiên Chúa hay không?

TRẦM THIÊN THU

(Chuyển ngữ từ Christianity.about.com)

“Rằng thiếu tình yêu thì vô nghiã”

“cuộc đời sẽ chỉ là một nhánh sông khô.”

(Dẫn từ thơ của Cát Biển)

Ga 17: 1-11

Nhánh sông khô, đâu còn gọi là sông nữa. Mà, chỉ làm đám đất khô cằn, chẳng người tới lui. Đời nhà Đạo rày cũng thế, thiếu tình yêu tức đời vô nghĩa, chỉ là xác thể rất không hồn.

Trình-thuật thánh Gioan hôm nay cũng ghi về một ý-tưởng giống như thế. Phúc âm hôm nay làm nổi bật hai ý tưởng chủ chốt: Tình yêu và giới lệnh. Bằng vài lời ngắn gọn, Đức Kitô diễn đạt tương quan sẵn có giữa hai ý tưởng mang tính nghịch thường, tức: lý và tình. Thoạt nghe, người thính tai lắm cũng thấy có điều gì như không ổn khiến mọi người băn khoăn không ngớt. Băn khoăn, vì đã là người thì từ nhỏ đến lớn, ai mà chẳng có lúc nghĩ rằng: lề luật bao giờ cũng là kẻ thù không đội trời chung, với tình yêu. Nhiều người cứ tưởng: chỉ tự do và vui thú xác thịt mới là hoa quả đầu mùa của tình yêu vốn đâm hoa kết trái, suốt mọi mùa.

Tuy nhiên, trong một thoáng rất nhanh, liên tưởng đến người thân thương hoặc các dự án hấp dẫn mà ta bỏ công sức cũng như thời gian để cống hiến, mới thấy rằng: con người chẳng cần đến luật lệ mới có được cử chỉ hy sinh rộng lượng với người/việc mình yêu thích. Có đáp lại yêu cầu của lề luật bằng những tư thế “vượt không gian và thời gian” như nhiều người từng làm, chẳng vì luật lệ buộc ta phải làm thế, nhưng đúng hơn, vì đó là do tình yêu thúc đẩy.

Hôm nay, Đức Giêsu khuyên ta: hãy biết chấp hành giới lệnh của Ngài. Có như thế, ta mới chứng tỏ được mình đang có tương quan mật thiết với Ngài. Chấp hành, là cụm từ tiếng Việt dùng để diễn nghĩa động từ “oboedire” tiếng La tinh nhằm mô tả trạng thái “lắng nghe cho kỹ” để rồi chấp nhận và hành động như lời Ngài dạy. Đây, là cung cách nhẹ nhàng/hòa nhã nhất vốn dĩ giúp ta hiểu được lời mời gọi thiết tha của Đức Chúa. Càng nhẹ nhàng/hoà nhã chấp hành giới lệnh của Đức Chúa, ta càng ở vào tư thế sẵn sàng “lắng nghe cho kỹ” lời mời của Thánh Thần Chúa, ở đời thường.

Có điều là, giới lệnh nào là lệnh ta cần “lắng nghe” hơn cả? Quả thật, Chúa vẫn nói: “Toàn bộ giới lệnh và các ngôn sứ Thầy ban, có thể tóm tắt vào điều này: Hãy yêu thương Đức Chúa và người đồng loại như thương yêu chính mình”… Nếu người người thấy giới lệnh này mang tính cách “chung chung” chẳng diễn tả được bao nhiêu ý nghĩa của lời mời gọi, thì lời diễn giải của thánh Phaolô sẽ làm rõ nghĩa hơn. Giống như Đức Kitô, thánh Phaolô cũng từng diễn giải: giới lệnh của tình yêu, trước tiên, sẽ không thể hiện ở điều ta nói hay có cảm xúc này nọ, mà:bằng vào hành động ta làm. Với tín hữu Đức Kitô, tình yêu nhất định phải là chuyện có thực. Mỗi khi ta hiền hoà/nhẫn nại, đối xử tử tế và nhẹ nhàng hòa nhã với người khác, hoặc với nhau, là ta đã chấp hành giới lệnh của tình yêu rồi. Cũng vậy, khi ta biết thứ tha và tôn trọng sự thật, thì dù ở vào tình huống nào đi nữa, ta vẫn một lòng chung thủy với người khác, và với nhau. Và, chính đó là lúc ta chú ý “lắng nghe cho kỹ” giới lệnh của Đức Chúa, rồi.

