Tường thuật biểu tình lớn nổ ra ở Quảng Bình ngày thứ hai 30.04.2016

Tường thuật biểu tình lớn nổ ra ở Quảng Bình ngày thứ hai 30.04.2016

 adminbasam

TMCNN

30-4-2016

Ảnh: internet

Các phóng viên tự do có mặt tại huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình cho biết, có nhiều cuộc biểu tình với số lượng người lớn tham gia đang xảy ra tại nhiều xã của huyện Quảng Trạch vào ngày 30.04.2016

Tại xã Cảnh Dương:

Vào lúc 10 giờ 30: Phóng viên GNsP có mặt tại hiện trường cho biết: “Rất đông lực lượng CSCĐ có trang bị nhiều loại vũ khí, xe đặc công, xe chữa cháy đang túc trực trước cổng chính Fomosa.”

Một phóng viên xin được giấu tên cho GNsP biết: “Ngày hôm qua, bà con biểu tình suốt đêm trên trục đường quốc lộ 1A ngay trước đầu cầu Room đến ngã ba thị xã Ba Đồn. Từ thị xã Ba Đồn cách đầu cầu Room khoảng 20km bị ùn tắc giao thông hoàn toàn. Xung quanh bà con được bao bọc bởi lực lượng an ninh, dân phòng. Bà con sẽ dự định biểu tình dài hạn, họ chỉ kết thúc khi nào Formosa nhào ra khỏi VN mà thôi. Do đó bà con đã thay nhau biểu tình và họ đang tìm cách làm thế nào để duy trì cuộc biểu tình này”.

Tại xã Quảng Xuân:

Sáng nay có một cuộc biểu tình mới nổ ra tại giáo xứ Xuân Hòa, xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, tỉnh Hà Tĩnh cách xã Cảnh Dương khoảng 6 km. Anh Mai Văn Tám đang có mặt tại hiện trường tường thuật với GNsP:

“Người dân giáo xứ Xuân Hòa đang biểu tình trên trục đường quốc lộ 1A. Họ biểu tình phản đối ô nhiễm môi trường tại khu vực khu công nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Người tham gia biểu tình rất đông, đoàn người kéo dài khoảng 500m. Có rất đông CSGT, CSCĐ, an ninh chìm nổi. Lực lượng công an đang ra sức giải tán người dân sớm, họ đã dùng bùn ném vào người dân, sau đó hai bên xô xát với nhau, một người phụ nữ bị ngất xủi, một số người bị thương nhẹ. Hiện nay, lực lượng công an đứng hai bên đường ngăn cản đoàn biểu tình đi xuống xã Cảnh Dương. Biểu ngữ bà con mang theo là “Formosa phải đóng cửa”, “Formosa cút khỏi VN”… Họ sẽ tham gia biểu tình dài ngày.”

“Bà con cho biết, họ đi đánh bắt cá về không ai mua, nguồn thu nhập của họ bị thất thu, họ không có tiền để trả nợ khi chi phí đóng tàu thuyền thì họ vay mượn tiền của ngân hàng cho nên họ yêu cầu nhà nước phải có cách giải quyết cho họ.”

H1

 

 

 

H1

H1

H1

H1

H1Lực lượng công an dùng bùn mén vào người dân và xô xát nhẹ khiến một vài người bị thương và bị ngất xỉu tại xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, tỉnh Hà Tĩnh vào sáng ngày 30.04.2016. Ảnh: TMCNN

Gần một tháng qua, cá biển chết trắng tại các khu vực tỉnh Miền Trung, đặc biệt tại tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế… do ô nhiễm môi trường biển. Tuy nhiên, bên phía nhà chức trách lại im lặng và không cho biết nguyên nhân nào đã gây ô nhiễm môi trường biển tại các khu vực này.

Trước thảm cảnh ô nhiễm môi trường biển trầm trọng cùng nhiều hệ quả khác đang xảy ra, nhiều người dân VN đã kêu gọi công dân VN hãy xuống đường biểu tình vào lúc 9 giờ ngày 01.05.2016 tại ba địa điểm chính là: địa điểm 1 tại Nhà hát lớn, số 1 Tràng Tiền, Hà Nội; địa điểm 2 tại công viên 30/4, Lê Duẩn, Quận 1, Sài Gòn; địa điểm 3 tại bãi biển Cửa Lò, Nghệ An. Ngoài ra, người dân nào không có cơ hội đến hai địa điểm này thì có thể xuống đường bất cứ nơi nào với một biểu ngữ trong tay.

Chỉ trong vòng hai ngày đã có  khoảng hơn 102.390 chữ ký ký vào thỉnh nguyện thư vượt mức yêu cầu là 100.000 chữ ký trong vòng 1 tháng gửi Nhà trắng với mong muốn chính khách quốc tế quan tâm đến các vấn đề nhân quyền, môi trường… đang xảy ra nghiêm trọng tại nước sở tại. Với nội dung thỉnh nguyện thư lần này, người dân VN mong muốn Tổng thống Obama đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường biển của tỉnh Hà Tĩnh với nhà cầm quyền VN trong chuyến thăm của ông vào tháng 5.2016 sắp tới.

GNsP sẽ tiếp tục cập nhập thông tin đến quý vị.

CHẤT ĐỘC SẼ CÒN LAN XUỐNG TẬN PHÚ QUÔC !!!

CHẤT ĐỘC SẼ CÒN LAN XUỐNG TẬN PHÚ QUÔC !!!

Thảm họa cá chết miền Trung: Nguồn độc có khả năng lan xuống tận Phú Quốc.

29/04/2016

Theo tính toán dòng chảy, thì chất độc không chỉ ở 5 tỉnh miền Trung mà còn có nguy cơ lan chảy từ Hà Tĩnh xuống Phú Quốc. Những tính toán này là thuộc về vấn đề khoa học cơ bản, rất rõ ràng.

Tôi cho rằng đây là một hiểm họa cực kì lớn đối với cả đất nước, nó triệt tiêu nguồn tài nguyên để nhiều triệu người có thể duy trì cuộc sống trong nhiều ngàn năm qua dọc theo mảnh đất hình chữ S.

Qua tính toán dòng chảy đáy biển, KS Doãn Mạnh Dũng, phó Chủ tịch – Tổng thư ký Hội Khoa học kỹ thuật và kinh tế Biển TP.HCM, cảnh báo:

– Nếu không cắt ngay nguồn độc đang gây cá chết tại 4 tỉnh ven biển miền Bắc Trung Bộ, và mới ngày hôm nay 29.4 là Đà Nẵng, thì nguy cơ CHẤT ĐỘC SẼ CÒN LAN XUỐNG TẬN PHÚ QUÔC !!!

Đặc biệt, cần nhìn nhận Sơn Dương – Vũng Áng là một yếu huyệt bảo vệ sự an ninh lãnh thổ Việt Nam từ hướng biển!

Cá chết ở vùng biển Đà nẵng sáng ngày 29.4. Ảnh: Tuổi Trẻ

Phỏng vấn của Người Đô Thị với KS Doãn Mạnh Dũng, phó Chủ tịch – Tổng thư ký Hội Khoa học kỹ thuật và kinh tế Biển TP.HCM, nguyên trưởng ban Cơ sở hạ tầng cảng biển thuộc Cục Hàng hải Việt Nam.

KS Doãn Mạnh Dũng.

Thưa ông, với thảm họa cá chết hàng loạt trong thời gian dài, chủ yếu là cá tầng đáy, ở 4 tỉnh ven biển miền Trung gồm Hà Tĩnh, Quãng Bình, Quãng Trị, Huế, và mới hôm nay ngày 29.4 là Đà Nẵng, thì liệu tình trạng cá chết này có khả năng còn lan rộng nữa không?

– Trong đặc điểm tự nhiên của bờ biển Việt Nam, do chênh lệnh nhiệt độ giữa Bắc Cực và Xích đạo, do trái đất quay từ Tây sang Đông, do bờ biển Trung Quốc khi xuống phía Nam thì lệch về hướng Tây nên trong 365 ngày/năm luôn luôn có dòng hải lưu tầng đáy chạy dọc bờ biển Việt Nam từ Bắc xuống Nam, nhưng mạnh nhất từ Vũng Áng – Sơn Dương, Hà Tĩnh đến mũi Cà Mau.

Tốc độ dòng tầng đáy tính toán được khoảng 0.38 m/s trên hiện tượng di chuyển.

Về mùa đông, vào tháng 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12 (9/12 tháng), vì ảnh hưởng gió đông bắc nên có dòng chảy mặt theo hướng từ Bắc xuống Nam với tốc độ bình quân 0.757 m/s.

Dòng tầng đáy và tầng mặt cộng hưởng đưa phù sa bờ biển Việt Nam theo hướng từ Bắc xuống Nam. Vùng bờ biển Vũng Áng, Sơn Dương nằm phía nam vĩ tuyến cực Nam của đảo Hải Nam, nên bờ biển miền Trung từ vị trí này hướng về Nam là chịu tác động của dòng chảy tầng đáy và cả tầng mặt.

Bạn nhớ bài hát “Quảng bình- Quê ta ơi” với những cồn cát trắng? Ở Bắc sông Gianh, các cồn cát đã cao đến 17-18m, nhưng ở Hà Tĩnh hoàn toàn không có cồn cát. Đó là hiện tượng khác biệt giữa bờ biển Hà Tĩnh và Quảng Bình.

Do nguyên lý này mà các vịnh ở bờ biển Đông Việt Nam chỉ sâu khi vịnh chống được dòng hải lưu trên chảy vào vịnh, có nghĩa rằng cửa vịnh phải quay về hướng Nam. Ví dụ như vịnh Cam Ranh, vịnh Vân Phong, Vũng Rô.

Vì là các vịnh ven núi, nên các vịnh chỉ sâu khi không có dòng sông lớn xuất phát từ dãy Trường Sơn. Ví dụ vịnh Dung Quất có sông Trà Bồng nên hạn chế độ sâu.

Khi đến mũi Cà Mau, dòng hải lưu bị đẩy về hướng Tây, nên mũi Cà Mau có hình dàng như mũi tàu cong về phía Tây.

Chính dòng hải lưu trên làm vịnh Thái Lan bị cạn dần và đang bị ngọt hóa. Chính sự ngọt hóa này mà Phú Quốc có những hải sản khác thường với ngư trường Phan Thiết.

– Như vậy sự việc chất độc gây cá chết tại Hà Tĩnh sẽ không giới hạn khu vực từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế.

– Đúng thời điểm này, gió Tây Nam đưa dòng tầng mặt qua đảo Hải Nam, nên hiện tượng cá chết chưa lan tràn xuống Nam Trung Bộ.

Hơn nữa hiện tượng cá tầng đáy bị chết chứng tỏ nguyên nhân gây chết cá là độc tố trong nước.

Các chất thải ra biển hầu hết có tỷ trọng cao hơn nước biển nên nhanh chóng lắng xuống tầng đáy.

– Vì vậy sự viện dẫn cá chết do rong tảo trôi nổi trên tầng nước mặt là không logic và không thuyết phục được những người quan tâm.

Như vậy, dòng tầng đáy đã chắc chắn đưa chất độc xuống bờ biển Nam Trung Bộ, Nam Bộ và Tây Nam. Tôi cho rằng, khu vực này chưa thấy cá chết do mật độ chất độc thấp, nhưng tiềm ẩn đem lại bệnh tật trong tương lai là khó tránh khỏi.

Tóm lại, theo tính toán dòng chảy như trên, thì chất độc không chỉ ở 5 tỉnh miền Trung mà còn có nguy cơ lan chảy từ Hà Tĩnh xuống Phú Quốc. Những tính toán này là thuộc về vấn đề khoa học cơ bản, rất rõ ràng.

Tôi cho rằng đây là một hiểm họa cực kì lớn đối với cả đất nước, nó triệt tiêu nguồn tài nguyên để nhiều triệu người có thể duy trì cuộc sống trong nhiều ngàn năm qua dọc theo mảnh đất hình chữ S.

