MỘT VIỆC KHÓ NHỨT
Một trí giả thích ngụy biện đến gặp một bậc Hiền của xứ cổ Hy Lạp – Ông Socrate – và đặt nhiều câu hỏi khó khăn với mục đích làm cho ngài bối rối. Nhưng nhà hiền triết xứ Milet có thừa khả năng để trả lời.
Sau đây là các câu hỏi:
1.- Trong các vật hiện hữu, cái gì xưa nhứt ?
– Thượng Đế, vì ở thời đại nào, Ngài cũng hiện hữu.
- – Trong các vật, vật nào đẹp nhứt ?
– Vũ trụ, vì vũ trụ là công trình của Thượng Đế.
- – Trong các vật, vật nào lớn nhứt ?
– Không gian, vì nó chứa tất cả những gì sáng tạo.
- – Trong các vật, vật gì vững bền nhứt ?
– Hy vọng, vì khi con người mất hết, nó vẫn còn.
- – Trong các vật, vật nào tốt nhứt ?
– Đức hạnh, vì thiếu nó không có một việc gì tốt đẹp.
- – Trong các vật, vật chi di chuyển mau nhứt ?
– Tư tưởng, vì trong một giây nó có thể đến tận bên kia vũ trụ.
- – Trong các vật, vật chi mạnh nhứt ?
– Nhu cầu, vì nó giúp ta san bằng các khó khăn to lớn nhứt.
- – Trong các vật, vật chi dễ làm nhứt ?
– Khuyên bảo.
Nhưng đến câu hỏi thứ chín, vị Hiền triết có một câu trả lời lạ tai mà người đối thoại của ông, vì chỉ biết việc trần nên chẳng hiểu tí gì. Phần đông người đời nếu hiểu thì cũng hiểu một cách cạn hẹp.
Câu hỏi như sau:
– Trong các việc, việc nào khó nhứt ?
Và nhà Hiền triết thành Milet trả lời:
– Tự biết mình.
Đó là thông điệp mà các vị Hiền thời xưa chuyển đến cho nhân loại vô minh, và nay, chúng ta phải cố gắng trong công việc tìm hiểu nầy . . .
S.T.