Thánh Phaolô còn quả quyết: hoa trái đầu mùa, thành quả của tình yêu đích thực nơi tín hữu Đức Kitô, còn là: biết tự kềm chế chính mình. Hy sinh tự kềm chế, là giới lệnh của tình yêu đi vào hiện thực. Thế giới hôm nay, tiếp tục rao truyền huyền thoại rất không-tưởng, nhất là khi nhiều người lại bảo: cách duy nhất để đạt hạnh phúc dài lâu, là biết tỏ bày và phô trương cái hay/cái đẹp của con người. Phần đông chúng ta đều cho rằng: lập trường này không mấy thích hợp. Bởi, nếu mọi người đều bộc lộ cảm xúc hoặc phô trương xác thịt, kèm theo lòng dục hoặc những ham muốn được tâng bốc đến mức tối đa, thì thế giới này sẽ không còn đất sống cho loài người dung thân.

Thực tế ở đời, lắm lúc khiến ta nghĩ: điều hay/điều tốt không là thực hiện được những chuyện như thế. Thử lấy ví dụ: nếu tỏ ra bất mãn/nóng giận với bạn bè, chòm xóm hoặc nếu ta cứ dùng lời lẽ xấu xa để khích bác hoặc dùng vũ lực để khống chế người khác, thì rồi ra kết cuộc chẳng đi đến đâu. Chẳng giúp ích được ai. Cụ thể hơn, nếu người người cứ hành xử sai trái như lôi cuốn, dẫn dụ vợ/chồng người khác hòng để lợi dụng dục vọng, thì rồi ra cũng sẽ đi đến kết cuộc đau thương, sầu hận. Chém giết.

Tích cực hơn, ta nên đề cao cảnh giác/cảm thông với tình trạng nghèo/hèn trên thế giới, mà nhiều người đang buộc lòng phải hứng chịu. Nếu biết rằng, người nghèo đói bệnh tật đã hy sinh rất nhiều mới sống lây lất đôi ngày, đó chẳng phải vì họ không tài cán như ta, hoặc đã tước đoạt điều gì từ nơi ta, cả.

Tự kềm chế, là bạn đồng hành với tình yêu. Nó giúp ta có thời gian thích hợp để hành động cho hợp lý, hợp tình. Đường cong ngõ hẹp, thường dẫn đến hạnh phúc đích thật. Hạnh phúc thật chỉ có được, nếu con người biết tự kềm chế. Nhưng vấn đề, là: ta không dễ gì làm được việc này nếu không khổ công luyện tập. Luyện và tập có bài bản và thường xuyên, có thế mới mong đạt diễm phúc lướt thắng mọi đấu tranh nội tại. Có lướt thắng chính mình, mới khuất phục được người khác. Biết luyện tập kềm chế, chắc chắn rồi ra chính ta sẽ đảm trách cuộc sống, thay vì để cuộc sống đảm trách và kềm chế mình.

Cầu mong Tiệc thánh hôm nay, dấy lên một đổi thay, nơi ta. Cầu và mong, ta biết hy sinh nhiều. Biết tự lướt thắng chế ngự mọi ham muốn lớn/nhỏ. Có thế, ta mới thông đạt cánh cửa mở rộng đang trông chờ ta thực hiện giới lệnh của tình yêu mà Đức Kitô Phục sinh mời gọi.

Trong nguyện-cầu được như thế, cũng nên liên-tưởng đến lời thơ trên vẫn ngâm rằng:

“Ngày đó người nói với riêng tôi,

Rằng thiếu tình-yêu thì vô-nghĩa,

Cuộc đời sẽ chỉ là một nhánh sông khô.

Những bước chân lữ-hành tuyệt-vọng.

Và, đời khao-khát nụ hoa tình đẹp nhất.

