Lòng tin của dân

• VOA

Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.

Nguyễn Hưng Quốc

01.06.2016

Để theo dõi tình hình chính trị tại Việt Nam, tôi thường đọc các bài phát biểu của những người lãnh đạo trong nước, trong đó, có ông Nguyễn Phú Trọng. Nhưng thú thực, đọc ông rất nản. Quan điểm của ông thường bảo thủ, giáo điều, khuôn sáo, thậm chí ngô nghê, hay nói theo chữ dân chúng miền Bắc thường gọi ông, là rất “lú”. Tuy nhiên, bài nói chuyện của ông tại cuộc hội nghị do Ban Dân vận Trung ương mới tổ chức vào ngày 27 tháng 5 vừa qua có thể được xem là một ngoại lệ, ở đó, ông nhìn vấn đề khá đúng.

Đúng khi ông nhớ lại bài học thân dân được Nguyễn Trãi đúc kết: “Vận nước thịnh hay suy, mất hay còn là do sức dân quyết định. Vương triều nào được lòng dân, cố kết được nhân tâm thì làm nên nghiệp lớn. Trái lại, vương triều nào đi ngược lại lòng dân thì sớm muộn sẽ bị thất bại.” Đúng khi ông, từ bài học ấy, nhìn lại tình hình Việt Nam hiện nay, ông thấy lòng tin của dân chúng đối với đảng của ông càng ngày càng sút giảm nghiêm trọng.

Thật ra, những sự thừa nhận như vậy đã từng xảy ra trong quá khứ. Giữa thập niên 1950, đảng Cộng sản cũng đã từng thừa nhận họ đã sai lầm trong vụ cải cách ruộng đất và quyết định sửa sai. Giữa thập niên 1980, đảng Cộng sản cũng thừa nhận sai lầm trong các chính sách kinh tế, từ đó, quyết định đổi mới. Và bây giờ Nguyễn Phú Trọng lại thừa nhận việc đã để dân chúng đánh mất niềm tin vào đảng.

Nguyễn Phú Trọng chỉ đúng một phần khi cho nguyên nhân chính gây ra hiện tượng sút giảm lòng tin ấy là do “nhiều cán bộ thoái hoá”. Cụ thể hơn, ông cho biết:

“Một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là những người có chức có quyền, có những biểu hiện sa sút phẩm chất, sống xa dân, vô trách nhiệm với dân. Nhiều cán bộ lãnh đạo các cấp, các ngành giữ tác phong quan liêu, gia trưởng, độc đoán, thậm chí trù dập, ức hiếp quần chúng. Một số hiện tượng tham nhũng, đặc quyền đặc lợi trong Đảng và trong các cơ quan nhà nước không được đấu tranh kiên quyết và xử lý nghiêm minh. Do đó đã làm tổn thương thanh danh, uy tín của Đảng, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng.”

Ông nói thêm: “Thậm chí có người vô trách nhiệm với dân, vô cảm trước những khó khăn, đau khổ của quần chúng. Một số người còn lợi dụng chức quyền để đục khoét, vơ vét của cải của Nhà nước, trở thành những con sâu mọt tệ hại của xã hội. Có lẽ đây là điều mất mát lớn nhất trong tình cảm của nhân dân, là điều người dân cảm thấy xót xa, buồn phiền nhất.”

Chưa hết. Theo Nguyễn Phú Trọng, “Một số người có chức có quyền giữ tác phong quan cách, gia trưởng, phụ trách địa phương nào, đơn vị nào, thì như một ‘ông vua con’ ở đấy. Thậm chí có cá nhân và tập thể trù dập, ức hiếp quần chúng. Những hành động đó tuy không phải là phổ biến nhưng rất nghiêm trọng, nó làm tổn thương tình cảm và niềm tin của dân đối với Đảng.”

Phân tích dài dòng, có lúc lặp đi lặp lại, nhưng ý chính của Nguyễn Phú Trọng về cái gọi là “thoái hoá” của các cán bộ đảng viên có thể tóm gọn vào bốn điểm chính: quan liêu, độc đoán, áp bức và tham nhũng.

