Câu chuyện Nhân Quyền tại Washington Giữa Mùa Lễ Hội Hoa Anh Đào năm 2013.
Ghi nhận của Đoàn Thanh Liêm
* * *
Sau một tuần lễ ở thành phố Baltimore tiểu bang Maryland, tôi đã trở lại
Washington vào hai ngày 10 và 11 tháng Tư – để tham dự vào công cuộc
vận động Nhân quyền cho Việt nam tại Quốc Hội Mỹ và tại Ủy Ban Tự
Do Tôn Giáo. Cuộc vận động thật quy mô này do tổ chức BPSOS (Boat
People SOS) với nhân vật chủ chốt là Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng phát
động và dự trù kéo dài trong hai năm 2013 – 2014.
Trời nắng đẹp, lại vào đúng lúc Hoa Anh Đào nở rộ, nên trên khắp các
nẻo đường thành phố chỗ nào cũng thấy các đòan khách thập phương tấp
nập lui tới ngắm cảnh, chụp hình – nét mặt người nào cũng vui tươi phấn
khởi. Nhân viên phụ trách cho biết Lễ Hội Mùa Hoa Anh Đào (The
National Cherry Blossom Festival) kéo dài từ giữa tháng Ba đến tháng
Tư có thể thu hút đến con số hàng triệu du khách đến thăm viếng thành
phố Washington lịch sử này.
So với mọi năm, thì vào giữa tháng Ba năm 2013 này trời trở lạnh bất
thường – nên hoa Anh Đào nở muộn. Vì thế mà phần đông các chị em
nữ sinh Trưng Vương từ xa về tham dự Đại Hội Tòan Cầu được tổ chức
trong ba ngày 22, 23 và 24 tháng Ba – đã không được ngắm hoa như
lòng ước ao mong muốn. Trong khi tôi, thì nhân cái vụ vận động Nhân
quyền nói trên lại được dịp thưởng ngọan cả một rừng hoa tưng bừng nở
rộ – tô điểm thêm khởi sắc cho khung cảnh vốn đã xinh tươi hài hòa êm
dịu của vùng thủ đô nước Mỹ. Xin mời bạn đọc cùng đi ngắm cảnh và
theo dõi chuyện vận động Nhân quyền tại Washington vào mùa Xuân
năm 2013 này.
I – Tại khu vực Tidal Basin và công viên trước Điện Capitol.
Vào ngày thứ Năm 11/4 lúc 6 giờ sáng, anh Nguyễn Quốc Khải đã chở
tôi đến khu vực Tidal Basin (Đầm Thủy Triều) nơi sát với Đài Tưởng
niệm Tổng thống Jefferson (Jefferson Memorial). Trời còn mờ tối, ấy thế
mà đã có rất nhiều xe đậu dọc theo bờ sông Potomac và bà con lũ lượt
kéo nhau đi với máy ảnh các lọai để chuẩn bị chụp phong cảnh cả một
rừng cây Anh Đào đang ở độ nở mãn khai – tập trung nhiều nhất trong
chu vi dài đến ba bốn dặm của cái Đầm ăn thông với con sông Potomac
là ranh giới giữa Washington với tiểu bang Virginia.
Tôi đã lững thửng thả bộ suốt 3 tiếng đồng hồ xung quanh Tidal Basin
này, luôn tiện còn ghé thăm Đài Tưởng niệm Tổng thống Franklin
Delano Roosevelt (FDR) cùng với Đệ Nhất Phu nhân Eleanor và Đài
Tưởng niệm Mục sư Martin Luther King. Các lời phát biểu lịch sử của
cả hai vị danh nhân này được khắc họa thật rõ nét trên các bức tường
quanh Đài Tưởng niệm – quả thật người Mỹ đã rất lấy làm tự hào và tỏ
lòng kính trọng đối với những nhân vật xuất chúng như vậy ngay trong
những năm vào giữa thế kỷ XX gần đây thôi.