(Cát Biển – Ngày Đó Người Trao Tôi)

Trao tôi hay trao người, những lời nói thầm riêng, ra như thế. Cũng là lời rất thật tình như trình-thuật thánh-sử vẫn còn ghi. Lời để ghi vào tâm-khảm của con người, sống ở đời, luôn cần đến tình-yêu để không còn trở thành nhánh sông khô, cạn nước, rất vô-dụng.

Lm Richard Leonard sj

Mai Tá lược dịch

“Vi vu đồi thông reo xao xác lá chiều nay thu về,

Em ơi, cánh buồm xưa còn vương bao lời thề…”

(Nhạc ngoại quốc: La Paloma của Tenco–

Lời Việt: Cánh Buồm Xa Xưa của Từ Vũ)

(Rm 14: 1-3)

Phối hợp chủ đề để phiếm có cả chuyện đời với Lời Chúa, như thế có hợp lý lắm không?

Trả lời câu hỏi này, bần đạo vẫn thường tự đặt ra cho mình những câu hỏi như thế mỗi khi viết. Mục tiêu thông-thường lôi kéo bần đạo gõ máy là để viết những chủ-đề nào ăn khớp với chuyện của người người, ở đời. Và, chuyện của người đời cũng tựa như chuyện đời người, lại vẫn có những câu hát ví-von đượm ý/lời, tựa hồ như câu tiếp:

“Xa xa đàn chim mừng dang cánh biếc, trời mây tung hoành,

Sương lan lắng trong hoàng hôn chim, khi tâm tư ta gầy.

Thuyền ai đang lênh đênh vượt sóng biếc, cho tan vơi cơn sầu.

Ai đang đắm đuối trên lưng muôn con sóng, xanh bạc đầu.”

(La Paloma – bđd)

“Chim mừng dang cánh biếc” được phối-hợp với “cánh buồm xưa” lại vương-vấn “bao lời thề” như thế vẫn là và sẽ là lập-trường của nhiều người có ý/có lời rất đáng nể, như đấng thánh-hiền daọ nọ từng khẳng-định với thánh-hội ở Rôma, như sau:

“Anh em hãy đón nhận người yếu đức tin

và đừng tranh luận với họ.

Có người tin mình ăn được mọi thứ,

có người vì yếu chỉ ăn rau.

Người ăn đừng khinh rẻ kẻ không ăn,

còn kẻ không ăn cũng đừng xét đoán người có ăn,

vì Thiên Chúa đã đón nhận người ấy.”

(Rm 14: 1-3)

Người đời xưa, hễ có vấn-đề gì loanh quanh những chuyện đại-để, như: “đón nhận người yếu đức tin” và “đừng tranh-luận với họ”, không chỉ nội chuyện “ăn uống” mà thôi, nhưng cũng “đừng xét đoán người có ăn”, hoặc: “Thiên Chúa đã đón-nhận họ”, lại là những chuyện căn-bản hệ-trọng, trong cuộc đời.

Cũng tựa như thế, đời người vẫn có những kẻ và những người rất “yếu đức tin” đang cần được “đón nhận” chứ không cần gì “tranh-luận”, về nhiều thứ. Cả những thứ và những sự, không thuộc thẩm-quyền của một ai, để “khinh rẻ”, “xét đoán” dù mình hay họ “yếu đức tin”.

Cuộc đời thường, lại không thiếu những người và những sự mà ý/lời của nhạc bản ở bên trên, vẫn diễn tả qua câu hát tiếp theo sau. Rằng:

“Biệt ly sao chua cay làm mắt ướt, tóc xanh nay phai màu.

Nhớ mãi, nhớ mãi môi em cười khi bến xa con tàu.

Yêu em qua chuỗi ngày thơ.

Mà giờ lòng còn vương thương nhớ.

Nhớ người xưa chiều nay mình ta bao ước mơ.

Niềm riêng se sắt bên lòng!”