Hệ thống ống dẫn nước xả thải kéo dài từ Formosa đến biển Vũng Áng. Ảnh: T.Hoa/infornet

Là người có nhiều nghiên cứu về biển, theo ông, những “điểm” nào có khả năng gây ra chất độc khiến cá chết hàng loạt và kéo dài như hiện nay?

– Không chỉ nghi vấn riêng Formosa, mà tất cả các khu công nghiệp (KCN) trước khi nước thải ra biển đều phải có sự kiểm tra hết. Không kiểm tra được thì đóng cửa.

Đó là nguyên tắc. Quyền lợi của một nhóm luôn nhỏ hơn rất nhiều quyền lợi của cả một dân tộc.

Vừa rồi trên thế giới có tập đoàn thép của Ấn Độ đã phải từ bỏ thị trường nước Anh, vì chi phí môi trường ở đây quá lớn.

Còn ở Việt Nam thì lại chọn chi phí môi trường thấp nhất để kiếm lời. Đó là sự kiếm lời trên cái sống tàn tạ và trên tiền thuốc men, bệnh tật của người Việt Nam. Chúng ta làm việc và chiến đấu để sống, chứ không phải để chết.

Theo ông, việc xây dựng và phát triển công nghiệp tại vị trí Vũng Áng – Sơn Dương có phù hợp hay không?

– Việc hình thành KCN, tôi cho rằng tùy vào mục tiêu của mình. Mục tiêu của ta là làm giàu bằng mọi giá, hay chúng ta từng bước phát triển, xây dựng quê hương tốt đẹp cho chúng ta?

Hai mục tiêu đó khác nhau, mà mục tiêu của một nhóm người bằng mọi giá để lấy tiền và sau đó ra đi định cư ở nước ngoài là khác xa với mục tiêu của đa số người dân Việt Nam này là mơ ước tìm hạnh phúc ngay trên đất nước của mình.

Một khu kinh tế với những ngành công nghiệp nặng như Vũng Áng hiện nay là một nguy cơ rất lớn cho ô nhiễm môi trường vùng biển và nguy cơ cho ngành kinh tế thủy sản biển của mình.

Nhất là khi mình vẫn chấp nhận nền công nghiệp lạc hậu của Trung Quốc, đó là điều không chấp nhận được và hậu quả sẽ không lường.

Ông đã từng đánh giá Vũng Áng – Sơn Dương có vị trí quân sự đặc biệt quan trọng…

– Đúng vậy! Sơn Dương là một trong bốn yếu huyệt bảo vệ sự an ninh lãnh thổ Việt Nam từ hướng biển đuợc xếp theo thứ tự: Cam Ranh, Sơn Dương, Nam Du và Côn đảo. Bốn yếu huyệt này được xác định dựa vào những yếu tố địa lý tự nhiên.

Ở vịnh Bắc Bộ, cảng Sơn Dương nằm phía nam Vũng Áng thuộc Hà Tĩnh có vị trí khá đặc biệt. Vị trí này cùng vĩ tuyến với cảng Tam Á, có hạm đội nguyên tử của Trung Quốc.

Vị trí cảng Sơn Dương cũng nằm ngay phía bắc đèo Ngang nơi có đường Quốc Lộ 1A với đường đèo và hầm qua núi. Độ sâu cảng Sơn Dương sau khi xây đê 3.000m từ mũi Ròn đến hòn Sơn Dương thì vùng cảng kín sóng gió và đạt độ sâu đến trên -16m cùng với vùng nước rộng rãi.

Vì vậy, cảng Sơn Dương là yếu huyệt của vịnh Bắc Bộ, kiểm soát đường biển và đường bộ từ Nam Bộ và Trung Bộ tiếp tế cho miền Bắc Việt Nam.

Vùng nước Sơn Dương phía Nam Vũng Áng là vị trí duy nhất của cả miền Bắc có thể đón tàu sân bay được, nhưng mình giao cho Trung Quốc là hỏng.

Vị trí đó nằm ngay Đèo Ngang, chỉ cần hai trung đội là đủ cắt đôi đất nước ngay, vì ở đây có hầm Đèo Ngang và đường độc đạo, xe lửa đi tới đây phải chạy ngược lên về phía Tây để băng qua, chứ còn vị trí này là đèo, không đi qua được.

Vị trí này là huyệt đạo của cả hải quân Việt Nam. Nó phải dành cho Hải quân Việt Nam chiếm lĩnh để bảo vệ đất nước. Vì với một nước nhỏ, nghèo, mọi việc từ xây dựng đến bảo vệ đất nước phải biết sử dụng những đặc điểm địa lý tự nhiên.

Hải quân Việt Nam phải có các căn cứ quân sự đủ sức phòng ngự và tấn công để phòng ngự. Các căn cứ hải quân phải có độ sâu thích hợp, độ rộng mặt nước đủ năng lực tiếp nhận nhiều tàu quân sự, có núi cao để che chắn và thuận lợi trong cung ứng hậu cần.

Và sự hợp tác với các đối tác nước ngoài trong xây dựng kinh tế ở các yếu huyệt trên cần gắn chặt với nhu cầu quốc phòng khi xảy ra chiến tranh vệ quốc.

Còn làm kinh tế là từng bước, chúng ta làm để sống chứ không phải làm để chết.

Năm 2003, tôi là người trực tiếp đã báo cáo tiềm năng vịnh Sơn Dương với bí thư Hà Tĩnh hồi đó – Trần Đình Đàn, tiềm năng của cảng Hà Tĩnh không phải ở Vũng Áng phía Bắc mà là phía Nam Vũng Áng, tức là vùng Sơn Dương.

Việc đầu tư kinh tế tại đây (Vũng Áng) là một sai lầm. Người Việt Nam mình phải hiểu địa phương mình hơn nước ngoài chứ!

Lo hệ sinh thái biển bị hủy diệt sau vụ cá chết.

Cá chết bất thường ở vùng biển miền Bắc Trung Bộ. Ảnh: Quang Tiến/zing.vn

Việc kiểm tra của các đoàn cơ quan Nhà nước vẫn đang được tiến hành tại KCN Vũng Áng nói chung và Formosa nói riêng.

Trước tính chất nghiêm trọng của thảm họa cá chết hiện nay, ông đánh giá việc kiểm tra như mức độ hiện nay của Nhà nước là đủ chưa? Hành động ngay trong lúc này của Nhà nước cần là gì, thưa ông?

– Tốt nhất bây giờ chúng ta cứ giải quyết vấn đề sòng phẳng với các doanh nghiệp kinh doanh, nếu anh gây ra ô nhiễm thì anh phải chịu trách nhiệm với hậu quả của chính anh.

Việc chính quyền nhân nhượng doanh nghiệp trong việc kiểm soát chất thải là điều không chấp nhận và là nguyên nhân chính dẩn đến sự hỗn loạn của xã hội, nhất là với các doanh nghiệp nước ngoài.

Vấn đề cần làm hiện nay là phải cắt ngay nguồn độc này! Việc đầu tiên hiện nay là cần cấm đưa chất thải chưa xử lý ở các KCN ra biển.

Hệ thống kiểm tra môi trường cần xác định ngay tính hợp pháp của những đường ống chất thải ra biển.

Nếu hệ thống ống không hợp pháp thì cần xử lý ngay theo pháp luật, kể cả giải thể doanh nghiệp.

Nếu hệ thống ống thải là hợp pháp thì cần thay đổi ngay những cán bộ có chức năng đang kiểm soát môi trường tại Hà Tĩnh vì họ không hoàn thành nhiệm vụ.

Khi người dân Việt Nam từ Hà Tĩnh đến Phú Quốc không dám ăn cá biển thì kinh tế và xã hội Việt Nam sẽ ra sao?

Thương hiệu hải sản Việt Nam sẽ đi về đâu? Nó là một tai họa không tưởng tượng được, và tôi nghĩ rằng nó sẽ đốt tất cả những thành quả bao nhiêu năm qua của chúng ta.

Khi con người ở ven biển mà không dám ăn cá, khi hàng triệu ngư dân không có công việc để kiếm sống thì đất nước này sẽ hỗn loạn.

Lê Quỳnh (thực hiện)

 HINH 1

Ảnh 1: KS Doãn Mạnh Dũng, phó Chủ tịch – Tổng thư ký Hội Khoa học kỹ thuật và kinh tế Biển TP.HCM, nguyên trưởng ban Cơ sở hạ tầng cảng biển thuộc Cục Hàng hải Việt Nam.

H 2

Ảnh 2: Cá chết ở vùng biển Đà nẵng sáng ngày 29.4. Ảnh: Tuổi Trẻ.

H 3

Ảnh 3: Hệ thống ống dẫn nước xả thải kéo dài từ Formosa đến biển Vũng Áng. Ảnh: T.Hoa/infornet.

H 4

Ảnh 4: Cá chết bất thường ở vùng biển miền Bắc Trung Bộ. Ảnh: Quang Tiến/zing.vn
____________
Khu kinh tế (KKT) Vũng Áng chủ yếu do Trung Quốc thầu và thi công. KKT này được thành lập vào tháng 4.2006, trên cơ sở khu công nghiệp – cảng biển Vũng Áng đã được thành lập từ năm 1997. Đây là một bộ phận của khu đô thị Vũng Áng và vùng kinh tế Bắc Quảng Bình – Nam Hà Tĩnh. KKT Vũng Áng được Thủ tướng Chính phủ thành lập tại Quyết định số 72/2006/QĐ-TTg ngày 3.4.2006 có diện tích 22.781ha với mục tiêu xây dựng, phát triển thành khu kinh tế đa ngành, đa lĩnh vực với trọng tâm là:

(1) phát triển các ngành công nghiệp luyện kim gắn với lợi thế về tài nguyên, nguồn nguyên liệu; các ngành công nghiệp gắn với khai thác cảng biển, công nghiệp thép, trung tâm nhiệt điện và lọc hóa dầu,

(2) phát triển đồng bộ khu liên hợp cảng Vũng Áng – Sơn Dương bao gồm việc đầu tư và khai thác có hiệu quả khu liên hợp cảng, phát triển dịch vụ cảng và các dịch vụ vận tải biển để tạo thành một trong những cửa ngõ ra biển quan trọng của Bắc Trung Bộ.

(3) xây dựng khu đô thị mới Vũng Áng, đồng thời ưu tiên phát triển các khu du lịch sinh thái, du lịch nghĩ dưỡng biển trở thành các điểm du lịch quan trọng trong tuyến du lịch ven biển Bắc Trung Bộ.

Báo động đỏ thảm họa môi trường: rừng ngập mặn Kỳ Anh đồng loạt chết

Báo động đỏ thảm họa môi trường: rừng ngập mặn Kỳ Anh đồng loạt chết

Dongchuacuuthevietnam

Cá chết rồi người chết

Mấy tuần nay, báo chí tập trung vào hiện tượng cá chết hàng loạt để mổ xẻ, đưa tin về những hiện tượng, số liệu, cách hành động của cơ quan công quyền, đã làm cho dư luận chú ý đến nhiều vào việc cá chết, người chết. Sự việc không đơn giản vì vùng nhiễm độc từ Hà Tĩnh đã lan vào tận Đà Nẵng xa xôi, hơn 200 km bờ biển miền Trung đầy nắng gió hẹn mùa du lịch đang bị đe dọa nghiêm trọng.

20160426-Bai-CaChet-CamChau_Anh [2567732]

Sự vô tâm, lảng tránh và thái độ bao che qua cách làm việc, cách phát ngôn của quan chức từ trung ương đến địa phương, đã làm dậy sóng dư luận. Người ta đã phát hiện ra những “sự im lặng chết chóc” kể từ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho đến các cơ quan chức năng và quan chức nhà nước ở vụ này.