Các người bạn ưa thích nghệ thuật chụp ảnh như chị Như Lan bà xã của
anh Chánh án Nguyễn Văn Thành hay anh Nguyễn Quốc Khải, thì cho
biết là phải tranh thủ mà chụp ảnh trước lúc mặt trời lên cao – như vậy
mới có thể có hình ảnh đẹp được. Dọc lối đi theo chu vi của Đầm, tôi
thấy các nhiếp ảnh gia tài tử bố trí la liệt những máy hình gắn chặt trên
chân đỡ máy để chụp liên tục nhiều tấm ảnh dưới những tàng cây chi
chít những hoa màu trắng tinh hay màu phớt hồng. Có người còn chụp
riêng một vài cánh hoa lẻ loi mọc từ trong thân cây nữa, có lẽ họ cho là
mấy cánh hoa hiếm hoi đó mới thật là độc đáo chăng?
Bữa hôm trước là cỡ 8 giờ sáng ngày thứ Tư 10/4, lúc vừa từ nhà ga
Union Station đi tới khu công viên ở hướng Bắc của Điện Capitol trụ sở
Quốc Hội – tôi đã thật ngây ngất trước những cụm cây Anh Đào đang rộ
nở những chùm hoa dày đặc với cánh mỏng như tơ lụa và màu hồng lạt.
Từng cụm cây xen kẽ với những cây thông xanh ngắt và cả với những
cây sồi, cây phong vẫn còn khẳng khiu trụi lá – cảnh tượng trái nghịch
đó lại càng làm tăng vẻ cao quý của lọai hoa được du nhập mãi từ nước
Nhật vào nơi đây đã trên một thế kỷ nay. Tính chất đa dạng sinh học thật
là rõ nét nơi vùng thủ đô này.
Sau không bao lâu, tôi lại gặp các anh Đỗ Như Điện, Hùynh Hữu Thuận
cũng mới từ thành phố San Diego California đến để tham dự cuộc Họp
Báo ngòai trời ngay dưới bậc thềm của Trụ sở Hạ Nghị Viện phía góc
đường Independence và First street khu Đông Nam của Capitol. Vì chưa
đến giờ khai mạc cuộc Họp báo, chúng tôi đã tranh thủ chụp một số hình
kỷ niệm nơi công viên kỳ thú này.
Anh Điện mang theo một số ấn bản tiếng Anh của “ Báo cáo về Tình
hình Nhân quyền tại Việt nam trong năm 2012” – mà Mạng Lưới Nhân
Quyền VN cho phổ biến vào ngày 11 tháng Tư trong một cuộc Họp Báo
ở California. Tài liệu này đã được trao tận tay cho một số Dân biểu và
giới báo chí truyền thông
II – Hai ngày Hội Họp liên miên.
Phái đòan do Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng tổ chức mời gọi gồm đến vài
chục người thuộc giới Tôn giáo như Phật giáo, Công giáo, Tin Lành,
thuộc Sắc tộc Thiểu số như Hmong, Montagnard và Đại diện của Mạng
Lưới Nhân Quyền v.v… Phải nói ngay rằng trong hai ngày 10 và 11
tháng Tư này, phái đòan đã phải làm việc rất căng thẳng theo sự sắp xếp
thật sít sao của Ban Tổ chức với các văn phòng và cơ quan tiếp đón.
1 – Chỉ riêng trong một ngày 10/4 thôi, thì bà con trong phái đòan đi vận
động đã phải tham dự liền liền ba cuộc sinh họat như sau :
– Thứ nhất là cuộc Họp Báo ngòai trời trong công viên sát bậc thềm của
trụ sở Hạ Nghị Viện đã khai mạc vào đúng 10.45 AM. Dân biểu Chris
Smith là người chủ trì đã phát biểu khởi đầu và lần lượt giới thiệu với
giới truyền thông báo các diễn giả Việt nam là Cựu Dân biểu Cao Quang
Ánh, Hòa Thượng Thích Giác Đẳng, Hòa Thượng Thích Viên Lý, Mục
sư Nguyễn Minh Thắng, Kỹ sư Đỗ Như Điện, Tiến sĩ Nguyễn Đình
Thắng – để trình bày về tình trạng vi phạm Nhân quyền ở Việt nam hiện
nay. Trong vòng chưa đày một giờ, các diễn giả này đã thu hút được sự
chú ý của các ký giả đại diện những cơ sở truyền thông lớn ở Mỹ và chi
tiết của cuộc Họp Báo đã được phổ biến rộng rãi ngay vào buổi chiều tối
ngày hôm 10/4 đó.