(La Paloma – bđd)

Quả thật cũng đúng! Sống ở đời, mà chỉ nghĩ đến những gì đáng “khinh rẻ” để rồi lại sẽ “xét đoán” hoặc chỉ để “tranh-luận” mà thôi, cũng sẽ không thuyết-phục đủ để ta sống cho ra người, như mọi người. Chí ít, là chú-tâm đến chuyện dạy dỗ/giáo-dục đám trẻ nhỏ những điều mà nhà giáo đồng thời là nhà báo từng hỏi những người đọc tin tức, rằng: Phải chăng, bạn chỉ thích có mỗi tin vui hoặc bạn cũng không ngại nghe/đọc các tin buồn rười rượi chứ, và thứ nào bạn thích hơn cả?

Hỏi thế, cũng không dễ để mọi người cứ đưa ra câu trả-lời nào cho thoả đáng, dễ dàng. Hỏi thế, cũng chỉ để hỏi mà thôi để rồi sau đó, tác-giả lại đưa ra một loạt những tin-tức/ý-tưởng, khá ý-nhị, như sau:

“Bạn ưa-thích tin vui ư? Thì, hôm nay đây, bạn sẽ được đọc chỉ mỗi tin như thế này: con số các thiếu-niên ở tuổi “teen” lâu nay vẫn ham bia/rượu, nay không còn ra như thế nữa. Thực tế cho thấy: con số những người này, nay thay-đổi. Các nhà khảo-sát/nghiên-cứu vừa cho biết: con số tiêu-biểu/tỷ-lệ về các thiếu-niên đang ở lứa tuổi từ 14 đến 17 cho thấy: năm vừa qua, các em thuộc lứa tuổi “teen” đã thôi, không còn tha thiết chỉ nếm náp bia/rượu hoặc rượu/chè hay gì gì nữa. Và, tỷ-lệ những người này, đang từ mức độ 32.9% vào năm 2001, nay vọt lên đến 50.2% cho năm 2010, mà thôi.”

Thế còn, tin buồn thì sao? Tin buồn ư?

Tin buồn, thì: đây chung qui là lý-do khiến giới tuổi “teen”, nay không còn ưa-thích rượu/bia nữa, là bởi vì các em nay đã khá bận với chuyện “internet”, điện-thư “email” hoặc đã biết “chit chat” nhiều hơn trước.

Báo Daily Telegraph vừa đăng-tải một bài viết, trong đó tác-giả nghĩ rằng: đây là khuynh-hướng cũng khá tốt. Tuy nhiên, đọc bài này, chắc có độc-giả sẽ hành-xử giống như tôi, tức: cũng không mấy vui vẻ về chuyện này, nên cứ thắc-mắc hoài nhiều thứ bèn cứ hỏi và hỏi mãi, hỏi rằng: nghiện-ngập thứ nào, thì hay nhất? Hoặc, tối tối ngồi nhâm-nhi dăm ba ly rượu, hoặc thùng bia mà chẳng cần biết trời trăng mây nước gì hết, hoặc suốt ngày cứ chúi mũi vào màn hình vi-tính hay di-động hoặc ipad với ipod, thì thế nào?” (xem Tamara Rajakariar, Teens prefer internet to drinking, MercatorNet 16/4/2014)

Hỏi, mà lại hỏi như nhà mô-phạm hoặc thày/cô là chỉ hỏi để mà hỏi hoặc để rồi sẽ viết lách in thành sách/báo, thì lại khác. Khác hẳn, câu  trả lời của bày tôi, cốt để trả một lời cho vấn-nạn đặt ra ở đây, hầu thấy rằng: sự đời không chỉ thế. Nhưng, còn hơn thế, rất như sau:

“Là bậc mẹ cha, ai cũng muốn ban-truyền cái hay/cái đẹp tuyệt-vời ở đời, cho con mình. Làm thế, vô tình ta đặt con cái của mình vào tình-huống nguy-hiểm cứ gia-tăng niềm lo-lắng, những là xáo-trộn về thần-trí, chỉ cốt vừa lòng bậc mẹ cha, qua ép-buộc con mình  lợi-dụng các cơ-hội ngàn năm đưa đẩy, hầu đạt kết-quả rất tối-đa, mà thôi. Đây, cũng là giòng-chảy tư-tưởng của nhà giáo người Úc nọ có tên là Margie Ulbrick từng đặt vấn-đề như sau:

