HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RSF) lên án nhà cầm quyền CSVN là “độc ác và tàn bạo vô giới hạn” về mặt nhân quyền.
Hôm Thứ Ba, 13 Tháng Chín, RSF chỉ trích bản án năm năm tù áp đặt lên đầu ông Lê Anh Hùng trong một phiên xử kín hồi cuối Tháng Tám vừa qua, bất chấp dư luận quốc tế.
Blogger Lê Anh Hùng trước khi bị bắt. Ông từng là cộng tác viên của Ban Việt Ngữ Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA Tiếng Việt). (Hình: Hội Anh Em Dân Chủ)
Nhà cầm quyền CSVN trước khi kết án tù đã nhốt ông trong bệnh viện tâm thần suốt bốn năm. Không những vậy, nhiều khi còn cột chặt người ông xuống một chiếc giường nan sắt từ ngày này sang ngày khác vì ông không chịu uống thuốc tâm thần. Ông cả quyết với họ là đầu óc ông tỉnh táo, bình thường chứ không bị tâm thần, hoang tưởng như họ gán ghép.
Nhà cầm quyền CSVN, cũng như Trung Quốc và Nga hiện nay vẫn có thói quen nhốt những người bất đồng chính kiến vào bệnh viện tâm thần để trả thù cho những phát biểu làm chế độ độc tài tức giận. Nhốt người vào bệnh viện tâm thần vốn có từ thời nước Nga còn là đế quốc Cộng Sản ở thế kỷ trước.
Tuy coi ông là kẻ tâm thần nhưng lại đem ra tòa kết án. Khi kết án ông năm năm tù ngày 30 Tháng Tám vừa qua, lại ngang nhiên xử kín dù lúc nào chế độ cũng thông báo là “phiên tòa xét xử công khai.” Trong trường hợp ông Lê Anh Hùng, bà mẹ ông chỉ biết được có phiên tòa xử khi bà gọi điện thoại cho công an hỏi thăm về trường hợp của ông.
RSF kêu gọi báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về tra tấn và các hình thức tàn ác khác “hành động để bảo đảm 38 nhà báo độc lập có thể sống còn trong các nhà tù CSVN.”
Khi ông Lê Anh Hùng bị bắt năm 2018, Hà Nội cũng bắt nhà báo độc lập Đỗ Công Đương. Ông cũng bị vu cho tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” với bản án bốn năm tù. Sức khỏe của ông xấu đi nhanh chóng và không được chữa trị khi bị giam tại nhà tù ở huyện miền núi Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, nên qua đời ngày 2 Tháng Tám, 2022.
Tại bản xếp hạng về tự do báo chí thế giới hằng năm, năm nay CSVN hạng 174 trên tổng số 180 nước được RSF thực hiện chấm điểm. Hà Nội luôn luôn nằm trong nhóm cuối bảng cùng với những nước Cộng Sản, độc tài hay quân phiệt, tôn giáo cuồng tín khác như Bắc Hàn, Trung Quốc, Cuba, Iran, Lào, Miến Điện…
Blogger Lê Anh Hùng bị trói cả người trên giường sắt ngày 16 Tháng Bảy, 2020, vì từ chối uống thuốc tại bệnh viện Tâm Thần Hà Nội. (Hình: Facebook Nguyễn Vũ Bình)
Ông Lê Anh Hùng là thành viên của hai tổ chức dân sự như Hội Anh Em Dân Chủ và Hội Nhà Báo Độc lập. Trước khi bị bắt, ông từng là cộng tác viên viết blog bình luận, phân tích các vấn đề thời sự chính trị tại Việt Nam.
Sự chỉ trích của ông hiển nhiên dẫn đến sự trả thù. Trong mấy năm liên tiếp, ông gửi hàng trăm đơn tố cáo ông Hoàng Trung Hải, ủy viên Bộ Chính Trị, có thời là phó thủ tướng, tội buôn lậu và làm gián điệp cho Trung Quốc.
Theo RSF, nhà cầm quyền CSVN lạm dụng hệ thống tư pháp để áp đặt các bản án nghiệt ngã nhằm trừ khử các nhà báo độc lập dùng mạng xã hội đả phá độc tài đảng trị. (TN) [qd]
Cứ mỗi lần xem hình ảnh, hay tin tức về tổn thất kinh hoàng của quân đội Nga trong cuộc xâm lược Ukraine, tôi lại đặt ra câu hỏi: Vì đâu nên nỗi?
Cùng câu hỏi ấy, tôi cũng đặt ra khi xem tin tức về vụ 39 người Việt chết thê thảm trong thùng xe đông lạnh ở nước Anh.
Ký ức lại dắt tôi về câu chuyện mấy mươi năm về trước, khi tôi đi thăm hai người bạn ở Sofia, Bulgaria. Lúc ấy nước này đã không còn sự cai trị độc đảng của người cộng sản nữa. Đi giữa những phố phường cũ kỹ, rải rác những “di tích” bê tông xấu xí thời cộng sản (lăng Dimitrov chẳng hạn), Milene, bạn tôi cứ nhiếc móc thậm tệ người … Nga, những kẻ mà theo họ đã gây ra sự èo uột của nước Bulgaria mấy mươi năm.
Tôi bèn thử phản biện: Này, tôi thấy các bạn không công bằng, cái gây ra khổ nạn cho Bulgaria là chế độ cộng sản Soviet, chứ đâu phải người Nga. Họ cũng chịu nạn cộng sản như các bạn vậy? Tôi thấy người Nga họ cũng dễ mến mà!
Milene nhìn sững vào tôi: Họ có thể dễ mến, nhưng họ ngu ngốc quá, cứ để cho cái bọn độc tài nó đè đầu cưỡi cổ, từ Sa hoàng, cho đến Lenin, Stalin…
Tôi không bao giờ quên câu mắng nhiếc một dân tộc thậm tệ như thế của Milene. Cứ mỗi lần nhớ tới nó, tôi lại chột dạ: Không biết có ai nói dân Việt Nam cũng là những người dễ mến, nhưng ngu ngốc vì để bọn độc tài đè đầu cưỡi cổ không?!
Đã có nhiều tranh cãi vì sao người Việt lại “cam tâm” nằm dưới sự cai trị của đảng Cộng sản gần nửa thế kỷ như thế (đối với miền Bắc Việt Nam thì đã gần 70 năm), thậm chí là có cả một lý giải khá siêu hình là chuyện quả báo của người Việt, vì họ là thủ phạm tiêu diệt cả một nền văn minh Champa rực rỡ, gần như diệt chủng cả một giống nòi.
Người Việt thì không bị diệt chủng, mà họ ngày càng đông lên, nhưng lại không tạo được một cuộc sống xã hội bình thường như những người bình thường nghĩ đến.
Trước đây, nông dân nghèo từ những vùng “toàn cát” như Nghệ Tĩnh, Quảng Bình,… đổ vào các khu công nghiệp mới mở vùng Đông Nam Bộ để bán sức lao động rất rẻ của họ cho tư bản nước ngoài. Bây giờ thì đến cả nông dân vùng sông nước vang bóng một thời là miền Cửu Long, cũng đổ lên phố kiếm việc, để lại cả một vùng quê xơ xác.
Mà lên phố như vậy cũng có đổi đời được là mấy. Chỉ mấy mươi ngày cách ly chống dịch Covid hồi giữa năm 2021, đã làm cho cả triệu công nhân chạy nháo nhào vì… đói.
Học trò giỏi, sau khi được ra nước ngoài học hành, thì tìm cách ở lại, vì về nước để làm gì?
Mà đâu chỉ học trò giỏi, học trò không giỏi đi làm thuê ở nước ngoài (gọi cho sang là hợp tác lao động), cũng tìm cách ở lại.
Trước đây các em gái ít học vùng Cửu Long lớn lên thì theo mai mối đi lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc, nay có vẻ khuynh hướng này chuyển sang cả các em có học. Mới đây thành phố Mungyeong ở Hàn Quốc đề ra “chính sách” khuyến khích các nông dân già, ế vợ, lấy nữ du học sinh Việt Nam để gia tăng dân số.
Trên đây tôi chỉ liệt kê ra những gì liên quan tới vật chất, đo đếm được, chứ không bàn đến chuyện tinh thần. Chuyện này rất khó tranh cãi vì nó tùy thuộc vào quan điểm, quan niệm,… chẳng hạn như những ồn ào gần đây về cúng vong, giải hạn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Đương nhiên đảng Cộng sản Việt Nam là người chịu trách nhiệm cho tất cả những sự khổ ải ấy của người dân Việt Nam, vì có ai khác ngoài họ cầm quyền đâu.
Tuy nhiên sẽ có một câu hỏi được đặt ra là tại sao họ (đảng Cộng sản Việt Nam) cầm quyền tệ hại như vậy mà không ai làm gì được họ cả?
Điểm lại những thay đổi triều đại ở Việt Nam từ khi có sử ghi chép đến nay, chúng ta không thấy có bất cứ triều đại nào bị dân chúng lật đổ cả, mà chỉ kết thúc bằng những cuộc xâm lăng từ bên ngoài, hoặc bằng những thanh toán cung đình, như từ triều Lý chuyển sang triều Trần, triều Trần chuyển sang triều Hồ, hay là cuộc nội chiến kéo dài Trịnh và Nguyễn, Tây Sơn và Nguyễn Ánh.
Tóm lại là không có … cách mạng!
Đó là mẫu số chung của nền văn minh Trung Hoa mà Việt Nam sống trong ảnh hưởng của nó cả ngàn năm.
Trong nền văn minh của những … quan phụ mẫu, dân chúng rất vâng lời, không phản kháng. Trước kia không phản kháng các vị tiên chỉ, thì nay cũng không phản kháng các vị bí thư chi bộ xã.
Chủ nghĩa cộng sản, một sản phẩm thất bại của nền văn minh Do Thái Ki Tô phương Tây đến với Trung Quốc, Tiều Tiên và Việt Nam trong bối cảnh “giải thực”, nên đã thắng thế. Tại miền đất mới, nó biến dạng và lai tạp với đám quan phụ mẫu phương Đông. Đứa con lai ấy chính là chế độ gọi là cộng sản ở Việt Nam.
Nó lai thêm lần nữa sau biến cố Đông Âu năm 1989, để biến thành kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dân chủ tập trung, trong đó vẫn còn các quan phụ mẫu, và vẫn còn đám dân chúng không bao giờ cãi cơ quan công quyền.
Cuộc đô hộ trăm năm của người Pháp, cuộc can thiệp chống cộng sản 20 năm của người Mỹ, tạo nên một nhóm người Việt có ý thức khác với các “quan phụ mẫu”. Nhưng nhóm này vẫn là một thiểu số rất ít trong xã hội Việt Nam. Với cái số ít đó, những ai muốn phản kháng thì phản kháng… bằng chân. Nói hoa mỹ là bỏ phiếu bằng chân.