Phân tích như vậy là khá đúng. Tuy nhiên, Nguyễn Phú Trọng chưa thành thật khi cho tình trạng quan liêu, độc đoán, áp bức và tham nhũng ấy chỉ xảy ra ở “một số” hay “một bộ phận” đảng viên và cán bộ. Ở Việt Nam, qua kinh nghiệm cá nhân, hầu như ai cũng biết tất cả những tình trạng ấy rất phổ biến. Ở đâu cũng có. Cấp nào cũng có. Làm nhỏ ăn nhỏ; làm lớn ăn lớn. Cứ hễ có chút chức quyền là tiền bạc trôi vào nhà hầu như ngay tức khắc. Trương Tấn Sang, nguyên Chủ tịch nước, từng thừa nhận tệ nạn tham nhũng không phải chỉ là vài con sâu mà là cả bầy sâu. Nhung nhúc. Và khi đã giàu có và đầy quyền lực như thế, người ta coi dân như rơm, như rác, hay nói theo hình ảnh của Nguyễn Phú Trọng, như những “ông vua con”.

Nhưng ngay cả khi thừa nhận tình trạng “thoái hoá” của cán bộ, đảng viên là phổ biến, người ta vẫn chưa tiếp cận được nguyên nhân đích thực của việc suy giảm lòng tin của dân chúng. Đó chỉ là một trong những nguyên nhân chứ không phải là tất cả. Còn một lý do khác nữa, có khi quan trọng hơn: Các chính sách của đảng. Chỉ lấy một ví dụ gần đây nhất: nạn cá chết trắng bờ ở các tỉnh miền Trung. Sau khi gây ồn ào dư luận vài ngày, nhà cầm quyền chủ trương giấu nhẹm sự thật. Báo chí, từ đó, không được đề cập đến nạn cá chết nữa. Ngay những người thợ lặn, thấy sức khoẻ có vấn đề, đi khám, bác sĩ và bệnh viện cũng giấu kín kết quả. Hai tháng trôi qua, nguyên nhân của nạn cá chết hàng loạt vẫn chưa được công bố. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo địa phương vẫn kêu gọi dân chúng ăn cá và tắm biển. Làm sao người dân tin được khi nhà cầm quyền vẫn tiếp tục nói dối và che giấu sự thật như vậy?

Mà những hành động nói dối và giấu giếm sự thật như vậy không phải là hiếm. Có thể nói toàn bộ lịch sử của đảng Cộng sản tại Việt Nam là lịch sử dài dằng dặc của những sự nói dối và giấu giếm sự thật. Chuyện tham nhũng mà Nguyễn Phú Trọng thừa nhận là “rất nghiêm trọng”, cho đến nay, vẫn chưa hề được điều tra và xử lý. Chỉ hoạ hoằn, lâu, lâu lắm, báo chí mới làm rùm beng lên chuyện vài cán bộ phường xã hay cảnh sát giao thông nhận hối lộ. Còn toàn bộ bức tranh tham nhũng, nhất là ở cấp lãnh đạo từ địa phương đến trung ương thì vẫn bị giấu kín. Ông Lê Khả Phiêu và ông Nông Đức Mạnh lương bao nhiêu một tháng mà sau khi về hưu ở những ngôi nhà như cung điện của vua chúa như vậy? Trong giới cầm quyền tại Việt Nam hiện nay, không ai thắc mắc về những điều ấy cả.

Bên cạnh những việc nói dối và giấu giếm sự thật, điều làm cho dân chúng càng ngày càng mất niềm tin đối với đảng Cộng sản còn là vì, với họ, đảng Cộng sản càng ngày càng phản bội những lý tưởng họ đề ra lúc đầu. Đảng đấu tranh cho những người nghèo khó để tạo ra một xã hội bình đẳng ư? Trên thực tế, đảng chỉ lo giành giật quyền lợi cho bản thân họ. Dân nghèo càng ngày càng nghèo. Đảng tranh đấu cho tự do ư? Trên thực tế, đảng chỉ tước đoạt mọi quyền tự do của con người. Đảng tranh đấu cho độc lập dân tộc ư? Nhìn vào quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc từ gần ba thập niên trở lại đây, người ta chỉ thấy đảng sẵn sàng hy sinh chủ quyền quốc gia để bảo vệ tư thế “ông vua con” của mình.