Hôm ấy, một buổi sáng Chúa nhật khá đẹp trời. Mới 7 giờ sáng tinh mơ, tôi đã dẫn chú “pékinois” nhỏ thó của mình ra quán cà-phê nằm trong khu hẻm mình ở, hy vọng sẽ được thưởng-thức tách cà-phê nóng, rồi còn được đảo mắt liếc nhanh tờ nhật-trình miễn phí, có chú Bambino cứ chờ lệnh nằm dài im-ắng, nhẫn-nại. Chung quanh tôi, vẫn xẩy đến những chuyện thường-nhật, như: chiếc du-lịch nọ chẳng giữ luật, cứ đâụ sánh đôi  bên hông một chiếc xe khác. Và rồi, là: cảnh thằng bé con từ trong xe lon ton chạy đi chạy về, mở cửa xe, lên xuống chiếc xe có nệm cao gần bằng đầu cháu và có ông bố đang đậu ở đó, rồi nói: con quên hỏi là: Bố thích uống cà-phê đen hay cà-phê sữa, để còn mua?” Tôi không nghe kịp câu trả đáp của ông bố vốn đang lo ngại bị chụp hình, nhưng cũng đã hài-lòng vì cậu con bé bỏng là thế mà cũng biết giao hẹn, với trả giá rằng: “Bố đừng có mà quên mở chương-trình chơi “games” ra cho con, trên ipad nhé!”

Cũng có thể, trong chuyện này, ai cũng đoán rằng: hai bố con hôm ấy có được ngày nghỉ xả hơi, bèn lái xe về quê, thưởng-ngoạn cảnh đẹp miền quê, rất dân-dã, thanh-thoát. Nhưng, dù hai bố con nhà đó có đi đâu chăng nữa, vẫn có một điều mà bọn trẻ ngày nay rất ưa thích nên cứ đòi bố mẹ chiều lòng, đó là: chơi “games” trên vi-tính gọn là “ipad”.

Con của tôi nay cũng khôn và lớn cả rồi, nên những tháng ngày miệt mài với trò chơi “games” trên vi-tính đối với chúng, không còn là chuyện hấp-dẫn nữa. Tuy rằng, phần đông ta đều bỏ giờ ra mà chơi đủ trò chơi trên màn hình nhỏ; nhưng, tôi thì vẫn mong cho con mình làm thứ gì khác, ngoài chuyện chơi “games”, vô bổ ấy. Nói thì nói thế, chứ thật ra tôi cũng chẳng có nhiều thì-giờ mà chơi mấy trò như bọn nhỏ ngày nay. Nhưng, vấn-đề tôi đặt ra vẫn là thế này: phần tôi đây, tối ngày cứ bận rộn với bốn đứa con sàn sàn đồng lứa tuổi, thì nội chuyện đó thôi cũng khá bận rồi còn giờ đâu ra mà ghiền chơi “ghêm” với “ghiếc” gì nữa, cho cam. Chí ít, là vào thời của tôi, ai cũng muốn né-tránh không làm gì nhiều vào những giờ mình đã xong ở trường lớp, để về nhà. Nên, vẫn thường chơi các món quần vợt, hoặc học nhạc này/khác, chứ đâu có như bây giờ, tối ngày cứ “ghêm” là “ghêm” từ lớn đến nhỏ, không sao cho vừa!”

Đến đây, để thay đổi bầu không khí, lại cũng xin mạn phép cắt ngang câu chuyện giáo-dục đàn trẻ nhỏ, để mời bạn và mời tôi, ta nghe thêm câu nhạc ướt-át, có lời than, như:

“Thu ơi gieo mấy lần tang,

Mà lòng người tàn theo năm tháng.

Ý thu vương trách sao lòng người mau lãng quên.

Chiều nay thu vẫn mơ màng.”

(Nhạc ngoại-quốc La Paloma – bđd)

Khi xưa, nghệ-sĩ hoặc giới nghe nhạc thường hay chạy về với “Thu ơi!”, “Đông hỡi!”, chứ nào mấy ai đặt vẫn-đề cho ngọn-ngành, vanh vách, như nhà giáo ở trên lại kể tiếp:

“Mới đây, tôi có được đọc một tờ báo khá ăn khách cốt để tìm-hiểu xem ảnh-hưởng về tâm-lý nơi đám trẻ, nay ra sao, đã thấy có những ý-tưởng hỏi rằng: “Con cái quý vị có là những đứa trẻ có năng-khiếu này khác không? Quý vị sẽ làm gì để thăng-hoa tài-năng của chúng?