Nhưng đừng tưởng bỏ phiếu bằng chân, sang đến “bến bờ tự do” rồi thì sẽ không còn các “tiên chỉ” nữa. Trong cộng đồng người Việt ở hải ngoại cũng có đầy các “tiên chỉ”. Chỉ có điều là trong môi trường xã hội mới, sự “tinh tướng” của các “tiên chỉ” này bị giới hạn rất nhiều, vợ con họ không còn bị họ tác oai tác quái nhiều như khi còn ở cố hương.
Trở lại câu hỏi tại sao của tôi ở đầu bài, tôi không đủ kiến thức để trả lời chuyện người Nga cứ húc đầu vào chỗ tai ương (thời thế chiến thứ nhất, quân đội Nga bị các ký giả phương Tây gọi là cái cối xây thịt, vì họ chết rất nhiều).
Đối với Việt Nam thì thủ phạm cho cái chết của các cô gái Việt trong thùng xe đông lạnh ở Anh, hay cô du học sinh Việt nào đó lấy ông nông dân Hàn Quốc già (có gì khác nhau?), chính là các… “tiên chỉ”.
Có người sẽ không đồng ý với tôi mà hét lên rằng: Thủ phạm là cộng sản.
1. Tỉnh Hưng Yên đang xác minh hàng trăm gia đình đồng loạt cho con nghỉ học [1]
2. Một thầy giáo dạy môn Ngữ Văn cấp III đã dùng thước và nón bảo hiểm đánh vào đầu học sinh [2].
3. Thầy giáo đâm chết đồng nghiệp tại căn tin nhà trường [3].
4. Khởi tố nữ sinh 16 tuổi đã lột đồ, hành hung và làm nhục bạn giữa đường [4]
càng khiến người dân hoang mang hơn bao giờ hết, khi toàn bộ học trò vừa khai giảng cho niên khóa mới 2022 – 2023.
Người dân không hiểu tại sao giáo dục gần nửa thế kỷ qua đi, với sự lãnh đạo của ĐCSVN, sáng suốt là như thế – trí tuệ là như vậy, bỗng ngày càng ghê rợn khủng khiếp như một xã hội vô chính phủ, khiến người dân bất an vô cùng!
Song song bốn tin trên, thêm 2 tin liên quan về giáo dục:
1. Hà Nội dự kiến chi 1.130 tỷ đồng hỗ trợ 50% học phí năm nay [5].
2. Nhà cầm quyền CSVN đang xem xét để kỷ luật ông Phùng Xuân Nhạ – nguyên là Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo – trong quãng thời gian ông ta chịu trách nhiệm về giáo dục toàn cõi xứ thiên đàng [6];
liệu số tiền hơn ngàn tỷ đó và việc kỷ luật cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo sẽ thay đổi được gì (?).
Giáo dục phi triết lý – phản triết học
Thể chế chính trị nào sanh ra cơ chế giáo dục đó. Với thể chế đơn nguyên độc đảng tại Việt Nam, dĩ nhiên, giáo dục chắc chắn là một nền giáo dục đơn nguyên. Tính đơn nguyên đã loại bỏ tất cả những gì gọi là “sáng tạo” và “phong phú” trong việc dạy học, ngay từ những ngày trẻ chập chững bước vào lớp Một – lớp học vô cùng quan trọng cho tất cả trẻ em, để hình thành nhân cách và phẩm hạnh làm người.
Xứ thiên đàng với giáo dục XHCN, dù có đài thọ 100% học phí hay kỷ luật cấp cao nhứt trong giáo dục cũng không thể thay đổi gì cả là vậy. Bởi giáo dục XNCH không dạy “LÀM NGƯỜI” – trước khi cung cấp các môn học khác – ngay từ lớp thấp nhứt trong hệ thống giáo dục căn bản – vốn là điểm khởi đầu. Điều này có nghĩa, khi trẻ đã bước qua tuổi 15, vô cùng khó khăn để dạy về nhân cách. Cho nên – tới chương trình cấp Ba – những chương trình thuộc lãnh vực “giáo dục công dân” nhằm dạy và hình thành cho trẻ ý thức làm công dân – ngưỡng cửa của tuổi 18 – chứ không dạy về đạo đức nữa. Vì vậy, cho tới đại học, những bài giảng về đạo đức Hồ Chí Minh trở nên thừa thãi – nhàm chán và không hề có tác dụng gì, ngoài việc sinh viên buộc phải có đủ tín chỉ để ra trường.
Gần nửa thế kỷ đã trôi qua, tính từ 1975, nền giáo dục của nhà nước CHXHCNVN dường như không có lối thoát và con đường đi lên hay đi tới vẫn nằm đâu đó xa ngái và đầy chập chùng, hiểm nguy cùng với rủi ro đầy ắp, trên “con đường đến lớp” vốn được vẽ lên thật êm đềm và lãnh mạn, dành cho học trò – phụ huynh – thầy cô. Tuy vậy, “nền giáo dục XHCN” hoàn toàn logic, bởi chịu sự lãnh đạo của ĐCSVN mà cho tới nay vẫn loay hoay con đường tiến lên XHCN, lại không hề có một tia sáng le lói nào cho người Việt Nam, bất chấp “hết mưa là nắng hửng lên thôi” của ông Nguyễn Xuân Phúc – Chủ tịch nước CHXHCNVN – vừa phát ngôn trong lễ khai giảng năm học này [7].
Chuyện cô cháu gái
Bất chấp cải cách, bất chấp đầu tư giáo dục, bất chấp sự quan tâm của đảng và nhà nước, nền giáo dục XHCN chưa hề làm cho người dân an tâm trong hiện trạng xã hội đang đối diện với quá nhiều xáo trộn.
Người dân quèn và người dân nghèo buộc phải tự xoay xở, lo lắng cho tương lai có vẻ mờ mịt và vô định của con em mình. Dười đây là câu chuyện thật về cô cháu gái từ năm 2019.
Cô cháu gái lên 15, còn vài tháng nữa sẽ thi. Cô bé không chịu học nữa. Ba mẹ nó hỏi ý kiến tôi.
Lâu ngày, mới gặp cô bé. Tuổi 15, nó lớn phổng phao, ra dáng thiếu nữ với cặp giò dài, da ngăm ngăm – đúng “mốt” trẻ hiện nay. Cô bé cũng facebook như bao đứa trẻ khác. Nó thật sự sốc với hiện trạng học đường hiện nay, khi xem clip nữ sinh đánh nhau không thua đám đánh mướn.
Tôi khuyên nó:
– Còn vài tháng nữa thôi, con ráng học cho xong đi.
Nó lắc đầu quầy quậy và buông một câu nghe choáng váng:
– Tại bác hổng biết chớ! Bây giờ trong trường còn phức tạp hơn ngoài xã hội nữa!
Tôi trợn tròn mắt. Nó tiếp:
– Bác tưởng ngoài xã hội phức tạp hơn à? Không! Ở ngoài xã hội, người ta còn có quyền chọn bạn mà chơi. Trong trường mà hổng chịu chơi với mấy bạn “đầu gấu” là ăn đập liền!
Nghe mà đau điếng!
Tôi nói với ba mẹ nó:
– Nó đã nói vậy thì cũng nên cho nó nghỉ học đi.
Ba nó phân vân:
– Nhưng nhỏ quá! Nó nghỉ học rồi làm gì bây giờ, anh?
Tôi khuyên:
Hãy cho nó đi học nghề. Chọn những nghề nữ công gia chánh như: nấu ăn, làm bánh, cắm hoa, may vá hoặc học nail. Còn không cho nó học làm tóc, make-up, thiết kế thời trang.
Thời buổi này, đừng nghĩ đến mảnh bằng đại học nữa. Vô giá trị, vô dụng. Hãy nhìn các ông bà “giáo sư tiến sĩ” các loại mà coi! Và biết bao nhiêu sinh viên ra trường thất nghiệp, chạy grab và làm đủ thứ nghề mưu sinh. Bốn năm đại học, chỉ phí tiền. Quan trọng nhất là đứa trẻ sẽ chán ngán, bỏ nửa chừng càng nguy hiểm.
“Thời đại kỹ sư, bác sĩ” mà thế hệ chúng ta mong muốn đã quá lạc hậu rồi. Hơn nữa, cho nó học những nghề như nấu ăn, bartender, khi tốt nghiệp rất dễ kiếm việc, vì nhà hàng, khách sạn, resort bây giờ rất nhiều.
Nhưng học gì thì học, nhớ phải cho nó học tiếng Anh. Thế hệ tụi nhỏ mà không có tiếng Anh không được. Khi nó giỏi tiếng Anh và giỏi nghề càng có cơ hội làm việc nước ngoài, vì các quốc gia văn minh hiện nay họ rất coi trọng những nghề mang tính nghệ thuật. Tương lai của con bé là chỗ đó
Giáo dục bây giờ nát bấy! Đừng làm khổ xấp nhỏ nữa! Đây cũng là lời khuyên chân
Tôi đã trót có dăm ba lời về nón cối, mũ cối, và dép râu nên (lỡ trớn) cũng xin được thưa luôn – đôi câu – về cái nón tai bèo.
“Theo một tài liệu, chiếc mũ tai bèo đầu tiên xuất hiện ở một đơn vị võ trang ta trong đêm Đồng Khởi (17-1-1960) ở Bến Tre. Dần dần chiếc mũ vải mềm, màu xanh, vành tròn, có làn sóng giống như những cánh bèo trên sông nước, càng được đông đảo các chiến sĩ giải phóng quân sử dụng.
Đến những năm 1966-1967, chiếc mũ tai bèo “dễ thương như một bàn tay nhỏ”, với nhiều tiện lợi ở một xứ sở nhiệt đới nắng lắm mưa nhiều, trong hoàn cảnh chiến trận cần cơ động, gọn nhẹ, đã được đưa vào hành trang của anh bộ đội Giải phóng. Nó chính thức nằm trong trang phục của Quân giải phóng miền Nam. Và từ đó, chiếc mũ tai bèo cùng đôi dép cao su cũng hiện lên trong thơ, văn, nghệ thuật, gần gũi, giản dị mà đầy tự hào, cao vợi.” (Đàm Chu Văn. “Nhớ Chiếc Mũ Tai Bèo.” Đồng Nai Online 13.11.2019).
Trí nhớ của tác giả đoạn văn thượng dẫn e có vấn đề, chứ thực sự thì cái mũ bèo nhèo này chưa từng bao giờ được ca tụng (“tự hào, cao vợi”) như nón cối hay dép râu cả. Lý do dễ hiểu vì nó không thuộc về lực lượng chính quy mà chỉ là trang phục dành cho đám binh lính Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam (M.T.G.P.M.N) thôi. Chả những thế, cái mặt trận này đã chết. Vì chút “nhậy cảm chính trị” (hay cũng có thể là do “tế nhị”) nên không mấy ai muốn nhắc nhở (xa gần) gì đến sợi giây thừng trong một căn nhà đã có người bị treo cổ!
