Category: TIN TỨC

Ba’o Nguoi-Viet

January 7, 2025

*Chuyện Vỉa Hè

*Đặng Đình Mạnh

Sự nổi tiếng của hành giả Minh Tuệ trong năm 2024 là một trong số ít các sự kiện rất đáng kể về phương diện tôn giáo tại Việt Nam. Vì lẽ, từ biết bao lâu nay, công chúng đã mất lòng tin vào sự chân thật của hàng ngũ tu sĩ Phật giáo mà đại đa số thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam do chế độ thành lập.

Nhưng với hành giả Minh Tuệ, công chúng hoàn toàn tin cậy vào sự chân thật của ông ấy. Thậm chí, sự tin cậy còn đến từ nhiều vị tu sĩ của các tôn giáo khác khi họ công khai thừa nhận điều đó khi rao giảng cho tín đồ của mình. Trong đó, cách thức tu hành tối giản của ông ấy với một bát, ba y, không chùa, không tượng, không thuyết pháp rao giảng, không thu nạp đệ tử, xưng hô khiêm nhường, bộ hành khất thực cho một bữa ngọ, từ chối nhận cúng dường vật phẩm, tiền tài…

Nhà sư Thích Minh Tuệ tu theo pháp môn hạnh đầu đà. (Hình: STR/AFP/Getty Images)

Pháp môn hạnh đầu đà đã hoàn toàn đối lập với cách thức tu hành bằng cách xây chùa to, dựng tượng lớn, trang phục lòe loẹt, danh hiệu cao đạo, thứ bậc phức tạp, thay cho thuyết pháp là luôn miệng yêu cầu cúng dường bằng tiền bạc, tài sản có giá trị của các tu sĩ thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

Thực ra, việc bộ hành khất thực dọc theo đường quốc lộ Bắc Nam của hành giả Minh Tuệ không phải mới diễn ra, mà đã kéo dài trong suốt 4 năm qua. Thế nhưng, chỉ đến khi truyền thông “dân lập” nhập cuộc rầm rộ với các Youtuber, thì chính họ đã phổ biến, mang câu chuyện về hành giả Minh Tuệ đến với công chúng trong cả nước, thậm chí, rộng rãi đến cả nước ngoài.

Từ đó, hành giả Minh Tuệ vụt trở nên nổi tiếng và có sức thu hút, ảnh hưởng lớn trong công chúng một cách tự nhiên, ngoài chủ ý của ông ấy. Mỗi bước chân của ông ấy kéo theo hàng nghìn người tìm đến tận nơi để đảnh lễ, cúng dường, chiêm ngưỡng và hàng chục vạn người theo dõi qua mạng xã hội.

Các yếu tố này, một mặt đã phủ nhận cả một hệ thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam to lớn, giàu có, nhưng ít Phật tính do chế độ tạo dựng. Mặt khác, cũng vô hình trung trở thành mối nguy hại tiềm ẩn về an ninh cho chế độ.

Đó cũng là lý do mà chế độ đã ra tay bắt cóc ông ấy tại Huế đưa về Gia Lai vào thượng tuần Tháng Sáu 2024, đồng thời, khuyến khích ông ấy ẩn tu để vô hiệu hóa các yếu tố nguy hại.

Về phương diện pháp lý, biện pháp này của chính quyền đã vi phạm vào quyền tự do tôn giáo của hành giả Minh Tuệ. Khiến cho công chúng phản ứng và tạo nên công luận khiến cộng đồng quốc tế quan tâm, lên tiếng về tình trạng vi phạm nhân quyền.

Sự quan tâm lớn từ công chúng và quốc tế đã khiến chế độ chùn tay đàn áp hành giả Minh Tuệ, khác với trước đây họ đã từng đàn áp nhiều tu sĩ, đến mức độ bỏ tù không xét xử hoặc bí mật thủ tiêu tu sĩ.

Tuy vậy, biện pháp ấy vẫn trở nên kém hiệu quả, khi Gia Lai, một tỉnh vùng cao xa xôi, vắng vẻ vẫn không làm nản lòng dòng người ngưỡng mộ hành giả Minh Tuệ vẫn tiếp tục đổ dồn về đấy để được tiếp xúc với ông.

Do đó, việc đưa hành giả Minh Tuệ ra nước ngoài với danh nghĩa đi hành hương về đất Phật là giải pháp mang tính chất tình thế do chính quyền tạo dựng, trong chừng mực nào đó, nó cũng phù hợp với nguyện vọng của hành giả Minh Tuệ.

Như đã phân tích trên, việc đưa hành giả Minh Tuệ ra nước ngoài chỉ là giải pháp tình thế chứ chưa khắc phục được hoàn toàn mối nguy hại tiềm ẩn về an ninh cho chế độ. Vì sau khi hoàn thành chuyến đi, hành giả Minh Tuệ rất có thể sẽ trở về nước với vị thế và sức ảnh hưởng còn lớn hơn thời điểm trước khi ông ra đi. Vì lẽ, không chỉ người dân trong nước, mà thế giới bên ngoài đã biết đến ông ấy nhiều hơn gấp bội phần thông qua chuyến du hành đến nhiều quốc gia.

Vị thế và sức ảnh hưởng lớn của hành giả Minh Tuệ tỷ lệ thuận với mối nguy hại tiềm ẩn về an ninh cho chế độ. Do đó, công chúng hoàn toàn có lý do để lo ngại rằng chế độ sẽ tiếp tục có biện pháp “cấm cửa” ông ấy trở về Việt Nam hoặc thậm chí, áp dụng các biện pháp cực đoan khác.