Hỏi như thế, thật ra không phải là tôi không muốn đánh giá cao hoặc lưu-ý về con trẻ hoặc về kỹ-năng của chúng để còn thăng-tiến việc các cháu phát-triển như thế nào. Thế nhưng, cụm-từ “năng-khiếu” và đường-lối thăng-tiến các tài-năng đáng đề-cao của chúng cũng là “qui-cách” mới mẻ khiến tôi cứ phải ưu-tư, lo lắng rất nhiều.

Tôi cũng nuôi dạy con cái trong đia-hạt âm-nhạc đến độ cứ thúc-ép chơi cho thật nhiều bài của nhạc sĩ Mozart ngay khi các em còn trong bụng mẹ và đọc cho chúng nghe truyện cổ-tích cả vào lúc trước khi các cháu chào đời nữa. Cho nên, nếu sau này các cháu có chơi được một nhạc-cụ nào đó, thì chúng tôi nắm chắc rằng các cháu sẽ giỏi toán-học. Và, nếu ngay từ nhỏ các cháu biểu-diễn thể-dục thẩm-mỹ thì bộ não của các cháu cũng sớm có khả-năng cảm-nhận và thông-chuyển được mọi thông-điệp. Đồ chơi mang tính giáo-dục là chuyện cần có và các loại lắp hình hoặc trò chơi này khác sẽ không chỉ là “trò chơi” không hơn không kém, nhưng còn mang nhiều ý-nghĩa giáo-dục hơn. Vậy nên, thông-điệp ở đây là thế này: chơi giỡn với các đồ chơi như thế và các trò chơi mang tính giáo-dục đều có thể gia-tăng lối diễn-bày nói chung của con trẻ trong cuộc sống.

Chơi giỡn này khác sẽ không phải chỉ để chơi mà là có thể tạo kết-quả như lòng mình mong ước. Nói cách khác, thì: khi cha mẹ nhận được thông-điệp cho thấy các vị cố-gắng kiến-tạo sao cho bọn trẻ được thành-công trên đường đời. Quả thật, bổn-phận làm cha mẹ, là như thế. Dù có thể hỏi ngược lại là: kết-quả cho ai? Và của ai? …

Nói cho cùng, bọn trẻ ngày nay lệ-thuộc vào một thời-khoá-biểu quá ư là chặt chẽ đến độ chúng có quá ít thời-gian để sống như con trẻ, là trẻ con. Ngày nay, ta đang đi vào một thế-giới trong đó có quá nhiều giới trẻ tìm kết-liễu cuộc sống của chính chúng nó, vì nhiều lý-do. Và, một sự-kiện rõ hơn nữa, là: thời ấu-thơ của trẻ con hôm nay lại thấy quá nhiều ưu-tư lo-lắng cứ thế gia-tăng. Từ những ý-tưởng đó, tôi đã bắt đầu suy-tư về những thứ như: thật rất dễ để trở thành cha mẹ, thế mà ta cứ như đám không-tặc, chuyên bắt cóc hoặc bắt buộc con cái mình phải tuân theo chỉ-thị của mình để sống theo, sống giống và sống bằng người lớn chứ không là: sống như con trẻ, theo tuổi trẻ của chúng.

Nói cho cùng, phải nói rằng: giá-trị đích-thực của chúng ta không nằm ở việc ta có cân đo đong đếm theo mẫu mực quyết thành-toại và đạt kết quả cho bằng được như lòng mình là người lớn những mong muốn. Mà thật ra, điều cần là: ta có thể giúp đưa con trẻ tiến bước với ý-nghĩa của cuộc sống. Điều đó, có khi còn quan-trọng hơn cả việc thành-đạt/toại-nguyện theo mẫu mã của chính mình, là xã hội của người lớn, chứ không phải xã hội của trẻ con, như trẻ con. Thật ra thì, không phải chỉ có năng-khiếu hoặc thứ gì tựa hồ như thế mới là cần-thiết, cho bằng cảm-kích được quà-tặng của sự sống dành cho cả con trẻ lẫn mẹ cha của chúng, cũng đều thế. Vấn đề còn lại, là: hãy cứ vui-hưởng và trân-trọng quà-tặng đã ban cho ta và cho trẻ, tự bao giờ, nhờ qua Chúa” (xem Margie Ulbrick, Children Under Pressure, The Mejellan Family, số tháng Sáu 2014, tr. 9-14).