Thảng hoặc, mới thấy một vị quan chức cấp địa phương có cố gắng “nâng cấp” cái mũ tai bèo nhưng nỗ lực này – xem ra – cũng chả đến đâu. Ký giả Đoàn Nguyễn (Sài Gòn Tiếp Thị Online) tường thuật:
“Tại một hồ nước trên cánh đồng thuộc xã Đại Cường (Đại Lộc, Quảng Nam) có một pho tượng cô du kích đầu đội mũ tai bèo, vai mang súng. Bức tượng khi xây có thể là thạch cao trắng, nhưng bây giờ, người ta thấy đã loang lổ nhiều mảng đen.
Trong hồ nước, nông dân làm chuồng nuôi vịt. Qua mấy ngày mưa lũ, đàn vịt không còn, chỉ còn lại cái chuồng xiêu vẹo tả tơi. Một bác nông dân vác cuốc đi ngang dừng lại góp chuyện: “Mấy tháng trước, hồ nước sạch sẽ lắm, không ai dám thả vịt, thả cá, nước trong vắt. Nhưng từ khi thay Phật bà bằng cô du kích thì ra như ri đây”. Phật Quan Âm? Tôi ngạc nhiên và nhìn kỹ thì thấy có điều lạ là cô du kích này đứng trên… toà sen.
Trước đó, tuy cô du kích chưa bao giờ có chỗ đứng “ngang hàng” với Phật Quan Âm nhưng cũng chiếm được vị trí tương đối khá trang trọng trong tranh ảnh cổ động và sách báo của nhà đương cuộc Hà Nội. Cùng với những thành viên của lực lượng Dân Công Hỏa Tuyến hay Thanh Niên Xung Phong, họ luôn được xưng tụng là những bông hoa nở giữa chiến trường, bông hoa trên tuyến lửa, hoa lan trong rừng cháy …
Sau khi chiến trường đã ngưng tiếng súng thì mọi hy vọng về một cuộc sống an lành (“đôi chim bồ câu trắng hẹn nhau về làng xưa”) cũng đều biến thành ảo vọng. Những bông hoa từng nở trên tuyến lửa đều héo úa trong các “xóm không chồng” giữa thời bình. Họ trở thành những con số không tròn trĩnh: không chồng, không con, không nhà, và không chế độ!
Họ chỉ được hưởng trợ cấp mỗi một lần thôi nhưng rất tượng trưng, và cũng rất muộn màng. Quyết định 290/2005/QĐ-TTg của Thủ Tướng Chính Phủ – Về Chế Độ, Chính Sách Đối Với Một Số Đối Tượng Trực Tiếp Tham Gia Kháng Chiến Chống Mỹ Cứu Nước nhưng chưa được Hưởng Chính Sách Của Đảng và Nhà Nước – ký ngày 8 tháng 11 năm 2005, quy định như sau:
Dân quân tập trung ở miền Bắc từ ngày 27 tháng 01 năm 1973 trở về trước, du kích tập trung ở miền Nam (bao gồm cả lực lượng mật) từ ngày 30 tháng 4 năm 1975 trở về trước do cấp có thẩm quyền quản lý đã về gia đình phải được hưởng trợ cấp một lần theo số năm thực tế tham gia dân quân, du kích tập trung, cứ mỗi năm được hưởng 400.000 đồng. Mức chi trả trợ cấp một lần thấp nhất bằng 800.000 đồng.
Những con số bạc bẽo và thảm hại này hoàn toàn tương phản với tâm tình chứa chan của những kẻ đã từng chiến đấu bên nhau, dù họ không hẳn đã là đồng đội cùng chung lực lượng hay đơn vị. Một cựu chiến binh tâm sự:
Sáng ngày 30-4-1975, sau khi Sư đoàn 10 (thuộc Quân đoàn 3) đánh chiếm xong một số mục tiêu đã định, ông Việt khi đó là Thượng sĩ, Tiểu đội trưởng Tiểu đội xe, thuộc Phòng hậu cần Sư đoàn 10, lái chiếc zeép (chiến lợi phẩm) có gắn máy thông tin 2W và rơ-moóc, đưa đồng chí Võ Khắc Phụng-Phó sư đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Sư đoàn 10 cùng một số sĩ quan chỉ huy tổ chức đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu ngụy.
Trên xe có một thiếu nữ độ 20 tuổi, gương mặt tươi sáng, đội mũ tai bèo, luôn luôn mang khẩu tiểu liên AK bên mình. Đó là nữ chiến sĩ biệt động Sài Gòn Nguyễn Thị Nết (biệt hiệu: Nguyễn Thị Trung Kiên, nguyên mẫu nhân vật Cô Nhíp trong bộ phim truyện cùng tên – bộ phim đầu tiên của điện ảnh miền Nam sau ngày giải phóng).
Theo sự dẫn đường thông minh, chủ động và linh hoạt của cô Nết, đội hình tấn công vừa vận động, vừa chiến đấu, vượt qua mọi trở ngại, thần tốc xốc tới…
Đã 40 năm trôi qua. Ông Việt và những người bạn chiến đấu ngày ấy … vẫn thường xuyên liên lạc, thông báo cho nhau chuyện vui, buồn. Những lúc như thế, các ông thường nhắc tới cô Nết, mong biết tin tức về người nữ biệt động xinh đẹp, gan dạ, mưu trí, dũng cảm và thông minh ấy… (Phạm Xưởng. “Cô Nhíp Đang Ở Đâu.” TIẾNG NÓI CỦA CỰU CHIẾN BINH VIỆT NAM – 01.06.2015).
Câu hỏi trên đã nhận được hồi đáp, qua một status ngắn của FB Văn Toàn, vào hôm 13 tháng 4 năm 2016:
Sáng ngày 29-4-1975, xe tăng của bộ đội Bắc Việt tiến vào cửa ngõ Sài Gòn theo hướng Tây bắc. Trên xe có một thiếu nữ độ 20 tuổi, gương mặt xinh đẹp, đội mũ tai bèo, luôn luôn mang khẩu tiểu liên AK bên mình dẫn đường cho bộ đội.
Đó là nữ chiến sĩ biệt động Sài Gòn Cao Thị Nhíp (tên hoạt động là Nguyễn Thị Trung Kiên,). Vốn thông thuộc đường xá, Cô Nhíp đã ngồi trên xe chỉ huy để hướng dẫn toàn đơn vị của Thiếu tá Bùi Quan Bùi Quang Đấng đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất. Sau này, đạo diễn Nguyễn Trí Việt của Hãng phim Giải Phóng đã dựa vào hình tượng này để dựng thành bộ phim “Cô Nhíp” khá nổi tiếng. Hiện nay bà Nhíp đã sang định cư tại thành phố Garden Grove, Nam California, Hoa Kỳ từ lâu và mang quốc tịch Mỹ với tên họ khác…
Bên dưới thông tin thượng dẫn có không ít những lời lẽ vô cùng cay nghiệt:
Bà Nhíp không phải là người duy nhất đã rời khỏi Việt Nam, và đã thay tên cùng quố́c tịch. Hơn nửa thế kỷ qua đã có vài triệu người bỏ đi như thế, và dòng người này chưa bao giờ ngừng lại cả. T.S Phương Mai gọi đây là cuộc “tị nạn niềm tin.”
Cũng như bao nhiêu kẻ khác, khi niềm tin đã mất, bà Nhíp có toàn quyền thay đổi chính kiến và đổi thay nơi cư trú để tìm đến một nơi có cuộc sống an toàn và khả kham hơn. Chỉ có điều đáng tiếc (và đáng nói) là số nạn nhân của những cái nón tai bèo thì quá nhiều mà kẻ may mắn, có cơ hội làm lại cuộc đời, lại quá hiếm hoi – và dường như chỉ có mỗi một thôi!
Mấy hôm nay đọc tin tức thấy ngôi sao điện ảnh Thẩm Thuý Hằng, người từng một thời được mệnh danh là Người đẹp Bình Dương, vừa qua đời tại Sài Gòn, khiến cho tôi cảm động và bồi hồi nhớ lại vài kỷ niệm với gia đình cô.
Đúng hơn là những kỷ niệm với chồng cô, ông Tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh và hai người con trai song sinh là Ái Quốc và Quốc Việt.
Thời gian trôi nhanh như một cái chớp mắt. Đối với tôi, hơn một phần tư thế kỷ cứ chỉ như mới hôm qua, hôm kia. Thời gian như bị dừng lại kể từ ngày tôi rời khỏi quê hương.
Tôi có nhớ đã từng viết về ông Oánh nhưng đã lâu rồi. Phải mất khá lâu mới tìm lại được bài trên Facebook. Riêng một bài trên trang Dân Luận thì giờ không còn vết tích vì trang báo “phản động” này đã không còn sinh hoạt nữa.
Chia sẻ lại những kỷ niệm khó quên với gia đình cô Thẩm Thuý Hằng trong một bài viết từ năm 2016 như một lời tưởng nhớ và tri ân đến gia đình cô, đặc biệt bác Oánh, người đã gián tiếp biến giấc mơ của cuộc đời tôi thành hiện thực.
Cầu mong hương hồn cô Thẩm Thuý Hằng sớm siêu thoát về cõi vĩnh hằng.
***
Cố Tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh
Lausanne, 5-12-2016
Tối nay soạn lại đống thư từ bên nhà gởi sang từ hơn 20 năm qua. Thư gia đình, thư tình, thư bạn bè… tất cả dường như đã nhạt màu theo năm tháng. Ít khi đọc lại vì có nhiều kỷ niệm buồn hơn vui. Bất chợt, trong đống thư ngổn ngang ấy, thấy thiệp chúc Tết của Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh (1921-2003). Đọc lại, nhớ đến những năm tháng bên nhà và cuộc gặp gỡ với ông đã trở thành một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời mình.
Ông Nguyễn Xuân Oánh (giữa). Ảnh tư liệu
Khi ấy tôi là sinh viên ĐHTH và chuẩn bị đi học bên Pháp. Tối đến tôi đi dạy thêm cho học sinh và tình cờ, em trai tôi, quen với cô Thẩm Thúy Hằng (qua những công việc từ thiện), giới thiệu tôi đến làm gia sư cho hai con trai của cô và ông Nguyễn Xuân Oánh. Hồ sơ xin đi Pháp bị kẹt cứng, dẫu đã có trường đại học nhận nhưng Lãnh sự Pháp từ chối không muốn cấp visa, bảo phải xin được passport thì họ mới cấp. Phía Việt Nam thì lại bảo khi nào có… visa của Pháp thì họ cấp hộ chiếu! Đã 3 năm chờ đợi cho đến khi gặp ông Oánh, ông biết chuyện nên hứa giúp. Dạo đó (1995) có Jacques Toubon là Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp sang thăm Việt Nam, ông Oánh đã đi gặp và hỏi về vấn đề hồ sơ của tôi. Ngày hôm sau, Jacques Toubon nói với ông rằng hồ sơ bị kẹt vì gia đình tôi, chính xác hơn người bảo lãnh, có vấn đề chính trị với chính phủ Việt Nam!