Làm sao dân chúng có thể tin là đảng nhắm đến lý tưởng cao cả là giải phóng con người trong khi hằng ngày đảng vẫn vùi dập mọi quyền tự do, ngay cả những quyền tự do căn bản nhất của con người?

Làm sao dân chúng có thể tin là đảng yêu nước khi đảng cứ lải nhải nhắc đến những “4 tốt” và “16 chữ vàng” khi Trung Quốc càng ngày càng lấn lướt và những người yêu nước đều bị đảng trấn áp một cách hết sức tàn bạo?

 SUNG SƯỚNG VÌ ĐƯỢC MẮC LỪA

Nguyễn Đình Cống

2-6-2016

Tem có hình 3 lãnh tụ CS phát hành thập niên 1950: Georgy Malenkov, Hồ Chí Minh và Mao Trạch Đông. Nguồn: internet

I- BỊ LỪA HAY ĐƯỢC MẮC LỪA

Thông thường mắc lừa là “bị” chứ không thể “được” và khi phát hiện ra bị mắc lừa thì đau khổ, tức giận, hối tiếc rồi rút bài học, rút kinh nghiệm để khôn ra chứ không thể sung sướng. Thế mà lại có chuyện sung sướng vì được mắc lừa mới oái oăm chứ. Tất nhiên người ta không reo mừng rằng tôi sướng quá vì được mắc lừa đây, chỉ thể hiện bằng cách khác mà người ngoài đoán ra được.

Tại sao bị lừa mà vẫn tỏ ra sung sướng, có thể do 1 trong 2 nguyên nhân sau: 1- Vì kém thông minh (nói đúng ra là vì ngu dốt) mà nhận thức nhầm, trong một thời gian cứ tưởng rồi sẽ được lợi gì đó, không biết đã bị lừa. 2-Biết bị lừa, nhưng vì đã thông đồng với kẻ lừa để hưởng một món lợi nào đó hoặc vì biết mình quá ngu mà bị lừa nhưng đã quá huyênh hoang nên tìm cách che giấu hoặc tìm cách lừa dối người khác để trốn tội.

Xét trong chiều dài lịch sử, bọn phong kiến Trung hoa đã nhiều lần lừa vua quan Việt, trong đó chỉ một số ít lần người của ta bị mắc, còn phần lớn nhờ cảnh giác cao mà tránh được. Chỉ có dưới thời thống trị của Đảng CS, lãnh đạo và nhân dân Việt Nam đã bị lừa trong rất nhiều chuyện mà vẫn cứ sung sướng nhắc đi nhắc lại mỗi khi có dịp.

I- CSVN ĐÃ BỊ CSTQ LỪA RẤT NHIỀU, CHỈ XIN NÊU VÀI CHUYỆN

1- Từ năm 1941 đến 1946 Hồ Chí Minh rất muốn kết bạn với Mỹ. Chuyện này nhiều người đã biết, nay kể thêm: Ngày 2 /9/1945, tại quảng trường Ba Đình, sau khi Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập thì trong diễn văn tiếp theo Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: “Mỹ là nước dân chủ, không có tham vọng về đất đai mà lại có công nhất trong việc đánh bại kẻ thù của ta  nên ta coi Mỹ như một người bạn tốt”. Nhưng rồi từ 1949 CS VN bị Mao Trạch Đông lừa, cho rằng đế quốc Mỹ là kẻ thù của giai cấp vô sản toàn thế giới, kẻ thù số 1 của phe XHCN. Việt Nam có vinh dự là tiền đồn phe XHCN, là người lính xung kích chống đế quốc. Trung cộng sẽ giúp Việt Nam đánh Mỹ đến người Việt cuối cùng. Và rồi Lê Duẩn sung sướng công nhận VN đánh Mỹ là đánh cho cả Liên xô và Trung quốc. Bây giờ mới tỉnh ngộ ra là Mỹ chỉ muốn ngăn chặn làn sóng cộng sản từ Liên xô và Trung quốc chứ không hề có ý đồ xâm lược nước nào. Biết ra thì đã quá muộn nhưng vẫn không dám công nhận, vẫn tuyên bố là rất tự hào đã làm người lính xung kích chống đế quốc.

