Ba’o Nguoi-Viet
December 28, 2024
Đàm Chính Sự
Mối quan hệ giữa Nga và Bắc Hàn đang thu hút sự chú ý của dư luận khi cuộc chiến tại Ukraine tiếp diễn. Sự can dự của Bình Nhưỡng không chỉ là một vấn đề quân sự mà còn là một phép thử cho sự liên kết giữa hai quốc gia. Đồng thời nó đặt ra nhiều câu hỏi về hiệu quả chiến đấu của quân đội Bắc Hàn và ảnh hưởng của nó đến cục diện chiến sự. Ban đầu được xem như một động thái củng cố mối quan hệ, nhưng thực tế cho thấy quân đội Bắc Hàn đang trở thành gánh nặng hơn là sự hỗ trợ đắc lực cho Nga.
Lính Bắc Hàn là viện quân hay ‘bia đỡ đạn’?
Thực tế là sau hai năm Nga và Bắc Hàn xích lại gần nhau hơn, từ những lời hứa hẹn đến việc cung cấp vũ khí và cuối cùng là việc Bình Nhưỡng gửi 11,000 quân đến Nga, thì sự gắn kết giữa hai nước đã được đánh dấu bằng máu khi mà những thông tin đầu tiên về thương vong của quân đội Bắc Hàn xuất hiện trên chiến trường Ukraine.
Cơ quan tình báo quân sự Ukraine (GUR) tuyên bố có đến 30 lính Bắc Hàn thiệt mạng hoặc bị thương trong các cuộc giao tranh xung quanh các làng Plekhovo, Vorobzha và Martynovka ở khu vực Kursk. Con số này cũng được một phát ngôn viên của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ lặp lại. Tuy nhiên, một nghị sĩ Nam Hàn được cơ quan tình báo nước này báo cáo lại cho rằng ít nhất 100 lính Bắc Hàn đã thiệt mạng và có thêm 1,000 người bị thương.
Những con số này rất khó để xác minh một cách độc lập do bản chất phức tạp của chiến trường và những toan tính chính trị của các bên liên quan. Cả Nga và Bắc Hàn đều không công khai thừa nhận việc triển khai quân đội Bắc Hàn tại Ukraine cũng như không thừa nhận bất kỳ tổn thất nào. Dù vậy, các hoạt động tác chiến đầu tiên của quân đội Bắc Hàn kể từ sau chiến tranh Việt Nam đã mở ra một vài hiểu biết thú vị về sức mạnh cũng như điểm yếu của liên minh mới này, đồng thời cho thấy những rủi ro và cơ hội ngoại giao tiềm tàng.
Nhiều người đã ngạc nhiên trước sự thiếu kinh nghiệm của quân đội Bắc Hàn khi lần đầu tiên họ phải đối mặt với hỏa lực thật, bởi các video đăng trên mạng xã hội cho thấy lính Bắc Hàn cố gắng ẩn nấp sau những cái cây nhỏ trên các cánh đồng tuyết trống trải khi mà máy bay không người lái của Ukraine lùng sục khắp nơi. Các chỉ huy Ukraine thậm chí còn không thể tin vào mắt mình khi họ chứng kiến hàng chục lính Bắc Hàn chạy tán loạn trên cánh đồng, một hành động mà họ cho rằng chỉ là miếng mồi ngon cho pháo binh và máy bay không người lái, bởi người Nga không bao giờ hành động thiếu chiến thuật như vậy.
Thậm chí, một số sĩ quan Ukraine còn so sánh những gì đang diễn ra như việc chơi game ở chế độ dễ, và họ cho rằng quân đội Bắc Hàn đang sử dụng các chiến thuật lạc hậu giống như cách đây 70 năm. Các chuyên gia quân sự phương Tây cũng đồng tình với nhận định này khi họ cho rằng việc sử dụng quân Bắc Hàn trong các nhóm nhỏ là một sai lầm lớn, và họ có thể trở thành bia đỡ đạn cho pháo binh đối phương. Một số người đào tẩu Bắc Hàn còn cho rằng quân đội nước này có thể chịu tỷ lệ thương vong lên tới 90%.
Tuy nhiên, sự thiếu kinh nghiệm của quân đội Bắc Hàn không phải là điều duy nhất khiến họ trở thành một gánh nặng mà còn là do những rào cản về ngôn ngữ và sự khác biệt trong chiến thuật tác chiến. Có thể Nga đã không còn lựa chọn nào khác khi mà chỉ trong một thời gian ngắn sau khi Kim Jong-un duyệt quân, họ đã phải ra trận mà không có sự chuẩn bị kỹ càng. Các binh lính Bắc Hàn này được trang bị giấy tờ giả mạo nói rằng họ là người Buryat, một dân tộc thiểu số ở Siberia, đồng thời họ chỉ được học vài câu tiếng Nga cơ bản và một số huấn luyện vội vàng về việc dọn dẹp chiến hào.