Đi Pháp hoàn toàn bị bế tắc. Cậu tôi bên Thụy Sĩ đã làm giấy tờ lo cho đi học tại Lausanne. Cha mẹ tôi đã chạy bằng nhiều cách để mua cho bằng được cái hộ chiếu quí giá. Quá trình làm hồ sơ rất mau từ bên Thụy Sĩ. Tất cả cũng chính ông Nguyễn Xuân Oánh đã đưa tôi đi gặp ông Lãnh sự Thụy Sĩ để lo giấy tờ. Khi ấy ông bảo tôi: “Anh Nhiên ráng giúp cho mấy đứa con tôi thi đậu vào trường chuyên (từ lớp 5 sang lớp 6), việc xin giấy tờ với chính phủ Thụy Sĩ, tôi sẽ lo. Tôi có thể nói một tiếng với nhà trường thì hai đứa nhỏ cũng sẽ được nhận vào, nhưng tôi muốn tụi nó tự thi đậu!”. Tôi xem đó như một lời động viên nhưng đồng thời cũng là một yêu cầu chính đáng. Và chính tay ông Lãnh sự đã gởi hồ sơ của tôi về Berne để xin visa. Hai đứa nhỏ con ông, Ái Quốc và Quốc Việt, thi đậu vào trường chuyên (Colette), ông Oánh rất vui. Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ cấp visa cho tôi và ông khuyên tôi nên đi ngay. Ông bảo, “với chính phủ này, chỉ khi nào anh lên máy bay và cất cánh khỏi Tân Sơn Nhất thì mới ổn!”. Tôi rời khỏi Việt Nam chỉ sau hai ngày nhận visa…
Ảnh: FB tác giả
Mất gần 5 năm tôi mới được đi học tại châu Âu. Nếu không có sự can thiệp và giúp đỡ của ông Oánh thì có lẽ tôi không thể nào ra đi. Và cũng buồn cười, dẫu bị làm khó, ngăn cản không cho xuất ngoại nhưng nếu biết đường chạy chọt thì cũng “xin” được hộ chiếu!
Dạy học cho con ông hơn một năm, tôi có đôi dịp trò chuyện và học hỏi nhiều từ một nhân vật trí thức quan trọng của đất nước, của cả hai chế độ. Ông bị nhiều người lên án, chê bai đã cộng tác với người cộng sản… Tôi chỉ có thể cho rằng, vượt lên mọi ý thức hệ chính trị, ông là một người yêu nước mãnh liệt. Ông thừa biết chế độ CS tệ hại và bạc nhược nhưng điều đó vẫn không ngăn cản ông ở lại, giúp và cố vấn cho chế độ trên lĩnh vực kinh tế.
Khi ông bệnh nặng, gần qua đời, cha mẹ tôi có đến thăm ông, gọi ông là “thầy” dẫu không học ông ngày nào (ông vốn là tiến sĩ người Việt đầu tiên tại Harvard, và giảng dạy tại đây). Ông vui lắm, dẫu đã rất yếu.
Giờ nhìn lại những dòng chữ ông viết, tự nhủ có những cuộc gặp gỡ thật định mệnh. Tôi thật may mắn khi luôn găp những người tốt trong những thời điểm tưởng chừng bế tắc trong cuộc đời. Những gì ông Oánh giúp tôi là vô giá. Không đơn thuần là một giấc mơ, mà là cả một bầu trời tự do đang chào đón. Như lời ông dặn khi chia tay: “Anh hãy cố gắng nhé! Thế giới tự do nhiều điều hay lắm!”.
Ông mỉm cười và xua tay bảo tôi về đi. Mới đó mà đã hơn 20 năm!
Post lại bài viết cách đây đã lâu về ông. Như lời tưởng niệm về một trí thức trong một giai đoạn bi thương của dân tộc.
***
Ếch ngồi đáy giếng
16-09-2007
Thấy ông Thủ tướng đảng cộng sản đang đi công du châu Âu. Tôi lại nhớ đến một câu nói, mà theo thiển ý của riêng mình, là bất hủ. Đó là vào giữa thập niên 90, ông tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh (cựu Phó thủ tướng kiêm Thống đốc ngân hàng Việt Nam Cộng Hòa), khi ấy là cố vấn kinh tế cho nguyên Thủ tướng cộng sản Võ Văn Kiệt, đã nói với người viết rằng: “Tôi dẫn họ đi để cho họ biết thế giới bên ngoài, chứ họ cứ như là con ếch ngồi đáy giếng!”.
Dạo đó, ông Nguyễn Xuân Oánh cũng đã dẫn một phái đoàn của chính phủ cộng sản, do ông thủ tướng Võ Văn Kiệt cầm đầu để đi thăm các nước Châu Âu. Nói là đi thăm chính thức nhưng mục đích cốt yếu là để xin tiền viện trợ, để hòng thay đổi chút ít hình ảnh của một Việt Nam nghèo nàn lạc hậu và độc tài. Đó cũng là những năm sau thời kỳ “Đổi mới” (1986), chính sách mà ông Nguyễn Xuân Oánh là một trong những người chủ chốt đã giúp nhà cầm quyền cộng sản soạn thảo (dưới thời ông cố Tổng bí thư đảng cộng sản Nguyễn Văn Linh).
Ông Oánh so sánh những người lãnh đạo đảng CSVN như những con ếch!
Con ếch ngồi đáy giếng ngày ấy, cứ tưởng mình là ông trời, là cái rốn của nhân loại trong cái giếng bé tí bé teo. Nhưng khi thấy mấy con ếch khác dần dần nhảy ra khỏi miệng giếng, chỉ để lại nó một mình thì lại bắt đầu cuống cuồng, tìm đường sống. Khổ thay, có ai dẫn dắt nó đi ra ngoài để tận mắt thấy rõ thế giới! Thành phần lãnh đạo thì quá kém cỏi, già cả, ít học làm sao mở miệng nói chuyện với người khác! Muốn xin tiền thì cũng phải biết nơi, biết chỗ có tiền để đi xin. Thế là ông cố tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh, một trong những trí thức có tiếng trên bình diện quốc tế, đã đảm nhận vai trò làm cầu nối cho chính quyền cộng sản với các nhà lãnh đạo châu Âu.
Là một trí thức của VNCH và chấp nhận làm cố vấn kinh tế cho những người cộng sản. Nhưng ông thừa hiểu rằng họ vẫn chỉ là những con ếch, chẳng biết gì về thế giới, về tự do. Họ chỉ nghĩ rằng chuyên chính vô sản là siêu việt, là đỉnh cao trí tuệ!
Tôi cũng còn nhớ hình ảnh ông cán bộ lão thành trong xóm, mấy chục năm tuổi đảng, có lẽ vì ngồi giếng quá lâu nên cứ nghĩ mình là số một. Đó là cái thời mà cộng sản Việt Nam cứ tối ngày gọi Trung cộng là “bọn bành trướng Bắc Kinh” từ trên truyền hình đến báo chí. Ông ta, có lẽ một hôm quá cao hứng, nên tuyên bố với lũ thanh niên chúng tôi là: “Bọn bành trướng mà láo lếu thì đánh bỏ m… chúng. Quân đội ta anh hùng, Mỹ còn đại bại huống chi bọn Tàu!”. Tội nghiệp cho ông ta là quân đội Việt Nam anh hùng của ông đã bị Tàu cộng đánh tơi tả, chiếm đất, chiếm núi… thế mà chính ông và toàn thể đồng bào của ông trong nước không hề hay biết! Và có lẽ đến giờ ông cán bộ cách mạng lão thành ấy vẫn đinh ninh tin rằng Đảng là sự chọn lựa tất yếu trong sứ mệnh lèo lái dân tộc đi đến “dân giàu, nước mạnh”. Đáng sợ thay con ếch ngồi đáy giếng hay cái chính sách ngu dân, bưng bít thông tin, và bộ máy tuyên truyền của đảng cộng sản!
Con ếch – những người lãnh đạo đảng CSVN – mặc dù sau đó đã nhảy ra được khỏi miệng giếng rồi, nhưng có lẽ nó vẫn còn ì ra, chai lì ra, dẫu biết rằng mình chẳng là gì trong cái thế giới rộng lớn kia. Thế giới mà nó khám phá thực tế lớn hơn nhiều so với cái khung trời nhỏ mà nó thấy qua đáy giếng. Ấy thế mà nó lại cứ quay về cái chốn cũ!
Ngày nay, cứ mỗi khi muốn cải thiện hình ảnh của mình, muốn làm ăn, buôn bán, xin xỏ với thế giới, hay thậm chí tìm kẻ bảo vệ mình thì những người cộng sản lại công du. Hết Chủ tịch nước, Tổng bí thư đảng lại đến Thủ tướng chính phủ cứ rầm rộ kéo phái đoàn đi. Lạ thay là đại đa số những nơi đặt chân đến đều là thế giới của tự do, của nhân quyền, thế nhưng họ vẫn cố tình “làm ngơ”. Như anh chàng vừa mù, vừa điếc lại vừa câm để không thấy rõ cái quyền căn bản của một xã hội văn minh, dân chủ!
Đấy chỉ là một sự cố tình vì họ thừa biết rằng chủ nghĩa cộng sản đã lỗi thời trên thế giới. Họ cũng biết rằng muốn sống và tồn tại thì phải làm ăn với “bọn tư bản hút máu, bóc lột”. Họ thừa hiểu thế nào là khái niệm dân chủ mà nhân loại đã vật lộn để vươn tới và ngày nay đã trở thành một giá trị không thể chối từ của một dân tộc tiến bộ. Hiểu nhưng không chấp nhận vì nếu chấp nhận là đồng nghĩa với việc sẽ phải đương đầu với bao sóng gió. Là sự đối mặt với bao tội ác mà họ gây ra cho dân tộc. Là bao sự thật sẽ bị vạch trần trước công luận, là sự chà đạp lên lòng yêu nước của bao thế hệ, là sự hèn nhát đối với tổ tiên đã dày công gìn giữ non sông, là một tòa án do nhân dân phán xét… Và kết quả mà không mấy khó khăn để tiên đoán là ngày tàn (nếu không tàn thì cũng hấp hối như đảng cộng sản Pháp) của bộ máy cầm quyền vì chẳng có người dân nào còn tin tưởng để bỏ lá phiếu cho họ trong một xã hội dân chủ, đa đảng.