Tối 27/4/2016, Bộ Tài nguyên – Môi trường đã tổ chức “cuộc họp báo kỳ dị”. Sau gần một tháng xảy ra sự việc, sau 9 tiếng đồng hồ báo chí chờ đợi, Bộ TNMT đã họp báo chỉ mấy phút và đưa ra kết luận là chưa rõ nguyên nhân cá chết, nhưng không phải Formosa – đối tượng được đông đảo người dân và báo chí chỉ đích danh là nguồn gây ô nhiễm.

hop-bao-bo-tnmt-1914

Kết thúc cuộc họp báo, các nhà báo thất vọng và chưng hửng với cách tổ chức và giải thích của Bộ TN-MT. Cuộc họp báo tối nay có nội dung tương tự như bản thông báo kiểu: “Chúng tôi xin thông báo: hiện nay chưa có gì để thông báo, nên chúng tôi xin thông báo để đồng bào biết, khi có gì cần thông báo, chúng tôi sẽ thông báo sau. Chấm hết.” !?

Người dân đặt câu hỏi: lý do gì đằng sau những sự lúng túng và ấm ớ, chậm chạp và lần khần đó?

Phải chăng là vì Formosa là một dự án nhiều khuất tất và phía sau là người Tàu?

Thực vật cũng đang chết hàng loạt

Có một điều ít ai chú ý, là không chỉ động vật biển, cá và con người chết vì ngấm độc, mà ngay cả thực vật cũng đã bị tiêu diệt trên bờ biển Hà Tĩnh.

Bài viết trên báo Hà Tĩnh vào ngày 30/3/2016 đã báo động hiện tượng này. Bài báo viết: “Xã Kỳ Hà (TX Kỳ Anh – Hà Tĩnh) có 75 ha rừng ngập mặn, thế nhưng, thời gian qua, gần 26 ha thuộc các thôn Nam Hà, Đông Hà và Hải Hà bị chết đồng loạt. Tình trạng này diễn ra trong một thời gian khá dài, nhưng gần đây, mật độ ngày càng dày đặc.”

Rừng ngập mặn ở đây được trồng vào năm 1992, chủ yếu là đước, sú và cây vẹt, chạy dọc tuyến đê biển. Trước đây, khi chưa có tuyến đê chắn sóng, khu rừng ngập mặn xã Kỳ Hà như một “thành lũy” bảo vệ hàng nghìn hộ dân nơi đây mỗi khi có sóng to, triều cường mạnh. Ngư dân vùng bãi ngang còn có nguồn thu đáng kể từ khai thác thủy, hải sản.

Ảnh: báo Hà Tĩnh

Ảnh: báo Hà Tĩnh

Ông Nguyễn Tiến Hào, người dân xã Kỳ Hà cho biết: “Trước đây, cánh rừng ngập mặn này đẹp lắm, cây cao 2-3m. Không hiểu sao thời gian gần đây bị chết đồng loạt như thế”.

Ông Nguyễn Hồng Chung – Phó Chủ tịch UBND xã Kỳ Hà thông tin: Trước tình trạng này, chính quyền địa phương đã báo cáo lên cấp trên. Hiện chưa có một thông tin nào về nguyên nhân dẫn đến rừng ngập mặn ở Kỳ Hà bị chết”.

Bài báo viết từ 30 tháng 3/2016, nhưng không được ai chú ý và lãnh đạo tỉnh lo “kiện toàn bộ máy”, ngay cả vụ cá chết cũng lẩn như chạch.Sau khi xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt, lãnh đạo địa phương bị báo chí phê phán là “tàng hình”, thì tờ báo này bắt đầu có những bài viết ngược lại rằng: “Biển đã sạch, dân đã ra khơi…” nhằm che giấu hậu quả của thảm họa môi trường. Đương nhiên vụ rừng chết đã phải dừng lại không nói đến.

Không chỉ động vật nhạy cảm với chất độc, mà cả thảm thực vật cũng chết, thì còn gì là môi trường?

Hẳn là Bộ TN-MT không thể đổ lỗi là tại Thủy triều đỏ!

Một đại thảm họa môi trường đã thực sự bắt đầu ở Việt Nam.

Song Hà

VN cần tuyên bố ‘thảm họa môi trường’?

VN cần tuyên bố ‘thảm họa môi trường’?

AFP

Giới chức Việt Nam cho hay họ đang tiếp tục điều tra nguyên nhân vụ cá chết hàng loạt.

Sự cố môi trường làm cá chết hàng loạt ở nhiều tỉnh duyên hải miền trung Việt Nam đã nâng dần lên và trở thành ‘thảm họa môi trường’, theo các chuyên gia, khách mời của Bàn tròn thứ Năm tuần này của BBC Việt ngữ.

Bình luận về tính chất, quy mô của biến cố gây cá chết hàng loạt đang ở tâm điểm quan tâm của dư luận Việt Nam, hôm 28/4/2016, Giáo sư, Tiến sỹ Khoa học Lê Huy Bá, chuyên gia độc học môi trường từ TP. Hồ Chí Minh nói:

Chúng tôi xem là một sự cố môi trường, nhưng mà nó đã trở thành một thảm họa môi trường, việc ứng phó với sự cố và là thảm họa môi trường chúng ta đã làm vừa rồi là chưa ổnGS.

TSKH. Lê Huy Bá, nhà độc học môi trường

“Cá chết ở miền Trung, đây là một thảm họa môi trường, theo tôi bắt đầu là sự cố thôi, nhưng dần dần nó nâng thành thảm họa, vì rằng cái diện của nó khá rộng lớn, rồi lại là một tác động rất mạnh mẽ, nó diệt nhiều loài cá quý hiếm ở tầng sâu.

“Và sau này có thể có những loài cá mà vì chất độc đó kéo dài nhiều năm sau, thì có thể bị tuyệt chủng… và đa dạng sinh học ở biển sẽ bị tác động mạnh mẽ.

“Chúng tôi xem là một sự cố môi trường, nhưng mà nó đã trở thành một thảm họa môi trường, việc ứng phó với sự cố và là thảm họa môi trường chúng ta đã làm vừa rồi là chưa ổn,” nhà khoa học từ Viện Khoa học, Công nghệ và Xử lý môi trường, thuộc Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh nói với Bàn tròn thứ Năm.

Cần công bố ‘thảm họa’

PGS. TS. Phạm Quý Thọ

 PGS. TS. Phạm Quý Thọ đề nghị Việt Nam tuyên bố đây là ‘thảm họa môi trường’ để có các ứng phó, xử lý tương ứng với mức độ mới.

Khi được hỏi, nếu biến cố đã được nhìn nhận và nâng cấp thành ‘Thảm họa môi trường’ thì Việt Nam cần phải có hướng xử lý thảm họa này như thế nào, từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Quý Thọ đáp:

“Có mấy hướng trước mắt, thì phải công bố tình trạng như Giáo sư (Lê Huy) Bá nói vừa rồi, nghĩa là nó nguy hiểm, chứ không phải chỉ là cá chết, rõ ràng nó ảnh hưởng trước mắt và lâu dài, cũng như không chỉ thủy sản mà cả các lĩnh vực khác, với đời sống của người dân cũng như du lịch, cũng như một số các (lĩnh vực) khác. Nói chung cần phải nói rõ mức độ ảnh hưởng, mức độ nghiêm trọng của nó và tôi đồng ý với Giáo sư Bá.

Có mấy hướng trước mắt, thì phải công bố tình trạng như Giáo sư (Lê Huy) Bá nói vừa rồi, nghĩa là nó nguy hiểm, chứ không phải chỉ là cá chết, rõ ràng nó ảnh hưởng trước mắt và lâu dài, cũng như không chỉ thủy sản mà cả các lĩnh vực khác, với đời sống của người dân cũng như du lịch

PGS. TS. Phạm Quý Thọ, Bộ Kế hoạch & Đầu tư

“Điểm thứ hai, đây cũng là một bài học rất đắt giá, bởi vì mặc dù về mặt chính sách cũng có nói rằng là phát triển bền vững, trong đó có môi trường sống, môi trường bền vững, thì cũng được chú ý về mặt chính sách. Thí dụ như là Việt Nam cũng nhanh chóng thành lập cảnh sát môi trường, nhưng mà trước một sự cố như thế này, tôi thấy phản ứng rất là chậm chạp.

“Thì từ đây, có mấy điểm nhấn cần lưu ý, một là trước một sự cố nào đó, cần phải có một sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền trung ương và chính quyền địa phương, giữa các nhà khoa học, cũng như các nhà quản lý nhà nước. Thậm chí cần phải có liên hệ với những tổ chức quốc tế để giải quyết những vấn đề môi trường mà vượt, ngoài khả năng khoa học của Việt Nam như thời gian vừa rồi…

“Về mặt trung hạn, cũng phải lưu ý rằng các nhà khoa học, cũng như các tổ chức, cần phải có một tổ chức đủ năng lực để đối phó với thảm họa như là Giáo sư Bá nói vừa rồi, nếu không có một tổ chức chuyên nghiệp như vậy thì vẫn là những cái ‘chạy đi, chạy lại’, rồi báo cáo, rồi xin ý kiến cấp trên mà thôi.”

‘Sụp đổ hệ sinh thái’

Nhà báo Navin Singh Khadka của BBC World Service (trái) cho rằng đây có thể là một sự sụp đổ hệ sinh thái.

Nhà báo Navin Singh Khadka, phóng viên chuyên vê môi trường, sinh thái thuộc BBC World Service, người từng tới Việt Nam làm phóng sự về môi trường, nêu quan điểm và đánh giá về sự cố mà ông coi là một sự ‘sụp đổ hệ sinh thái’, ông nói với BBC Việt ngữ sau tọa đàm:

“Đây có thể là một sự sụp đổ về hệ sinh thái (an eco-system collapse) và không chỉ liên quan riêng về cá, tôi nghĩ là chính phủ Việt Nam và các nhà chức trách cần phải tư duy rằng đây không phải là một vấn đề riêng biệt của Việt Nam, mà nó là một vấn đề của hệ sinh thái khu vực.

Tầm mức nghiêm trọng của nó buộc tôi phải nhận định rằng đây có thể là một sự sụp đổ hệ sinh thái ở mức độ nghiêm trọng

Nhà báo Navin Singh Khadka, BBC World Service

“Tầm mức nghiêm trọng của nó buộc tôi phải nhận định rằng đây có thể là một sự sụp đổ hệ sinh thái ở mức độ nghiêm trọng.

“Nhà nước Việt Nam do đó cần mở cửa cho điều tra, đánh giá tác động môi trường, sinh thái độc lập, việc phản ứng ngay và sớm hơn tôi nghĩ là cần thiết và được kỳ vọng, mặc dù việc tìm hiểu nguyên nhân, xử lý là phức tạp và cần thời gian.

“Nhưng những cảnh báo, hướng dẫn, công bố thông tim càng sớm càng tốt càng có lợi cho người dân, những người đã đang và có thể bị ảnh hưởng, cũng như để chia sẻ với quốc tế.

“Tôi nghĩ là việc thông tin này cần phải được làm nhanh hơn, sớm hơn, cứ không nhất thiết phải đợi tới khi tìm ra tác nhân, người, nguồn gây ra sự cố.

“Một ví dụ, tôi muốn nhấn mạnh là trong một sự cố về môi trường biển gần đây ở khu vực eo biển tiếp giáp giữa Singapore và Malaysia, chính phủ Singapore đã ngay lập tức thông báo ngay cho khu vực và quốc tế, ngư dân ở các khu vực bị ảnh hưởng đã di chuyển, điều chỉnh nơi nuôi trồng thủy hải sản của họ một cách an toàn và hiệu quả hơn,” nhà báo Navin Singh Khadka nói với BBC.

Chu Xuân Phàm nói đúng, bị đuổi việc

Chu Xuân Phàm nói đúng, bị đuổi việc

Hà Hiển

Hà Đăng Hiển (Tác giả gửi Blog Hahien).

28-4-2016

Ông Chu Xuân Phàm. Ảnh: Internet

Ngày 25/4/2015, trả lời báo chí, Giám đốc đối ngoại của Formosa Chu Xuân Phàm nói : “ Hồi xưa, khi giải phóng mặt bằng đã tính phương án hỗ trợ ngư dân đánh bắt cá chuyển sang nghề khác rồi, sao cứ phải đánh bắt quanh vùng biển này. Muốn bắt cá, bắt tôm hay nhà máy, hãy chọn đi. Nếu chọn cả hai thì làm Thủ tướng cũng không giải quyết được.”