2- Năm 1958 Chu Ân Lai ra tuyên bố về quyền lãnh hải của Trung quốc bao trùm một phần lớn Biển Đông. Bản tuyên bố này bị nhiều nước phản đối. Chỉ có Phạm Văn Đồng và cả Hồ Chí Minh bị lừa để ra Công hàm 1958, gián tiếp công nhận nhiều đảo ở biển Đông là của Trung quốc. Năm 1974 Trung quốc đánh chiếm Hoàng Sa. ĐCSVN sung sướng vì Trung Quốc đã lấy được các đảo từ chính quyền Nguyễn Văn Thiệu, cho rằng để TQ giữ  các đảo đó tốt hơn so với việc chúng do chính quyền Việt Nam Cộng hòa kiểm soát.

3- Thời gian trước năm 1979 ĐCSVN bị Trung cộng lừa tôn thờ tư tưởng Mao Trạch Đông, sung sướng cho rằng được theo Mao để chống đế quốc và bọn xét lại là hạnh phúc lớn. Cũng chính vì mắc lừa ĐCS TQ mà đã gây nên thảm họa đàn áp không biết bao nhiêu người ưu tú (vụ án chống đảng do Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Trần Quốc Hoàn tạo dựng). Sau năm 1990 bị lừa ở Hội nghị Thành Đô, ký kết 16 chữ vàng và 4 tốt, tôn sùng ĐCS Trung Quốc là lãnh đạo, là thành trì của CM vô sản thế giới, sung sướng cho rằng còn Trung quốc XHCN thì VN không còn lo gì hết, sung sướng và tự hào rằng ngọn cờ tiên phong của cách mạng vô sản thế giới đã chuyển vào tay của ĐCS Trung quốc và Việt Nam. Thực chất thì Trung cộng lừa cho Việt cộng kiên trì đường lối XHCN để dễ bề thôn tính.

II-PHÂN TÍCH VÀI ĐIỀU GẦN ĐÂY

1-Trong Hiệp định và tuyên bố chung có điều sau: “Hai bên cam kết không liên kết với nước khác để chống lại nước thứ ba”. Đó là điều lừa dối vô cùng xảo quyệt của Trung cộng mà mỗi lần có dịp là các lãnh đạo Việt Nam lại nêu ra với đầy vẻ tự hào.

Hãy phân tích thật kỹ xem câu “Hai bên cam kết không liên kết với nước khác để chống nước thứ ba” có những ý nghĩa gì. Nước khác là nước nào, nước thứ ba là nước nào. Có khả năng xẩy ra nước thứ ba chính là Việt nam, là Trung quốc hoặc một nước thân cận của hai nước trên hay không. Không có một qui ước nào loại trừ khả năng đó. Vậy nếu xấy ra như vậy thì sao. Mà sự tranh chấp ở Biển Đông vừa qua và sắp tới có khả năng xẩy ra như thế.

Giả thử xẩy ra tranh chấp giữa Trung và Việt đến mức dùng vũ lực. Với sức mạnh của mình thì Trung quốc cần gì liên kết với nước khác để chống nước thứ ba là Việt nam. Ngược lại, Việt nam, dù là để tự vệ, dù để chống lại sự xâm lược phi nghĩa của Trung quốc thì rất cần sự liên kết với nước khác cùng chí hướng, cùng mục tiêu (ngoài việc nhận sự cổ vũ chỉ bằng mồm của nhiều nước yêu hòa bình). Lúc này, nếu VN nhận sự viện trợ quân sự của một nước nào đó thì rõ ràng là đã vi phạm cam kết, Trung quốc có cớ để lên án như đã từng viết khẩu hiệu và tuyên truyền “Việt nam ăn cháo đái bát” và gây chiến tranh biên giới năm 1979 để dạy cho VN một bài học. Còn nếu VN sợ bị vi phạm vào cam kết mà không thể liên kết với nước khác thì rõ ràng là đã tự trói mình để chịu lâm vào thế nguy hiểm.