Thế nên con ếch ngày nào dẫu đã có dịp nhảy ra khỏi giếng, chu du thiên hạ, “đi một ngày đàng, học một sàng khôn… vặt” nhưng rồi vẫn quay về cái giếng cũ. Bây giờ, họ đã học ăn, học nói đôi chút nhờ vào thế hệ “trí thức” mà đảng gởi đi đào tạo tại các trường đại học nổi tiếng trên thế giới. Học cái mới chỉ để hòng củng cố sự cầm quyền của đảng. Phải “đổi mới, hội nhập với thế giới” cũng chỉ để tồn tại và đánh lạc hướng dư luận “thơ ngây” trong và ngoài nước.
Ông Oánh đã mãi mãi ra đi, và con ếch mà ông nói đến vẫn còn đó!
Thế mới biết, ngày nào con ếch cộng sản vẫn còn ngồi đáy giếng thì ngày ấy vẫn còn là đại họa cho dân tộc Việt!
“Vấn đề nằm ở chỗ người ta chỉ phàn nàn chốn riêng tư vì lên tiếng nơi công cộng là tự đốn đường sống của mình. Chúng ta hời hợt, cơ quan hữu trách hời hợt để rồi những mạng người trẻ phải chết trong tức tưởi như vậy.”
Số nạn nhân thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn xảy ra ở quán karaoke An Phú, tọa lạc tại thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương hôm 7/9/2022 đã tăng từ 12 lên 33 vào ngày 8/9/2022. Chưa rõ đó đã là tổng số nạn nhân hay chưa vì vẫn còn mười người đang được điều trị tại bệnh viện và giới hữu trách không cho biết tình trạng sức khỏe của họ thế nào.
Tại cuộc họp báo do chính quyền tỉnh Bình Dương tổ chức để cung cấp thêm thông tin về tai nạn thảm khốc này, Giám đốc Công an Bình Dương tuyên bố sẽ… “sớm khởi tố vụ án để làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan” (1). Cuộc điều tra chưa bắt đầu nhưng trách nhiệm của các viên chức và cơ quan hữu trách ở Bình Dương đã chính thức được loại bỏ bởi: Công an thành phố Thuận An thường xuyên kiểm tra an toàn phòng cháy – chữa cháy (PCCC) của quán karaoke An Phú và xác nhận nơi này luôn “chấp hành qui định về an toàn PCCC”. Ngoài kiểm tra, phía công an thành phố Thuận An còn “hướng dẫn duy trì các điều kiện an toàn PCCC đồng thời kiến nghị mười nội dung để tổ chức thực hiện nhằm đảm bảo an toàn về PCCC”. Theo đại diện chính quyền của tất cả các cấp tại Bình Dương thì những cơ quan hữu trách khác ở tỉnh này cũng đã chu toàn trách nhiệm trong việc cấp giấy phép, quản lý hoạt động cơ bản bảo đảm đúng các quy định pháp luật trong kinh doanh karaoke tại quán An Phú.
Vụ hỏa hoạn tạo ra hậu quả khiến dư luận rúng động trong vài ngày vừa qua được cho rằng chỉ vì… “chập nguồn điện gây cháy từ vách cách âm, nguồn nhiệt phát sinh nhanh” và do các nạn nhân thiếu ý thức, không thực hiện đúng hướng dẫn của tiếp viên, thậm chí sau khi đã nhận tin báo cháy vẫn vào phòng khóa cửa lại để hát tiếp…
***
Trên mạng xã hội, công chúng không… “chia sẻ” những… “quan điểm” như vừa dẫn. Có người phê phán nhẹ nhàng như Đỗ Dũng: Karaoke và PCCC phải là “một cặp song ca”. Đừng để chúng tách ra hát riêng, hiểm nguy vô cùng (2)! Song có không ít người thẳng thắn hơn, chẳng hạn Chau Doan. Chau khẳng định: Phong bì chính là kẻ sát nhân (3)!
Chau Doan cho rằng, nguyên nhân dẫn tới các vụ cháy quán karaoke khiến nhiều người chết là do các cơ quan quản lý không làm tốt chức trách… và… đã đến lúc phải nhìn thẳng vào vấn đề, giải quyết cho triệt để, đừng mơ màng mộng mị, đừng giả dối lấp lửng, đừng mập mờ để những người trẻ phải ra đi một cách vô cùng đau lòng như vậy nữa. Theo Chau, lẽ ra các phòng karaoke phải có lối dẫn vào ban công, từ ban công có thể dùng cầu thang thoát hiểm nằm bên ngoài giống như các nước khác mà người Việt vẫn thấy qua phim ảnh. Kiểu thoát hiểm này đã có cả trăm năm rồi nhưng Việt Nam không học, không áp dụng. Vì sao? Châu lý giải: Ai đã kinh doanh karaoke, khách sạn thì quen với việc đưa phong bì. Có ngày phải đưa nhiều phong bì cho nhiều đoàn khác nhau. Mà đã dính tới phong bì thì làm sao mà việc kiểm tra an toàn cháy nổ tử tế được? Nói cách khác chính phong bì là nguyên nhân cướp đi nhiều mạng người vô tội.
Chau tự vấn: Vấn đề nằm ở chỗ người ta chỉ phàn nàn chốn riêng tư vì lên tiếng nơi công cộng là tự đốn đường sống của mình. Chúng ta hời hợt, cơ quan hữu trách hời hợt để rồi những mạng người trẻ phải chết trong tức tưởi như vậy. Sự việc cứ lặp đi lặp lại, nguyên nhân y như nhau là do chập điện, do hàn nhưng cứ xảy ra là chết người. Tôi thương xót những nạn nhân, họ không có lỗi khi đi giải trí hay đi làm. Tôi tức giận với lối quản lý hời hợt của cơ quan hữu trách. Các vị thu thuế của các doanh nghiệp nhưng các vị làm ăn không tử tế, không có trách nhiệm. Nếu không cương quyết thay đổi thì các tai nạn kiểu này sẽ còn tiếp tục xảy ra nhiều.
Cũng có những người như Nguyễn Thị Bích Hậu dựa vào ảnh chup quán karaoke An Phú để nêu thắc mắc về việc công nhận đạt qui chuẩn an toàn: Diện tích mặt bằng kinh doanh tới 1.500 mét vuông nhưng rất ít cửa sổ mà còn bị bít bằng gạch cho kín bên trong. Sân thượng cũng bít bùng do lợp bằng tôn. Còn biển hiệu thì bít hết mặt tiền bên ngoài căn nhà. Do không có lối thoát hiểm nên khi cứu phải đục rất nhiều chỗ trên tường để xông vô. Vậy thì có khác gì một cái hộp kín mít chỉ chừa một đường vào và ra, làm sao thoát khi có cháy nổ? Nghe nói quán này có đầy đủ các loại giấy phép, khi cấp phép những nơi cấp phép có tính tới các yếu tố đó không (4)?
Suy nghĩ giống như Chau Doan, Nguyễn Thị Bích Hậu, Mai Bá Kiếm chọn phương thức khác để diễn đạt – điểm lại một số vụ hỏa hoạn xảy ra ở các quán karaoke từ trong Nam ra ngoài Bắc dẫn tới chết chùm như vụ cháy một quán karaoke ở 68 Trần Thái Tông – Hà Nội hồi tháng 11/2016 khiến 13 người chết và 11/13 là cán bộ nhiều tỉnh đang theo học Cao cấp chính trị tại Học viện Chính trị Quốc gia HCM… gần đây là vụ cháy một quán karaoke tại 231 Quan Hòa cũng ở Hà Nội vào đầu tháng trước khiến ba lính cứu hỏa thiệt mạng và kết luận: Tốt hơn hết đừng bao giờ đi hát karaoke vì tất cả quán karaoke đều là lò thiêu Bình Hưng Hòa tiềm năng (5)!
Cũng nhắc lại một số vụ hỏa hoạn tước đoạt cuộc sống của nhiều người giống như Mai Bá Kiếm – ví dụ vụ hỏa hoạn ở chung cư Carina Plaza, quận 8, TP.HCM, xảy ra hồi tháng 3/2018 khiến 13 người chết, 91 người bị thương vì hệ thống chữa cháy tự động tê liệt dẫu trước đó hai tháng đã được các cơ quan hữu trách kiểm tra và xác định là đạt yêu cầu an toàn – Đỗ Ngà cảm thán: Công tác kiểm tra PCCC các tòa nhà khắp Việt Nam cũng vẫn thế! Ở vị trí một nhà thầu, Ngà kể một số chuyện ông đã trải qua để chứng minh, việc thực hiện các yêu cầu về PCCC, thực hiện các gói thầu PCCC tại nhiều công trình chỉ nhằm đối phó dù chúng liên quan đến tính mạng nhiều người.
Theo Đỗ Ngà, thường thì Ban Quản lý dự án sẽ giới thiệu nhà thầu PCCC, nhà thầu chính không có quyền lựa chọn doanh nghiệp thực hiện gói thầu PCCC. Những nhà thầu nhận thực hiện gói thầu PCCC thường là sân sau của giới lãnh đạo lực lượng PCCC, toàn bộ trang bị – thiết bị đều là hàng Trung Quốc giá rẻ. Thi công vốn đã không ổn, lúc vận hành và kiểm tra định kỳ vẫn “qua” nhờ “đóng hụi chết” cho lực lượng cảnh sát PCCC – tính ra vẫn rẻ hơn nhiều nếu phải thực hiện đúng kỹ thuật và điều này đã trở thành “luật bất thành văn”. Đỗ Ngà lưu ý, hậu quả các vụ cháy chỉ là “phần nổi của tảng băng”, không ai có thể thống kê đầy đủ bao nhiêu nơi sử dụng hệ thống PCCC không ổn ở những chỗ chưa bị cháy và chất vấn: Tại sao không thể ngăn chặn thảm họa và thảm họa vẫn xảy ra khắp nơi từ nguyên nhân cũ mèm như vậy? Cần nhớ “có cầu mới có cung”, bởi suy nghĩ, hành xử theo kiểu đối phó nên giới hữu trách mới tìm cách thỏa mãn để có tiền đút túi. Tham tiền, coi nhẹ tính mạng là cái khó sửa trong xã hội này. Rất khó sửa (6)!