Câu nói ấy thoạt tiên làm dư luận phẫn nộ. Sau vài ngày ông Chu Xuân Phàm bị Formosa đuổi việc vì nói thật.

Hãy tạm thời bỏ qua sự phẫn nộ về cung cách ngạo mạn của câu nói, bình tĩnh suy xét thì thấy Chu Xuân Phàm nói sự thật. Những sự thật ấy là gì ?

Sự thật đầu tiên, người ta biết trước là biển sẽ ô nhiễm khi Formosa đi vào hoạt động nên đã tính đến phương án hỗ trợ ngư dân chuyển nghề. Nó gián tiếp chỉ ra một sự thật khác là tất cả những người thẩm định và duyệt dự án, những người giám sát và những người cấp phép cho Formosa, có thể còn có thêm các quan chức địa phương … biết đến phương án hỗ trợ chuyển nghề này, và thực tế họ đã cùng với Formosa lựa chọn nhà máy. Ngư dân chắc chắn không biết, vì nếu không thì chuyện thương thảo để hỗ trợ chuyển nghề đã diễn ra.

Sự thật thứ hai, đúng là chỉ có thể chọn cá tôm hay chọn nhà máy. Riêng điều này thì ông Chu Xuân Phàm quên các chủ thể của sự lựa chọn. Cá tôm là của ngư dân, nói rộng ra thì là của đất nước này, nhà máy và sản phẩm của nó là của Formosa, thép làm ra không phải để biếu không ngư dân. Do đó đương nhiên ngư dân sẽ chọn cá tôm, Formosa sẽ chọn nhà máy. Sự khác biệt về sở hữu và mẫu thuẫn về lợi ích đưa tới một sự thật rõ ràng là chỉ có thể chọn một trong hai thôi.

Từ đó đi tới một sự thật thứ ba. Tức là đến Thủ tướng cũng không thể chọn cả hai thứ là cá tôm và nhà máy. Nói Thủ tướng ở đây là cách nói chung chỉ các vị lãnh đạo quốc gia. Như thế có nghĩa là Thủ tướng tiền nhiệm đã chọn nhà máy, việc bây giờ phải chọn lại giữa cá tôm và nhà máy được chuyển lên vai Thủ tướng đương nhiệm.

Nếu Thủ tướng phân vân chưa biết chọn cái gì thì nên Trưng Cầu Dân Ý, dân sẽ sẵn sàng giúp Thủ tướng tránh được tình thế tiến thoái lưỡng nan.

Nhân dân mãi mãi là người đến sau

Nhân dân mãi mãi là người đến sau

FB_IMG_1461638761211

Tháng 4/2016, cá chết trắng dọc bờ biển Hà Tĩnh cho đến tận Thừa Thiên Huế. Suốt 3 tuần lễ dân chúng hoang mang, người đi biển chết đứng chết ngồi. Báo chí tố cáo Formosa – Khu Công nghiệp Vũng Áng do người Đài Loan – Trung Quốc đầu tư làm chủ là nơi gây ra tai họa. Thế nhưng, nhiều ngày sau khi thảm kịch lan tràn, ngày 22/4, Bộ Tài nguyên và Môi trường mới có một cuộc họp với chính quyền tỉnh Hà Tĩnh, nhưng lại là họp kín, không cho báo chí tham dự. Đoàn công tác của Bộ này nói “luật không cho phép báo chí tham dự (?)”, nhưng đồng thời cũng nhắc là “đây là công tác kiểm tra định kỳ” nên không có gì để báo chí vào xem.

Có nhìn thấy những  bầy cá nằm chết vật vã, tràn trên bờ biển bởi các loại thuốc cực độc, mới thấy kinh hoàng. Các loại chất đầu độc biển cả đó, đều nằm trong số 45 loại hóa chất độc hại do Formosa được phép nhập về. Người hay cá cũng đều có thể là nạn nhân trong một thời gian ngắn với các loại hóa chất này. Nhưng mỉa mai là kết quả điều tra tìm thấy, thì do các chuyên gia về độc học mà  báo chí tự mời phân tích và công bố, còn đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì ngoài chuyện ngăn không cho báo chí vào lấy tin tìm hiểu, chỉ đưa ra những kết luận mơ hồ.

Người ta không biết rồi cuộc họp đó giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường và chính quyền Hà Tĩnh, khu tự trị Formosa đó sẽ công bố điều gì với báo chí. Ung dung với sức mạnh về tiền bạc và thế lực kiểu Chaebol, chủ đường ống chất thải độc có thể sẽ đưa ra những bản kết luận nhòe nhoẹt với trách nhiệm không thuộc về ai. Bất chấp nguồn tài nguyên biển hàng trăm cây số của Việt Nam bị hủy diệt, môi trường sống của hàng triệu con người bị đảo lộn, đe dọa.

Người dân Việt Nam thường là người biết sau, chỉ vỡ lẽ khi hiểm nguy kề sát bên mình. Không ai ngờ rằng đường ống xả chất độc từ Formosa, là chính là hệ thống được Bộ Tài nguyên và Môi trường ký giấy cho phép và xác định là luôn kiểm tra, nhận thấy mẫu nước thải “đủ chuẩn”. Đường ống đó chạy dài ra vịnh Sơn Dương, ống có đường kính 1,2m, chiều dài 1,3km, nằm cách mặt biển 12m. Nhân dân chỉ biết về đường ống chất thải đó – ngày đêm đổ vào nguồn nước, nguồn đánh bắt của họ – ngay sau khi cá tôm vật vã, ngoi ngóp chết ngập bờ. Mọi thứ diễn ra như chuyện đã rồi.

Nhân dân chỉ được biết sau, chỉ biết khi phải oan uổng gánh chịu hậu quả, một cách ngơ ngác. Kể từ năm 1989, khi Trung Quốc khởi dựng đập Tam Hiệp (Three Gorges Dam) cho đến nay, hàng chục đập nước ngăn dòng Mekong khác đã trở thành một loại vũ khí sinh thái trấn áp toàn bộ vùng Đông Dương, Thái Lan, Miến Điện. Thế nhưng người dân Việt Nam cũng chỉ nhận được những tin tức hết sức lạc quan và hời hợt của Ủy Ban Mekong Việt Nam. Và rồi khi khô hạn đến, đất đai chết, ruộng đồng chết… người dân mới bàng hoàng nhận ra mình đang ở tình cảnh gì, bị bỏ rơi thế nào.

Bà Phạm Thị Loan, Ủy viên Ủy ban tài chính và ngân sách Quốc hội tiết lộ cho biết có đến 90% các dự án tổng thầu EPC ở Việt Nam là do Trung Quốc nắm giữ, kể các các ngành quan trọng như dầu khí, hóa chất, điện, dệt kim. Có đến 30 doanh nghiệp Trung Quốc đang thực hiện các dự án hàng trọng điểm quốc gia. Rồi nhân dân chỉ là người biết sau cùng, khi đường ống Sông Đà vỡ đến lần thứ 17, do nhà thầu  Xinxing, Trung Quốc đảm nhiệm. Dự kiến, hơn 200.000 dân cư sẽ là nạn nhân trực tiếp.

Nhân dân chỉ được biết sau cùng, khi nghe tin dữ rằng mỗi người đang mang trên lưng món nợ công lịch sử, với 30 triệu đồng/người. Có những gia đình người Việt suốt cuộc đời cắm mặt làm, không đủ ăn, nay giật mình nghe tin mình cũng phải gánh nợ công cho Nhà nước. Kể cả hai đứa bé chết chìm ở Krông Pắk, tỉnh Đắc Lắc, nghèo đến mức phải chôn chung một hòm cũng không thoát khỏi. Nhân dân mãi mãi là người đến sau trong con đường đến ấm no, thịnh vượng, hạnh phúc. Họ được gọi tên để biết mình cùng chịu trách nhiệm vì Nhà nước khai thác bauxite cho Trung Quốc, ở Nhân Cơ lỗ đến 3000 tỷ đồng trong 6 năm mà vẫn cố làm. Người dân được thông báo muộn màng rằng hàng trăm ngàn tỉ đồng mà họ đóng cho quỹ bảo hiểm xã hội đã bị tự tiện mang đi cho vay, mất trắng cả ngàn tỉ nhưng không ai chịu trách nhiệm. Trong khi đó, một công nhân chưa đủ tiền đóng bảo hiểm xã hội, thì bị răn đe là sẽ mang đi xử lý hình sự.

Nhân dân mãi mãi là người đến sau. Và đến chỉ để nhận biết sự thiệt hại hay tai ương đang rót xuống đầu mình, xuống gia đình mình. Họ cũng chỉ biết sau cùng, rằng những nhân vật cấp cao như Tổng thanh tra chính phủ Trần Văn Truyền thì vượt lên trên, thoát khỏi mọi thứ với nhà cao cửa rộng xênh xang.

Như những con cá chết oan ức trên bờ biển, chỉ biết sau cùng rằng đại dương không còn là nhà, mà chỉ còn đầy độc dược, những người dân Việt Nam cũng chỉ biết được phần đen đủi nhất được gieo về phía mình, dù chung quanh đầy lâu đài và dự án vĩ đại, như đang phát triển cho ai khác.

Nếu như có một thiên đường để đến, có lẽ người dân Việt nhỏ bé như móng tay chúng ta, mãi cũng chỉ là người đến sau. Và đường đi đến đó, chẳng thong dong gì, mà có thể thông qua những ống dẫn chất thải như của Formosa.

Tôi muốn được đặt chân tới Mỹ!

Tôi muốn được đặt chân tới Mỹ!

Đó là tựa đề bức thư của một bạn trẻ tên Nguyên Giang (30 tuổi), viết từ Sài Gòn, tôi đọc được trên “net” do một người bạn gởi (đính kèm).  Nội dung bức thư nầy, ngoài “ước mơ cháy bỏng” được đến Mỹ để “tìm hiểu về nền văn hoá, chính trị, giáo dục, kinh tế của nước này”, tác giả còn có nhiều câu hỏi nhờ các bậc chú bác ở Mỹ giải thích.

Tưởng mọi chuyện đã chìm vào quá khứ sau mấy thập niên qua Mỹ, nhưng bức thư đã gợi hứng để tôi viết bài này gọi là tâm tình với bạn Nguyên Giang cũng như người Việt Nam trong nước.

image
Trước hết, bạn Nguyên Giang hỏi: “Vì sao đồng bào tôi có mặt ở đây! Và sự ra đi này kéo dài hơn một thế hệ rồi, mà đến bây giờ hằng ngày đi ngang qua Toà Đại Sứ Mỹ ở Sài Gòn vẫn còn lũ lượt người chờ đợi một tấm vé đặt chân vào Mỹ!  Dù đất nước Việt Nam tôi im tiếng súng đã lâu…”.

Người Việt đến định cư tại Mỹ gồm nhiều thành phần khác nhau, bằng nhiều con đường khác nhau.  Từ vượt biên, vượt biển, đoàn tụ, con lai…cho đến chương trình HO, phần lớn ra đi vì một mục đích duy nhất: Tránh sự bức hại của cộng sản!  Đến nay, sau 41 năm, chiến tranh đã hết nhưng nhiều người Việt Nam còn muốn ra đi vì vẫn thấy “khó thở” với nhà cầm quyền hiện nay.   Chế độ CSVN, dù đã thay đổi phần nào, dù có sơn phết dưới bất cứ một màu sắc hoa hoè nào, họ vẫn là một chế độ độc tài, sắt máu và phi dân tộc.

image
Một ngày năm bốn (54) cha bỏ quê ta

Chôn đã chôn sâu cắt rốn bao nhiêu đời

…………………………………………………………..