Trung Cộng, quốc gia từng được chế độ Cộng Sản Việt Nam xem như là mẫu mực về các chính sách an ninh đã từng có tiền lệ xử lý các vị cao tăng có sức thu hút, ảnh hưởng trong công chúng. Như buộc lưu vong vĩnh viễn đối với trường hợp Đức Đạt Lai Lạt Ma (Tây Tạng) là một ví dụ điển hình.

Thế nên, việc chế độ giao cho một người từng là thượng tá an ninh đi theo hành giả Minh Tuệ cùng với nhiều nhân sự và phương tiện như ô tô, máy bộ đàm liên lạc. Cấm đoán hành giả Minh Tuệ tự do tiếp xúc hoặc thu nhận người có nguyện vọng tham gia hành hương… là cách để chế độ kiểm soát, khống chế chặt chẽ hành giả Minh Tuệ trong suốt cuộc hành trình.

Qua đó, trong chuỗi thông tin sự kiện liên quan đến hành giả Minh Tuệ, chúng ta sẽ thấy rất rõ vai trò hết sức nổi bật của hệ thống truyền thông dân lập đã hoàn toàn lấn át vai trò của hệ thống truyền thông của chế độ bao gồm hàng nghìn báo, đài trú đóng trong 63 tỉnh thành trong cả nước. Trong đó, chính truyền thông dân lập đã đưa sự kiện hành giả Minh Tuệ đến với công chúng chứ không phải truyền thông của chế độ.

Sau khi hành giả Minh Tuệ bị bắt cóc tại Huế đưa về Gia Lai vào thượng tuần Tháng Sáu 2024, truyền thông của chế độ mới được huy động thực hiện buổi phỏng vấn hành giả Minh Tuệ để trấn an công chúng sau những thắc mắc của họ về số phận của ông.

Thế nhưng, dịp truyền thông hiếm hoi ấy lại trở thành thảm họa truyền thông vì không ai tin rằng chúng đã thật sự được thực hiện. Thậm chí, cô Liên Liên, MC của chương trình đó cũng vô tình bị công chúng bêu riếu, cười cợt về tính thực hư của buổi phỏng vấn.

Sau dịp truyền thông đầy thảm họa đó, bất chấp công chúng vẫn tiếp tục duy trì sự quan tâm đến hành giả Minh Tuệ đến mức độ nào đi nữa, truyền thông của chế độ vẫn tiếp tục trở lại với thái độ im lặng đầy khó hiểu.

Một sạp báo lề đường ở Hà Nội. (Hình: Nam Nguyễn/AFP/Getty Images)

Cho đến khi diễn ra sự kiện hành giả Minh Tuệ xuất cảnh với danh nghĩa hành hương về “đất Phật” vào trung tuần Tháng Mười Hai 2024, bộ hành đi qua nhiều quốc gia: Lào, Thái Lan, Miến Điện, Ấn Độ… thì truyền thông của chế độ vẫn phải im thin thít.

Điều này không nằm ngoài chủ trương của chế độ trong chủ đích nhằm hạn chế sức lan tỏa, ảnh hưởng của hành giả Minh Tuệ trong công chúng. Mặt khác, “cứu vớt” lòng tin còn sót lại của công chúng vào Giáo Hội Phật Giáo đầy tính chất “xôi thịt” do chế độ tạo dựng.

Không sao cả, truyền thông dân lập vẫn tiếp tục chiếm vị thế thượng phong, phủ sóng rộng khắp. Họ kịp thời đưa đầy đủ thông tin, hình ảnh về chuyến bộ hành xuyên qua nhiều quốc gia ấy đến với công chúng quan tâm.

Đến mức này, công chúng không thể không tự hỏi: Hệ thống truyền thông của chế độ với hàng nghìn báo đài, hàng vạn nhà báo có thẻ, được trang bị phương tiện hiện đại… có còn cần thiết tồn tại nữa hay không?

DC, ngày 06 Tháng Một 2025

Đặng Đình Mạnh

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

January 3, 2025

Kiều Mỹ Duyên

QUI NHƠN, Việt Nam (NV) – Phái đoàn Hội Bạn Người Cùi vừa đi Qui Nhơn, Việt Nam, thăm một số người cùi hôm 26 Tháng Mười Một, 2024.

Linh Mục Đặng Văn Chín (bìa phải) thăm hỏi người cùi tại trại Quy Hòa. (Hình: Kiều Mỹ Duyên cung cấp)

Phái đoàn gồm có Linh Mục Đặng Văn Chín (hải quân trung tá quân đội Mỹ và là linh hướng của hội), ông bà Lê Quang và Tuyết Nguyễn, bà Nguyễn Thị Soi, bà Vũ Tuyết Giang, ông bà Lê Khoa và Bình Nguyễn, ông bà Lê Thanh Phong và Trần Thị Tuyết Hằng, nghệ sĩ Chí Tâm, và người viết bài tường thuật này.

Khi về đến Sài Gòn, phái đoàn được Soeur Bảy Phụng, mẹ bề trên Dòng Mến Thánh Giá, đón tiếp tại nhà dòng ở Phú Nhuận. Soeur Bảy Phụng là em ruột Đức Ông Nguyễn Văn Phương, cựu chánh văn phòng Bộ Truyền Giáo Tòa Thánh Vatican.

Sau đó, chúng tôi đi thăm Giám Mục Nguyễn Thái Hợp, nguyên giám mục Giáo Phận Vinh và từng là giám mục tiên khởi Giáo Phận Hà Tĩnh. Sau đó, phái đoàn đi thăm Giám Mục Trần Đình Tứ, nguyên giám mục Giáo Phận Phú Cường.