Điều quan trọng, có ý nghĩa là: “Hai nước cam kết không gây hấn, không lấn chiếm đất và biển của nước khác” thì không viết, lại viết “Cam kết không liên kết với nước khác…”. Bất kỳ một người nào có suy nghĩ đều dễ nhận ra ý đồ lừa bịp, chỉ có những lãnh đạo cộng sản VN là không thấy hoặc có thấy nhưng vì lý do nào đó mà cứ đưa ra để khoe khoang, để tự sướng. Xem lại lịch sử, sứ thần của các triều đại trước khi đi sứ Thiên triều không có ai bị mắc lừa như vậy.

2- Điều khác: “Hai bên cam kết giải quyết mọi tranh chấp bằng thương lượng hòa bình mà không đe dọa dùng vũ lực”. Điều này là đúng nhưng chưa đủ. Nếu xẩy ra tranh chấp, một bên đòi thương lượng hòa bình nhưng bên kia không chịu, hoặc thương lượng không đi đến kết quả thì giải quyết như thế nào. Theo các hợp đồng dân sự, khi hai bên không tự thỏa thuận được với nhau thì phải đưa tranh chấp ra xét xử ở một tòa án hoặc cơ quan trọng tài. Điều này phải được ghi rõ trong hợp đồng. Vậy quan hệ giữa 2 nước Việt- Trung thì sao. Phải chăng là không sao cả, trông chờ vào đại lượng của Thiên triều.

Trong Lời kêu gọi vào tháng 12 năm 1946 Hồ Chủ tịch viết: Chúng ta muốn hoà bình. Chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng thực dân Pháp càng lấn tới vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa! Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.

Còn hiện nay. Cứ mỗi lần Trung quốc lấn chiếm hoặc gây sự thì từ phía VN chỉ có người phát ngôn Bộ Ngoại giao ra tuyên bố phản đối và yêu cầu đừng tiếp tục, lại huyênh hoang là tôn trọng hòa bình và luật pháp quốc tế, còn Chính phủ và Quốc hội thì quyết giữ phương châm “Im lặng là vàng”. Thế rồi Trung quốc cứ lấn, Việt Nam cứ lùi, vừa lùi vừa tuyên bố. Phải chăng chúng ta muốn hòa bình nên năm 1988 để cho 64 chiến sĩ trên đảo Gạc ma khoanh tay chịu sự thảm sát của lính Trung cộng, để cho tàu ngư dân bị bọn lạ đâm chìm mà không dám chống cự, để cho hết hòn đảo này đến hòn đảo khác lọt vào tay Trung cộng. Cùng bị lấn chiếm biển đảo, Philippines bị ít hơn nhưng họ kiên quyết kiện ra Tòa án Quốc tế sau khi TQ không chịu thương lượng. Còn chúng ta, chỉ thấy tuyên bố của Bộ Ngoại giao. Phải chăng trong việc này lãnh đạo VN cũng sung sướng vì được mắc lừa.

3- Chuyện gần đây. Trước khi xẩy ra thảm họa Biển Miền Trung từ tháng 4/ 2016, nhiều lần qua báo chí và về Hà Tĩnh tôi được nghe ca ngợi hết lời về khu công nghiệp Vũng Áng và những mối lợi to lớn do Formosa hứa hẹn mang lại. Bây giờ mới vỡ lẽ đang mắc lừa, đang không phải ở mức “ngậm bồ hòn làm ngọt” mà là dùng độc dược để giải khát. Bị mắc lừa rồi nhưng không dám nhận mà đang tìm cách quanh co để bao che, phải chăng để tiếp tục hưởng sự sung sướng và đi lừa lại người khác.