***
Sau vụ hỏa hoạn ở quán karaoke An Phú, Đức Nguyễn bày tỏ khơi khơi: Ăn tiền cũng phải có đạo đức nghề nghiệp, chẳng hạn phải cho giải pháp khi có sự cố, đâu phải phân bua người ta chết vì họ sai. Ở Việt Nam dân mình vô tư lắm. Vô tư đi xe máy ngược chiều trên đường cao tốc dành cho xe hơi, vô tư vượt đèn đỏ, vô tư chất đồ ở cửa thoát hiểm… Khi điều bất hạnh xảy ra, cả xã hội lên đồng, khóc lóc vài ngày rồi thôi, đâu lại vào đấy. Những vụ cháy quán karaoke ở Việt Nam… “chung quy cũng tại vua Hùng…” (7)
Nguyên nhân các vụ cháy quán Karaoke là gì? Với tôi đấy là do cơ quan quản lý không làm tốt chức năng của mình. Đã đến lúc phải nhìn thẳng vào vấn đề và giải quyết cho triệt để, đừng mơ màng mộng mị, đừng giả dối lấp lửng, đừng mập mờ để những mạng người trẻ phải ra đi một cách vô cùng đau lòng như vậy nữa.
Các quán Karaoke được thiết kế như những cái bẫy mạng người. Cầu thang máy, một lối đi bộ, với chất liệu cách âm, khi cháy tạo nhiều khói độc, hít phải, chỉ vài phút là ngộ độc, mất sức và gục ngã. Khi chập điện thì cầu thang máy sẽ mất, khả năng các phòng mất điện, bước ra khỏi cửa phòng là tối đen, cộng với khói mịt mù thì biết chạy đường nào?
Số người chết ở quán Karaoke ở Bình Dương đa phần là nhân viên quán, họ biết đường mà còn chết thì khách chạy làm sao được?
Nguyên nhân là bởi cơ quan quản lý phòng cháy chữa cháy làm qua loa, không chặt chẽ. Đáng nhẽ ra các phòng Karaoke phải có lối ra ban công, từ ban công có cầu thang thoát hiểm bên ngoài, giống như rất nhiều hình ảnh mà chúng ta thấy ở các nước.
Mà cái kiểu thoát hiểm ấy có cả đến trăm năm rồi, không phải là một phát minh gì vĩ đại, vậy tại sao Việt Nam không chịu học tập và áp dụng? Hãy nhìn thẳng vào sự thật đi.
Ai đã kinh doanh Karaoke, khách sạn thì quen với việc đưa phong bì. Có ngày phải đưa phong bì cho nhiều đoàn khác nhau. Mà đã dính tới phong bì thì làm sao mà việc kiểm tra an toàn cháy nổ tử tế được? Nói cách khác thì chính phong bì là nguyên nhân cướp đi nhiều mạng người vô tội.
Việc này nhiều người phàn nàn riêng nhưng không ai dám nói chỗ công cộng, bởi nói chính là chặt đi đường sống của mình. Chúng ta hời hợt, cơ quan chức năng hời hợt, để rồi những mạng người trẻ phải chết trong tức tưởi đau khổ như vậy.
Sự việc cứ lặp đi lặp lại, nguyên nhân y như nhau là do chập điện, là do hàn nhưng cứ xảy ra là chết người. Tôi thương xót những nạn nhân, họ đi giải trí hay đi làm việc, họ không có lỗi.
Tôi tức giận với lối quản lý hời hợt của cơ quan chức năng. Các vị thu thuế của các doanh nghiệp nhưng các vị làm ăn không tử tế, không có trách nhiệm. Nếu không cương quyết thay đổi thì các tai nạn kiểu này sẽ còn tiếp tục xảy ra nhiều.
SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Bị can Nguyễn Phương Hằng, tổng giám đốc công ty cổ phần Đại Nam, bị Công An ở Sài Gòn ra lệnh tiếp tục tạm giam, trong khi Công An tỉnh Bình Dương đề nghị truy tố bà này hàng loạt tội danh.
Theo báo Tuổi Trẻ hôm 6 Tháng Chín, sau khi Viện Kiểm Sát Nhân Dân ở Sài Gòn trả hồ sơ để điều tra bổ sung vụ án “lợi dụng các quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân,” của bị can Nguyễn Phương Hằng, 51 tuổi, Cơ Quan Cảnh Sát Điều Tra Công An ở Sài Gòn đã ra lệnh tạm giam bà này thêm gần hai tháng để làm rõ vai trò các đồng phạm.
Bà Nguyễn Phương Hằng bị Công An ở Sài Gòn đọc lệnh bắt giam. (Hình: Tuổi Trẻ)
Trước đó hôm 19 Tháng Tám, Viện Kiểm Sát Nhân Dân ở Sài Gòn đã ra lệnh tiếp tục tạm giam 19 ngày đối với bị can Nguyễn Phương Hằng.
Cùng ngày 6 Tháng Chín, Công An tỉnh Bình Dương cho biết đã hoàn tất kết luận điều tra bà Nguyễn Phương Hằng và đề nghị Viện Kiểm Sát Nhân Dân cùng cấp truy tố bị can về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”
Việc này được đưa ra sau hơn bốn tháng điều tra bà Hằng bị nhiều người gửi đơn tố giác, đề nghị xử lý về các tội “làm nhục người khác; vu khống và lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”
Kết luận điều tra của Công An tỉnh Bình Dương lần này căn cứ trên 53 buổi livestream của bà Hằng, xác định bị can phạm các tội nêu trên. Tuy nhiên, căn cứ cụ thể chưa được công bố.
Trước đó hồi Tháng Năm, Công An tỉnh Bình Dương đã yêu cầu nhập vụ án này điều tra chung với Công An ở Sài Gòn. Tuy nhiên, sau đó công an hai tỉnh, thành vẫn thụ lý điều tra song song nhằm “giải quyết triệt để” và gom thành một.
Theo VNExpress, bà Nguyễn Phương Hằng là đại gia bất động sản, vợ của doanh nhân Huỳnh Uy Dũng (tức Dũng “Lò Vôi”), có quốc tịch Việt Nam và Cộng Hòa Cyprus.
Chiều tối 24 Tháng Ba, Công An ở Sài Gòn đã ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam bà Hằng do “đã lợi dụng sức ảnh hưởng của bản thân, sử dụng chức năng của mạng xã hội trên Internet, tổ chức nhiều buổi phát trực tiếp nội dung thông tin không kiểm chứng, liên quan đến đời tư của người khác. Trong đó, sử dụng những ngôn từ mang tính chất nhục mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.”
Từ khoảng Tháng Ba, 2021, đến lúc bị bắt, bà Hằng thường xuyên livestream “gọi tên” nhiều người nổi tiếng. Các buổi livestream dài hàng giờ đồng hồ của bà Hằng từng gây “bão” trên mạng xã hội, thu hút hàng triệu lượt người trực tiếp theo dõi với lượng bình luận, chia sẻ và tương tác rất lớn.
Trong đó, nhiều buổi livestream, bà Hằng đã “tố” nhiều nghệ sĩ ở Việt Nam ăn chặn tiền quyên góp cho đồng bào miền Trung bị ảnh hưởng lũ lụt năm 2020.
Một số những từ ngữ bà Hằng dùng trong các buổi livestream lúc đó cũng nhanh chóng trở thành “xu hướng” được nhiều người sử dụng, như “quá khứ dơ dáy dễ gì giấu giếm,” hay “ngỡ ngàng bật ngửa”…
Trong lúc điều tra, bà Hằng “không hợp tác, coi thường pháp luật, nhiều lần tổ chức tập trung nhiều người đến nhà riêng của các cá nhân có mâu thuẫn gây mất an ninh trật tự tại Sài Gòn và các địa phương khác.”
Bà Nguyễn Phương Hằng trong một buổi livestream. (Hình: Tuổi Trẻ)
Bà Hằng đã bị nhiều nghệ sĩ, nhà báo… gởi đơn tố cáo về tội “vu khống, làm nhục người khác, lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.”
Tuy nhiên, không dừng lại ở giới nghệ sĩ, nhà báo, đỉnh điểm là trong một buổi livestream trước hôm bị bắt, bà Hằng đã kể lể công ơn giúp đỡ với ông Phan Văn Mãi, chủ tịch ở Sài Gòn, thời còn làm bí thư tỉnh Bến Tre và trách mắng ông Mãi là người “vô ơn, thiếu đạo đức để trung ương biết mà không bầu vào chức vụ cao hơn…” (Tr.N)
Hình ảnh tại Trường THPT Lê Hồng Phong, Krông Pắk, Đắk Lắk. Ảnh trên mạng
Một bài góp ý nghiêm túc, tôi nói, hình thức Lễ trong buổi khai giảng với các thủ tục nghiêm trang, kính thưa các loại quan để khoe đủ các loại danh loằng nhoằng, báo cáo đủ các loại thành tích sáo rỗng và gian dối đã thành phản cảm và vô nghĩa đối với học sinh. Ngày khai trường phải là ngày Hội đối với học sinh mới phải.
Lễ với đủ các loại nghi thức như vậy, khác gì cúng vong? Tưởng là giễu cợt cho vui. Nào ngờ có trường làm thật. Lãnh đạo nhà trường tổ chức cúng vong công khai ngay trên khán đài của Lễ khai giảng.
Cúng vong là chuyện của dân gian nguyên thủy. Nguồn gốc không xấu. Các gia đình theo định kỳ cúng cô hồn các đảng để thực hành từ tâm bố thí, trong tâm niệm là các âm hồn cô đơn, đót khát cần được trợ cứu từ cõi dương. Về sau, cúng vong biến thái dần thành cầu an, hối lộ để cô hồn các đảng không quấy phá. Biến thái vì điều này không khác hối lộ trong cuộc sống trần tục. Sự biến thái này làm cho tâm niệm không còn lương thiện nữa mà nuôi cái xấu, cái ác. Cứ làm việc xấu, việc ác rồi cúng vong, vong sẽ phù trợ, độ trì. Đó là lý do, các tôn giáo chính tông ra đời với giáo pháp bài trừ mê tín dị đoan, tức cấm thờ cúng ma quỷ. Các giáo pháp đều nói, thờ cúng ma quỷ là nuôi cái xấu, cái ác trong người, nói giản dị như Nguyễn Du là “ma đua lối, quỷ dẫn đường” vào mê lạc. Đức tin trong sáng chỉ hướng vào trời cao, thoát tục, tức hướng thiện.
Trong đời sống, không phải ai cũng có đức tin như nhau. Vì vậy, luật pháp không cấm đa tín ngưỡng. Người ta có quyền thờ cúng theo cách của mình. Nhưng luật pháp văn minh thì phải cấm truyền bá và hoạt động thờ cúng có tính chất dị đoan, đặc biệt là cấm triệt để truyền bá và hoạt động mê tín dị đoan trong trường học.
Rành rành luật pháp Việt Nam cũng cấm triệt để truyền bá và hoạt động mê tín dị đoan (Điều 320 Luật Hình sự, Điều 21, Luật Giáo dục). Đối với đảng viên còn ràng buộc bởi Điều lệ Đảng và Quy định những điều đảng viên không được làm.