Tất cả những điều này không đủ để họ có thể chiến đấu hiệu quả trước một kẻ thù Ukraine dày dạn kinh nghiệm. Ngoài ra, việc quân đội Bắc Hàn bị sáp nhập vào các đơn vị của Nga cũng gây ra không ít khó khăn, bởi sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa có thể dẫn đến những sai sót trong tác chiến, thậm chí có trường hợp lính Bắc Hàn bắn nhầm quân Chechnya gây ra những tổn thất không đáng có. Theo thông tin tình báo của Nam Hàn, các đơn vị Bắc Hàn đang bị xem là một gánh nặng hơn là một sự hỗ trợ cho quân đội Nga.
Mặt khác, cũng cần phải xem xét một cách cẩn trọng về các thông tin sau đó, khi một số ý kiến lại cho rằng quân đội Bắc Hàn có những đơn vị tinh nhuệ được đào tạo bài bản và có kỷ luật thép, đồng thời có đầy đủ trang thiết bị hậu cần. Lực lượng Storm Corps thường được nhắc đến như một ví dụ khi các binh sĩ được huấn luyện rất khắc nghiệt và được cho là có khả năng chiến đấu cao. Tuy nhiên, không nên loại trừ khả năng những thông tin này là một phần trong chiến dịch tuyên truyền của Nga, nhằm mục đích tung hô năng lực của quân đội Bắc Hàn, và che giấu sự thật về những khó khăn và tổn thất mà họ đang phải gánh chịu trên chiến trường. Những thông tin này có thể được tạo ra bởi các blogger quân sự của Nga nhằm mục đích đe dọa các lực lượng Ukraine, đồng thời làm giảm bớt áp lực lên chính quyền Moscow về việc phải dựa vào một lực lượng quân sự ít kinh nghiệm như Bắc Triều Tiên.
Nước cờ lợi ích của Kim Jong Un và ‘vòng xoáy’ suy yếu của Nga
Tuy nhiên, những khó khăn mà quân đội Bắc Hàn đang gặp phải trên chiến trường không chỉ là vấn đề quân sự mà còn liên quan đến kinh tế, chính trị. Khi mà số lượng thương vong gia tăng sẽ gây ra áp lực lên cả Nga và Bắc Hàn, đồng thời có thể gây ra những bất đồng trong mối quan hệ giữa hai nước.
Tổng Thống Ukraine Zelensky cho biết sau ba tuần giao tranh ở khu vực Kursk của Nga, đã có 3,000 lính Bắc Hàn thiệt mạng hoặc bị thương, trong khi đó ước tính của Nam Hàn là 1,100 người. Với ước tính của phương Tây về 1,.000 binh sĩ Bắc Hàn ở Kursk, thì điều này có nghĩa là tỷ lệ thương vong từ 10% đến 27% trong Tháng Mười Hai. Đây là một tỷ lệ thương vong rất cao đối với một quân đội. Ngoài ra, việc Nga sử dụng quân đội Bắc Hàn như một lực lượng “bia đỡ đạn” có thể gây ra những phản ứng tiêu cực trong cộng đồng quốc tế. Một số chuyên gia còn cho rằng việc liên minh với Bắc Hàn có thể gây ra những hậu quả khó lường đối với Nga.
Về mặt kinh tế, việc Bắc Hàn cung cấp quân cho Nga cũng có những mục đích rõ ràng. Theo nghiên cứu của Olena Guseinova tại Đại Học Nghiên Cứu Ngoại Ngữ Hankuk ở Seoul, trong gần ba năm chiến tranh, Bắc Hàn đã vận chuyển 20,000 container vũ khí đến Nga, kiếm được tới $5.5 tỷ. Bên cạnh đó, việc cung cấp quân cho Nga có thể mang lại cho Bắc Hàn thêm $572 triệu mỗi năm. Với việc bán vũ khí và cung cấp quân sự cho Nga, Bắc Hàn có thể thu về hàng tỷ đôla, một nguồn thu rất quan trọng đối với một quốc gia đang bị các lệnh trừng phạt kinh tế. Bên cạnh đó, việc có được kinh nghiệm chiến đấu thực tế cũng là một yếu tố quan trọng đối với quân đội Bắc Hàn và họ sẽ có cơ hội cải thiện năng lực của mình. Ngoài ra, liên minh với Nga còn mang lại cho Bắc Hàn sự ủng hộ của Moscow tại Hội Đồng Bảo An Liên Hợp Quốc, một yếu tố có ý nghĩa quan trọng đối với vị thế của Bình Nhưỡng trên trường quốc tế.