– Tiếp theo là cuộc Trao đổi với các chuyên viên là Phụ tá của Tiểu ban
Nhân quyền thuộc Ủy ban Ngọai vụ diễn ra tại Tòa nhà Rayburn của Hạ
Nghị Viện. Buổi Sinh họat này kéo dài từ 12.00 đến 13.00 Giờ – để phía
đại biểu Việt nam thông báo chi tiết hơn về tình trạng vi phạm Nhân
quyền ở Việt nam – nhằm giúp cho việc chuẩn bị cho buổi Điều trần mở
rộng cho công chúng (Public Hearing) sẽ diễn ra tại phòng họp của Ủy
ban Ngọai vụ vào ngày hôm sau 11/4. Các chuyên viên của Quốc Hội
đều tỏ ra thông hiểu rành rẽ về tình hình chính trị xã hội ở Việt nam, nên
cuộc trao đổi đã diễn ra trong bàu không khí rất cởi mở thông cảm về cả
hai phía Việt và Mỹ.
– Phái đòan cùng nhau xuống ăn trưa tại Phòng ăn dưới tầng hầm của
Rayburn Building – ai nấy chọn đồ ăn và thanh tóan theo lối self-service
Và đến 3.00 PM, phái đòan lại di chuyển đến trụ sở của Ủy Ban Tự Do
Tôn Giáo (USCIRF = US Commission on International Religious
Freedom) để trao đổi với giới lãnh đạo của cơ quan này. Chủ tịch
USCIRF là Bà Katrina Lantos Swett và Tiến sĩ Scott Flipse là Phó Giám
Đốc đã trao đổi thảo luận với phái đòan trong hai giờ liền và các đại biểu
đã có dịp trình bày cặn kẽ hơn về khía cạnh đàn áp các tu sĩ, tín đồ cũng
như hạn chế sinh họat tôn giáo ở Việt nam. Lãnh đạo USCIRF đã tỏ ra
rất thông cảm với tình trạng khó khăn ngặt nghèo của các tổ chức tôn
giáo dưới chế độ độc tài khắc nghiệt của chính quyền cộng sản ở Việt
nam từ nhiều năm nay. Nhân tiện, cũng xin ghi là Bà Katrina chính là ái
nữ của Cố Dân biểu nổi danh Tom Lantos (1928 – 2008).
2 – Phiên Điều trần trước Tiểu Ban Nhân Quyền vào ngày 11/4.
Đây mới là buổi Điều trần có quy mô nhất trong lọat sinh họat của hai
ngày vận động này tại Quốc Hội Mỹ. Dân biểu Chris Smith, Chủ tịch
Tiểu ban Nhân quyền một lần nữa đã chủ trì phiên họp được diễn ra tại
văn phòng của Ủy ban Ngọai vụ – với sự tham dự của 6 Dân biểu trong
đó có cả Dân biểu Ed Royce Chủ tịch Ủy ban Ngọai vụ vốn là một nhân
vật quen thuộc của cộng đồng người Việt tại miền Nam California. Các
Dân biểu được vị chủ tọa mời phát biểu trước, rồi mới đến phần Điều
trần của đại diện phái đòan Việt nam.
Nói chung, các Dân biểu đều xác nhận tình trạng vi phạm Nhân quyền
do chính quyền Hanoi gây ra. Đặc biệt Nữ Dân biểu Karen Bass đại diện
đơn vị 37 California còn nhắc đến các báo cáo đáng tin cậy của các tổ
chức Amnesty International, Human Rights Watch và của Mạng Lưới
Nhân Quyền Việt nam đều ghi nhận rõ ràng các vi phạm này.