Nói thế, là nói theo bài bản của nhà tâm-lý, rất mô-phạm có nhiều kinh-nghiệm sống qua dạy dỗ con em ở trường-lớp cũng như ở nhà. Nói về trường-hợp của nhiều người như bần-đạo, được Chúa thương ban cho có con có cháu rất dễ-thương, vui vẻ như nhiều con trẻ khác. Tức: các cháu cũng vui chơi, hiền-lành, lễ-phép và luôn làm theo lệnh của người lớn, dù các vị không là mẹ cha của chúng.

Tuy nhiên, bàn về thú tiêu-khiển của con trẻ, để ngang qua những giây phút buồn chán, rất trống-trải, thì con trẻ vẫn có riêng thế-giới của chúng. Nghĩa là: chúng cũng chơi các trò chơi trên “iphone”, “ipad” hoặc gì đó chứ đâu lầm-lừ, tư-lự như người lớn tuổi giống bầy tôi đây.

Nói tóm lại, mỗi thế-hệ đều có không-gian và thời-gian riêng-rẽ, khác biệt dành cho mình. Và tự do, là thứ gì đó dành để cho mỗi người ngõ hầu giúp mỗi người và mọi người trở-thành “týp” người sống đúng thời/đúng buổi ở đời mình, có giới-hạn.

Thời hôm nay, nếu ta cứ khuyên cứ bảo lũ trẻ: đừng chơi “games” gì hết, thay vào đó, hãy có thì giờ rảnh-rỗi mà đọc kinh, lần chuỗi hoặc đi lễ để thế vào thời gian trống trải/rảnh rỗi, thì tương lai tự khắc các cháu sẽ trở-thành “Giáo-hoàng tự-phát” mất. Tức: trở-thành đấng bậc vị-vọng lập ra nhiều luật-lệ mới mẻ để người khác sống sao giống như mình sống. Và, sống theo kiểu cách cũng như hiệu-lệnh của mình, mà thôi.

Có mỗi điều quan-trọng trong đời người đi Đạo, là: sống sao cho giống với lời khuyên dạy của Đức Chúa ở Tin Mừng, chứ không chỉ lo thực hành 10 điều giáo-lệnh, 6 điều răn rất thánh-hội do đấng bậc ở trên cao, lụ khụ như các cụ, từng bảo-ban, sai khiến thôi.

Nói như thế, không để chạy tội hay “chạy làng” gì sốt; mà chỉ muốn phân-trần với bà con cô bác đôi lời khẳng-định của đấng bậc ở hệ-cấp giáo-quyền rất Vaticăng, từng bảo rằng:

“Ngày nay, rất nhiều người/nhiều vị đang có khuynh-hướng muốn có vài đổi-thay, biến-cải như Đức Giáo Hoàng Phanxicô cũng từng muốn…” (xem phóng-viên báo Commonweal phỏng-vấn Đức Hồng-y Walter Kaspar, qua bài Merciful God, Merciful Church, Commonweal 7/5/2014)

Ở đây, bần đạo bầy tôi đây không cố ý lấy ý-tưởng của đấng bậc ở trên cao làm hàng rào chống đỡ cho tư-tưởng của mình về “đổi thay” hay “thức thời” với cách-mạng vi-tính này/khác. Nhưng, nói thế chỉ có ý tạt ngang, xẹt lùi về phía trước với tư-tưởng vẫn từng có từ đấng bậc, thôi.