Về phía Nga, việc sử dụng binh lính Bắc Hàn là một phần trong nỗ lực giành được nhiều lãnh thổ nhất có thể trước khi chính quyền mới của Trump nhậm chức. Bởi Moscow tin rằng chính quyền Trump sẽ có thể áp đặt lệnh ngừng bắn ngay lập tức như một bước đầu tiên hướng đến các cuộc đàm phán. Nga đang liên tục đẩy quân vào các vị trí của Ukraine với hy vọng có thể giành được lợi thế trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu. Tuy nhiên, việc quân đội Nga phải chịu tổn thất rất lớn, đồng thời cũng làm lộ rõ sự thiếu hụt nhân lực khiến họ buộc phải dựa vào sự hỗ trợ của một đồng minh không mấy mạnh mẽ. Theo bộ tổng tham mưu Ukraine, Nga đã mất 2,200 binh sĩ trong một ngày Thứ Sáu vừa qua, đó là tỷ lệ thương vong trong một ngày cao nhất trong cuộc chiến. Hai lần khác mà Nga mất hơn 2,000 quân trong một ngày là vào ngày 11 và 29 Tháng Mười Một.
Tính đến Thứ Hai vừa qua, Nga có 777,720 binh sĩ thương vong. Thương vong phía Ukraine được ước tính bằng một phần ba con số này. Mặc dù có một số thông tin cho rằng Nga đang cố gắng tối thiểu hóa sự can dự của lính Bắc Hàn, đồng thời cũng cố gắng che giấu sự hiện diện của họ trên chiến trường, tuy nhiên những thông tin và hình ảnh rò rỉ cho thấy một thực tế khác. Nga thậm chí còn bị tố cáo là đã đốt xác lính Bắc Hàn nhằm che giấu sự thật về việc họ tham chiến.
Nga cũng đang phải đối mặt với những tổn thất nặng nề về vũ khí khí tài, mất gần 10,000 xe tăng, gần 20,000 xe bọc thép chở quân và 21,000 hệ thống pháo binh, thống kê của quân đội Ukraine. Mặc dù Nga vẫn tuyên bố giành được một số lãnh thổ nhất định, nhưng những thành quả này vẫn còn quá nhỏ bé so với những tổn thất mà họ phải gánh chịu, nhưng vẫn cố gắng đánh lừa dư luận bằng những tuyên bố chiến thắng giả tạo. Bộ Trưởng Quốc Phòng Nga Andrei Belousov khoe khoang rằng các lực lượng Nga đang chiếm được 11.5 dặm vuông lãnh thổ mỗi ngày, nhưng để có được kết quả đó, Nga mất gần 200 binh sĩ trên mỗi dặm vuông. Nếu cứ với tốc độ này, Nga sẽ mất 55 năm để chinh phục Ukraine.
Sau ba năm chiến tranh, Nga mất gần một nửa trong số 2,000 khẩu pháo tự hành bánh xích, phần lớn là do nòng súng bị mỏi. Gần đây, các video đã cho thấy hàng chục khẩu pháo M1989 do Bắc Hàn sản xuất đang ầm ầm di chuyển trên các toa tàu ở Nga. Được thiết kế để bắn phá Seoul, những khẩu pháo này bắn đạn 170mm, một cỡ đạn chỉ được sản xuất ở Bắc Hàn.
Trong khi đó, Ukraine lại đang tận dụng lợi thế này để tuyên truyền và kêu gọi binh lính Bắc Hàn đào tẩu khi hứa hẹn sẽ cung cấp cho họ một cuộc sống tốt hơn. Sự can dự của Bắc Hàn vào cuộc chiến đang trở thành một con dao hai lưỡi khi mà nó có thể gây ra những hậu quả không lường trước được. Rõ ràng là mối quan hệ giữa Nga và Bắc Hàn không đơn giản chỉ là một liên minh quân sự mà còn là một ván cờ chính trị phức tạp với những tính toán lợi ích riêng của từng bên. Và trong cuộc chơi này, quân đội Bắc Hàn có vẻ như đang trở thành một quân cờ có thể bị hy sinh bất cứ lúc nào.
Mặc dù Bắc Hàn có thể có những động cơ riêng của mình, nhưng sự can dự của họ vào cuộc chiến cho thấy rằng tình hình quân sự của Nga đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Và dù cho Nga có cố gắng che giấu sự thật này như thế nào đi chăng nữa, thực tế vẫn là quân đội Bắc Hàn đang trở thành một gánh nặng hơn là một sự hỗ trợ cho Nga trong cuộc chiến ở Ukraine. Và điều này cũng đặt ra những câu hỏi về tương lai của mối quan hệ giữa hai quốc gia này, cũng như ảnh hưởng của nó đến cục diện an ninh toàn cầu.
Cuối cùng, có thể thấy việc Bắc Hàn tham chiến Ukraine là sự kiện phức tạp với nhiều khía cạnh khác nhau. Mặc dù ban đầu việc gửi quân được xem là một động thái củng cố mối quan hệ giữa hai nước, nhưng thực tế lại cho thấy rằng quân đội Bắc Hàn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trên chiến trường và có thể trở thành một gánh nặng cho Nga.
Tóm lại, cuộc chiến Ukraine không chỉ là xung đột quân sự mà còn là một cuộc chiến tranh chính trị và kinh tế với nhiều bên liên quan và những toan tính riêng của mình. Trong đó, Bắc Hàn có lẽ chỉ là một quân cờ trên bàn cờ chính trị quốc tế đầy phức tạp này.