Một ngày 75 con bỏ nước ra đi

Hai mươi năm là hai lần ta biệt xứ…

(1954-1975 cha bỏ quê, con bỏ nước/Phạm Duy)

image
Đó là thảm cảnh của người Việt Nam từ ngày có cộng sản.  Trong lịch sử dân tộc, chưa bao giờ người Việt Nam lại bất chấp tất cả, từ mạng sống đến nhà cửa ruộng vườn, quê hương làng xóm… để ồ ạt ra đi như mấy thập niên vừa qua.  Dù sinh sau ngày Việt cộng cưỡng chiếm miền Nam nhưng với thực tế trước mắt, với dư luận rộng rãi từ quần chúng và truyền thông, lý nào bạn Nguyên Giang không biết như thế?!

Người Việt đến định cư tại Mỹ như tôi khá đông.  Và khi đến Mỹ, chúng tôi coi như được “tái sinh” vào một cõi đời mới, rộng mở và tự do!

Vào khoảng tháng 5 năm 1990, sau thời gian chờ đợi và hoàn tất mọi thủ tục, gia đình tôi chuẩn bị rời Việt Nam để đi Mỹ. Buổi sáng hôm ấy, ngồi đợi chuyến bay tại phi trường Tân Sơn Nhất chúng tôi vừa mừng vừa lo.  Mừng vì sắp tìm được tự do, lo vì biết đâu sẽ có thay đổi vào phút chót.  Dưới chế độ cộng sản chuyện gì cũng có thể xẩy ra.  Đã có người vào đến phi trường liền bị đuổi lui. Lại có kẻ “khóc hổ ngươi, cười ra nước mắt” khi bị chặn tại chân cầu thang máy bay vào phút cuối!  Biết có những trường hợp như thế, chúng tôi rất hồi hộp và bất an tuy đã được vào “phòng cách ly” đợi giờ lên máy bay.  Khi đã ngồi trên máy bay trực chỉ Thái Lan, mặc dầu niềm vui đang tràn ngập tâm can, nhưng nỗi lo vẫn còn đó.  Mãi đến khi rời máy bay, đặt chân lên đất Thái, chúng tôi mới thở phào nhẹ nhỏm.  Tôi nói với vợ tôi: “Mình thoát rồi em ơi”!

Đó là điều mỉa mai nhưng rất thật.

image
Tại sao từ bỏ quê hương thân yêu và bà con ruột thịt để đến một nơi hoàn toàn xa lạ, “tứ cố vô thân” mà lại gọi là “thoát”?  Vâng, chúng tôi không “thoát” quê cha đất tổ và bà con nội ngoại mà “thoát” chế độ cộng sản, một chế độ ngoại lai tàn bạo và vô nhân tính.  Sau khi giật sập chế độ VNCH, CSVN ra tay đánh gục toàn bộ người miền Nam.  Với chiến dịch đánh tư sản, đổi tiền, kiểm kê tài sản…của Việt cộng, người miền Nam trở nên trắng tay, sống trong điêu đứng và sợ hãi.  Một người mỗi hoàn cảnh khắc nghiệt và mất mát khác nhau, nhưng có điểm chung là mất tự do, nghèo đói và gia đình tan nát.  Vì là những quân nhân, công chức của chế độ VNCH, chúng tôi chịu nhiều cay đắng và tủi nhục hơn ai cả: chồng đi tù, vợ con nheo nhóc thiếu thốn lại bị chế độ mới kỳ thị và ức hiếp.  Gần chín năm sau, tôi ra tù, hoàn cảnh lại thê thảm hơn: thêm một miệng ăn trong cảnh khốn khổ, vợ con bữa cháo bữa khoai.  Trong thời gian “quản chế”, hằng ngày tôi phải trình diện công an địa phương, làm tạp dịch tại phường….
image

Hết “quản chế” tôi vẫn chỉ là một phó thường dân thất nghiệp không biết làm gì để sống!  Đa số chúng tôi gia nhập đội ngũ xe thồ (xe đạp), xích lô, bốc vác trong điều kiện ăn uống thiếu thốn, sức khoẻ hao mòn.  Cuộc sống khốn khó như thế nhưng chúng tôi nào được yên thân.  Hễ có biến cố lễ lượt nào quan trọng, chúng tôi bị tập trung về công an phường hay thành phố đề ngừa “phản động”!  Từ bỏ được cuộc sống bấp bênh, nghèo khổ và đầy đe doạ như thế, chúng tôi không mừng sao được!  Tránh được bàn tay sắt của một chế độ hà khắc như chế độ CSVN, chúng tôi thật sự đã “thoát” cảnh địa ngục trần gian!

image
Khi đến được Mỹ chúng tôi thật sự được đổi đời một cách toàn diện.  Trên quê hương Việt Nam, chúng tôi bị những người cầm quyền đồng chủng bạc đãi và thù hằn.  Khi qua đến Mỹ, chúng tôi được những người “dị chủng” tiếp đón nồng hậu, thân mật, chuẩn bị cho chúng tôi mọi thứ chu đáo. Ở Việt Nam, mang thân cựu tù khố rách áo ôm, đi đâu chẳng ai thèm ngó, chiếc xe đạp cà tàng không có mà đi. Qua Mỹ, năm bảy chiếc xe hơi nghênh đón tại phi trường.  Về tới nơi, nhà cửa đã có sẵn. Các hội thiện đã nhận tiền từ chính phủ Mỹ lo thuê nhà và trang bị mọi phương tiện cho đời sống chúng tôi, từ thực phẩm, đến chăn nệm, bàn ghế, nồi niêu soong chảo, chén bát…Từ những kẻ “vô sản”, phút chốc chúng tôi có tất cả! Đáng phục và cảm động thay lòng nhân đạo và sự chu đáo của người Mỹ.

Bạn Nguyên Giang viết: “Tôi muốn đến Mỹ xem coi có phải là Thiên Đường không? Mà đồng bào tôi, bạn bè tôi sau khi định cư vài năm có trở vể thăm quê, họ như một con người khác!  Lịch sự, nhã nhặn!  Có kiến thức giỏi giang hơn rất nhiều!!!  Tôi tự hỏi điều gì đã làm nên đôi hia bảy dặm đó?”

Dễ hiểu thôi, bạn.  Người ta nói: “chế độ nào, quần chúng đó”.  Với chủ trương “hồng hơn chuyên”, chế độ CSVN đã đặt mọi ưu tiên vào sự tuyên truyền ca tụng bác và đảng.  Họ đào tạo các cấp lãnh đạo nhà nước và trường học dựa trên ý thức chính trị đó (hồng), kiến thức phổ thông hoặc ngành nghề chuyên môn (chuyên) chỉ là thứ yếu.  Với chủ trương như thế, làm sao người Việt Nam có kiến thức bằng người ta được?  Với cái gọi là “bạo lực cách mạng”, CSVN sẵn sàng thủ tiêu, bỏ tù, trù dập…những ai không tuân phục họ.  Họ khống chế xã hội bằng cách tạo sự nghi ngờ, mâu thuẩn giữa các thành phần dân chúng, kể cả cha mẹ, vợ chồng, con cái trong gia đình.  Với cuộc sống rình rập, sẵn sàng để hại nhau như thế, làm sao người Việt Nam có sự “nhã nhặn”, “lịch sự” với nhau được?

usa barack obama applause clapping american flag
Nước Mỹ chỉ có “chuyên”, không hề có “hồng”.   Họ chuộng tự do và dân chủ, không ai có thể buộc họ phải tôn sùng bất cứ một chính phủ hoặc một lãnh tụ nào.  Tại Mỹ, mọi người bất cứ tuổi nào cũng có thể đi học.  Chính phủ khuyến học bằng cách trợ giúp tài chánh (Finacial Aid).  Rất nhiều người Việt tị nạn lúc đầu đi học cốt để kiếm tiền, nhưng cũng nhờ đó mà tiến lên, nếu không thì kiến thức cũng được mở rộng.  Trường đại học Mỹ chỉ cung cấp kiến thức phổ thông, đào tạo chuyên gia các ngành nghề một cách biệt lập và thấu đáo, không hề bị áp lực từ chính quyền, không hề nhồi nhét một chủ thuyết chính trị nào.  Vì thế, người Mỹ (kể cả người Mỹ gốc Việt) “có kiến thức giỏi giang” hơn người trong nước là điều quá dễ hiểu.

“Nhập sông tuỳ khúc, nhập gia tuỳ tục”.  Dù muốn hay không, người Việt định cư tại Mỹ cũng phải học cách sống văn minh lịch sự của của dân bản xứ.  Hồi mới qua Mỹ, gia đình tôi được người chồng Mỹ của một chị bạn chở đi Reno chơi.  Dọc đường tôi mắc tiểu nên nói với ông ta:
image

“Tôi muốn đi tiểu”.  Ông ta trả lời OK, OK.  Tuy OK nhưng ông ta cứ tiếp tục chạy hoài.   Không thấy ông ta dừng xe, tôi nói lại lần thứ hai, sự việc vẫn xẩy ra như thế.  Tôi giận và bực bội quá chừng nhưng đành “nín”.  Mãi đến khi ông ta ghé vào một nơi có nhà cầu (sau này tôi mới biết đó là Rest Area) ông ta mới ngừng lại để tôi xả bầu tâm sự.  Tôi cứ tưởng giữa đồi núi bạt ngàn cây thông không có bóng người, người ta có thể đi tiểu chỗ nào cũng được!

Ở Mỹ không có chuyện đái bậy như ở Việt Nam.  Năm 2003 vợ chồng tôi về Việt Nam có đem theo đứa con gái út tuổi teen, nói tiếng Anh giỏi hơn tiếng Việt.  Một tối nọ chúng tôi đi taxi qua cầu Mới ở Huế, khi vừa qua khỏi cầu con gái tôi la lên: “Dad, look. It’s yucky!  Unbelievable”!  Nhìn ra cửa xe tôi thấy một người đàn ông đang đứng đái tự nhiên bên vệ đường!

image
Một lần khác, cá nhân tôi được một người Mỹ trong hội thiện nguyện chở đi Lassen Vocanic National Park chơi (Bắc California).  Khi đang lội bộ leo đồi (đồi trọc) để đến miệng núi lửa (đã ngưng hoạt động), theo thói quen khi còn ở Việt Nam, tôi vất tàn thuốc xuống đường.  Người bảo trợ không nói gì nhưng cúi xuống nhặt tàn thuốc của tôi lên, dụi cho tắt lửa rồi bỏ vào túi quần.  Khi đến chỗ thùng rác, ông ta lấy nó ra bỏ vào!  Tôi ngượng chín người.  Và từ đó tôi buộc phải học theo lề thói văn minh sạch sẽ của người Mỹ.  Ở Mỹ không có chuyện vất rác bừa bãi như tại Việt Nam.  Muốn mua đồ ăn hay làm bất cứ một loại giấy tờ dịch vụ gì…đều phải sắp hàng, “first come first serve”, tuyệt đối không có chuyện chen lấn giành giật cò cáp tay trong tay ngoài như ở Việt Nam.

image
Đã hơn hai mươi sáu năm ở Mỹ, vừa đi học vừa đi làm, chắc chắn tôi đã là con người khác hẳn so với gần ba thập niên trước đây khi còn ở quê nhà.  Nếu đem những lề thói sinh hoạt của Mỹ ấy về áp dụng tại Việt Nam, chắc chắn tôi sẽ trở thành một kẻ xa lạ đối với người trong nước. Chẳng có “đôi hia bảy dặm” nào cả, đó chỉ là sự thay đổi tự nhiên theo môi trường sống.  Nhờ được “tắm nước trong” nên chúng tôi mới sạch sẽ, nếu cứ bị “tắm nước đục” lâu nay như người trong nước làm sao con người không lấm lem?