Ngày hôm sau, chúng tôi bay đến Qui Nhơn thăm bệnh nhân cùi ở trại cùi Quy Hòa. Nhà thơ Hàn Mạc Tử với những vần thơ tuyệt tác cũng gắn liền với căn bệnh phong cùi quái ác đã khiến ông có những tháng ngày cuối đời sống trong đau đớn, ra rồi ra đi ở tuổi 38 tại trại cùi Quy Hòa.

Bà Nguyễn Thị Soi (bìa phải) ân cần hỏi thăm người cùi. (Hình: Kiều Mỹ Duyên cung cấp)

Trại cùi này do Linh Mục Paul Maheu thuộc Hội Thừa Sai Paris (MEP) thành lập hồi thập niên 1920, cách Qui Nhơn 5km về phía Nam, tại một thung lũng bình yên vắng lặng hiếm có, xung quanh là núi đồi, mặt hướng ra biển.

Hiện nay, trại có khoảng 1,000 người với gần 300 gia đình. Họ sống đoàn kết, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau vượt lên nỗi đau bệnh tật. Tượng Linh Mục Paul Maheu được tạc đặt trang trọng trên bục cao trong cổng bệnh viện.

Trong trại có một nhà thờ nguy nga tráng lệ, xung quanh là rừng cây.

Chúng tôi đi thăm nhà quàn, do Hội Bạn Người Cùi giúp tiền để xây trong làng người cùi. Nhà quàn để quan tài người chết. Phật Giáo thì có hình Phật, Công Giáo thì có hình Chúa. Gần nhà quàn là nghĩa trang của người cùi. Giám Mục, linh mục, dì phước từ Pháp đến đây, suốt đời sống với người cùi, lây bệnh cùi, chết rồi lại không đem về Pháp, ở lại đây, chôn trong nghĩa trang người cùi.

Anh Bình Nguyễn, chuyên viên thu hình làm việc với Hội Bạn Người Cùi hơn 20 năm, hướng dẫn chúng tôi đi thăm nghĩa trang này. Nghĩa trang không người chăm sóc, cả hai nghĩa trang cùng như thế. Nghĩa trang trong rừng ít người biết đến thì làm sao có người chăm sóc? Người sống không đủ cơm ăn, áo mặc thì làm sao chăm sóc mồ mả người chết chứ?

Ông Lê Quang (bìa phải) trao học bổng cho con em người cùi. (Hình: Kiều Mỹ Duyên cung cấp)

Phái đoàn được soeur bề trên hướng dẫn đi thăm người cùi. Mỗi gia đình ở trong một ngôi nhà nhỏ xíu, lợp bằng tôn, trước nhà không có vườn, sân nhỏ xíu gồm cha mẹ, con gái, con rể, con trai, con dâu, và các cháu, vì ở chung nên bị lây. Bác sĩ cho biết bệnh cùi không lây, nhưng nếu người cùi ẵm con cháu, thì mủ của người cùi sẽ lây cho người nào ở gần người cùi. Muỗi đốt người ban ngày, khi bị muỗi đốt thì ngứa, gãi, sau đó dễ bị người cùi lây lan. Một thanh niên 26 tuổi bị cùi mất các ngón tay, ngón chân. Không hiểu sao đến bây giờ có thuốc chữa bệnh cùi, vậy mà người cùi vẫn có mặt ở khắp nơi. Có lẽ vì sống chung với nhau, quý vị nhìn những hình ảnh trong bài này sẽ không cầm được nước mắt. Phái đoàn chúng tôi người nào cũng rơi nước mắt trong suốt chuyến đi.

Hôm sau, chúng tôi họp mặt để trao học bổng cho 78 con cháu người cùi. Trong đó có Bác Sĩ Hòa, từng sang Mỹ thăm đồng hương. Hiện nay, có một số cháu đang học y khoa, một số lớn đã tốt nghiệp đại học có công ăn việc làm, là y tá, dược sĩ, kỹ sư, giúp đỡ lại các gia đình cùi.

Một chuyến đi đầy nước mắt, người khốn khổ trên thế gian này nhiều quá. Người cùi không đủ cơm ăn, áo mặc, ở trong rừng, ở khắp nơi. Những nơi có người cùi nhiều nhất là ở rừng núi, cao nguyên Trung Phần, Ban Mê Thuột, Kontum, Pleiku, biên giới Việt Miên, Việt Lào, Bảo Lộc, Lâm Đồng, rừng núi Bắc Việt, đồng bằng sông Cửu Long. Các tu sĩ chăm sóc người cùi là linh mục, dì phước, thượng tọa, đại đức, ni sư, sư cô và được sự giúp đỡ của các đồng hương từ các quốc gia Mỹ Châu, Úc Châu, Âu Châu,… Hội Bạn Người Cùi cảm ơn quý đồng hương ở hải ngoại gửi tiền giúp bệnh nhân cùi trong 30 năm qua. Mỗi gia đình một tháng được $15 và gạo, mì, thực phẩm,…

Linh Mục Nguyễn Đình Phụng (giữa), thuộc Giáo Phận Kontum, cùng một số người cùi tại trại cùi Quy Hòa. (Hình: Kiều Mỹ Duyên cung cấp)

Mong các hội từ thiện quốc tế biết được những người cùi ở Việt Nam tình trạng như thế nào để giúp đỡ họ. Hiện nay, Hội Bạn Người Cùi giúp đỡ 4,000 người cùi ở Kontum, Gia Lai, Qui Nhơn, Bến Cát, Bình Dương. Nhưng còn hàng trăm ngàn người cùi ở Bảo Lộc, Lâm Đồng, Đà Lạt hay những nơi khác như Lạng Sơn, Bắc Ninh, và nhiều nơi ở Việt Nam. Mong đồng hương có về Việt Nam nên thăm người cùi, hỏi các soeur, các sư cô là biết những trại cùi ở đâu?