III-ĐẾN LƯỢT CSVN LỪA NHÂN DÂN

Việc lãnh đạo CS và dân VN bị Tàu chệt lừa thì viết vài quyển sách dày để dẫn chứng và phân tích e cũng chưa hết, trên đây chỉ mới nêu ra một phần rất nhỏ. Người ta bảo, sau khi biết bị lừa thì sẽ thu được bài học quý giá mà khôn ra, thế nhưng mãi mà chả thấy CSVN khôn ra được tí nào. Không những thế, sau khi bị lừa, một số lãnh đạo CS còn mang những điều đó lừa lại nhân dân. Hay biết đâu, CSVN không cho rằng họ bị lừa mà thực chất họ muốn như vậy, muốn làm tay sai đắc lực cho CSTQ, muốn đem đất nước này lệ thuộc vào CSTQ để tạo nên một thời kỳ bắc thuộc mới.

Thảm thương thay cho một số khá đông trong dân tộc VN mấy chục năm bị lừa mà vẫn sung sướng, vẫn tự hào vì nhận được sự lừa gạt đó, vẫn tưởng rằng đang được hưởng một nền dân chủ đến thế là cùng, đang được dẫn dắt đến thiên đường nơi hạ giới. Có một số ít người nhận thức được, nói ra điều bị lừa thì lại bị vu cáo, bị đàn áp. Biện pháp để tránh bị mắc lừa là nâng cao dân trí, chống lại sự u mê và nhồi sọ, mở mang sự tiếp xúc với xã hội văn minh. Điều đáng mừng là một số dân Việt đã nhận ra và đang đi theo hướng đó.

Về khám phá mới ở VN: Asen không gây độc

 Cứu trợ, hỗ trợ nạn nhân thảm họa ô nhiễm môi trường biển miền Trung

Xuân Nguyên, thông tín viên RFA
2016-05-31

• RFA

Đại diện Ngân hàng Agribank – Chi nhánh Quảng Bình trao quà hỗ trợ ngư dân.

Citizen photo

00:36/07:08

Gần hai tháng kể từ ngày thảm họa ô nhiễm môi trường biển miền Trung Việt Nam xảy ra cho đến nay, người dân ở vùng ô nhiễm phải sống bằng gạo, tiền hỗ trợ từ phía chính quyền cũng như các nhóm thiện nguyện.

Từ ngày thảm họa ô nhiễm môi trường ập lên trên đầu những ngư dân ven biển miền Trung, họ không thể đi biển để đánh bắt hải sản, họ cũng không thể làm việc ở các ruộng muối. Không thể làm việc vì chính quyền Việt Nam chưa công bố nguyên nhân cá chết, hải sản nhiễm độc ra sao… Dẫn đến việc người dân không ai dám mua tôm, cá, muối ở vùng ô nhiễm về ăn.

Ông Hạnh – một ngư dân ở Vũng Áng, Hà Tĩnh kể về cuộc sống của ngư dân kể từ ngày biển bị ô nhiễm:

Ngoài số gạo được hỗ trợ thì mỗi hộ dân có ghe nằm bờ sẽ được hỗ trợ 5 triệu đồng theo chính sách của Chính phủ. Tuy nhiên theo khảo sát của chúng tôi cho tới tận hôm nay thì các ghe nằm bờ vẫn chưa được hỗ trợ.
– Anh Nguyễn Anh Tuấn

“Bây giờ cũng không biết sống bằng nghề gì, thuyền ghe thì kéo lên phơi nắng vậy thôi. Còn trông chờ phía chính quyền nhà nước rồi các ban ngành, tổ chức của Chính phủ làm thế nào để giải quyết chuyện này, chứ chúng tôi cũng không biết trông chờ vào cái gì cả.”

Sự hỗ trợ còn mang nặng tính hình thức từ phía chính quyền?