Các nhà chùa ở Việt Nam hiện nay làm trái giáo pháp lẫn pháp luật, công khai phục sinh và khuếch trương các hoạt động đồng bóng trong dân gian nguyên thủy như cúng sao giải hạn, cúng vong giải vong mà không bị giáo pháp lẫn pháp luật trừng phạt là nguy cơ đánh đổ giáo pháp, luật pháp, biến nhân dân thành kẻ ngu muội, nhu nhược. Các đảng viên Đảng Cộng sản chạy theo hoạt động thờ cúng đồng bóng mà Đảng không xử lý là tự lật đổ Chủ nghĩa Marx, chủ nghĩa mà người cộng sản coi như là kim chỉ nam cho hoạt động của mình.
Trong giáo dục, việc để cho hoạt động mê tín dị đoan xâm nhập vào trong trường học là rất nguy hiểm. Học sinh dễ bị tẩu hỏa nhập ma khi chúng vừa tiếp thu tri thức khai sáng của khoa học, lại vừa phải tiếp nhận thứ tinh thần mê muội đồng bóng của dân gian mà chính giới lãnh đạo giáo dục lại là kẻ đại diện như thầy cúng.
Giáo dục là chuyện đại sự quốc gia, khác nội bộ gia đình hay một giáo phái. Để tình trạng giáo dục như vậy là giáo dục ngu dân, giáo dục loạn não, hay giáo dục khai sáng?
Trong đời sống, ai cũng thấy, trừ kẻ gian và ngu muội không thấy, chính truyền bá và công khai hoạt động mê tín dị đoan là mảnh đất màu mỡ nuôi loại tội phạm lừa đảo.
Xem một trường phổ thông làm lễ cúng vong công khai ngay trên lễ đài của lễ khai giảng thì tôi thật sự hoảng hốt. Bộ Giáo dục và Đào tạo không xử lý lãnh đạo của trường này thì nên xóa Luật Giáo dục, xóa luôn Chương trình và các loại sách giáo khoa, đốt giáo trình Chủ nghĩa Marx, nhập Bộ Giáo dục và Đào tạo vào Giáo hội Mê tín dị đoan và chỉ dạy cho học sinh các loại tín điều mê muội, các bài văn cúng trong hoạt động mê tín đồng bóng.
Học một đằng hành một nẻo, học sinh không tẩu hỏa nhập ma thì cũng ngán tận cổ rồi. Các thầy cô giáo dạy Chủ nghĩa Marx có ngán không, hay cứ cắm đầu dạy để hành học trò và kiếm tiền?
Thậm chí, mở rộng ra, khi Nhà chùa tuyên bố và công khai cúng vong, giải vong để phòng dịch, chữa bệnh, tôi từng nói, nên nhập Bộ Y tế vào Nhà chùa và xóa sổ các bệnh viện, giao hết việc phòng dịch, chữa bệnh cho Nhà chùa chuyên cúng vong, giải vong!
Thực ra, điều diễn ra trên không chỉ xuất hiện ở Trường THPT Lê Hồng Phong, Ea Phe, km 38, Phước An, tỉnh Đak Lak. Nhiều năm rồi, các Đảng viên, công chức viên chức công khai đi chùa để cúng vong và cầu tài cầu lộc, đi mua ấn để cầu thăng quan tiến chức; và ngay tại các công sở, nhiều lãnh đạo tổ chức cầu cúng như những con nghiện, nhưng chưa bao giờ bị xử lý theo chế tài của luật pháp và những điều đảng viên không được làm. Đất nước suy vong, lòng người tán loạn vì mê tín dị đoan, ai chịu trách nhiệm?
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt vấn đề “diễn biến”, “tự diễn biến”, “suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống” trong đảng viên, công chức viên chức, nhưng lại cứ chăm chắm vào hiện tượng đòi dân chủ, đa nguyên để trấn áp. Trong khi hiện tượng chạy ngược dòng từ Chủ nghĩa cộng sản khoa học về với Chủ nghĩa hữu thần mê tín dị đoan nguyên thủy, hoang dã lại không bị xem là “diễn biến”, “tự diễn biến” đến suy thoái cùng cực sao?
***
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Đăk Lăk bào chữa, đó là cúng sinh nhật 120 tuổi đồng chí Lê Hồng Phong. Mừng sinh nhật mà cúng như giỗ, văn hóa gì kỳ cục vậy? Lãnh đạo giáo dục mà ở trình độ vô văn hóa, vô giáo dục đến mức đó sao?
Lê Hồng Phong là Tổng Bí thư Đảng cộng sản. Người cộng sản vô thần, khi chết thành thần hay thành vong, phải cúng cho ông ấy ăn thì mới được yên? Kính trọng hay báng bổ vậy?
Cúng sau một ngày chứ không phải trong lễ khai giảng ư? Sau ngày khai giảng thì là không công khai hoạt động thờ cúng trước học sinh? Khai giảng rồi thì học sinh không tập trung đến trường sao?
Đỗ Ngà – Năm 2020, doanh nghiệp Bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp chiếm 38% tổng nguồn vốn thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong khi đó ngành sản xuất chiếm 6%, ngành năng lượng chiếm 8%. Tuy nhiên, đến năm 2021, doanh nghiệp bất động sản chiếm đến 40% nhưng ngành sản xuất chỉ còn 3% và ngành năng lượng chỉ chiếm 5%. Nghĩa là doanh nghiệp bất động sản phát triển phình ra rất nhanh trong khi đó ngành sản xuất và năng lượng lại teo tóp. Nguyên nhân là do đâu?
Như tôi đã có phân tích trước đây, hàng loạt doanh nghiệp bất động sản lâm nợ đến mức vay ngân hàng không được, và ngân hàng đã cấu kết doanh nghiệp bảo lãnh phát hành trái phiếu thông qua ngả “phát hành chui” (tức không niêm yết). Vì lỗ hổng pháp lý của thị trường trái phiếu quá lớn nên các doanh nghiệp mất khả năng trả nợ vẫn phát hành trái phiếu bán ra cho dân thu tiền thanh toán nợ ngân hàng và còn ít đầu tư. Sau đó, họ thổi giá bất động sản lên để đẩy hàng đi để kiếm lời khỏa lấp khoản nợ khổng lồ.
Đó là thủ thuật đánh quả của các doanh nghiệp bất động sản. Các doanh nghiệp sản xuất thì không dám làm như thế vì họ không thể thổi giá sản phẩm để bán kiếm siêu lời nhằm bù đắp khoản nợ như các doanh nghiệp bất động sản thổi giá nhà. Chính vì thế ngành sản xuất không lớn nổi và ngành sản xuất không lớn thì năng lượng cũng không lớn. Việc các doanh nghiệp bất động sản phát triển như vũ bão ở cả số lượng doanh nghiệp lẫn quy mô vốn điều lệ là dấu hiệu bất thường. Nếu nền kinh tế mạnh thì tại sao các doanh nghiệp sản xuất và năng lượng không lớn nhanh như doanh nghiệp bất động sản? Đấy là dấu hiệu bong bóng rất rõ.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có lỗ hổng cực lớn, hổng đến nỗi 80% doanh nghiệp phát hành không niêm yết ung dung “bán giấy lộn” hốt tiền dân. Những doanh nghiệp này được gọi là doanh nghiệp 3 không “không tài sản đảm bảo, không xếp hạng tín nhiệm và không bảo lãnh thanh toán”. Trong đám “3 không” ấy, Chính quyền bắt con “ 3 không” Tân Hoàng Minh ra “xẻ thịt” thử trong đó có gì? Và kết quả thật kinh hãi, trong ruột chả có gì ngoài nợ. Doanh nghiệp làm ăn thua lỗ nên phát hành trái phiếu để hốt tiền trả nợ và đầu tư. Giờ bắt Tân Hoàng Minh trả lại tiền cho các trái chủ (mà đúng hơn là khổ chủ) thì họ vét “sạch túi” chỉ đủ thanh toán 20% khoản nợ. Hốt tiền khổ chủ trả nợ hết trơn, còn lại bao nhiêu đâu mà hoàn trả lại được cho các khổ chủ chứ?
Đấy là thị trường trái phiếu, còn thị trường cổ phiếu thì chả khác gì mấy. Chính quyền bắt con cá trương đối lớn trong thị trường cổ phiếu là FLC ra mổ xẻ thì cuối cùng, bên trong nó còn kinh hơn cả con cá Tân Hoàng Minh bên thị trường trái phiếu. Trịnh Văn Quyết đã thổi từ 1,5 tỷ lên đến 4.500 tỷ bằng cách bán giấy lộn cho người dân để thu tiền thật.
Nếu không có kẽ hở khổng lồ ở thị trường trái phiếu thì làm sao Đỗ Anh Dũng của Tân Hoàng Minh có thể lọt lưới để lừa dân bán “giấy lộn” lấy tiền? Nếu không có lỗ hổng khổng lồ trên thị trường cổ phiếu thì làm sao Trịnh Văn Quyết của FLC lấy “giấy lộn đổi tiền”?. Đã là lỗ hổng pháp lý, lỗ hổng bởi năng lực bộ máy chính quyền thì đám cá d bơi dày đặc ở thị trường chứng khoán ngoài kia không phải là “cá mè một lứa” thì đó là gì? Đã là lỗ hổng thì con này chui qua được thì con khác cũng chui. Đặc biệt là các con cá bất động sản, chúng có biểu hiện rất giống nhau đó là tốc độ lớn của vốn điều lệ còn nhanh hơn cả… Thánh Gióng.
Có lẽ chính quyền CS không dám bắt những con cá lớn trên thị trường chứng khoán như Vingroup, Sunggroup ra “xẻ thịt”. Vì nếu xẻ mà bên trong nó “cùng một giuột” như FLC thì thị trường chứng khoán sụp đổ. Vậy nên, rất có khả năng chính quyền im luôn, cứ để dân cầm giấy lộn mà tưởng tài sản còn hơn. Thị trường chứng khoán Việt Nam thực sự như đang xây lâu đài trên cát, rất rủi ro cho nhà đầu tư./.
Nếu chưa đọc hồi ký Lời Ai Điếu thì e khó mà biết được nỗi niềm mà Nguyên Ngọc (N.N) đã tâm sự với tác giả Lê Phú Khải về cuộc cách vô sản ở VN: “Chúng ta sai từ thời đại hội Tours”!
Giai thoại này – may thay – vừa được thi sĩ Thái Bá Tânvt thuật lại, một cách rất gẫy gọn, bằng những câu ngũ ngôn (quen thuộc) của ông:
Một nhóm mười trí thức
Được bà Nguyễn Thị Bình
Mời đến chơi, nói chuyện,
Kiểu thân mật gia đình.
Giữa chừng, bà chợt hỏi,
Không khỏi không bất ngờ:
Theo các anh, nói thật,
Ta sai từ bao giờ?