Đến thăm những người tận cùng của sự đau khổ mới biết mình có phước, được sống hạnh phúc ở đây, con cháu được học hành tử tế. Mỗi năm, ở Mỹ, thức ăn thừa đem đổ, tiêu tốn cả tỷ đô la, trong lúc người nghèo khổ ở Việt Nam, những trẻ em mồ côi, những người cùi cần thức ăn, cần lắm bà con ơi!

Xin Trời Phật, xin Chúa ngó xuống thương xót người tàn tật, người mù, người cùi, người khốn khổ ở Việt Nam.

Xuân năm nay, chúng tôi chân thành cầu nguyện cho người cùi, người nghèo, người mù ở Việt Nam có được một bữa ăn đầy đủ trong mùa lễ và Tết này. [đ.d.]

---

 

Ba’o Dat Viet

January 2, 2025

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn vừa chia sẻ với báo chí rằng Việt Nam dự kiến sẽ nhận khoảng 16 tỷ USD kiều hối trong năm 2024. Con số này được xem là tương đương mức cao kỷ lục của năm 2023, bất chấp những thách thức từ kinh tế toàn cầu.

Theo ông Bùi Thanh Sơn, kiều hối không chỉ là nguồn tài chính quan trọng mà còn là “nguồn lực rất quan trọng cho sự phát triển của đất nước”. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài đã và đang đóng góp vào nhiều lĩnh vực như kinh tế, khoa học công nghệ, giáo dục, y tế và các hoạt động thiện nguyện.

Hiện tại, Việt Nam có gần 6 triệu kiều bào sinh sống và làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2023, kiều hối về Việt Nam đạt khoảng 16 tỷ USD, trong đó riêng Sài Gòn đã nhận khoảng 9,46 tỷ USD, tăng hơn 43% so với năm 2022 và gấp 3 lần lượng vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Ông Sơn nhấn mạnh, Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách và pháp luật để tạo điều kiện thuận lợi cho kiều bào kết nối với trong nước. Đồng thời, các biện pháp tổng thể và dài hạn sẽ được triển khai để hỗ trợ sự phát triển bền vững của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Ông cũng bày tỏ tin tưởng rằng kiều bào sẽ tiếp tục phát huy tiềm năng, gắn bó với quê hương và đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển của đất nước trong tương lai.

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam là một trong 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới, cùng với các nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Philippines, Mexico, và Ai Cập. Năm 2023, lượng kiều hối về Việt Nam đạt mức tăng trưởng vượt trội sau giai đoạn chững lại do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

WB cũng dự báo lượng kiều hối về Việt Nam trong năm 2024 có thể đạt 14,4 tỷ USD. Tuy nhiên, với các chính sách hỗ trợ từ chính phủ, con số thực tế có thể vượt dự báo và đạt mức tương tự năm 2023.

Riêng tại Sài Gòn, nguồn kiều hối đã trở thành động lực quan trọng, giúp thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ các gia đình và đóng góp vào nhiều lĩnh vực phát triển. Sự tăng trưởng ấn tượng về kiều hối ở thành phố này không chỉ phản ánh sự gắn bó của kiều bào mà còn cho thấy tầm quan trọng của chính sách hỗ trợ kịp thời từ các cấp chính quyền.

Với mức kiều hối ổn định và tăng trưởng cao, cộng đồng người Việt ở nước ngoài không chỉ là nguồn lực tài chính mà còn là cầu nối văn hóa, tri thức và kinh nghiệm cho sự phát triển bền vững của đất nước. Chính phủ Việt Nam cam kết tiếp tục đồng hành và tạo điều kiện để kiều bào gắn kết hơn với quê hương, đóng góp mạnh mẽ hơn vào sự thịnh vượng của đất nước trong những năm tới.

---

 

Ba’o Tieng Dan

Đoàn Bảo Châu

30-12-2024

Cậu công an phường nói với vợ tôi rằng tôi là người đứng đầu một tổ chức gọi là Nhà nước Vĩnh Long. Ở đây chỉ có hai trường hợp:

Điệp viên của chính quyền Việt Nam bịa tin để kiếm lương. Các vị nên sa thải điệp viên này. Lần đầu tiên tôi nghe được cái tên này và tôi cũng hỏi vài người thạo tin, chưa ai nghe thấy cái tên Nhà nước Vĩnh Long bao giờ.

Đây là một thủ đoạn bẩn của chính quyền Việt Nam nhằm dọn đường cho một việc làm sai trái tiếp theo là đặt điều, bịa ra một thứ tội tôi không bao giờ làm, từ đấy có cớ để làm những bước tiếp theo.

Như đã nói từ bài đầu, đối với tôi thì các vị nên tư duy khác, làm khác, đừng dùng trò bẩn hay tiểu xảo với tôi. Tôi là người có thế nào, nói thế, không hơn không kém. Tôi đã im lặng chờ, hy vọng các vị nhận thấy bản chất sự việc không có gì rồi về nhà nhưng các vị càng ngày càng quá quắt khiến tôi đành phải lên tiếng phơi bày toàn bộ sự việc trước công luận.