Do cuộc sống bấp bênh và khó khăn vì không thể làm việc, nên những ngư dân ở đây trông chờ và sống bằng sự hỗ trợ ít ỏi của chính quyền. Ông Ninh, một ngư dân sống ở Quảng Trị kể về sự trợ giúp của chính quyền:

“Tôi có nhận được hai lần hỗ trợ từ phía chính quyền, một lần bằng gạo được 6,8kg, còn về tiền thì mỗi một xuồng, ghe được 500.000 vnđ.”

Ông Ninh nói thêm, ông và những ngư dân ở đây có nghe thông tin về việc nhà nước sẽ hỗ trợ mỗi ghe, thuyền nằm bờ với số tiền là 5 triệu vnđ và một số gạo nhưng ngư dân ở đây chưa nhận được.

Cùng chung tình trạng, ông Hạnh một ngư dân Vũng Áng, Kỳ Anh, Hà Tĩnh xác nhận với chúng tôi:

“Mỗi đầu ghe, đầu thuyền chúng tôi chưa hề nhận được sự hỗ trợ nào cả. Chỉ có hỗ trợ cho một khẩu là được 22 kg gạo. Họ nói 22kg gạo đó là sống 1 tháng rưỡi.”

Nhưng không phải tất cả ngư dân đều được nhận được sự hỗ trợ từ phía chính quyền, ông Hoa – một ngư dân khác ở Vũng Áng kể về trường hợp của gia đình ông:

“Gia đình tôi không được nhận với lý do gia đình tôi có đôi tàu đánh bắt xa bờ, chính quyền nói ‘đánh bắt xa bờ thì không ảnh hưởng’. Nên họ bảo, đối tượng này để đó, họ không cho gia đình tôi nhận gạo, đó là việc thứ nhất.

Thứ hai là khi có sự hỗ trợ của công ty bia Huda Huế, gia đình tôi cũng không có trong danh sách hỗ trợ.”

Ông Hoa còn ngao ngán nói rằng, do chính quyền không chịu công bố nguyên nhân cá chết, và đưa ra bằng chứng việc đánh bắt xa bờ khoảng 20 – 30 hải lý là an toàn, hải sản không bị nhiễm độc. Cho nên, dù có đi đánh bắt xa bờ thì người dân cũng không dám ăn cá do chúng tôi đánh bắt. Ấy vậy mà chính quyền lại loại bỏ danh sách gia đình tôi và một số ngư dân khác tại nơi tôi ở.

Ngư dân xã biển Đức Trạch (huyện Bố Trạch) cùng lực lượng Biên phòng thu gom, chôn lấp cá chết dạt vào bờ.

Ngoài sự hỗ trợ ít ỏi, có chọn lọc, mang nặng tính hình thức, trong công tác hỗ trợ, cứu trợ còn có tình trạng tham nhũng, ăn bớt số gạo của người dân. Sự việc này đã đăng tải trên báo Thanh Niên và Tuổi trẻ ngày 18/5/2016.

Ông Hạnh chia sẻ quan điểm cá nhân về việc ăn chặn, ăn bớt gạo cứu trợ của một số nhân viên công quyền:

“Cái đó phía dân thường chúng tôi cũng không nắm chắc được, nhưng trên báo chí thì cũng thấy rõ, chuyện tham ô tham nhũng bớt xén đó xảy ra rất thường xuyên chứ không phải chuyện lạ. Dân khổ chỉ kêu thấu trời, dốt nát không biết kêu ai. Ở trên thì họ tranh giành chức vị, phục vụ cho họ chứ có phục vụ cho dân đâu.”

Chúng tôi liên lạc với anh Nguyễn Anh Tuấn, một người hoạt động năng nổ tại Việt Nam – anh đang làm việc cho tổ chức Voice Việt Nam. Anh Tuấn đã có mặt ở Vũng Áng, Kỳ Anh, Hà Tĩnh rất sớm để hỗ trợ và giúp đỡ những ngư dân ở đây.