Tiếp theo là đến phần trình bày của phái đòan Việt nam với các đại diện
là Cựu Dân biểu Cao Quang Ánh, Giáo sư Võ Văn Ái, Tiến sĩ Nguyễn
Đình Thắng và đặc biệt là hai nhân chứng Danh Hui (về nạn Buôn
Người tại nước Nga) và Trần Thanh Tiến (về sự đàn áp tại giáo xứ Cồn
Dầu). Hai nhân chứng này phát biểu bằng tiếng Việt và được Tiến sĩ
Thắng dịch ra Anh ngữ rất chính xác. Cả hai người đều đưa ra được
những chứng từ cụ thể về sự đối xử tàn ác rất thương tâm đối với các
nạn nhân – đo đó mà có sức thuyết phục cao độ đối với cử tọa.
Hai bức ảnh phóng lớn về cảnh Linh mục Lý bị bịt miệng trước Tòa án
và về nạn nhân Nguyễn Thành Năm bị tra tấn đến chết ở Cồn Dầu – đã
được đưa ra để minh họa cho sự chà đạp nhân quyền ở Việt nam hiện
nay.
Người phát biểu cuối cùng trong buổi Điều trần này là ông John Sifton
đặc trách văn phòng Đông Nam Á của Human Rights Watch – ông
Sifton cũng xác nhận có sự vi phạm trầm trọng về nhân quyền ở Việt
nam trong những năm gần đây – chứng từ này có giá trị bổ túc rất vững
vàng cho lời trình bày của các nhân chứng Việt nam.
III – Để tóm lược lại.
Đang là Mùa Xuân, khí hậu tại Washington thật mát mẻ dịu dàng với
nắng nhẹ chan hòa và hoa Anh đào đang độ nở mãn khai. Khắp công
viên trước điện Capitol lúc nào cũng tấp nập các nhóm du khách viếng
thăm – mà cũng còn là cử tri từ các địa phương đến thăm vị đại diện dân
cử của mình. Trước cửa các văn phòng của Hạ Nghị Viện, luôn luôn có
nhiều người như chúng tôi xếp hàng để được vào gặp gỡ thăm viếng hay
hội họp với các Dân biểu. Quang cảnh thật là sinh động phấn khích.
* Nói chung, cuộc vận động Nhân quyền của phái đòan Việt nam trong
hai ngày 10 – 11 tháng Tư năm 2013 tại Quốc Hội Mỹ đã gây được một
ấn tượng tốt nơi các vị Dân biểu. Và điều đáng ghi nhất là phát biểu của
vị Chủ tọa phiên Điều trần chính là Dân biểu Chris Smith, người có
thâm niên kỳ cựu – đại diện đơn vị 4 tiểu bang New Jersey liên tục từ
năm 1980 . Ông Chris Smith đã nói dứt khóat không úp mở rằng : “Cần
phải đặt Việt nam vào lại danh sách CPC” (đó là danh sách các quốc gia
cần quan tâm đặc biệt vì sự vi phạm trầm trọng về Nhân quyền =
Countries of Particular Concern).
* Tuy đây mới chỉ là bước đầu trong tiến trình vận động kéo dài suốt hai
năm 2013 – 2014, việc làm của phái đòan VN lần này đã tỏ ra được sự
chú ý thuận lợi của giới dân cử cũng như giới truyền thông báo chí.
Trong thành phần phái đòan kỳ này, thì giới am hiểu tình hình sinh họat
tại Quốc Hội Mỹ đã có sự ghi nhận rằng : Cựu Dân biểu Cao Quang Ánh
cùng với Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng rõ ràng là hai nhân vật đã gây
được sự tin tưởng và mối thiện cảm đáng kể nơi một số Dân biểu – đặc
biệt là với Dân biểu Chris Smith vốn từ lâu đã từng được coi như là một
“người bạn tốt” của lớp người tỵ nạn chính trị Việt nam tại Hoa Kỳ.
* Với cái đà tiến triển trong công cuộc vận động rộng rãi như thế, chúng
ta có quyền tin tưởng được nơi sự thắng lợi tất yếu của chính nghĩa Tự
do, Dân chủ và Nhân quyền của tòan thể nhân dân Việt nam chúng ta
trong tương lai không bao xa nữa vậy./
Baltimore Maryland ngày 14 tháng Tư 2013
Đoàn Thanh Liêm