Cậu an ninh khi thẩm vấn đã đe dọa là tôi phải giữ kín sự việc. Ngay lúc ấy, tôi đã thấy buồn cười. Khi một người gặp nguy hiểm, người ấy nên câm lặng để cường quyền ăn thịt mình hay người ấy kêu cứu sự quan tâm của công luận?

Hay những tờ giấy triệu tập, lệnh cấm xuất cảnh này là tài liệu mật của quốc gia?

Tôi đã giữ thái độ thân thiện với tất cả các loại cán bộ an ninh khi làm việc với tôi từ năm 2000. Với đặc thù công việc là một phóng viên cộng tác cho báo chí nước ngoài, tôi phải cà phê bất đắc dĩ với A35, A37, A25, PA25… (tên giờ đã khác và tôi không có ý định cập nhật những cái tên ấy trong đầu làm gì, cuộc đời có nhiều thứ đáng nhớ hơn).

Tôi thậm chí đã bỏ bài viết, xóa một vài câu nhạy cảm khi được yêu cầu và chính bởi thái độ ấy, tôi nghĩ tôi sẽ không bao giờ bị vướng vào vòng lao lý nhưng tôi đã nhầm.

Ở Việt Nam, có trường hợp nào có Giấy Triệu Tập, Lệnh Cấm Xuất Cảnh, Kiến Nghị Khởi Tố mà thoát được tù tội không? Các luật sư bổ sung kiến thức giúp tôi!

Tôi phải lánh nạn, để chờ xem sự việc ra sao. Một mặt các vị bảo người nhà tôi thuyết phục tôi về, một mặt dọa nếu ra khỏi Hà Nội là bị bắt bay, một mặt bảo trường hợp của tôi chưa đến mức bị bắt, mặt khác theo vợ tôi gần 200 km về quê, sáng sớm sục vào nhà nghỉ kiểm tra, cả một đội nằm gần nhà anh vợ tôi rình vài ngày, theo dõi con tôi, cố tình có thái độ đe dọa chứ không phải có thái độ theo dõi kín đáo, theo nó khắp nơi, nó đang học năm cuối đại học mà tới tận trường cấp ba để hỏi chuyện cô giáo cũ, gọi điện hẹn bạn cũ của nó…

Vậy tôi nên tin ở lời nói hay nên cẩn trọng với hành động thực tế của các vị? Tôi may mắn là có thời gian ngay lúc này để viết về sự việc, còn bao nhiêu người bị bắt mà không có cơ hội cho công luận biết sự việc thực sự là gì?

Ở đất nước này có bao nhiêu người chịu oan? Người bị mất đất, bức xúc mà có hành động quá khích là vào tù. Nhưng đơn kiện, đơn kêu cứu không có giá trị. Hàng ngày có bao nhiêu người từ các tỉnh gào khóc ở Hà Nội để cầu xin công lý? Có gia đình cả bố và con gái cùng phải lõa thể để kêu khóc, lôi kéo sự chú ý khi có một đoàn đại biểu đi qua. Ở đất nước này có bao nhiêu nước mắt của dân oan, bao nhiêu thân phận tàn héo trong tù, trong đói nghèo và bất công?

Vậy một người như tôi sẽ phải giả vờ đui mù, câm điếc và cùng hùa với nền báo chí cách mạng để ca ngợi sự vĩ đại của chính quyền sao?

Nếu cứ tiếp tục như vậy thì các vị sẽ biến dân tộc này thành dạng người gì?

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

December 28, 2024

Lâm Hoài Thạch/Người Việt

WESTMINSTER, California (NV) – Ông Lê Xuân Nhị, cựu Không Quân Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH), tốt nghiệp Khóa 4/70 Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức, sau đó tốt nghiệp khóa bay 39, L-19 Hoa Tiêu Quan Sát Nha Trang.

Không Quân Lê Xuân Nhị tại New Orleans, Louisiana, năm 2000. (Hình: Lê Xuân Nhị cung cấp)

>> Cựu Không Quân Lê Xuân Nhị kể chuyện lần đầu… ở tù lính

Ra trường, ông bắt đầu đi bay hành quân đúng vào Mùa Hè Đỏ Lửa năm 1972. Ông phục vụ tại Phi Đoàn 114, Không Đoàn 62, Sư Đoàn 2 Không Quân QLVNCH, đóng tại Nha Trang cho đến ngày miền Nam Việt Nam bị thất thủ.

Kể với phóng viên nhật báo Người Việt tại Little Saigon, ông nhớ lại khoảng đầu năm 1974, giặc bỗng tấn công và tràn ngập đồn Bu Prăng Quảng Đức. Đồn Địa Phương Quân này có một vị thế chiến lược quan trọng, vì nằm giữa con lộ duy nhất nối liền Quảng Đức và Ban Mê Thuột. Quận Quảng Đức sống âm thầm cô độc giữa những khu rừng già trùng điệp, nên chịu số phận hẩm hiu. Cả thành phố chỉ có được một khu chợ chính nằm trên con đường dài không quá 100 thước.

Thiếu Úy Nhị kể: “Nhỏ vậy, nghèo vậy, hiền lành như vậy, nhưng Quảng Đức với tôi có nhiều kỷ niệm vô cùng. Ai cũng sợ đi Quảng Đức, chỉ có tôi, Đại Úy Hưởng, Đại Úy Nhơn là cóc cần. Chiều chiều, chúng tôi hay rủ rê anh em xách tàu bay qua Lâm Đồng nhậu nhẹt với Thiếu Tá Trương Minh Dũng, tham mưu trưởng tiểu khu Quảng Đức, hay lên Đà Lạt hay qua Ban Mê Thuột chơi. Quảng Đức là một quận lỵ hiền lành, dường như giặc cũng chê cái thành phố này nên lấy xong Bu Prăng, địch còn tính kéo luôn quân về vây hãm Quảng Đức. Thế là chúng tôi có nhiều việc làm.”