Chế độ CSVN là một ao nước đục mà toàn dân Việt Nam buộc phải ngụp lặn trong đó gần cả thế kỷ, diêm dúa và mất vệ sinh là điều khó tránh.  Chịu ảnh hưởng nặng nề của CSVN, một chế độ mà sự tồn tại nhờ vào sự trí trá, bạo lực, và tham nhũng, hiện nay người Việt Nam nổi tiếng khắp thế giới về nạn bạo hành, ăn cắp, cướp giật, buôn lậu…là điều không lạ. (Viết như thế, tôi xin lỗi những người Việt trong nước đã vượt được hoàn cảnh, “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”).

image

Bạn Giang “muốn gặp những người cùng lứa tuổi tôi là Người Mỹ Gốc Việt thử xem cách xa hai nửa bán cầu, tuổi trẻ có gì giống và khác nhau?”.  Vấn đề này vừa dễ vừa khó.  Tuổi trẻ hải ngoại là một thành phần thuần nhất, đại đa số thuộc thế hệ một rưỡi hoặc thế hệ thứ hai, con cháu của người Việt Nam di tản thuộc thế hệ thứ nhất.  Tuổi trẻ trong nước là ai?  Là các công tử đỏ?  Là con cháu của các đại gia? Hoặc giới bình dân, thành thị cũng như nông thôn?  Bạn Nguyên Giang thuộc giới tuổi trẻ nào?  Nếu không phân định rạch ròi, làm sao tránh được một sự so sánh khập khễnh? Thôi, để có thể giúp bạn Nguyên Giang có cái nhìn tổng quát, cứ coi tuổi trẻ Việt Nam một như một thành phần duy nhất để nói chuyện.

Tuổi trẻ trong và ngoài nước giống nhau vì họ đều là người Việt Nam, cùng máu đỏ, da vàng, tóc đen.  Dù đã là người Mỹ nhưng tuổi trẻ ở đây vẫn mang họ (last names) Việt Nam, dù tên (first names) có thể đổi; vẫn chuộng thức ăn Việt Nam, vẫn gắn bó với gia đình cha mẹ.  Nhưng những cái giống nhau mang tính huyết thống và hình thức ấy không bù được những khác biệt sâu sắc giữa những người trẻ ở trong và ngoài nước.

Sự khác biệt ấy bắt nguồn từ biến cố nghiệt ngã 30 tháng Tư năm 1975.
image

Sau ngày 30 tháng Tư ấy, khi chưa có chương trình tái định cư ồ ạt nhưng với chính sách phân biệt, chia rẽ dân tộc của “bên thắng cuộc”, hố ngăn cách giữa tuổi trẻ cùng dòng giống đã hiện rõ: Một bên là con cháu của thành phần “cách mạng”, bên kia là con cháu của “nguỵ quân nguỵ quyền” và dân miền Nam “phản động”. Với chủ trương phân biệt nầy, con cháu chúng tôi đã bị đẩy ra bên lề xã hội.  Một số lớn tuổi thì thất học, phải cùng mẹ để kiếm sống và nuôi cha đang ở tù.  Số nhỏ tuổi được đi học nhưng bị phân biệt xa lánh.  Năm 1977 tôi (khi còn ngồi tù) nhận được một lá thư của bà xã (gởi chui) than rằng thằng B., con trai đầu của chúng tôi khi đi học bị bạn trong lớp tẩy chay: “Thằng đó con đại uý nguỵ, đừng chơi”!  Nếu không có sự tuyên truyền nhồi sọ của người lớn, con nít 5-6 tuổi, với sự trong trắng ngây thơ của chúng, làm sao biết những chuyện ấy?! Làm sao chúng có “lập trường thù-bạn” rạch ròi như chủ trương của tập đoàn Việt cộng tàn độc và phi dân tộc?!

image
Thời thế đổi thay, những đứa trẻ bị trù dập và coi rẻ ấy đã cùng cha mẹ rời bỏ đất nước.  Đến Mỹ, họ như cá gặp nước, mặc sức tung hoành.  Chỉ chưa tới một thập niên, vượt qua mọi trở ngại về ngôn ngữ, đa số họ đã có mặt trong các trường đại học trên khắp nước Mỹ.  Hiện nay, sau gần ba thập niên, những đứa trẻ khi còn ở Việt Nam bị bạc đãi, bị thất học, hoặc thi đại học đậu nhưng không được phép nhập học vì lý lịch của cha… đã thành danh và có cuộc sống vững vàng.  Số con em của người Việt trên đất Mỹ trở thành Tiến sĩ, Bác sĩ y khoa, Dược sĩ, Nha sĩ, Kỹ sư, Luật sư, Thầy giáo cũng như ông nầy bà nọ trong các ngành nghề…đếm không hết.
image

Về giáo dục, nước Mỹ chủ trương đào tạo nhân tài chung, không ưu tiên cho một thành phần nào, tất cả mọi người đều có thể sắp hàng chạy đua.  Ai giỏi chạy đến đích, họ hoan nghênh và xử dụng. CSVN ngược lại, để nắm giữ chính quyền lâu dài, họ có “diện chánh sách” giành ưu tiên cho con cháu của họ, người ngoài khó lọt vào.  Nhờ nền giáo dục trong sáng và công bằng của Mỹ, giới trẻ Việt Nam đã chen chân dành được những vị trí xứng đáng trong xã hội trong khi một số lớn người bản xứ phải dựa vào trợ cấp xã hội, hoặc đi làm với đồng lương căn bản (vì lười không chịu “chạy”)! Theo tôi, đó mới là thiên đường, là đất hứa thật sự (Promised Land) mà chúng tôi cảm nhận và bạn Nguyên Giang muốn biết.
image

Giới trẻ Việt Nam tại hải ngoại rất trong sáng, có nhiều kiến thức mang tầm quốc tế và thời đại, và đặc biệt họ là những người RẤT TỰ DO, không nô lệ một chủ thuyết hoặc hệ tư tưởng nào. Tuổi trẻ trong nước, lớn lên hấp thụ giáo dục xã hội chủ nghĩa (phải học về chủ thuyết Marxist-Leninist), làm việc với chế độ CSVN, một chế độ dựa trên chủ thuyết ngoại lai ấy nên không ít trong số họ cũng chỉ là những kẻ “bị cầm tù trong ý thức hệ cũ” (Imprisoned in an old ideology/Lý Quang Diệu).

Tuổi trẻ Việt Nam tại Mỹ phần lớn có trình độ học vấn cao hơn cha mẹ của họ, đã hoà nhập vào xã hội Mỹ dễ và sâu hơn cha mẹ của họ, đã học hỏi những điều hay trong lối sống Mỹ nhiều hơn cha mẹ họ.  Như đã trình bày phần trên, cha mẹ họ đã khác xa so với những người cùng thế hệ trong nước thì họ đương nhiên phải khác với giới trẻ tại Việt Nam.  Cho dù một số thanh niên tại các thành phố trong nước, dựa vào thế lực của cha mẹ, có nhà cao cửa lớn, đua đòi trưng diện nào là “xe khủng”, “điện thoại và đồng hồ xịn”, quần áo bảnh bao hào nhoáng…thì đó cũng chỉ là lớp sơn loè loẹt trước mặt tiền của một căn nhà đang rệu rã và đầy xú uế bên trong.

Lớp già chúng tôi, tuy đã thay đổi nhiều nhưng vẫn còn đậm chất Việt Nam, dễ thông cảm với những điều kém văn minh, thiếu lịch sự của người trong nước.  Nhưng giới trẻ con em chúng tôi đã Mỹ hoá nhiều, “chất Việt Nam” không còn bao nhiêu nên lối sống chụp giật, bừa bãi, mất vệ sinh…của người trong nước, kể cả giới trẻ, họ khó dung nạp và hoà đồng được. Đó có thể là một trong những lý do tại sao đa số du học sinh Việt Nam tại Mỹ không muốn về nước sau khi tốt nghiệp.

image

Xin đừng nghĩ tôi nói xấu người trong nước.  Xin đừng phủ chụp tôi bêu rếu quê hương.   Sự khác biệt giữa người trong nước và kiều bào hải ngoại nói chung là rất rõ ràng.  Nguyên nhân của sự khác biệt ấy cũng rõ không kém.  Trước khi có cộng sản, người Việt Nam, kể cả người Việt Nam dưới thời VNCH không như vậy.  Chỉ có những người đã sống khá lâu với hai đất nước, hai xã hội, hai thể chế chính trị Mỹ và Việt Nam (cộng sản) mới có thể cảm nhận được những điều nầy một cách thấu đáo.  Nếu đến Mỹ trong một thời gian ngắn để du lịch hoặc thăm viếng, người ta (nhất là giới trẻ) khó mà hiểu hết được.

Nhưng, nếu có thể, bạn Nguyên Giang nên “Cỡi ngựa xem hoa” một chuyến, cũng thích thú và đáng giá lắm.  Chúc bạn toại nguyện.
image

Mùa 30 tháng Tư, Năm 2016

ĐỊNH NGUYÊN

***

Tôi muốn được đặt chân tới Mỹ!

Đó là điều mơ-ước cháy-bỏng của tôi từ khi biết nhận- thức sau khi rời Trung-Học để bước vào đời! Vì sao ư? Để tôi tìm hiểu về nền văn-hóa, chính-trị, giáo-dục, kinh -ế của nước này. Để tôi tự trả lời cho nhiều câu hỏi cứ thôi-thúc trong đầu mình bao nhiêu năm qua, từ khi tôi biết nhận-thức về đời sống!

Tôi muốn đến Mỹ, để tôi hỏi vì sao đồng-bào tôi có mặt ở đây! Và sự ra đi này kéo dài hơn một thế-hệ rồi, mà đến bây giờ hàng ngày đi ngang Tòa Đại-Sứ Mỹ ở Sài-Gòn vẫn còn lũ-lượt người chờ đợi một tấm vé đặt chân vào Mỹ! Dù đất nước Việt tôi im tiếng súng đã lâu! Từ khi tôi chưa chào đời!!!

Tôi muốn đến Mỹ xem coi có phải đó là Thiên-Đường không? Mà đồng-bào tôi, bạn bè tôi sau khi định-cư vài năm có trở về thăm quê, họ như một con người khác! Lịch-sự, nhã-nhặn! Có kiến-thức giỏi-giang hơn rất nhiều!!! Tôi tự hỏi điều gì đã làm nên đôi hia bảy dăm đó?

Tôi muốn đi để hỏi các cô gái lấy chồng“Việt Kiều Mỹ” niềm vui rạng-ngời hơn các cô gái phải bán thân đi Đài- Loan, Hàn-Quốc, Campuchia?

Tôi muốn đi để thấy, để biết Tổng-Thống Mỹ có phải ông Trời không? Mà sao cả thế-giới phải nghe-ngóng, chờ-đợi mỗi mùa bầu-cử Tổng-Thống Mỹ?

Và tôi muốn đi để hỏi các Chú Bác những chiến-hữu của Ba tôi ngày xưa, được chìa khóa HO để đến thiên-đường nước Mỹ! Có còn nhớ đến bạn bè chiến hữu, quê hương hay không? Mà sao ai cũng chen chân bỏ lại“chùm khế ngọt!” mà hân-hoan làm kẻ lưu-vong???
Tôi muốn gặp những người cùng lứa tuổi tôi là Người Mỹ Gốc Việt để thử xem cách xa hai nửa bán cầu, tuổi trẻ có gì giống và khác nhau?

Cuối cùng, tôi muốn đi để xem vì sao, hấp lực gì mà hàng triệu người miền Nam đổ xô ra biển không định-hướng những năm sau 1975 đến những năm 1990 và tiếp-tục đến bây giờ bằng nhiều cách?

Nhưng đường đến nước Mỹ với mình chắc xa diệu-vợi! Thôi thì các Chú, Bác anh em đồng-bào ở Mỹ có ai còn tâm- tình với những người bên này vui lòng trả-lời dùm tôi, một thanh-niên 30 tuổi những câu hỏi vừa nêu, để tôi khỏi khắc- khoải về một nước Mỹ vô cùng lạ-lẫm, và thần-kỳ! Nếu vậy, thì âu cũng là một niềm vui lớn rồi! Chứ chưa dám nghĩ ngày nào đó mình đạt chân đến Mỹ quốc!!!

Mong lắm thay!