Anh Nguyễn Anh Tuấn xác nhận về sự hỗ trợ từ phía chính quyền đối với người dân:

“Ngoài số gạo được hỗ trợ thì mỗi hộ dân có ghe nằm bờ sẽ được hỗ trợ 5 triệu đồng theo chính sách của Chính phủ. Tuy nhiên theo khảo sát của chúng tôi cho tới tận hôm nay thì các ghe nằm bờ vẫn chưa được hỗ trợ. Chúng tôi cũng tiếp tục khuyến khích bà con nên gọi điện đến đường dây nóng để đòi hỏi số tiền hỗ trợ đó trong lúc khó khăn.”

Gặp khó khăn khi đi cứu trợ

Anh Nguyễn Anh Tuấn kể tiếp, tình hình an ninh ở Vũng Áng rất căng thẳng, lực lượng an ninh được bố trí rộng khắp các ngõ ngách. Khi họ phát hiện những người lạ, những người từ địa phương khác đến thì họ luôn tỏ ý nghi ngờ và họ truy hỏi xem đến với mục đích gì.

Anh Nguyễn Anh Tuấn kể tiếp:

“Tôi cũng biết một số đoàn cứu trợ khác khi đến Vũng Áng để gặp gỡ người dân, sau đó cũng gặp một số rắc rối với chính quyền địa phương, và sau đó bị mời về đồn, rồi bị truy hỏi như: Tiền cứu trợ từ đâu, và mục đích cứu trợ là gì…”

Khi các tổ chức thiện nguyện độc lập về phân phát, hỗ trợ cho dân, người ta đến từng người dân, từng em bé, từng bà già… họ không quan cách, không sổ sách giấy tờ rùm beng, lôi thôi như bên phía chính quyền.
– Ông Hoa

Ông Hoa – một ngư dân ở Vũng Áng cho biết, chính quyền địa phương luôn tìm cách gây khó khăn cho các tổ chức hỗ trợ, cứu trợ ngư dân. Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ của các nhà thờ Công giáo, nên những khó khăn đó giảm đi rất nhiều. Cho nên ngư dân nơi ông sống nhận được khá nhiều sự giúp đỡ từ phía nhà thờ, từ các nhà hảo tâm.

Ông Hoa nói thêm về sự khác biệt trong cách cứu trợ, hỗ trợ từ phía chính quyền, doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ các tổ chức thiện nguyện độc lập:

“Khác biệt rất rõ rệt, khác biệt là ở chỗ khi các tổ chức thiện nguyện độc lập về phân phát, hỗ trợ cho dân, người ta đến từng người dân, từng em bé, từng bà già… họ không quan cách, không sổ sách giấy tờ rùm beng, lôi thôi như bên phía chính quyền.

Bên phía chính quyền họ làm cách hình thức, họ đưa quân đội về để bốc vác gạo, rồi quay phim, chụp ảnh, đưa lên truyền hình để thể hiện cách quan tâm thấu đáo đến đời sống người dân, nhưng ngược lại việc làm của họ không đúng với ‘cái tâm’ như của các tổ chức thiện nguyện.”

Nhà hoạt động trẻ Nguyễn Anh Tuấn nhắn nhủ đến chính quyền Việt Nam rằng, muốn khôi phục niềm tin của người dân thì không thể khôi phục bằng một chỉ thị, chỉ đạo, nghị quyết, lời kêu gọi hiệu triệu hay việc ăn cá, tắm biển làm gương của bất kỳ một lãnh đạo nào. Bởi vì đây là vấn đề liên quan đến sức khỏe nên người dân sẽ không bao giờ tin vào mấy cái chỉ thị, chỉ đạo đó của chính quyền. Tất cả chỉ thị, chỉ đạo đều là vô dụng, do đó muốn khôi phục niềm tin thì chỉ có cách ‘minh bạch thông tin’.

Cuối cùng nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn than thở rằng, việc ‘minh bạch thông tin’ lại là điểm rất là yếu trong việc xử lý khủng hoảng của các cấp chính quyền. Cho nên tôi nghĩ chuyện này còn kéo khá dài, do đó rất cần sự hỗ trợ từ các cá nhân, hội đoàn độc lập nhằm giúp đỡ người dân trong vùng ô nhiễm cách hiệu quả nhất.