Chiến dịch tái chiếm Bu Prăng, vào lúc căng thẳng nhất đã có đến sáu phi hành đoàn L-19 túc trực ngày đêm để làm việc với một Liên Đoàn Biệt Động Quân, một trung đoàn của Sư Đoàn 23 Bộ Binh và Chiến Đoàn III Xung Kích Lực Lượng Đặc Biệt. Tuy từ từ, nhưng QLVNCH cũng chặt đứt được khúc đuôi của giặc, giải tỏa áp lực cho Quảng Đức đồng thời tiến trở lại Bu Prăng.

Cứu chiến sĩ nhảy toán của Nha Kỹ Thuật

Trong thời gian biệt phái cho Quảng Đức, tại Biệt Đội Không Quân vào buổi sáng, Thiếu Úy Nhị có lệnh bay sớm và bay lâu nên về thì mệt nhoài, và ông cũng không còn nhớ lúc ấy những phi hành đoàn khác đã bỏ đi đâu mà chỉ còn có mình ông ở lại biệt đội. Ông nghĩ, có lẽ họ chở nhau đi ăn cơm.

Thiếu Úy Nhị đang nằm thiu thiu thì bỗng có một chiếc xe jeep nhà binh phóng như bay rồi thắng ngay trước cửa biệt đội. Trên xe là những quân nhân mặc quân phục rằn ri bước thẳng vào phòng hành quân của Biệt Đội.

Thiếu Úy Nhị không biết mấy ông muốn gì đây mà bộ tịch coi ghê quá. Ông liền dựng người trở dậy, thọc vội cái áo bay vào người thì mấy ông quân phục rằn ri cũng vừa tới trước mặt. Thì ra toàn là những sĩ quan thuộc Sở Liên Lạc của Nha Kỹ Thuật, gồm có một ông trung úy và hai ông đại úy, mặt mày ai nấy coi có vẻ nghiêm trọng vô cùng.

Ông Lê Xuân Nhị tại Dallas, Texas, năm 2007. (Hình: Lê Xuân Nhị cung cấp)

Một ông đại úy hỏi ông Nhị: “Em là phi hành đoàn duy nhất ở đây?” Thiếu Úy Nhị trả lời: “Dạ đúng đại úy, không biết mấy ông kia đi đâu hết rồi. Đại úy cần gặp ai?” Nghe như thế thì khuôn mặt mấy người sĩ quan Nha Kỹ Thuật thoáng lên vẻ thất vọng. Thiếu Úy Nhị nói tiếp: “Nếu đại úy muốn kiếm ông biệt đội trưởng, đại úy có thể dùng điện thoại đây gọi về cho trung tâm hành quân tiểu khu, chắc biết ổng ở đâu.” Một ông đại úy lên tiếng sau một vài giây ngần ngừ: “Chúng tôi có một việc cần anh giúp đỡ, nếu anh giúp được chúng tôi cám ơn anh vô cùng.”

Ông Nhị nhớ lại: “Lời nói khẩn thiết và chậm rãi của vị sĩ quan Nha Kỹ Thuật làm cho tôi ngạc nhiên. Một thằng thiếu úy Không Quân hạng bét như tôi thì giúp gì được mấy ông rằn ri thứ dữ này? Nhưng cứ nhìn điệu bộ và cách ăn nói thì không phải để đùa dai với tôi. Trong một giây phút, tôi cảm thấy khoái chí vì mình tự nhiên được trở nên một nhân vật quan trọng.”

Người sĩ quan Nha Kỹ Thuật nhìn thật sâu vào mắt ông Nhị, nói chậm rãi: “Một toán Lôi Hổ của chúng tôi thả xuống lần trước đã bị Việt Cộng phát hiện, bị bao vây và tấn công mấy ngày. Tụi nó đã chạy thoát được nhưng đang bị phân tán mỗi người một nơi và lạc trong rừng. Chúng tôi muốn nhờ em giúp tôi bay lên để gom chúng nó về một LZ an toàn.”

Tưởng gì chứ đi bay kiếm Lôi Hổ bị lạc và chọn bãi đáp thì quá thường đối với Thiếu Úy Nhị. Ông chịu nhất là cái tài chiếu kiếng của mấy ông này. Nhiều khi phi công Nhị bay rất cao, giữa rừng già thăm thẳm mênh mông mà mấy ông Lôi Hổ chỉ cần chiếu kiếng một phát là ông nhìn thấy ngay.

Thiếu Úy Nhị nói với một vị sĩ quan của Nha Kỹ Thuật: “Đại úy cứ việc gọi về trung tâm hành quân, yêu cầu một phi vụ là tôi cất cánh liền.” Nhưng đại úy lắc đầu nói: “Nếu xin được thì tôi đâu có đến đây kiếm anh.”

Ông Nhị kể lại: “Thì ra vậy. Không Quân chúng tôi khi được biệt phái đi bay yểm trợ cho các đơn vị bạn, mỗi ngày trung tâm liên lạc hành quân đều thông báo cho bộ tư lệnh chiến trường biết có bao nhiêu tàu khả dụng, bao nhiêu phi vụ có thể cất cánh được. Số phi vụ này được tư lệnh chiến trường, tùy theo mức độ cần thiết và nhu cầu, chia ra cho các đơn vị tham chiến.”