Nguyên Giang

Ban tuyên giáo đề nghị… “cá ngưng chết”

Ban tuyên giáo đề nghị… “cá ngưng chết”

Tỉnh DCCT

Thanh Tâm

28-4-2016

Dân làng biển Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình đã tập trung giương cờ và khẩu hiệu, cùng nhau biểu tình phản đối dự án xây dựng nhà máy thép Formosa gây thảm họa môi trường. Ảnh: Facebook

Một nguồn tin cho biết, trong ngày 28/4, Ban tuyên giáo TW đã có chỉ đạo các cơ quan thông tấn báo chí ngừng đưa tin về “khủng hoảng Vũng Áng”. Theo đó, không đưa thêm bất cứ thông tin hay hình ảnh gì về việc cá chết dọc các bờ biển Bắc Trung bộ. Thậm chí, nếu cá có tiếp tục chết cũng không được thông tin.

Ngoài ra, tuyệt đối không được đưa tin về các cuộc xuống đường biểu tình của nhân dân các tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh… phản đối nhà máy gang thép Formosa trong khu công nghiệp Vũng Áng (Hà Tĩnh).

Nếu đây là sự thực, Ban tuyên giáo của TW đảng cộng sản Việt Nam đang quá xem thường quốc gia và dân tộc. Vi phạm quyền cơ bản của Công dân là quyền được biết, quyền giám sát, quyền tự do ngôn luận. Việc cấm đưa tin về “khủng hoảng Vũng Áng” sẽ làm phương hại an ninh quốc gia, đẩy môi trường và người dân vào cõi chết.

Việc làm này cũng cho thấy ban tuyên giáo của đảng lại quá “xem thường” mạng xã hội và các phương tiện truyền thông nằm ngoài sự kiểm soát của nhà nước. Bởi chắc chắn không ai “bịt” được khu vực này. Thay vì chỉnh đốn cách công bố thông tin về vụ việc nghiêm túc hơn, minh bạch và kịp thời hơn thì cơ quan “quản lý tư tưởng” của đảng lại dành vinh hạnh này cho “lề trái”.

TS Nguyễn Quang A: Chính quyền như ‘gà mắc tóc’ trong xử lý thảm họa

TS Nguyễn Quang A: Chính quyền như ‘gà mắc tóc’ trong xử lý thảm họa

Hàng tấn cá chết đã trôi dạt vào các bờ biển Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, và Huế.

Hàng tấn cá chết đã trôi dạt vào các bờ biển Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, và Huế.

Tin liên hệ

Thứ trưởng VN: Câu hỏi về cá chết làm ‘tổn hại đất nước’

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân đã cắt ngang câu hỏi của một nữ phóng viên trong cuộc phỏng vấn tối 27/4 và nói câu hỏi đó làm ‘tổn hại đất nước’

Khánh An-VOA

28.04.2016

Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một nhà vận động xã hội dân sự tại Việt Nam, đánh giá việc xử lý thảm họa cá chết hàng loạt của chính quyền Việt Nam là yếu kém, giống như ‘gà mắc tóc’ và ‘đổ thêm dầu vào lửa’.

Sau phản ứng dữ dội của người dân đối với thông báo về nguyên nhân gây ra thảm họa cá chết hàng loạt ở các tỉnh miền Trung cuộc họp báo hôm qua (27/4) của Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ liên quan, tân Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ngay ngày hôm nay đã phải họp với các bộ ngành về vấn đề này.

Báo Dân Trí đưa tin từ Văn phòng Chính phủ Việt Nam cho biết, lãnh đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nói đã có kết quả xét nghiệm mẫu nước biển ngay trong ngày 28/4 và bước đầu loại trừ nguyên nhân ‘tảo nở hoa’ hay ‘thủy triều đỏ’. Tuy nhiên tin tức này ngay sau đó đã bị gỡ khỏi trang Dân Trí.

Trong cuộc họp báo chóng vánh một ngày trước đó, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân thông báo nói có 2 nguyên nhân chính gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở Việt Nam, thứ nhất là do tác động của độc tố hóa học của con người trên đất liền và trên biển, thứ hai là do hiện tượng dị thường của thiên nhiên gọi là ‘tảo nở hoa’ hay ‘thủy triều đỏ’. Tuy nhiên, nguyên nhân thứ hai mà giới hữu trách Việt Nam đưa ra đã bị người dân phản bác dữ dội, từ cư dân địa phương cho đến giới khoa học.

Nhiều người đã đưa dẫn chứng bằng hình ảnh lên mạng cho thấy không có chứng cứ có sự xuất hiện của ‘thủy triều đỏ’, thậm chí một số cư dân mạng còn ‘bắt giò’ lỗi kỹ thuật photoshop về hình ảnh về thủy triều đỏ trên một vài cơ quan thông tấn nhà nước.

Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên & Môi trường Võ Tuấn Nhân chủ trì cuộc họp báo ngày 27/4 công bố nguyên nhân vụ cá chết hàng loạt ở miền Trung.

Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên & Môi trường Võ Tuấn Nhân chủ trì cuộc họp báo ngày 27/4 công bố nguyên nhân vụ cá chết hàng loạt ở miền Trung.

Trong khi truyền thông quốc tế nói chính quyền Việt Nam ‘chậm chạp’ trong việc xử lý thảm họa, TS. Nguyễn Quang A, một nhà vận động xã hội dân sự ở Việt Nam, nhận xét các lãnh đạo Việt Nam giống như ‘gà mắc tóc’:

“Việc ứng xử với một cuộc khủng hoảng rất trầm trọng như thế này bộc lộ sự yếu kém của việc quản lý khủng hoảng của các nhà chức trách. Không có một sự thống nhất, người nói thế này, người nói thế kia. Các cơ quan nhà nước rất chậm chạp, như gà mắc tóc. Ngày hôm qua, ông Thứ trưởng lại đổ thêm dầu vào lửa với cuộc họp báo được chờ đợi từ rất lâu và rốt cuộc chỉ kéo dài độ 10 phút. Những phát biểu rất không phù hợp của ông ấy lại đổ thêm dầu vào lửa cho tình hình không rõ ràng về mặt thông tin đối với công chúng.”

Chính quyền như ‘gà mắc tóc’ trong xử lý thảm họa

Tại sao lại có sự chậm trễ, lúng túng, ‘ông nói gà, bà nói vịt’ trong việc xử lý một sự việc khẩn cấp hiện nay?

Tiến sĩ Nguyễn Quang A nói ông chỉ có thể đưa ra một giả thuyết dựa trên những hiện tượng thấy được.

“Chính quyền thì có nhiều nhóm khác nhau. Mỗi nhóm có lợi ích khác nhau. Chính vì cái lợi ích đó, hay nói một cách thô thiển là trong cuộc đấu đá ở trong các nhóm lẫn nhau ấy, nó dẫn đến người thì hướng theo cách này, người thì hướng theo cách kia. Việc đó làm cho sự quản trị gần như bị tê liệt trong một thời gian khác dài. Lẽ ra, những việc như thế có thể giải quyết một cách chóng vánh, không nhất thiết phải tìm ra một nguyên nhân rất rõ ràng, nhưng mà cái chính là phải có sự minh bạch thông tin. Chẳng hạn vừa rồi, báo Sài Gòn Giải Phóng và báo Dân Trí đăng một bài nội dung giống như nhau về cuộc họp của Thủ tướng chính phủ với các bộ, ngành, thì nêu ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn loại bỏ khả năng về thủy triều đỏ, chỉ tập trung vào chuyện chất độc do con người gây ra. Cái đó khác hoàn toàn với cái ngày hôm qua họp báo của ông Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nhưng mới đưa ít thì thì chắc lại có lệnh của một thế lực khác bắt phải gỡ xuống rồi.”

Việc ứng xử với một cuộc khủng hoảng rất trầm trọng như thế này bộc lộ sự yếu kém của việc quản lý khủng hoảng của các nhà chức trách. Không có một sự thống nhất, người nói thế này, người nói thế kia. Các cơ quan nhà nước rất chậm chạp, như gà mắc tóc. Ngày hôm qua, ông Thứ trưởng lại đổ thêm dầu vào lửa với cuộc họp báo…”

Tiến sĩ Nguyễn Quang A nói.

Thông tin từ người dân trong nước cho VOA biết hiện những khu vực ở miền Trung có cá chết hàng loạt, người dân đang rất hoang mang và giận dữ. Khu vực Vũng Áng, Hà Tĩnh, nơi xuất hiện cá chết đầu tiên, người dân chưa nhận được bất cứ trợ giúp nào từ chính quyền, trong khi mọi công việc làm ăn, kinh doanh của họ đã bị đình trệ hoàn toàn. Khách du lịch đã đặt tour ra các khu vực này cũng đồng loạt hủy tour.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A nói nếu chính quyền tiếp tục tình trạng mập mờ, bối rối trong cách xử lý, có thể sẽ có những hậu quả nghiêm trọng hơn sẽ xảy ra.

“Sự nhất quán trong điều hành nhà nước, niềm tin của người dân vào chính quyền là một tài sản rất quan trọng và vai trò của nhà nước là rất quan trọng. Nhưng rất đáng tiếc, những trục trặc như vừa xảy ra báo động một mối nguy hiểm rất lớn tiềm ẩn trong bản thân các nhà chức trách. Tôi nghĩ đấy là điều rất có thể gây ra tổn hại rất lớn đối với sự phát triển của đất nước.”

Báo chí trong nước đưa tin, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hôm nay đã đứng ra nhận khuyết điểm vì những xử lý ‘không đáp ứng được kỳ vọng của bà con cũng như giới truyền thông’.

Cá chết, tôm chết, nghêu chết, làng chài điêu đứng

Cá chết, tôm chết, nghêu chết, làng chài điêu đứng

Tuổi Trẻ

TẤN VŨ – HỒ VĂN – HỮU KHÁ – VĂN ĐỊNH

28-4-2016

Ngư dân Nguyễn Bá Lựu (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) kể về nỗi khổ phải cắm thuyền vì không còn ai mua cá - Ảnh: Tấn Vũ

TTO – Cá chết, tôm chết, nghêu chết… Hàng vạn ngư dân làng chài lâm vào cảnh điêu đứng. Những xóm chợ nhỏ trên quốc lộ vắng tanh không một con cá, con tôm, mực… Tất cả gần như tuyệt giao với hải sản.

Dãy nhà hàng ở làng bè xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh chạy dọc xuống cảng Vũng Áng đóng im ỉm. Những dãy nhà hàng hải sản không một bóng người. Những xóm chợ nhỏ trên quốc lộ vắng tanh không một con cá, con tôm, mực… Tất cả gần như tuyệt giao với hải sản.

Cắm thuyền, treo lưới

Làng bè – nơi mỗi sáng có hàng trăm thuyền câu lớn nhỏ tấp nập cập cảng, kẻ bán người mua xôm tụ – sáng 27-4 vắng lặng người. Bà Mai Thị Hương, vợ một ngư dân, lót nón lá ngồi thở dài: “Chừ có cá cho họ cũng không lấy, bán ai mua”.

Bà Hương cho biết cả nhà bà có 6 người, tất cả phụ thuộc chiếc thuyền câu hằng đêm nhưng gần 20 ngày nay phải treo lưới, kéo thuyền cắm bãi. Người dân sợ cá chẳng ai dám ăn nên việc đánh cá gần như đóng băng toàn bộ.

Chạy ngược về phía nam, chiều trên bãi biển Ba Đồng (xã Kỳ Nam, thị xã Kỳ Anh) gió thổi ràn rạt. Hơn 30 chiếc thuyền nhỏ đánh bãi ngang của ngư dân được kéo hẳn lên bờ. Khoảng 6-7 ngư dân đang xếp mành lưới cũ sau 4 ngày đi biển về. Một ít cá lưỡi trâu, hơn chục ký cá chai chất chồng trong một thùng xốp nhưng tuyệt nhiên không một bóng người mua.

Bà Mai Thị Thảo mím môi nói như trút giận lên chúng tôi: “Các anh vào xem. Thùng cá này trước đây bán ít nhất cũng hơn 1 triệu đồng. Ký cá chai bán 150.000 đồng, giờ đi đánh về không ai mua, lại mang ra biển đổ. Tại sao?”.