Hầu hết mọi người nói
Thưa chị, chúng ta sai
Từ Một Chín Năm Mốt,
Tức từ Đại Hội Hai,
Khi đảng quyết định lấy
Chủ nghĩa Mác – Lênin
Tư tưởng Mao Chủ Tịch
Làm đường lối của mình
Còn Nguyên Ngọc thì nói,
Mọi người nghe, tưởng đùa:
Chúng ta sai, thưa chị,
Từ thời Đại Hội Tours!
Bà Bình không đồng ý.
Nhưng ngay sáng hôm sau
Tự đến tìm Nguyên Ngọc,
Rồi nói, vẻ buồn rầu:
Hôm qua chị không ngủ,
Nằm suy nghĩ suốt đêm,
Và buộc phải thừa nhận,
Chị đồng ý với em!
Tuy chị đã “suy nghĩ suốt đêm” và “đồng ý với em” như thế nhưng trong cuộc phỏng vấn dành cho phóng viên Xuân Hồng (BBC) vào hôm 13 tháng 10 năm 2008, bà Bình lại nói khác: “Tôi không có sai lầm gì hết. Con đường mình đi hoàn toàn đúng, chỉ có là một số việc mình đã có thể làm tốt hơn để đóng góp công việc chung.”
Tôi chưa bao giờ có chút kỳ vọng nào vào những chính khách tầm cỡ (cỡ) như Nguyễn Thị Bình nên chả thất vọng chi, và cũng không phiền trách gì, về thái độ (bất nhất) của họ. Thứ người cố đấm ăn xôi này thì ở đâu, và thời nào, cũng thế. Chả thế mà bà Bình có thể yên vị trên cái ghế Phó Chủ Tịch Nước đến cả chục năm (1992 – 2002) dù chỉ ngồi để làm cảnh chơi thôi, chứ có “đóng góp” được gì đâu!
Thế còn N.N?
Với cá nhân tôi, ông là người hoàn toàn đặc biệt và ngoại lệ: một nhà văn lớn được rất nhiều bạn đồng nghiệp/ bạn đọc nể trọng và ái mộ về tài năng cũng như tư cách. Trong cái đám đông độc giả vô danh này; riêng tôi, còn có sự kính mến cùng quí trọng (cách riêng) vì mối hảo cảm chứa chan mà ông vẫn luôn luôn dành cho đất và người miền núi
“Tôi yêu Hà Giang, Lũng Phìn, Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh, Cán Tỷ, Mậu Duệ… là thơ chứ không phải đời thật.”
“Các dân tộc Tây Nguyên đã cấy trồng trên đất đai núi rừng của mình một nền văn hóa lớn, cực kỳ độc đáo và đặc sắc, lâu đời và bền vững.”
Tôi sinh trưởng tại Cao Nguyên Lâm Viên nơi mà những sắc dân bản địa vẫn phải gánh chịu rất nhiều thua thiệt (về mọi mặt) chỉ vì chút thiên kiến, cùng đầu óc chủng tộc hẹp hòi (ethnocentric minds ) của nhiều kẻ ở miền xuôi. Họa hoằn mới có một vị thức giả ở tuốt luốt dưới miền duyên hải (xa xôi) nhưng vẫn nhìn nhận đám dân sơn cước chúng tôi là đồng bào thiệt – như N.N.
Bởi vậy, hỏi sao mà tôi không “kết” (và không “mết”) cái ông Già Làng Tây Nguyên này chớ!
Ấy vậy mà khi có dịp được gặp gỡ nhân vật mà mình ái mộ, tôi lại ứng xử rất vụng về nên đã làm hư bột/ hư đường (ráo trọi) cái cơ may hạn hữu này. Bữa đó, tôi lái xe một mạch suốt 6 tiếng từ Bắc xuống Nam – California.
Đến thành phố Wesminster, tôi chợt nhớ đến Hoàng Khởi Phong nên tắp vô nhà ổng luôn. Ai dè Nguyên Ngọc lại đang có mặt ở Hoa Kỳ, và cũng ở tại đó. Tôi mời hai ông anh đi ăn cơm tối, và cả hai đều vui vẻ nhận lời ngay.
Thay vì chạy lòng vòng, kiếm một tiệm ăn thanh lịch để đãi khách quí tự phương xa, tôi vì quá vã (suốt từ sáng tới đến chiều chưa được nhấp môi một giọt rượu hay giọt bia nào mà) nên tắp đại vào một cái quán nằm ngay trong khu Bolsa (Quán Bình Dân) ở góc đường Brookhurst và Mc Fadden.
Tôi đã tạt vô đây vào giấc trưa, với Nguyễn Nam An, mấy lần rồi. Đúng như tên gọi, quán bình dân thật (và bình dân lắm, hay nói cho đàng hoàng và rõ ràng hơn là khá bầy hầy) nhưng được cái là giá bia tương đối nhẹ nhàng và mọi món nhậu đều trên trung bình cả. Chỉ có điều không ngờ là tối cuối tuần nó lại đông đúc và ồn ào quá cỡ (thợ mộc) như vầy.
Chúng tôi “may mắn” còn kiếm được một cái bàn trống nhỏ xíu xiu trong góc. Tiệm chật, khách đông. Mặt ai cũng đỏ gay, và tất cả đều chửi thề tới tấp. Không khí sinh động và náo nhiệt đến độ mà ngay cả một người thường hay ăn to nói lớn (cỡ) như anh Hoàng Khởi Phong mà cũng phải tắt đài – ngồi im ru bà rù – chớ chả nói được tiếng nào sất cả, nửa tiếng cũng không!
N.N rất … cool, tuy hơi trầm lắng nhưng luôn nhỏ nhẹ và chả tỏ vẻ gì là khó chịu. Phần tui thì đâu cũng được, sao cũng OK, miễn là có tí “cồn” là ça va tout. Cho đến khi nhìn thấy ông nhà văn mà mình yêu quí trệu trạo nhai khúc dồi trường, rồi ngần ngại xêu thử vài cọng bún giả cầy thì tôi bắt đầu … vô cùng ân hận!
Cùng lúc, tôi mới chợt nhớ ra là dân Quảng (bất kể Quảng gì: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Quảng Bình, Quảng Tín ….) có mấy ai ưa tiết canh và lòng lợn? Nghe nói họ nhất định chỉ ăn đồ biển (tôm, cua, cá, mực, ghẹ, sò …) thôi hà. Mà Orange County thì có thiếu chi những nhà hàng trang nhã, lịch sự, ngon lành, chuyên trị cá bẩy món (hay lẫu hải sản) và tôi là cái thứ cơm hàng cháo chợ quanh năm, chớ nào có phải loại thường dân!
Từ chiều hôm đó, tôi cứ áy náy hoài về sự vô tâm/vô tính của mình cho mãi đến chiều nay. Nay, vừa có dịp được nỗi lòng (xong) nên cũng cảm thấy đôi phần nhẹ nhõm. Ngoài “tâm sự” này, tôi lại còn chút xíu “tâm tư” nữa cũng xin phép được thưa luôn (N.N đã bước vào tuổi cửu tuần, và tôi cũng đã thất thập rồi) chớ để lâu nữa thì sợ rằng … không tiện!
Sau cái bữa ăn chiều lãng xẹt ở khu phố Bolsa, có hôm, tôi tình cờ đọc được đôi câu trong thiên hồi ký (“Những Ngày Lang Thang”) của N.N rồi cứ băn khoăn mãi:
“Tôi thương Xuân Vũ. Anh ấy là một con người cực kỳ cảm tính, dễ cực đoan, dễ sai lầm, cả những sai lầm chết người, và là người ít gặp may trong đời.… Sau này trong chiến tranh chống Mỹ miền Nam Xuân Vũ đã rẽ đi một con đường khác. Tôi có nghe Nguyễn Quang Sáng kể lại chuyện ấy. Đáng giận, đáng buồn, và cũng đáng thương. Cũng là một cuộc đời!”
Ủa! Tại sao vậy kìa?
Sao Xuân Vũ “rẽ đi một con đường khác” lại là chuyện “đáng giận, đáng buồn, và cũng đáng thương” – hả Trời? Riêng về điểm này, quan niệm của N.N (xem ra) cũng chả khác chi với bà chị Nguyễn Thị Bình.
Trong cuộc phỏng vấn (thượng dẫn) với BBC, khi được hỏi “về hoạt động ‘ngoài luồng’ thời trẻ của mình với những người bất đồng chính kiến gần đây như luật sư Lê Thị Công Nhân,” bà Bình đã “nhấn mạnh” rằng: “Những việc làm của họ (những người đấu tranh chính trị) trong tình hình này không đem lại lợi ích cho đất nước.”
Như đã thưa, tôi không chấp với bà Nguyễn Thị Bình nhưng với N.N thì lại là chuyện khác. Cả hai đều nhận rằng mình đã sai ngay từ khi bước chân vào con đường cách mạng (vô sản) nhưng lại không chấp nhận một lựa chọn nào khác của tha nhân. Bà Bình chê ỏng, chê eo sự dấn thân và hy sinh của những người bất đồng chính kiến hiện nay là “không đem lại lợi ích cho đất nước.” Còn N.N thì chỉ “nghe Nguyễn Quang Sáng kể lại chuyện” của Xuân Vũ thôi mà đã buông một câu (e) hơi khinh bạc: “Cũng là một cuộc đời!”
“Nỗi day dứt về quê hương và gia đình, cộng với những điều kỳ cục trong mấy năm dằng dặc trên đất Bắc làm cho tôi thấy mình đi lạc đường. Sống trong nước mình mà cứ tưởng nước ai. Do đó tôi quyết chí trốn về Nam, sống dưới gầm cầu cũng được.”
Sau khi “trốn về Nam,” Xuân Vũ gần như đã dành hết phần đời còn lại cho bút mực. Trang Văn Việt cho biết: “Tác phẩm của ông tổng cộng gồm 90 cuốn.” Trang Văn Hóa Việt Nam lại ghi nhận một con số khác: “Thư mục Xuân Vũ có ít nhất 60 tựa với 15000 trang giấy.” Sở dĩ có sự dị biệt này vì đôi khi Xuân Vũ viết trường thiên – nhiều tập – như Đường Đi Không Đến gồm 5 cuốn, với 5 cái tựa khác nhau.
Tôi không tin rằng N.N không hề để mắt đến “mười lăm ngàn trang giấy” này chỉ vì đó là những dòng chữ viết ngoài luồng (nơi những “vùng đất tạm chiếm”) nên không đáng được quan tâm. Chả những thế, tôi còn hy vọng rằng nay mai (có lúc) N.N sẽ đọc qua dăm ba tác phẩm của nhà văn Xuân Vũ, và sẽ viết lại đôi dòng – chín chắn hơn – về một người bạn văn (nay) đà khuất bóng!