Không Quân Lê Xuân Nhị (trái) và nhà thơ Trạch Gầm trong Đại Hội Nha Kỹ Thuật 2022 tại Little Saigon. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)

“Khi một đơn vị cần phi cơ yểm trợ, họ chỉ việc gọi cho trung tâm liên lạc hành quân. Nơi này, tùy theo số lượng phi vụ đã được cấp phát trước, sẽ cho chúng tôi cất cánh để làm việc với họ. Tôi không tò mò hỏi thêm nhưng biết chắc có lẽ đơn vị Lôi Hổ này đã xài hết những phi vụ của mình, hoặc vì tình trạng thiếu thốn máy bay nên không xin được một phi vụ nào nữa cả, đành phải đau xót nhìn những đứa con của mình bị rượt đuổi giữa rừng già,” ông kể thêm.

Theo luật của Quân Chủng Không Quân QLVNCH, ngoài những phi vụ hành quân hay bay huấn luyện, bay thử phi cơ, nếu phi công nào cất cánh không có phi vụ lệnh đàng hoàng là sẽ bị ở tù hoặc đưa ra tòa án quân sự. Thân bại danh liệt là cái chắc.

Ông Nhị tâm tình: “Thật ra, trong suốt cuộc đời bay bổng, chúng tôi cũng đã nhiều lần cất cánh lậu để đi ăn nhậu hay chở bạn bè đi chơi, nhưng chúng tôi đều luôn luôn có phép ngầm của trung tâm liên lạc hành quân. Nhiều khi, những người hành khách mà chúng tôi chở đi chẳng ai khác hơn là ông sĩ quan trưởng phòng liên lạc hành quân ‘dù’ đi chơi. Nhưng đó là chuyện thời bình, mỗi khi không có việc gì để làm. Điều quan trọng là trong bất kỳ hoàn cảnh nào, chúng tôi không bao giờ dám cất cánh lậu mà trung tâm liên lạc hành quân không biết. Hôm nay, giữa lúc khói lửa ngút trời như thế này, không ai dám nghĩ đến việc xách tàu đi lậu đâu.”

“Nhìn những vị sĩ quan của Nha Kỹ Thuật ngồi trước mặt, lòng tôi bỗng tự dưng dâng lên một niềm kính phục kỳ lạ. Giữa lúc có nhiều ông sĩ quan có những hành vi không tốt thì những sĩ quan trẻ tuổi này, mặt mày lo âu, mắt ai nấy ngầu đỏ vì thiếu ngủ đang ngồi chờ sự quyết định của tôi. Nếu tôi đồng ý, các vị sẽ cứu được những người lính của mình, những người tuy không phải bà con ruột thịt, nhưng tình chiến hữu khắng khít còn cao hơn máu mủ ruột thịt,” ông nói.

Ông tâm sự: “Nếu tôi từ chối, chẳng ai làm gì tôi cả và tôi sẽ không bị lôi thôi rắc rối với phi đoàn hay pháp luật của quân đội. Nhưng nếu làm vậy, tôi biết những người lính Lôi Hổ anh dũng kia có thể bị địch bắt hay tàn sát và lương tâm tôi, cái lương tâm của một sĩ quan QLVNCH, dù mang một cấp bậc rất nhỏ là thiếu úy, nhưng sẽ xâu xé tôi suốt đời.”

“Tôi lại nghĩ đến những lần cất cánh trái phép để đi chơi bời, đi ăn nhậu. Xăng chính phủ, tàu bay chính phủ, tôi sử dụng trái phép như thế chẳng khác gì tôi phạm tội tham nhũng, ăn cắp của công. Tôi chửi bới người khác tham nhũng, còn tôi, ai sẽ chửi bới tôi? Lớn ăn theo lớn, nhỏ phá theo nhỏ, còn gì là cái gia tài của quốc gia chứ,” ông Nhị tâm tình.

Không Quân Lê Xuân Nhị tại Tượng Đài Chiến Sĩ Việt-Mỹ Westminster năm 2023. (Hình: Lê Xuân Nhị cung cấp)

Tình huynh đệ chi binh, tình chiến hữu

Ông đại úy Nha Kỹ Thuật mời Thiếu Úy Nhị điếu thuốc, và cười cầu tài. Ông Nhị thấy nụ cười của người đàn anh trong quân đội sao vừa buồn mà lại vừa oai dũng, vừa chịu đựng, lại vừa quyết liệt. Rồi nói giọng như người anh khuyên bảo đứa em trai: “Thiếu úy cứ tính đi. Anh em chúng tôi không muốn làm cho thiếu úy kẹt. Nhưng nếu giúp được chúng tôi, chúng tôi sẽ cám ơn vô cùng.”

Vì trách nhiệm, vì tình chiến hữu sắt son, vì muốn cứu mấy người lính của ông ta, một vị đại úy oai hùng của Nha Kỹ Thuật đã mời thuốc lá và cười cầu tài với một thiếu úy Không Quân trẻ.

Vì tình huynh đệ chi binh, tình chiến hữu, Thiếu Úy Nhị nghĩ trong lòng: “Tôi bỗng thấy trái tim mình như rướm máu, lòng dạ xót xa bồi hồi. Tự nhiên, tôi thấy thương quân đội tôi, dân tộc tôi vô cùng. Ngày nào quân đội tôi còn những sĩ quan như thế này, ngày đó chúng tôi và những người đàn em của ông ta còn có lý do và để hãnh diện chiến đấu.”