Cầm hai con cá chai trên tay, bà Thảo nước mắt ngắn dài bảo rằng chiếc thuyền nhỏ này là vật dụng nuôi sống vợ chồng bà và 6 đứa con đang độ tuổi ăn học, bây giờ thì tắt ngúm. “Hai đứa lớn học ở TP.HCM, mấy đứa nhỏ học phổ thông ở đây. Vợ chồng tôi tối đi kéo lưới về bán cá nuôi nó. Mấy ngày nay nó gọi điện về hỏi tiền. Tôi chỉ biết khóc” – bà Thảo nghèn nghẹn.

Lão ngư Lê Luyến (78 tuổi, người xã Kỳ Nam) gỡ ra từ tấm lưới mắt nguyên cái xương cá to bằng ngón tay, lắc đầu bảo: “Tình trạng này kéo dài thì ngư dân đánh bắt ven bờ chỉ biết chết đói”.

Ông Luyến kể lúc trước ở cái làng cũ xã Kỳ Lợi còn có ruộng vườn, hết cá hay mùa biển động còn có thứ sinh nhai. Nay tái định cư lên xã Kỳ Nam, nhường đất cho xây dựng nhà máy Formosa để đi sống trên đất phân nền như thành phố, không đánh cá không biết làm sao sinh sống.

Quay về làng Kỳ Hà, gặp ngư dân Nguyễn Bá Lựu đang chếnh choáng, ngồi thừ trên bờ đê. Ông Lựu bảo để có cái sinh nhai, ông bỏ tay chèo đi phụ hồ gần nửa tháng nay. Chưa quen việc mới, bàn tay ông rách bươm, rướm máu.

Ngồi cùng những ngư dân, chủ tịch UBND xã Kỳ Hà Lê Văn Luyện cho biết: “Toàn xã có hơn 200 tàu thuyền, trên 500 lao động nghề biển, bây giờ gần như gác chèo toàn bộ. Ra biển cá ít, đánh cá được về bán cũng không được nên chẳng còn ai tha thiết. Chính quyền xã đang chờ cấp trên hỗ trợ”.

Nghêu cá chết, người lâm nợ

Bì bõm dưới dòng sông nơi chiếc lồng cá nuôi trống trơn, lão ngư Mai Khuyến (67 tuổi, thôn Tấn Thắng, xã Kỳ Hà) nói không nên lời. Ông Khuyến bảo bao nhiêu vốn liếng trút hết vào bè cá, bất ngờ trắng tay chỉ sau một đêm.

“Chưa kể tiền đóng bè, chỉ tiền cá giống, tiền công chăm sóc đã hơn 50 triệu đồng. Vậy mà bè cá gần 4.000 con chết gần hết, nay chỉ còn lưa thưa vài mống” – ông Khuyến than vãn. Ông nói hàng chục bè cá ở xóm Cửa Khẩu này đều chết sạch như vậy. Ai cũng buồn như nhau, không ai còn than vãn cùng ai.

Người nuôi nghêu cũng lâm vào cảnh nợ nần. Chị Trần Thị Mại (28 tuổi, xã Kỳ Hà, thị xã Kỳ Anh) ngồi thừ trên đê nhìn ra biển thẫn thờ.

Cánh đồng nghêu 1ha của chị cùng bà con chòm xóm chết trắng. Kéo vạt áo lau dòng nước mắt, chị Mại bảo: “Cả gia đình hi vọng vào cánh đồng nghêu, chuẩn bị thu hoạch bán dịp 30-4, ai ngờ nó chết vùi trong bùn đất lúc nào không hay. Chưa kịp mừng vì nghêu được mùa thì đống nợ vay nuôi nghêu 100 triệu đồng từ ngân hàng bỗng dưng ập xuống”.

Bà Mai Thị Nhạn có 1,5ha nghêu, dự kiến thu hoạch 18-20 tấn nghêu nay bỗng dưng trắng tay và thành con nợ trong chốc lát. “Nếu bị dịch chỉ mất 20-30% là cùng, năm nay đột nhiên nó chết sạch. 200 triệu tiền vay ngân hàng tôi chưa biết làm sao” – bà Nhạn thẫn thờ.

____

Pháp luật Plus

Cùng với cá, hơn 60 tấn ngao chết trắng tại Hà Tĩnh

Trần Hoàng

28-4-2016

Sau hàng loạt cá chết ven biển miền Trung, đặc biệt là Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Vấn nạn chưa dừng lại khi thống kê sơ bộ của xã Kỳ Hà số lượng ngao chết lên đến 63 tấn.

Ngày 27/4, hàng chục hộ dân thôn Bắc Hải, xã Kỳ Hà (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) vẫn hối hả xuống biển để thu gom vỏ ngao chết đang nổi trắng bãi.

Vì tính chất nuôi ngao cần phải sát các bờ biển, đợi thủy triều lên xuống cho phù hợp với môi trường sống của sinh vật này.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Văn Luyện, Chủ tịch UBND xã Kỳ Hà cho hay, toàn xã Kỳ Hà có 5 hộ dân nuôi ngao với diện tích hơn 6 héc ta, sản lượng ước đạt là 70 tấn, tới thời điểm này thì tổng số lượng ngao chết là 63 tấn, ước tính thiệt hại xấp xỉ 3 tỷ đồng.

H1Sau cá, đến ngao, thống kê sơ bộ xã Kỳ Hà (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã chết hơn 60 tấn.

Hộ gia đình ông Nguyễn Xuân Phương (trú thôn Bắc Hải) cho biết, ngao chết được phát hiện từ ngày 8/4, tới nay khi nước rút thì vỏ ngao nổi trắng. “Ngao của gia đình tôi nuôi 1,6 ha, hiện được 13 tháng. Gần đến vụ thu hoạch thì bỗng dưng chết hàng loạt, ước tính khoảng 18 – 20 tấn, thiệt hại hơn 700 triệu đồng”.

Hiện các hộ gia đình đang rất lo lắng, bởi hầu hết đều vay tiền để nuôi ngao mà chưa biết khi nào có thể nuôi lứa ngao mới để trả.

H1Người dân buộc phải thu gom vỏ ngao để tiếp tục nuôi lứa mới, nhưng chưa biết lúc nào mới dám bắt đầu.

H1Thẫn thờ thu gom từng rổ ngao, và hi vọng duy nhất của người dân bây giờ là trông chờ vào sự hỗ trợ của chính quyền sở tại.

Ngao chết, các hộ nuôi phải bỏ tiền ra thuê người dân xung quanh vùng đi hốt vỏ để dọn sạch bãi, nhằm chuẩn bị cho những vụ nuôi sau. “Tôi thuê người gom được 3 tấn vỏ ngao về chôn để cải tạo đất, hi vọng nuôi lứa mới vớt vát”, một người dân than thở.

Ông Nguyễn Bá Lưu (53 tuổi, trú thôn Bắc Hải) cho hay, thời điểm phát hiện ngao chết có lúc nước màu đục ngầu, tuy nhiên sau đó thì đã rút.

“Chúng tôi chưa khẳng định được nguyên nhân ban đầu, tuy nhiên thời điểm ngao chết gần trùng với thời điểm cá chết, do đó theo như những nhận định chuyên môn thì nó là do những ô nhiễm hoặc yếu tố độc trong môi trường nước”, chủ tịch xã Kỳ Hà cho hay sự việc đã được thống kê và báo cáo lên chính quyền thị xã Kỳ Anh và tỉnh Hà Tĩnh.

Hiện người dân đang đặt nghi vấn về nguồn nước bị ô nhiễm khiến hàng chục tấn ngao bị chết.

ANH ĐỪNG VỀ HÀ TĨNH NHỮNG NGÀY NI*

ANH ĐỪNG VỀ HÀ TĨNH NHỮNG NGÀY NI*
(Mượn lời của cô gái Hà Tĩnh nhắn gửi người yêu)

NGUYEN LAN THANG

Anh đừng về Hà Tĩnh những ngày ni*.
Biển buồn lắm, sóng khóc than vật vã.
Nơi ta hẹn hò, giờ trương đầy xác cá.
Gió tanh nồng, phờ phạc cả miền quê…

Biển bây chừ* cá mú đã vắng hoe.
Cả miền Trung, thuyền ngủ vùi trên cát.
Xóm chài xưa, những nụ cười vụt tắt.
Không còn xôn xao trên bến dưới thuyền…

Chẳng còn nghe điệu Ví giặm tình duyên.
Đợi thuyền anh, mỗi chiều em ngồi ngóng …
Biển đã chết ư ? em hỏi thầm con sóng.
Chỉ gầm lên, rồi sóng vỗ bạc đầu…

Miền Trung chừ*, đang gánh trọn nỗi đau.
Từ Hà Tĩnh ni*, trải dài vô trong nớ*.
Quảng Trị, Quảng Bình, đến Thừa Thiên Huế…
Không biết mai tê* có vô tận Cà Mau?

Viết cho anh lòng em cũng u sầu.
Biết khi mô* biển trong xanh trở lại.
Để nghe sóng ru nhạc tình êm ái…
Như ngày xưa, của hai đứa chúng mình…

Mần răng* mà, biển vẫn cứ lặng thinh ?
Mặc con sóng vật vờ trong nuối tiếc.
Cánh buồm xưa đã bỏ đi biền biệt…
Tôm cá bây chừ* còn mô* nữa anh ơi?

Mấy bữa ni*, lòng em cũng rối bời.
Biển đã chết, thì mần răng* em sống…
Những vần thơ chết dần trong tuyệt vọng…
Xin anh đừng về Hà Tĩnh những ngày ni*…

BRD. 13h.45.ph. 27.04.2016
Ngọc Ly Kim

*(Ngôn ngữ miền Trung… Ngày ni = ngày nay, bữa nay; Trong nớ = Trong đó; Bây chừ = Bây giờ; Khi mô = Bao giờ; còn mô = còn đâu; Mai tê = Mai kia, mai này; Mần răng = Làm sao?)

Facebook Nguyễn Lân Thắng

KHÔNG THỂ…

KHÔNG THỂ…

Cô không thể soạn tiếp bài
Bởi hồn lạc về Hà Tĩnh
Nơi nước mắt nhân dân đang chảy dài về phía biển
Và biển chiều ứa máu oan khiên

Có lẽ đêm nay cô lại trắng đêm
Chập chờn bãi bờ phủ đầy tôm cá chết
Chập chờn tiếng thở dài thấu đêm đen những con thuyền cắm sào trên bến
Chẳng dám ra khơi ngay giữa biển quê mình

Có lẽ đêm nay cô lại trắng đêm
Chập chờn lúa chết khô giữa thì con gái
Chập chờn ruộng đồng nứt nẻ hoang bờ bãi
Những đàn bò ăn cả bao nilon

Có lẽ đên nay cô lại trắng đêm
Bởi giật mình Đền Hùng thất thủ
Bao nhiêu tượng đài ngổn ngang đổ vỡ
Xoang xoảng nứt niềm tin

Có lẽ đêm nay cô lại trắng đêm
Bởi bóng ma những chợ trời hóa chất
Cứ lượn dọc lượn ngang giữa những đàn gia súc
Toác miệng cười trên những cánh đồng xanh

Có lẽ đêm nay cô lại trắng đêm
Mơ thấy con cháu mình biến đổi gen mang hình thù kỳ quái
Thấy dải đất chữ S co rúm lại
Rồi bay ra khỏi bản đồ…

Đêm đã khuya rồi căm phẫn chẳng thành thơ
Chắc nhiều người cũng như cô thêm một đêm khó ngủ
Học trò ơi đất nước này là của ai hãy nhìn cho tỏ
Uất hận quá rồi, nước mắt ngược vào tim…

facebook của cô giáo Cương Biên .

PS : Ít ra cô giáo phải như thế này , trước thãm trạng của đất nước hôm nay mà cứ giả câm giả mù giả điếc thì chỉ là phường giá áo túi cơm mà thôi !

CA CHET

 

 

 

 

 

 

CA CHET 2

DAT KHO