Thôi thì, để “chuyện phiếm” hôm nay được nhẹ nhõm có chút “dí-dỏm”, cũng xin kể ra đây đôi câu đối-thoại về văn-hoá thời-thượng ở đâu đó, có giòng chảy cũng hay hay như sau:

“Có ông bố nọ đang ngồi khoe con mình học giỏi với khách bạn đến chơi nhà, thì thằng con từ đâu chạy sồng sộc về, thấy thế ông bố hỏi ngay đứa con để còn khoe:

-Con à, hôm nay học toán con được mấy điểm?

-Được có 2 trên 10 thôi bố hỏi làm gì cho thêm bực!

-Tại sao lại chỉ có 2 điểm, mọi khi con được nhiều lắm cơ mà?

-Vì cô hỏi 2 + 2 bằng mấy? Con trả lời ngay là bằng 4; thế là cô hỏi tiếp: 2 x 2 bằng mấy?

-Thế con trả lời bằng mấy?

-Con trả lời: có khác cái đếch gì đâu mà cô cứ hỏi, nên cô chỉ cho có 2 điểm thôi.

-Thế môn thể-dục thể-thao con được mấy điểm, chắc phải khá hơn toán chứ?

-Được 2 điểm, mà thôi sao bố hỏi gì mà hỏi lắm thế?

-Sao lại cũng chỉ 2 điểm thôi? Cô này chắc kỳ-thị gì đây, chứ không sai.

-Bố coi, học đi một hai mà cô dạy là: Giơ chân phải lên đồng thời giơ chân trái lên trước.

-Thế thì đứng bằng cái đếch gì được chứ?

-Con cũng nói hệt như bố, thế là cô cho con có 2 điểm thôi.

-Thế còn môn văn, con được mấy điểm?

Cũng chỉ được 2 điểm thôi.

-Sao lại cứ 2 điểm, 2 điểm mãi thế vậy?

-Cô giáo bắt tụi con đặt một câu văn có chữ “Cô giáo” ở trong đó.

-Thế con đặt câu gì, nói cho tao nghe coi!

-Con đặt một câu rất ngắn nhưng trọn nghĩa: “Cô giáo của tôi là cô gái rất quậy!”

-Trời đất! Nghe thế thì cô bảo sao?

-Cô cũng cho con có 2 điểm, còn bắt con lên gặp thày Hiệu-trưởng.

-Thế, thày Hiệu-trưởng nói với con làm sao?

-Thày Hiệu-trưởng cho con 20 nghìn đồng và hỏi nhà cô giáo ở đâu?

-Thôi, tao cũng chịu cái văn-hoá của trường mày rồi, con ạ. Thật hết biết!”

Vâng. Hết biết ở đây, không chỉ là thấy buồn và lo cho nền giáo-dục của ta thời nay, mà phải nói là “hãi sợ” về cung-cách trả lời rất “thiếu lễ phép” của con trẻ ngày nay. Hy vọng đây chỉ là “cường điệu”, mà thôi. Hết biết về lề-lối phản-ứng của con trẻ trước lối giáo-dục từ người lớn bày đầu mà ra. “Hết biết” ở đây, còn là hết hiểu và hết biết về lề lối có đổi thay quá nhanh và quá chóng, đến độ con trẻ theo không kịp nền văn-hoá của sự chết. Mà vì, bọn con trẻ nay bén nhạy nhiều về lề lối văn-hoá rất “dẫy chết”, đang dần-dà hiện ra, ở nhiều chốn. Chửa biết chừng cả ở chốn thiêng nhà Đạo, rất mai ngày.

Nói thế không để chỉ-trích hoặc châm-biếm cuộc cách-mạng thời-đại trong tin-tưởng, mà chỉ “trần-tình” hoặc để trần một tâm-tình lộ-liễu rất đáng sợ. Sợ về phẩm chất, lẫn nét tinh-tế của nhiều thứ. Chí ít, là văn-hoá, văn-minh và văn-học của thời đại, ở nhiều nơi rất đạo-mạo, cả trong Đạo.

Nói, thì nói thế, chứ tưởng cũng nên bình-tĩnh và hy-vọng. Hy-vọng rằng: Chúa thánh Thần vẫn có mặt “trên từng cây số”, với muôn dân, ở trong đời. Rất nhà Đạo.

Trần Ngọc Mười Hai

Vẫn cứ nguyện cầu cho người

Và cho mình

Sẽ khá hơn.