Ông Nhị kể tiếp: “Chính những người sĩ quan của một binh chủng hung hãn nhất quân lực ngồi trước mặt tôi ngày hôm nay làm cho tôi nghẹn ngào mà hãnh diện, vui mà buồn. Tôi nhớ đến cái chết của thằng em tôi tại chiến trường Tân Cảnh ngập máu năm nào. Mỗi lần nghĩ về em, lòng tôi như bị ai đâm lút cán một lưỡi dao. Tôi lại nhớ đến lời nói của thân phụ, ‘Không thể sống mãi như một người vô trách nhiệm.’ Trách nhiệm của tôi, một sĩ quan xuất thân Trường Bộ Binh Thủ Đức, một phi công của QLVNCH trong hoàn cảnh này là gì? Là bằng mọi cách, phải cứu cho bằng được những chiến sĩ Lôi Hổ can trường kia. Tôi cũng đã suy nghĩ đến những hậu quả có thể xảy ra cho tôi đó là đi tù, ‘cát xê ga lông’ (bị giảm cấp bậc), ra tòa án quân sự… Và cũng có thể, sẽ chẳng có gì xảy ra cho tôi hết. Tôi gật đầu, với câu nói quyết định, ‘Được, tôi sẽ cất cánh mà khỏi cần phi vụ lệnh. Đại úy cho người đi bay với tôi.’”

Ba khuôn mặt đang buồn thảm bỗng trở nên sáng ngời. Một đại úy đứng dậy, đưa hai tay ra nắm lấy vai Thiếu Úy Nhị, giọng hớn hở: “Em… em bay cho tụi tôi thật à? Thế thì quý hóa quá, hay quá, tốt quá. Thế mới là huynh đệ chi binh chứ. Mà cất cánh bất ngờ như vậy có sao không? Có kẹt gì cho em không?” Thiếu Úy Nhị cười nói: “Không sao đâu đại úy, cùng lắm thì bị phi đoàn trưởng xài xể chút thôi.”

“Tôi đứng dậy ra đầu giường để chuẩn bị dụng cụ phi hành. Khi thấy tôi lôi cây AK-47 từ trong góc giường ra, một người hỏi, ‘Anh thích xài AK ư?’ Tôi hãnh diện khoe, ‘Dạ, quà của Trung Tá Xuân, tham mưu trưởng quân đoàn cho đấy,’” ông Nhị nói thêm. (Lâm Hoài Thạch) [qd]

---

 

Nghệ Lâm Hồng

“Ngành giáo dục của Miền Nam trước đây không có ngày vinh danh Nhà Giáo, không có danh hiệu giáo viên dạy giỏi, không thầy giáo ưu tú cũng chẳng có thầy giáo nhân dân, thế mà các Thầy dạy chúng tôi ai cũng dạy giỏi, ai cũng đạo đức, công tâm giảng dạy từ tiểu học cho đến đại học. Bù cho những danh hiệu hoa mỹ ấy, lương tiền của nghề giáo khá cao, các Thầy không phải bận tâm gì hết ngoài việc lo nghiên cứu, học tập để giảng dạy học sinh cho tốt, cho giỏi.

Trong suốt 12 năm học, tiểu học, trung học đệ nhất cấp (cấp 2), đệ nhị cấp (cấp 3), tôi không thấy có hiệu trưởng, cán bộ của ty giáo dục hay bất kỳ ai đến dự giờ, đánh giá giáo viên, ở đại học lại càng không có chuyện đó, thầy giảng dạy, thi cử kiểu gì thì chúng tôi học tập và thi cử kiểu đó (3). Phải chăng đây là sự tôn trọng phương pháp dạy riêng của mỗi thầy giáo?

Sách giáo khoa như tôi đã nêu ở trên rất độc lập, tùy theo từng trường, từng ty thậm chí tùy thuộc vào giáo viên. Điều này chứng tỏ thầy giáo có quyền tự do chọn sách giáo khoa, chọn phương pháp giảng dạy sao cho học sinh học tốt nhất.

Các trường tiểu học, trung học đệ nhất cấp, đệ nhị cấp đều bình đẳng, giữa nông thôn và thành thị giữa công lập và tư thục. Không có trường chuyên, lớp chọn, không có trường điểm, trường chất lượng cao… Lên cấp ba tùy năng lực, học sinh tự do chọn ban mà mình yêu thích. Ban B (còn gọi ban Toán) dành cho học sinh có năng khiếu về Toán – Lý – Hoá. Ban C (ban văn chương) cho học sinh giỏi văn chương, sinh ngữ. Ban A (ban vạn vật) cho học sinh có năng khiếu học Vạn Vật – Lý – Hoá.

Trong 12 năm học chỉ có 3 kỳ thi chính rất nghiêm túc và khó: Thi vào đệ thất (lớp 6) để vào học trường công lập. Học lớp 11 thi tú tài I (từ năm 1973 bỏ luôn kỳ thi tú tài I), đậu tú tài I mới được lên học lớp 12 để thi tú tài II. Đậu tú tài II thì bước chân vào Đại Học có thể ghi danh hoặc thi tuyển. Ngoài các kỳ thi đó, tôi không thấy kỳ thi học sinh giỏi môn này, môn kia, cấp này, cấp kia…

(Năm 1959 bỏ phần thi vấn đáp rồi đến niên học 1966–67 thì Bộ Quốc gia Giáo dục bãi bỏ hẳn kỳ thi Trung học đệ nhất cấp)

Giữa các trường không có sự phân biệt học sinh trường này hơn học sinh trường kia, giáo viên dạy trường này hơn giáo viên dạy trường kia, xã hội cũng công nhận như vậy…”

( Sư Phạm Và Bằng Hữu )

---